Return to Video

Jak pożyczki na czesne wyzyskują studentów

  • 0:01 - 0:06
    Na nowym rynku gospodarczym mamy dziś
    40 mln zadłużonych Amerykanów.
  • 0:08 - 0:10
    Ci, którzy nie mieli pieniędzy na college,
  • 0:10 - 0:15
    wiszą kredytodawcom ponad bilion dolarów.
  • 0:16 - 0:18
    Łapią się jakiejkolwiek pracy,
  • 0:18 - 0:20
    żeby spłacić zaciągnięty osobiście dług.
  • 0:21 - 0:27
    W USA nawet zbankrutowany hazardzista
  • 0:27 - 0:29
    dostaje drugą szansę.
  • 0:30 - 0:33
    Jest jednak prawie niemożliwe,
  • 0:33 - 0:37
    by Amerykaninowi
    umorzono kredyt studencki.
  • 0:40 - 0:43
    Dawniej w Ameryce
  • 0:43 - 0:46
    ukończenie college'u nie oznaczało długów.
  • 0:47 - 0:53
    Ojciec mojego przyjaciela Paula
    ukończył Uniwersytet w Kolorado
  • 0:53 - 0:54
    dzięki stypendiom dla żołnierzy.
  • 0:56 - 0:57
    Dla jego pokolenia
  • 0:57 - 1:00
    studia były całkiem albo prawie darmowe,
  • 1:00 - 1:02
    bo uchodziły za dobro publiczne.
  • 1:04 - 1:05
    Teraz już nie.
  • 1:06 - 1:10
    Kiedy Paul skończył studia w Kolorado,
  • 1:10 - 1:14
    spłacił swój dyplom z anglistyki,
    pracując na niepełnym etacie.
  • 1:14 - 1:15
    30 lat temu
  • 1:15 - 1:18
    opłaty za studia były
    przystępne, rozsądne
  • 1:18 - 1:21
    a wszelkie długi spłacone
    przed ich ukończeniem.
  • 1:22 - 1:23
    Teraz już nie.
  • 1:24 - 1:27
    Córka Paula poszła jego śladem
  • 1:27 - 1:29
    z jedną jednak różnicą:
  • 1:29 - 1:31
    ukończyła studia 5 lat temu
  • 1:31 - 1:32
    z fest długiem.
  • 1:33 - 1:37
    Studenci tacy jak Kate
    musieli wziąć pożyczkę,
  • 1:37 - 1:40
    bo koszt studiów
    przekracza możliwości wielu,
  • 1:40 - 1:43
    jeśli nie większości,
    amerykańskich rodzin.
  • 1:44 - 1:46
    Ale co z tego?
  • 1:46 - 1:49
    Zaciągnięcie długu na kupno
    drogiego wykształcenia
  • 1:49 - 1:51
    nie jest najgorsze,
    jeśli można go spłacić
  • 1:51 - 1:55
    dzięki uzyskaniu zwiększonych dochodów.
  • 1:55 - 1:57
    Ale tu przechodzimy do sedna sprawy.
  • 2:00 - 2:05
    Nawet absolwent college'u
    zarobił 10% więcej w 2001 roku
  • 2:05 - 2:07
    niż ona w 2013.
  • 2:08 - 2:09
    Tak więc...
  • 2:10 - 2:11
    koszt nauki wzrasta,
  • 2:11 - 2:13
    dofinansowanie maleje,
  • 2:13 - 2:15
    dochody rodzinne kurczą się,
  • 2:15 - 2:18
    przychody osobiste maleją.
  • 2:18 - 2:23
    Czy to takie dziwne, że 25% dłużników
  • 2:23 - 2:25
    nie może spłacić kredytu za studia?
  • 2:27 - 2:30
    Najgorsze czasy mogą stać się najlepszymi,
  • 2:30 - 2:34
    bo prawdy objawiają się czasem tak,
    że nie da się ich ignorować.
  • 2:34 - 2:36
    Chcę mówić dzisiaj o trzech z nich.
  • 2:38 - 2:41
    1,2 biliona dolarów długów za dyplomy
  • 2:41 - 2:44
    pokazuje jasno,
  • 2:44 - 2:48
    że wyższe wykształcenie jest
    towarem do kupienia.
