Bữa tối cho 10 tỷ người I Nina Fedoroff I TEDxCERN

Bài nói này được diễn ra tại một sự kiện TEDx và được mô phỏng theo phong cách của TED, nhưng nó hoàn toàn được cộng đồng địa phương, tổ chức một cách độc lập. Để tìm hiểu thêm xin vui lòng truy cập http://ted.com/tedx

Dân số của thể giới được dự báo sẽ tăng lên hơn 10 tỷ người trong tương lai không xa. Làm thế nào chúng ta có thể đủ ăn với từng ấy người trong khi nguồn tài nguyên hiên nay lại có giới hạn? Nina Fedoroff đã cho chúng ta biết được điều gì chúng ta cần làm bây giờ, cũng như nhấn mạnh vai trò quan trọng của khoa học trong việc gia tăng nguồn lương thực và phát triển nông nghiệp trong quá trình phát triển của nhân lạo và dưara nhiều giải pháp hữu ích để giải quyết vấn đề trên.

Công trình nghiên cứu của Nina Fedoroff đề cập từ khía cạnh sinh hóa của quá trình vận động và chuyển đồi ARN cho đến cách thiết kế khi nhà kính nhằm tạo mội trường với nhiệt độ và độ ẩm thích hơp phát triển cho cây trồng. Là một Tiến sĩ tãi Đại học Rockefeller, bà hiện nay là Giáo sư nghiên cứu về Evan Pugh tại Đại học Bang Pennsylvania. Vào năm 2006 bà đã vinh dự nhận được Huy chương Khoa học Quốc Gia khi phục vụ cho Thư ký Liên Bang Hoa Kỳ với vị trí Cố vấn Khoa học Công nghệ. và điều hành viên USAID

Hôm nay tôi ở đây là để thách thức

cách mà chúng ta thường nghĩ
về lương thực và nền văn minh.

Chúng ta đang sống nền văn minh linh hoạt,
công nghệ cao, đông đúc và chật chội

nơi mà thị trường thực phẩm của chúng ta
đang sản xuất bùng nổ.

Chúng ta có một hệ thống
liên kết toàn cầu tuyệt vời

mang thực phẩm từ khắp thế giới,
đến cho những người có thể mua chúng

vấn đề là: ĐẾN CHO NGƯỜI CÓ THỂ MUA CHÚNG

Vào năm 2008, giá thực phẩm tăng chóng mặt

và nhiều cuộc khủng hoảng lương thực đã
xảy ra tại 30 nước; nhiều chính phủ sụp đổ.

vào thời điểm đó, tôi đang là cố vấn khoa học

cho Thư ký Liên Bang Hoa Kỳ,
Condoleezza Rice

Bà ấy đã yêu cầu tôi tổ chức

một cuộc họp thượng đỉnh
bàn về vấn đề khủng hoàng giá lương thực.

Thư ký bộ Quốc Phòng Bob Gates đã ở đó;
và ông ấy hiểu ý nghĩa của những hệ quả.

Trong những năm sau đó,
giá thực phẩm đã giàm tốc một ít

rồi chạm đỉnh thêm một lần nữa.
Và phong trào Mùa xuân Ả Rập nổi ra

(Video bắt đầu) (Lời tường thuật)
Các phần tử cực đoan đang đốt lốp xe,

chặn đường cao tốc, và tấn công
cảnh sát với pháo hoa cầm tay

tại thủ đô của Algerian.

Họ đang đấu tranh phản đối

việc thực phẩm tăng giá
và nạn thất nghiệp.

(Tiếng Ả Rập) Chúng tôi không chấp nhận
chính phủ này

chúng tôi đã cam chịu,
trong suốt 10 năm.

và 10 năm nữa đang tới,
mà sẽ không có gì thay đổi.

(Lời thuyết minh) Lực lượng chống bạo động

được phân bổ đến nhiều thành phố ở Algeria

như là một nỗ lực để ngăn chặn
một cuộc đảo chính quy mô lớn.

tại đất nước Bắc Phi
giàu có về dầu mỏ và khí đốt này.

