Vì sao chúng ta ngứa? - Emma Bryce
-
0:07 - 0:10Bạn đang đứng ờ vạch khung thành
-
0:10 - 0:14đột nhiên bạn thấy ngứa cực kỳ ở gáy.
-
0:14 - 0:18Chúng ta đều biết ngứa ngáy
khó chịu như thế nào, -
0:18 - 0:23Nhưng bạn có thắc mắc vì sao
chúng ta ngứa không? -
0:23 - 0:27Mỗi ngày, trung bình mỗi người
ngứa hàng chục lần. -
0:27 - 0:30Nó có thể do nhiều nguyên nhân,
-
0:30 - 0:32bao gồm dị ứng,
-
0:32 - 0:33thời tiết khô hạn,
-
0:33 - 0:35hay do bệnh gây ra.
-
0:35 - 0:39Và những lý do kỳ bí khác,
-
0:39 - 0:42đôi khi nói chữ "ngứa"
cũng làm ta thấy ngứa. -
0:42 - 0:45Bạn đang gãi đầu phải không?
-
0:45 - 0:50Lấy ví dụ quen thuộc: muỗi cắn.
-
0:50 - 0:51Khi một con muỗi cắn bạn,
-
0:51 - 0:56nó giải phóng vào cơ thể hợp chất gọi
là chất chống đông -
0:56 - 0:59ngăn cho máu đông lại.
-
0:59 - 1:01Chúng ta ít bị dị ứng với hợp chất đó,
-
1:01 - 1:04nó kích thích giải phóng histamine
-
1:04 - 1:07một chất hóa học làm mao mạch sưng lên
-
1:07 - 1:09Điều này làm máu chảy nhiều
-
1:09 - 1:12Giúp kích thích hệ miễn dịch của cơ thể
-
1:12 - 1:14phát hiện ra mối nguy hiểm này
-
1:14 - 1:16Điều này giải thích cho vết sưng
-
1:16 - 1:20và cũng là lí do phấn hoa làm mắt bạn sưng
-
1:20 - 1:24Histamine cũng kích hoạt
dây thần kinh gây ngứa -
1:24 - 1:28Đó là lí do vết cắn của bọ khiến bạn gãi
-
1:28 - 1:32Nhưng chúng ta chưa thật
hiểu về cảm giác ngứa -
1:32 - 1:33Những gì chúng ta biết
-
1:33 - 1:38đều từ việc nghiên cứu
cơ chế gây ngứa ở chuột -
1:38 - 1:41Nhà nghiên cứu phát hiện
tín hiệu ngứa ở da chuột -
1:41 - 1:47được truyền qua một phân lớp
dây thần kinh gây đau -
1:47 - 1:53Những dây thần kinh này tạo ra một phân
tử gọi là natiuretic polypeptide B, -
1:53 - 1:57nó sẽ tạo ra tín hiệu
truyền từ tủy sống tới não, -
1:57 - 2:01nơi nó tạo ra cảm giác ngứa.
-
2:01 - 2:04Khi ta gãi , sự tác động cùa
móng tay lên da -
2:04 - 2:10gây ra một tín hiệu đau nhẹ
lấn át cảm giác ngứa -
2:10 - 2:15Nó đánh lạc hướng, tạo cảm giác thoải mái.
-
2:15 - 2:20Nhưng cơn ngứa có thực sự
mang ý nghĩa tiến hóa không ? -
2:20 - 2:23Hay chỉ đơn giản là làm
chúng ta khó chịu? -
2:23 - 2:28Một giả thuyết thuyết phục là da ta
tiến hóa để biết thứ gì chạm vào nó -
2:28 - 2:32để ta chuẩn bị để đương đầu
với hiểm nguy bên ngoài. -
2:32 - 2:33Nghĩ thử xem.
-
2:33 - 2:37Khi ta gãi, chúng ta sẽ tống khứ
những gì gây hại -
2:37 - 2:40có thể đang lẩn trốn trên da,
-
2:40 - 2:41như một côn trùng nào đó
-
2:41 - 2:43đang cố chích bạn,
-
2:43 - 2:46hay gai nhọn của một cây leo có độc.
