1
00:00:00,000 --> 00:00:22,184
Hôm nay tôi ở đây là để thách thức

2
00:00:22,184 --> 00:00:26,012
cách mà chúng ta thường nghĩ
về lương thực và nền văn minh.

3
00:00:27,066 --> 00:00:33,377
Chúng ta đang sống nền văn minh linh hoạt,
công nghệ cao, đông đúc và chật chội

4
00:00:34,020 --> 00:00:38,925
nơi mà thị trường thực phẩm của chúng ta
đang sản xuất bùng nổ.

5
00:00:38,925 --> 00:00:41,919
Chúng ta có một hệ thống
liên kết toàn cầu tuyệt vời

6
00:00:41,919 --> 00:00:46,862
mang thực phẩm từ khắp thế giới,
đến cho những người có thể mua chúng

7
00:00:46,862 --> 00:00:51,459
vấn đề là: ĐẾN CHO NGƯỜI CÓ THỂ MUA CHÚNG

8
00:00:53,180 --> 00:00:57,322
Vào năm 2008, giá thực phẩm tăng chóng mặt

9
00:00:57,322 --> 00:01:02,152
và nhiều cuộc khủng hoảng lương thực đã 
xảy ra tại 30 nước; nhiều chính phủ sụp đổ.

10
00:01:02,996 --> 00:01:05,780
vào thời điểm đó, tôi đang là cố vấn khoa học

11
00:01:05,780 --> 00:01:09,184
cho Thư ký Liên Bang Hoa Kỳ, 
Condoleezza Rice

12
00:01:09,557 --> 00:01:11,897
Bà ấy đã yêu cầu tôi tổ chức

13
00:01:11,897 --> 00:01:16,215
một cuộc họp thượng đỉnh
bàn về vấn đề khủng hoàng giá lương thực.

14
00:01:16,745 --> 00:01:22,837
Thư ký bộ Quốc Phòng Bob Gates đã ở đó;
và ông ấy hiểu ý nghĩa của những hệ quả.

15
00:01:24,533 --> 00:01:27,736
Trong những năm sau đó, 
giá thực phẩm đã giàm tốc một ít

16
00:01:28,426 --> 00:01:32,990
rồi chạm đỉnh thêm một lần nữa.
Và phong trào Mùa xuân Ả Rập nổi ra

17
00:01:34,267 --> 00:01:37,892
(Video bắt đầu) (Lời tường thuật)
Các phần tử cực đoan đang đốt lốp xe,

18
00:01:37,892 --> 00:01:41,588
chặn đường cao tốc, và tấn công
cảnh sát với pháo hoa cầm tay

19
00:01:41,588 --> 00:01:43,487
tại thủ đô của Algerian.

20
00:01:43,487 --> 00:01:45,299
Họ đang đấu tranh phản đối

21
00:01:45,299 --> 00:01:48,924
việc thực phẩm tăng giá
và nạn thất nghiệp.

22
00:01:48,924 --> 00:01:51,806
(Tiếng Ả Rập) Chúng tôi không chấp nhận 
chính phủ này

23
00:01:51,806 --> 00:01:53,789
chúng tôi đã cam chịu,
trong suốt 10 năm.

24
00:01:53,789 --> 00:01:56,706
và 10 năm nữa đang tới,
mà sẽ không có gì thay đổi.

25
00:01:56,706 --> 00:01:59,216
(Lời thuyết minh) Lực lượng chống bạo động

26
00:01:59,216 --> 00:02:01,585
được phân bổ đến nhiều thành phố ở Algeria

27
00:02:01,585 --> 00:02:05,183
như là một nỗ lực để ngăn chặn
một cuộc đảo chính quy mô lớn.

28
00:02:05,183 --> 00:02:08,281
tại đất nước Bắc Phi 
giàu có về dầu mỏ và khí đốt này.