Chính phủ đang diễu cợt chúng tôi,

Họ tăng giá đường.

Chúng tôi còn phải trả tiền nhà,

điện, nước, đường và dầu nữa;
chúng tôi đều nghèo.

(Video kết thúc)

Nina Fedoroff: Các bạn đều biết
cách mà điều đó diễn ra;

và nếu bạn nghĩ
đó chỉ là sự trùng hợp, thì xem đây:

đường màu đỏ thể hiện thời điểm,

và những lá cờ cho thấy
nơi diễn ra khủng hoảng lương thực.

Thật đáng sợ.

Phải chăng sự ổn định của chính phủ
và tất nhiên là cả các nền văn minh

phụ thuộc vào thực phẩm?

Hãy nhớ lại khoảng thời gian
mà các nền văn minh hình thành.

Phần lớn trong lịch sử đó,
ta săn bắn và hái lượm

Tổ tiên chúng ta đã dành cả ngày
để tìm kiếm thức ăn.

Sau đó, khoảng 10 hoặc 20.000 năm trước,

chúng ta tận dụng cây cối và động vật
để cải thiện cuộc sống,

rồi định cư để trồng và chăn nuôi chúng.

Đó, dĩ nhiên chính là nông nghiệp,

Từ đó, ta có thể cung cấp nhiều hơn
là chỉ cho bản thân và gia đình.

Ta còn nuôi các thầy tu,
nghệ nhân, chiến binh và vua chúa.

Đây là bức tranh, được tạc vào
3000 năm trước ở lăng mộ Ai Cập

Những thành phố và nền văn minh
phát triển mạnh mẽ.

Điều tôi muốn nói đơn giản là
những văn minh của nhân loại xuất hiện

khi mà chúng ta biết cách
sản xuất nhiều thực phẩm hơn.

Qua rất nhiều thiên niên kỷ,
các nền văn minh trỗi dậy và suy tàn,

nó tồn tại đến khi đất đai khô cằn

hoặc bị láng giềng xâm lược
cướp đi tất cả.

Thậm chí, vào đầu thế kỷ 18

Thomas Malthus đã nói với chúng tôi

rằng nạn đói và xung đột diễn ra

bởi vì dân số của chúng ta đã tăng nhanh
hơn khả năng cung ứng thực phẩm.

Nếu Malthus nghĩ rằng tận thế xảy ra

khi có đến 1 tỷ người
sống trên mặt trái đất,

Thì làm sao mà chúng ta có đến
tận 7 tỷ như hôm nay?

Vào đúng thời điểm mà

Malthus kết thúc những dự đoán
buồn bã của mình

khoa học đã bắt đầu được áp dụng
vào nông nghiệp một cách nghiêm túc

Trong hơn hai thế kỷ sau đó,

ba cải tiến đột phá,
đã thay đổi nền nông nghiệp.

Đó là: phân bón tổng hợp,

di truyền học và động cơ đốt trong.

Ba cải tiến này đã thiết lập nên
những thay đổi sâu sắc nhất

của nền văn minh nhân loại.

Thực vật có thể làm những việc
khá phi thường

chúng có thể tạo ra đường từ nước,
trong môi trường hiếm khí;

bằng cách tận dụng CO2 trong không khí.

Chúng cũng cần đến Ni-tơ

nhưng phần lớn thực vật không thể sử dụng
Ni-tơ trong khí quyển.

Phân bón chứa nitơ
trong các loại hợp chất thích hợp,

và đương nhiên, nó đã liên tục được
sử dụng để bón cho các nông trại

Vấn đề ở đây là không có nhiều Ni-tơ
trong phân bón hữu cơ

cho nên phải cần rất nhiều phân hữu cơ
để có thể cung cấp cho các nông trại

và đương nhiên, chúng ta cũng phải
cho gia súc ăn để sản xuất phân.