-
2:46 - 2:49Điều này giải thích vì sao ta
không thấy ngứa bên trong -
2:49 - 2:51cơ thể như ngứa ruột,
-
2:51 - 2:53Vì nó được bảo vệ khỏi
mối đe dọa bên ngoài, -
2:53 - 2:57nhưng nghĩ xem,
bạn sẽ phải gãi làm sao. -
2:57 - 3:01Ở một số người, nguyên nhân
dẫn đến những điều trên có thể -
3:01 - 3:06gây ra cảm giác ngứa tột độ
có hại cho sức khỏe -
3:06 - 3:08Ví dụ khi người trong
một tình trạng tâm lí -
3:08 - 3:11gọi là kí sinh trùng ảo tưởng.
-
3:11 - 3:16Họ tin rằng cơ thể họ đầy kí sinh và rệp
-
3:16 - 3:18đang bò dưới da,
-
3:18 - 3:22khiến họ ngứa vô cùng.
-
3:22 - 3:24Hiện tượng khác gọi là ngứa tưởng tượng,
-
3:24 - 3:25xảy ra ở bệnh nhân
-
3:25 - 3:28bị mất đi hay bộ phận nào của cơ thể
-
3:28 - 3:32Bởi vì chấn thương này đã phá hủy
nghiêm trọng hệ thống thần kinh, -
3:32 - 3:35nó làm rối loạn tín hiệu thần kinh
bình thường -
3:35 - 3:40và tạo cảm giác ngữa tại các chi
không còn tồn tại. -
3:40 - 3:45Các bác sĩ đang tìm cách chữa trị
cơn ngứa dị thường này -
3:45 - 3:46Ở người cụt tay hay chân
-
3:46 - 3:49bệnh nhân dùng gương phản chiếu
-
3:49 - 3:52chi còn lại mà họ gãi
-
3:52 - 3:54Điều này tạo nên một ảo giác
đánh lừa bộ não -
3:54 - 3:59nghĩ rằng cơn ngứa
tưởng tượng được gãi. -
3:59 - 4:02Kì lạ thay, điều này thực sự hiệu quả.
-
4:02 - 4:06các nhà nghiên cứu cũng tìm hiểu về
các gene gây ngứa, -
4:06 - 4:09tìm cách chữa trị và ngăn ngừa
cơn ngứa -
4:09 - 4:12trong những trường hợp nghiêm trọng
-
4:12 - 4:16Nếu bị ngứa mà không thể gãi,
ta cảm giác như địa ngục, -
4:16 - 4:19ngay cả Dante cũng nghĩ vậy.
-
4:19 - 4:22Nhà thơ người Ý có viết một đoạn
về địa ngục -
4:22 - 4:30nơi con người bị trừng phạt trong một
cái hố tràn ngập cơn ngứa vô hạn.
- Title:
- Vì sao chúng ta ngứa? - Emma Bryce
- Speaker:
- Emma Bryce
- Description:
-
Xem toàn bài giảng: http://ed.ted.com/lessons/why-do-we-itch-emma-bryce
Chúng ta bị ngứa hàng chục lần mỗi ngày. Ai cũng biết ngứa ngáy khó chịu đến nhường nào, nhưng có bao giờ bạn băn khoăn vì sao chúng ta ngứa? Cơn ngứa tồn tại qua tiến hóa vì nó có ý nghĩa cao siêu nào đó hay nó chỉ tồn tại để làm chúng ta khó chịu? Emma Bryce sẽ giải thích chi tiết qua bài giảng này.
Bài học biên soạn bởi Emma Bryce, phần hình ảnh tạo bởi Sashko Danylenko. - Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:44
Ai Van Tran approved Vietnamese subtitles for Why do we itch? | ||
Ai Van Tran edited Vietnamese subtitles for Why do we itch? | ||
Dieu Dang NguyenTran accepted Vietnamese subtitles for Why do we itch? | ||
Dieu Dang NguyenTran edited Vietnamese subtitles for Why do we itch? | ||
Ai Van Tran rejected Vietnamese subtitles for Why do we itch? | ||
Ai Van Tran edited Vietnamese subtitles for Why do we itch? | ||
Ai Van Tran edited Vietnamese subtitles for Why do we itch? | ||
Trang Rương accepted Vietnamese subtitles for Why do we itch? |