29
00:02:08,281 --> 00:02:10,365
Chính phủ đang diễu cợt chúng tôi,

30
00:02:10,365 --> 00:02:12,125
Họ tăng giá đường.

31
00:02:12,125 --> 00:02:13,454
Chúng tôi còn phải trả tiền nhà,

32
00:02:13,454 --> 00:02:16,607
điện, nước, đường và dầu nữa;
chúng tôi đều nghèo.

33
00:02:16,607 --> 00:02:17,937
(Video kết thúc)

34
00:02:18,657 --> 00:02:21,270
Nina Fedoroff: Các bạn đều biết
cách mà điều đó diễn ra;

35
00:02:21,759 --> 00:02:25,552
và nếu bạn nghĩ
đó chỉ là sự trùng hợp, thì xem đây:

36
00:02:27,005 --> 00:02:30,194
đường màu đỏ thể hiện thời điểm,

37
00:02:30,704 --> 00:02:33,935
và những lá cờ cho thấy
nơi diễn ra khủng hoảng lương thực.

38
00:02:37,309 --> 00:02:38,713
Thật đáng sợ.

39
00:02:39,433 --> 00:02:44,267
Phải chăng sự ổn định của chính phủ 
và tất nhiên là cả các nền văn minh

40
00:02:44,267 --> 00:02:47,267
phụ thuộc vào thực phẩm?

41
00:02:47,267 --> 00:02:52,850
Hãy nhớ lại khoảng thời gian
mà các nền văn minh hình thành.

42
00:02:53,766 --> 00:02:57,929
Phần lớn trong lịch sử đó,
ta săn bắn và hái lượm

43
00:02:57,929 --> 00:03:02,381
Tổ tiên chúng ta đã dành cả ngày
để tìm kiếm thức ăn.

44
00:03:02,658 --> 00:03:05,813
Sau đó, khoảng 10 hoặc 20.000 năm trước,

45
00:03:05,813 --> 00:03:10,849
chúng ta tận dụng cây cối và động vật
để cải thiện cuộc sống,

46
00:03:10,849 --> 00:03:14,668
rồi định cư để trồng và chăn nuôi chúng.

47
00:03:14,668 --> 00:03:17,316
Đó, dĩ nhiên chính là nông nghiệp,

48
00:03:17,316 --> 00:03:20,668
Từ đó, ta có thể cung cấp nhiều hơn 
là chỉ cho bản thân và gia đình.

49
00:03:21,488 --> 00:03:27,802
Ta còn nuôi các thầy tu,
nghệ nhân, chiến binh và vua chúa.

50
00:03:27,804 --> 00:03:32,430
Đây là bức tranh, được tạc vào
3000 năm trước ở lăng mộ Ai Cập

51
00:03:33,447 --> 00:03:36,216
Những thành phố và nền văn minh
phát triển mạnh mẽ.

52
00:03:36,216 --> 00:03:42,042
Điều tôi muốn nói đơn giản là
những văn minh của nhân loại xuất hiện

53
00:03:42,042 --> 00:03:46,262
khi mà chúng ta biết cách 
sản xuất nhiều thực phẩm hơn.

54
00:03:46,262 --> 00:03:51,812
Qua rất nhiều thiên niên kỷ,
các nền văn minh trỗi dậy và suy tàn,

55
00:03:51,812 --> 00:03:55,342
nó tồn tại đến khi đất đai khô cằn

56
00:03:55,342 --> 00:03:58,354
hoặc bị láng giềng xâm lược
cướp đi tất cả.

57
00:04:00,757 --> 00:04:04,866
Thậm chí, vào đầu thế kỷ 18

58
00:04:07,546 --> 00:04:09,983
Thomas Malthus đã nói với chúng tôi

59
00:04:09,983 --> 00:04:13,958
rằng nạn đói và xung đột diễn ra

60
00:04:13,958 --> 00:04:19,346
bởi vì dân số của chúng ta đã tăng nhanh
hơn khả năng cung ứng thực phẩm.