Khoảng một thể kỷ trước, Fritz Haber
và Carl Bosch đã tìm ra

cách chuyển đổi Ni-tơ trong không khí
thành các hợp chất mà cây có thể hấp thụ

Hợp chất đó đã được ứng dụng rộng rãi
trên thế giới đến ngày nay.

Sau đó là Di truyền học.

Chủ nhân giải Nobel Norman Borlaug
cha đẻ của cuộc Cách mạng Xanh

cuộc cách mạng đã giúp cho nhiều quốc gia
Châu Á đông dân, lạc hậu

thoát ra khỏi sự nghèo đói.

Điều mà các bạn có thể không biết

là cuộc Cách mạng Xanh
vốn dựa trên hiện tượng đột biến,

Sự thay đổi Gen đã cho phép thực vật
sử dụng phân bón, phân hữu cơ,

hiệu quả hơn và
nhân đôi, nhân ba năng suất thu hoạch.

Đó chính là biến đồi Gen (GM), điều mà
hiện nay chúng ta đang phản đối.

Tôi sẽ quay lại vấn đề đó sau.

Và cuối cùng là động cơ đốt trong:

Trong suốt lịch sử nhân loại,

nông nghiệp được xem là một nghề cực nhọc
và đòi hỏi rất nhiều nhân công

Phần lớn dân số vẫn tập trung ở nông thôn
thâm chí ngay tại các nước phát triển,

cho đến đầu thế kỷ 20.

Máy móc dần dần đảm nhiệm nhiều công việc,

đòi hỏi ngày càng cần ít nhân công
nhưng lại tạo ra nhiều sản phẩm hơn,

Dân cư chuyển lên thành thị, các thành phố
trở thành trung tâm của đổi mới và hợp tác

Sự khá giả được thúc đẩy bởi công nghệ
tăng lên

cho chúng ta có được những thiết bị,
tiện nghi, an toàn từ đời sống hiện đại,

thậm chí là Internet và cả Twitter.

Vậy tương lai đang ẩn chứa điều gì?

Có phải Malthus đã sai khi
đã không nghĩ đến khoa học?

Có giới hạn nào ở đây không?

Hành tinh chúng ta có thể nuôi sống được
bao nhiêu người?

Liệu biến đổi khí hậu là tốt hay nguy hại?

Hãy nhìn vào một số dấu hiệu.

Tốc độ tăng dân số đang giảm

nhưng chúng sẽ không dừng lại
ở mức 10 tỷ người

mà có lẽ sẽ nhiều hơn thế.

Nhờ vào công nghệ, các quốc gia
lần lượt thoát khỏi nghèo đói.

Con người muốn ăn nhiều thịt hơn.

Sự thay đổi từ chế độ ăn ngũ cốc sang
chế độ ăn nhiều thịt sẽ cần nhiều hạt hơn

trồng nhiều ngũ cốc sẽ cần nhiều đất
nhưng đất thì không còn nữa.

Thật ra, chúng ta bị mất đất nông nghiệp
còn nhanh hơn

do quá trình đô thị hóa,
xâm nhập mặn, và sa mạc hóa.

Nếu như chúng ta không làm gì khác đi

thì mọi thứ sẽ diễn ra
đúng như Malthus đã nói.

Có thể điều đó không diễn ra với tôi
nhưng chắc chắn là với bạn và con cái bạn.

Thêm nữa là biến đổi khí hậu.

Phần lớn những gì chúng ta ăn phát triển
tốt nhất ở nhiệt độ

mà chúng ta cảm thấy thoải mái.

Để tôi nhắc lại mùa hè nóng kỷ lục 2003

mà có thể bạn đã phải trải qua.

Nhiệt độ chỉ cao hơn 3 độ C so với
nhiệt độ trung bình của thế kỷ trước thôi,

thế nhưng sản lượng lương thực thu hoạch
đã giảm khoảng 30%

Hãy nghĩ xem, nhiệt độ này sẽ là mức nhiệt
trung bình trong vài thập kỷ tới

Và sẽ trở thành một mùa hè mát mẻ
vào cuối thế kỷ 21.