61
00:04:19,346 --> 00:04:22,304
Nếu Malthus nghĩ rằng tận thế xảy ra

62
00:04:22,304 --> 00:04:25,528
khi có đến 1 tỷ người 
sống trên mặt trái đất,

63
00:04:25,528 --> 00:04:28,443
Thì làm sao mà chúng ta có đến 
tận 7 tỷ như hôm nay?

64
00:04:29,368 --> 00:04:32,507
Vào đúng thời điểm mà

65
00:04:32,507 --> 00:04:36,507
Malthus kết thúc những dự đoán 
buồn bã của mình

66
00:04:36,927 --> 00:04:40,927
khoa học đã bắt đầu được áp dụng
vào nông nghiệp một cách nghiêm túc

67
00:04:41,752 --> 00:04:44,089
Trong hơn hai thế kỷ sau đó,

68
00:04:44,669 --> 00:04:50,086
ba cải tiến đột phá,
đã thay đổi nền nông nghiệp.

69
00:04:50,916 --> 00:04:54,146
Đó là: phân bón tổng hợp,

70
00:04:54,146 --> 00:04:58,327
di truyền học và động cơ đốt trong.

71
00:05:00,211 --> 00:05:04,855
Ba cải tiến này đã thiết lập nên
những thay đổi sâu sắc nhất

72
00:05:04,855 --> 00:05:08,722
của nền văn minh nhân loại.

73
00:05:12,911 --> 00:05:17,090
Thực vật có thể làm những việc 
khá phi thường

74
00:05:18,168 --> 00:05:21,954
chúng có thể tạo ra đường từ nước,
trong môi trường hiếm khí;

75
00:05:21,954 --> 00:05:24,670
bằng cách tận dụng CO2 trong không khí.

76
00:05:24,670 --> 00:05:26,837
Chúng cũng cần đến Ni-tơ

77
00:05:26,837 --> 00:05:30,316
nhưng phần lớn thực vật không thể sử dụng
Ni-tơ trong khí quyển.


78
00:05:30,316 --> 00:05:35,835
Phân bón chứa nitơ
trong các loại hợp chất thích hợp,

79
00:05:35,835 --> 00:05:40,458
và đương nhiên, nó đã liên tục được
sử dụng để bón cho các nông trại

80
00:05:41,215 --> 00:05:45,229
Vấn đề ở đây là không có nhiều Ni-tơ
trong phân bón hữu cơ

81
00:05:45,229 --> 00:05:49,057
cho nên phải cần rất nhiều phân hữu cơ
để có thể cung cấp cho các nông trại

82
00:05:49,057 --> 00:05:52,949
và đương nhiên, chúng ta cũng phải
cho gia súc ăn để sản xuất phân.

83
00:05:52,949 --> 00:05:57,396
Khoảng một thể kỷ trước, Fritz Haber
và Carl Bosch đã tìm ra

84
00:05:57,396 --> 00:06:02,952
cách chuyển đổi Ni-tơ trong không khí
thành các hợp chất mà cây có thể hấp thụ

85
00:06:02,952 --> 00:06:06,741
Hợp chất đó đã được ứng dụng rộng rãi
trên thế giới đến ngày nay.

86
00:06:08,247 --> 00:06:09,978
Sau đó là Di truyền học.

87
00:06:09,978 --> 00:06:15,539
Chủ nhân giải Nobel Norman Borlaug
cha đẻ của cuộc Cách mạng Xanh

88
00:06:15,539 --> 00:06:20,221
cuộc cách mạng đã giúp cho nhiều quốc gia
Châu Á đông dân, lạc hậu

89
00:06:20,221 --> 00:06:22,484
thoát ra khỏi sự nghèo đói.

90
00:06:23,055 --> 00:06:25,143
Điều mà các bạn có thể không biết

91
00:06:25,143 --> 00:06:29,149
là cuộc Cách mạng Xanh 
vốn dựa trên hiện tượng đột biến,

92
00:06:29,149 --> 00:06:35,224
Sự thay đổi Gen đã cho phép thực vật
sử dụng phân bón, phân hữu cơ,

93
00:06:35,224 --> 00:06:39,434
hiệu quả hơn và
nhân đôi, nhân ba năng suất thu hoạch.

94
00:06:41,468 --> 00:06:45,972
Đó chính là biến đồi Gen (GM), điều mà
hiện nay chúng ta đang phản đối.

95
00:06:45,972 --> 00:06:47,888
Tôi sẽ quay lại vấn đề đó sau.

96
00:06:48,539 --> 00:06:50,593
Và cuối cùng là động cơ đốt trong:

97
00:06:50,593 --> 00:06:52,815
Trong suốt lịch sử nhân loại,

98
00:06:53,795 --> 00:06:58,747
nông nghiệp được xem là một nghề cực nhọc
và đòi hỏi rất nhiều nhân công

99
00:06:59,814 --> 00:07:04,057
Phần lớn dân số vẫn tập trung ở nông thôn
thâm chí ngay tại các nước phát triển,

100
00:07:04,057 --> 00:07:06,958
cho đến đầu thế kỷ 20.

101
00:07:08,928 --> 00:07:13,520
Máy móc dần dần đảm nhiệm nhiều công việc,

102
00:07:13,520 --> 00:07:18,600
đòi hỏi ngày càng cần ít nhân công
nhưng lại tạo ra nhiều sản phẩm hơn,

103
00:07:18,600 --> 00:07:23,643
Dân cư chuyển lên thành thị, các thành phố
trở thành trung tâm của đổi mới và hợp tác

104
00:07:24,897 --> 00:07:30,732
Sự khá giả được thúc đẩy bởi công nghệ
tăng lên

105
00:07:30,732 --> 00:07:35,948
cho chúng ta có được những thiết bị,
tiện nghi, an toàn từ đời sống hiện đại,

106
00:07:35,948 --> 00:07:38,303
thậm chí là Internet và cả Twitter.

107
00:07:40,317 --> 00:07:42,020
Vậy tương lai đang ẩn chứa điều gì?

108
00:07:42,840 --> 00:07:47,018
Có phải Malthus đã sai khi
đã không nghĩ đến khoa học?

109
00:07:47,524 --> 00:07:49,248
Có giới hạn nào ở đây không?

110
00:07:50,568 --> 00:07:55,372
Hành tinh chúng ta có thể nuôi sống được
bao nhiêu người?

111
00:07:55,903 --> 00:07:59,342
Liệu biến đổi khí hậu là tốt hay nguy hại?

112
00:07:59,342 --> 00:08:01,003
Hãy nhìn vào một số dấu hiệu.

113
00:08:01,713 --> 00:08:04,224
Tốc độ tăng dân số đang giảm

114
00:08:04,224 --> 00:08:08,961
nhưng chúng sẽ không dừng lại
ở mức 10 tỷ người

115
00:08:08,961 --> 00:08:10,726
mà có lẽ sẽ nhiều hơn thế.

116
00:08:13,134 --> 00:08:17,186
Nhờ vào công nghệ, các quốc gia
lần lượt thoát khỏi nghèo đói.

117
00:08:17,186 --> 00:08:20,694
Con người muốn ăn nhiều thịt hơn.

118
00:08:20,694 --> 00:08:27,107
Sự thay đổi từ chế độ ăn ngũ cốc sang
chế độ ăn nhiều thịt sẽ cần nhiều hạt hơn

119
00:08:28,469 --> 00:08:33,273
trồng nhiều ngũ cốc sẽ cần nhiều đất
nhưng đất thì không còn nữa.

120
00:08:34,350 --> 00:08:37,107
Thật ra, chúng ta bị mất đất nông nghiệp
còn nhanh hơn

121
00:08:37,107 --> 00:08:41,930
do quá trình đô thị hóa,
xâm nhập mặn, và sa mạc hóa.