Nói về nguồn nước

Nền nông nghiệp hiệu quả nhất là
là nên nông nghiệp được tưới tiêu,

và nguồn nước đáng tin cậy nhất
đến từ lòng đất,

và từ các tầng nước cổ.

Chúng vắt kiệt ngày càng nhanh
mọi thứ xung quanh.

Điều đó không tốt chút nào.

Tôi nghĩ những thành công mà chúng ta
đạt được khi thị trường thực phẩm bùng nổ

đã làm cho nhiều cư dân thành thị
nghĩ rằng Malthus đã là dĩ vãng.

Tuy nhiên, Norman Borlaug lại nghĩ khác

Trong bài phát biểu
nhận giải Nobel của mình, ông nói:

"Có thể chúng ta đang ở lúc triều dâng cao
nhưng triều rồi cũng sẽ xuống sớm thôi

nếu chúng ta thỏa mãn và ngừng cố gắng."

và đó là những gì chúng ta đã làm.

Chúng ta đã đầu tư vào nghiên cứu
nông nghiệp rất nhiều

giao nhiệm vụ
cho các tập đoàn nông nghiệp hùng mạnh,

và rồi trách móc họ -
hãy nghĩ đến trường hợp Monsanto.

Chúng ta đã chấp nhận khái niệm
thực phẩm hữu cơ vì chúng tự nhiên hơn

Đừng nhầm lẫn

Vấn đề cơ bản của nuôi trồng hữu cơ
là quy định cấm

sử dụng phân bón tổng hợp, mà phân bón
hữu cơ lại không thể đáp ứng đủ yêu cầu.

Nếu chúng ta, tất cả thế giới,
dùng sản phẩm hữu cơ ngay ngày mai,

thì có thể nuôi một nửa dân số.

Vậy liệu chúng ta có thể nuôi
được 10 tỷ người không?

Tôi nghĩ là có, nhưng chúng ta
phải nghĩ và hành động khác đi.

Nông nghiệp là một hệ thống phức tạp gồm
nước, năng lượng, dưỡng chất hóa học,

môi trường, và tất nhiên, cả con người.

Chúng ta phải tôi ưu hóa hệ thống đó
một cách toàn diện

và làm cho chúng bền vững hơn.

Nói thì dễ nhưng làm mới khó.

Hãy để tôi nói cụ thể hơn

chúng ta cần gia tăng năng suất

trên đất mà chúng ta vốn dĩ đang
khai thác nhưng dùng ít nước hơn.

Một trong những sáng kiến
đó là trồng cây trong nhà.

Có một căn nhà kính rất hiện đại
tại Nam California

cà chua được trồng trên một sợi dây
thẳng đứng

đạt sản lượng 5 đến 10 lần
khi chúng được trồng ngoài trời,

tương đương với 100 kg
trên một mét vuông hàng năm.

nhưng chỉ sử dụng 1 phần 10 lượng nước

Chúng ta có thể xây dựng nhà kính
trên nóc nhà trong thành phố,

và thậm chí ngay trên sa mạc
với một ít điều chỉnh,

nhưng chúng ta không trồng chúng dưới kính

Ngày nay, người nông dân sử dụng

100 triệu tấn phân hóa học

trên đồng ruộng của họ hàng năm

phần lớn số phân ấy làm ô nhiễm
và giết chết nguồn nước.

tìm ra cách cung cấp chất dinh dưỡng
cho cây khi ngay khi chúng cần

và ngay nơi chúng cần là một trong những
thách thức trong tương lai

Có một hệ thống,
được gọi là tưới tiêu tự động

và bạn có thể thấy được chất dinh dưỡng
cùng với nước được chuyển thẳng đến rễ

Tuy nhiên vẫn còn rất nhiều thứ phải làm.

Thuốc trừ sâu chẳng hạn

chúng ta sử dụng 1 tỷ pounds thuốc
hàng năm trên toàn cầu

để giết côn trùng như sâu hại ngô, nhưng
chúng cũng giết côn trùng có lợi khác.