122
00:08:42,079 --> 00:08:44,561
Nếu như chúng ta không làm gì khác đi

123
00:08:44,561 --> 00:08:47,109
thì mọi thứ sẽ diễn ra 
đúng như Malthus đã nói.

124
00:08:47,109 --> 00:08:53,011
Có thể điều đó không diễn ra với tôi
nhưng chắc chắn là với bạn và con cái bạn.

125
00:08:55,845 --> 00:08:58,205
Thêm nữa là biến đổi khí hậu.

126
00:08:58,205 --> 00:09:03,997
Phần lớn những gì chúng ta ăn phát triển
tốt nhất ở nhiệt độ

127
00:09:03,997 --> 00:09:06,070
mà chúng ta cảm thấy thoải mái.

128
00:09:06,070 --> 00:09:10,309
Để tôi nhắc lại mùa hè nóng kỷ lục 2003

129
00:09:10,309 --> 00:09:12,207
mà có thể bạn đã phải trải qua.

130
00:09:12,937 --> 00:09:17,971
Nhiệt độ chỉ cao hơn 3 độ C so với
nhiệt độ trung bình của thế kỷ trước thôi,

131
00:09:18,971 --> 00:09:23,951
thế nhưng sản lượng lương thực thu hoạch
đã giảm khoảng 30%

132
00:09:23,951 --> 00:09:29,796
Hãy nghĩ xem, nhiệt độ này sẽ là mức nhiệt
trung bình trong vài thập kỷ tới

133
00:09:30,666 --> 00:09:34,266
Và sẽ trở thành một mùa hè mát mẻ 
vào cuối thế kỷ 21.

134
00:09:36,833 --> 00:09:38,660
Nói về nguồn nước

135
00:09:38,660 --> 00:09:41,989
Nền nông nghiệp hiệu quả nhất là
là nên nông nghiệp được tưới tiêu,

136
00:09:41,989 --> 00:09:45,075
và nguồn nước đáng tin cậy nhất
đến từ lòng đất,

137
00:09:45,075 --> 00:09:46,638
và từ các tầng nước cổ.

138
00:09:47,658 --> 00:09:51,884
Chúng vắt kiệt ngày càng nhanh
mọi thứ xung quanh.

139
00:09:53,120 --> 00:09:55,312
Điều đó không tốt chút nào.

140
00:09:56,722 --> 00:10:03,344
Tôi nghĩ những thành công mà chúng ta
đạt được khi thị trường thực phẩm bùng nổ

141
00:10:04,044 --> 00:10:09,853
đã làm cho nhiều cư dân thành thị
nghĩ rằng Malthus đã là dĩ vãng.

142
00:10:10,743 --> 00:10:14,260
Tuy nhiên, Norman Borlaug lại nghĩ khác

143
00:10:14,737 --> 00:10:17,535
Trong bài phát biểu 
nhận giải Nobel của mình, ông nói:

144
00:10:17,535 --> 00:10:22,704
"Có thể chúng ta đang ở lúc triều dâng cao
nhưng triều rồi cũng sẽ xuống sớm thôi

145
00:10:22,704 --> 00:10:26,843
nếu chúng ta thỏa mãn và ngừng cố gắng."

146
00:10:26,843 --> 00:10:28,766
và đó là những gì chúng ta đã làm.

147
00:10:29,342 --> 00:10:34,065
Chúng ta đã đầu tư vào nghiên cứu
nông nghiệp rất nhiều

148
00:10:34,065 --> 00:10:38,687
giao nhiệm vụ 
cho các tập đoàn nông nghiệp hùng mạnh,

149
00:10:38,687 --> 00:10:41,813
và rồi trách móc họ - 
hãy nghĩ đến trường hợp Monsanto.

150
00:10:41,813 --> 00:10:46,525
Chúng ta đã chấp nhận khái niệm 
thực phẩm hữu cơ vì chúng tự nhiên hơn

151
00:10:46,525 --> 00:10:47,983
Đừng nhầm lẫn

152
00:10:47,983 --> 00:10:51,785
Vấn đề cơ bản của nuôi trồng hữu cơ
là quy định cấm

153
00:10:51,785 --> 00:10:56,368
sử dụng phân bón tổng hợp, mà phân bón
hữu cơ lại không thể đáp ứng đủ yêu cầu.

154
00:10:56,368 --> 00:10:59,775
Nếu chúng ta, tất cả thế giới,
dùng sản phẩm hữu cơ ngay ngày mai,

155
00:10:59,775 --> 00:11:03,857
thì có thể nuôi một nửa dân số.

156
00:11:05,348 --> 00:11:08,653
Vậy liệu chúng ta có thể nuôi
được 10 tỷ người không?

157
00:11:10,489 --> 00:11:15,354
Tôi nghĩ là có, nhưng chúng ta
phải nghĩ và hành động khác đi.

158
00:11:17,063 --> 00:11:22,759
Nông nghiệp là một hệ thống phức tạp gồm
nước, năng lượng, dưỡng chất hóa học,

159
00:11:22,759 --> 00:11:25,597
môi trường, và tất nhiên, cả con người.

160
00:11:25,597 --> 00:11:29,469
Chúng ta phải tôi ưu hóa hệ thống đó
một cách toàn diện

161
00:11:29,469 --> 00:11:31,767
và làm cho chúng bền vững hơn.

162
00:11:31,767 --> 00:11:34,980
Nói thì dễ nhưng làm mới khó.

163
00:11:34,980 --> 00:11:37,870
Hãy để tôi nói cụ thể hơn

164
00:11:37,870 --> 00:11:40,395
chúng ta cần gia tăng năng suất

165
00:11:40,395 --> 00:11:45,160
trên đất mà chúng ta vốn dĩ đang
khai thác nhưng dùng ít nước hơn.

166
00:11:45,160 --> 00:11:50,737
Một trong những sáng kiến
đó là trồng cây trong nhà.

167
00:11:51,078 --> 00:11:54,714
Có một căn nhà kính rất hiện đại
tại Nam California

168
00:11:54,714 --> 00:11:57,254
cà chua được trồng trên một sợi dây
thẳng đứng

169
00:11:57,254 --> 00:12:02,421
đạt sản lượng 5 đến 10 lần
khi chúng được trồng ngoài trời,

170
00:12:02,421 --> 00:12:06,941
tương đương với 100 kg 
trên một mét vuông hàng năm.

171
00:12:06,941 --> 00:12:10,397
nhưng chỉ sử dụng 1 phần 10 lượng nước

172
00:12:10,397 --> 00:12:14,829
Chúng ta có thể xây dựng nhà kính
trên nóc nhà trong thành phố,

173
00:12:16,626 --> 00:12:19,123
và thậm chí ngay trên sa mạc 
với một ít điều chỉnh,

174
00:12:19,892 --> 00:12:22,450
nhưng chúng ta không trồng chúng dưới kính

175
00:12:23,668 --> 00:12:26,974
Ngày nay, người nông dân sử dụng

176
00:12:26,974 --> 00:12:31,200
100 triệu tấn phân hóa học

177
00:12:31,200 --> 00:12:34,195
trên đồng ruộng của họ hàng năm

178
00:12:34,195 --> 00:12:38,263
phần lớn số phân ấy làm ô nhiễm 
và giết chết nguồn nước.