Rachel Carson, tác giả Mùa xuân Lặng lẽ
đã châm ngòi cho các động thái môi trường

mơ tới một ngày

chúng ta sẽ dùng các phương pháp sinh học
chứ không phải hóa học độc hại.

Hãy nhìn trái bắp này,
nó được gọi là bắp BT.

Nó giống như những trái thông thường
nhưng lại có dư một gen bên trong

gen được lấy từ một loại vi khuẩn an toàn
dùng làm thuốc trừ sâu sinh học

và được cấy trực tiếp vào hệ gen của cây.

Đây là
công nghệ Biến đổi Gen (GM) hiện đại:

Cây trồng sẽ sản sinh protein kháng khuẩn

và nó chỉ tác động
đến côn trùng gây hại cho cây

vieecc sử dụng thuốc trừ sâu
đã giảm xuống trên toàn cầu

nhờ việc sử dụng những giống cây đó

đã giúp côn trùng có lợi phát triển
từ đó giá thực phẩm giảm xuống

nhưng còn có rất, rất nhiều điều
phải làm nữa.

Chúng ta có thể hy vọng vào trồng trọt
có thể chịu được hạn hán

sử dụng Ni-tơ có hiệu quả hơn,
có khả năng chịu nhiệt

và thực sự bổ dưỡng hơn.

nhưng đồng thời
nông nghiệp biến đổi Gen

lại có biệt danh là GMO

và GMO nghe thật đáng sợ.

Tra GMO trên Google, bạn sẽ thấy

GMOs đã nhiều lần bị cho là nguyên nhân
khiến cho nông dân tự tử ở Ấn Độ

Bứu xuất hiện ở chuột,
và nhiều triệu chứng của bệnh trên người

từ tự kỷ, tiểu đường
đến vô sinh và ung thư.

Đáng sợ - nhưng may mắn thay,
đó không phải sự thật.

Trên thực tế, sau 25 năm
nghiên cứu của chính phủ,

EU đã công bố một báo cáo, cơ bản
thống kê kết quả nghiên cứu trong 25 năm

tiêu tốn hơn 300 triệu euro

kết luận rằng, sản phẩm biến đổi Gen
từ kỹ thuật GM

thì không hề nguy hiểm
hơn những kỹ thuật khác.

Nhưng cuộc chiến GMO vẫn tiếp tục
được dấy lên qua những lời đồn trên mạng

bởi các tổ chức
lợi dụng sự sợ hãi để kiếm lời.

Nỗi sợ luôn đặt giá hơn sự thật.

Nghiên cứu quan trọng về GM đã bị
phản đối trên thế giới

giống như nghiên cứu về giống gạo vàng,
gạo giàu vitamin A

Tôi cũng đã bị dính vào vụ này

luôn bị xúc phạm,
đối mặt với những bức thư căm ghét

và thậm chí bị tấn công trực tiếp

tất cả chỉ vì tôi luôn cố giải thích

khoa học và ý nghĩa
đằng sau cuộc cách mạng tuyệt vời này.

Chúng ta đang gần tới giới hạn

có 10 tỷ người cần ăn tối
trong tương lai không xa.

Cách mà chúng ta cung cấp đủ thực phẩm
cho họ sẽ định hình lại nền văn minh

Liệu chúng ta sẽ tiếp tự lờ đi sự thật
và bám vào nỗi sợ hãi mù quáng

với ngọn lửa nghèo đói và bất ổn
đang nhen nhóm

để bùng lên thành đám cháy lớn
thiêu rụi nền văn minh?

Hay là chúng ta sẽ thử nghiệm, phát triển
và thực sự áp dụng những kỹ thuật mới?

Liệu chúng ta có nhận ra được
điều mà nền văn minh

của chúng ta đang hướng đến?

Liệu chúng ta có đủ thông thái
để đầu tư

vào khoa học
và công nghệ cái tiến

mà có thể cho mọi người công việc
chỗ trong bàn ăn và đầy đủ thực phẩm?

Tôi tin chúng ta có thể

Phải không? Tôi không biết.

Xin cảm ơn