179
00:12:38,263 --> 00:12:42,291
tìm ra cách cung cấp chất dinh dưỡng
cho cây khi ngay khi chúng cần

180
00:12:42,291 --> 00:12:46,248
và ngay nơi chúng cần là một trong những
thách thức trong tương lai

181
00:12:46,248 --> 00:12:48,542
Có một hệ thống, 
được gọi là tưới tiêu tự động

182
00:12:48,542 --> 00:12:53,164
và bạn có thể thấy được chất dinh dưỡng
cùng với nước được chuyển thẳng đến rễ

183
00:12:53,164 --> 00:12:55,595
Tuy nhiên vẫn còn rất nhiều thứ phải làm.

184
00:12:55,595 --> 00:12:57,664
Thuốc trừ sâu chẳng hạn

185
00:12:57,664 --> 00:13:02,191
chúng ta sử dụng 1 tỷ pounds thuốc
hàng năm trên toàn cầu

186
00:13:02,191 --> 00:13:08,549
để giết côn trùng như sâu hại ngô, nhưng
chúng cũng giết côn trùng có lợi khác.

187
00:13:08,549 --> 00:13:16,451
Rachel Carson, tác giả Mùa xuân Lặng lẽ 
đã châm ngòi cho các động thái môi trường

188
00:13:16,451 --> 00:13:17,758
mơ tới một ngày

189
00:13:17,758 --> 00:13:21,964
chúng ta sẽ dùng các phương pháp sinh học
chứ không phải hóa học độc hại.

190
00:13:21,964 --> 00:13:26,399
Hãy nhìn trái bắp này,
nó được gọi là bắp BT.

191
00:13:26,399 --> 00:13:30,061
Nó giống như những trái thông thường
nhưng lại có dư một gen bên trong

192
00:13:30,061 --> 00:13:35,480
gen được lấy từ một loại vi khuẩn an toàn
dùng làm thuốc trừ sâu sinh học

193
00:13:35,480 --> 00:13:39,486
và được cấy trực tiếp vào hệ gen của cây.

194
00:13:40,083 --> 00:13:44,093
Đây là 
công nghệ Biến đổi Gen (GM) hiện đại:

195
00:13:44,093 --> 00:13:47,805
Cây trồng sẽ sản sinh protein kháng khuẩn

196
00:13:47,805 --> 00:13:53,513
và nó chỉ tác động 
đến côn trùng gây hại cho cây

197
00:13:53,513 --> 00:13:57,654
vieecc sử dụng thuốc trừ sâu
đã giảm xuống trên toàn cầu

198
00:13:57,654 --> 00:14:01,527
nhờ việc sử dụng những giống cây đó

199
00:14:03,477 --> 00:14:07,055
đã giúp côn trùng có lợi phát triển
từ đó giá thực phẩm giảm xuống

200
00:14:07,055 --> 00:14:09,868
nhưng còn có rất, rất nhiều điều
phải làm nữa.

201
00:14:09,868 --> 00:14:13,982
Chúng ta có thể hy vọng vào trồng trọt
có thể chịu được hạn hán

202
00:14:13,982 --> 00:14:18,674
sử dụng Ni-tơ có hiệu quả hơn,
có khả năng chịu nhiệt

203
00:14:18,674 --> 00:14:22,597
và thực sự bổ dưỡng hơn.

204
00:14:23,857 --> 00:14:31,065
nhưng đồng thời
nông nghiệp biến đổi Gen

205
00:14:31,945 --> 00:14:35,452
lại có biệt danh là GMO

206
00:14:35,452 --> 00:14:37,038
và GMO nghe thật đáng sợ.

207
00:14:37,038 --> 00:14:40,425
Tra GMO trên Google, bạn sẽ thấy

208
00:14:40,865 --> 00:14:44,572
GMOs đã nhiều lần bị cho là nguyên nhân
khiến cho nông dân tự tử ở Ấn Độ

209
00:14:44,572 --> 00:14:49,313
Bứu xuất hiện ở chuột,
và nhiều triệu chứng của bệnh trên người

210
00:14:49,313 --> 00:14:53,797
từ tự kỷ, tiểu đường
đến vô sinh và ung thư.

211
00:14:55,883 --> 00:15:00,789
Đáng sợ - nhưng may mắn thay,
đó không phải sự thật.

212
00:15:02,677 --> 00:15:07,333
Trên thực tế, sau 25 năm
nghiên cứu của chính phủ,

213
00:15:07,333 --> 00:15:14,934
EU đã công bố một báo cáo, cơ bản
thống kê kết quả nghiên cứu trong 25 năm

214
00:15:14,934 --> 00:15:18,171
tiêu tốn hơn 300 triệu euro

215
00:15:18,171 --> 00:15:24,549
kết luận rằng, sản phẩm biến đổi Gen
từ kỹ thuật GM

216
00:15:24,549 --> 00:15:29,619
thì không hề nguy hiểm 
hơn những kỹ thuật khác.

217
00:15:31,369 --> 00:15:39,615
Nhưng cuộc chiến GMO vẫn tiếp tục
được dấy lên qua những lời đồn trên mạng

218
00:15:39,615 --> 00:15:44,421
bởi các tổ chức
lợi dụng sự sợ hãi để kiếm lời.

219
00:15:44,421 --> 00:15:48,807
Nỗi sợ luôn đặt giá hơn sự thật.

220
00:15:50,602 --> 00:15:55,431
Nghiên cứu quan trọng về GM đã bị
phản đối trên thế giới

221
00:15:55,431 --> 00:16:00,165
giống như nghiên cứu về giống gạo vàng,
gạo giàu vitamin A

222
00:16:01,811 --> 00:16:04,377
Tôi cũng đã bị dính vào vụ này

223
00:16:04,377 --> 00:16:09,205
luôn bị xúc phạm,
đối mặt với những bức thư căm ghét

224
00:16:09,205 --> 00:16:11,934
và thậm chí bị tấn công trực tiếp

225
00:16:11,934 --> 00:16:14,561
tất cả chỉ vì tôi luôn cố giải thích

226
00:16:14,561 --> 00:16:20,101
khoa học và ý nghĩa
đằng sau cuộc cách mạng tuyệt vời này.

227
00:16:21,450 --> 00:16:24,684
Chúng ta đang gần tới giới hạn

228
00:16:26,484 --> 00:16:32,331
có 10 tỷ người cần ăn tối
trong tương lai không xa.

229
00:16:34,727 --> 00:16:40,243
Cách mà chúng ta cung cấp đủ thực phẩm
cho họ sẽ định hình lại nền văn minh

230
00:16:41,513 --> 00:16:46,683
Liệu chúng ta sẽ tiếp tự lờ đi sự thật
và bám vào nỗi sợ hãi mù quáng

231
00:16:47,703 --> 00:16:52,034
với ngọn lửa nghèo đói và bất ổn
đang nhen nhóm

232
00:16:52,604 --> 00:16:56,752
để bùng lên thành đám cháy lớn
thiêu rụi nền văn minh?

233
00:16:59,159 --> 00:17:05,252
Hay là chúng ta sẽ thử nghiệm, phát triển
và thực sự áp dụng những kỹ thuật mới?

234
00:17:07,645 --> 00:17:12,804
Liệu chúng ta có nhận ra được
điều mà nền văn minh

235
00:17:12,804 --> 00:17:14,953
của chúng ta đang hướng đến?

236
00:17:17,267 --> 00:17:20,148
Liệu chúng ta có đủ thông thái
để đầu tư

237
00:17:20,148 --> 00:17:25,140
vào khoa học
và công nghệ cái tiến

238
00:17:26,608 --> 00:17:32,759
mà có thể cho mọi người công việc
chỗ trong bàn ăn và đầy đủ thực phẩm?

239
00:17:34,736 --> 00:17:36,306
Tôi tin chúng ta có thể

240
00:17:37,506 --> 00:17:41,419
Phải không? Tôi không biết.

241
00:17:42,358 --> 00:17:43,602
Xin cảm ơn