  • 2:48 - 2:53
    Wszyscy mówimy o edukacji
    dokładnie tak jak ekonomiści,
  • 2:53 - 2:58
    jako o inwestycji w poprawę
    ludzkiego inwentarza
  • 2:58 - 2:59
    przez szkolenie ich do pracy.
  • 3:00 - 3:05
    Jako o inwestycji w klasyfikację ludzi,
  • 3:05 - 3:07
    która ułatwia pracodawcom
    ich zatrudnienie.
  • 3:08 - 3:12
    The U.S News & World Report
    daje oceny college'om tak,
  • 3:12 - 3:15
    jak klienci oceniają pralki.
  • 3:15 - 3:19
    Język jest usiany barbaryzmami.
  • 3:19 - 3:22
    Nauczycieli nazywa się
    "dostawcami usług",
  • 3:22 - 3:24
    a studentów "konsumentami".
  • 3:26 - 3:29
    Socjologia i Shakespeare
    i piłka nożna i nauki ścisłe,
  • 3:29 - 3:31
    to wszystko to "zawartość."
  • 3:33 - 3:35
    Studencki dług jest rentowny.
  • 3:35 - 3:36
    Tyle, że nie dla was.
  • 3:38 - 3:42
    Wasz dług mnoży zyski
    przemysłu dającego pożyczki.
  • 3:42 - 3:44
    Dwa kredytowe giganty,
  • 3:45 - 3:47
    Sallie Mae i Navient,
  • 3:47 - 3:52
    ogłosiły w zeszłym roku łączny zysk
    w wysokości 1,2 miliarda dolarów.
  • 3:53 - 3:55
    I tak samo jak hipoteki,
  • 3:55 - 3:58
    kredyty dla studentów mogą być
    wiązane, krojone, posiekane
  • 3:58 - 4:00
    i sprzedane na Wall Street.
  • 4:00 - 4:02
    A college'e i uniwersytety,
  • 4:02 - 4:05
    inwestując w te sekurytyzowane pożyczki,
  • 4:06 - 4:07
    zarabiają dwukrotnie.
  • 4:08 - 4:09
    Raz z opłaty za czesne
  • 4:09 - 4:12
    i drugi raz z odsetek od długu.
  • 4:13 - 4:15
    Czy przy takich zyskach może dziwić,
  • 4:15 - 4:21
    że niektóre uczelnie
    biorące udział w tym biznesie
  • 4:21 - 4:23
    podjęły się nieuczciwej reklamy,
  • 4:23 - 4:24
    mydlenia oczu,
  • 4:27 - 4:31
    wykorzystując brak właśnie tej wiedzy,
    której uczeniem mamią?
  • 4:32 - 4:33
    Po trzecie:
  • 4:34 - 4:35
    dyplomy to marka.
  • 4:36 - 4:38
    Wiele lat temu mój nauczyciel napisał:
  • 4:38 - 4:41
    "Studenci traktowani jak konsumenci
  • 4:41 - 4:44
    stają się niewolnikami nałogu i zawiści".
  • 4:48 - 4:52
    Tak jak konsumentom sprzedaje się
    ulepszone wersje iPhone'a,
  • 4:52 - 4:55
    tak samo można sprzedawać
    ludziom coraz więcej edukacji.
  • 4:57 - 4:59
    College to nowe liceum,
  • 4:59 - 5:00
    mówiliśmy już o tym.
  • 5:01 - 5:03
    Ale czemu poprzestać na tym?
  • 5:03 - 5:06
    Ludziom można sprzedać
    szereg certifikatów,
  • 5:06 - 5:09
    stopnie magisterskie,
    stopnie doktoranckie.
  • 5:11 - 5:15
    Wyższe wykształcenie
    jest też symbolem statusu.
  • 5:17 - 5:18
    Kupcie sobie dyplom,
  • 5:18 - 5:21
    tak jak kupujecie Lexusa
    czy torebkę Louisa Vuittona,
  • 5:21 - 5:23
    aby wyrożnić się od innych.
  • 5:23 - 5:25
    Żeby wam zazdrościli.
  • 5:27 - 5:28
    Dyplomy są marką.
  • 5:29 - 5:36
    Te prawdy kryją się często
    za hałaśliwą formą sprzedaży.
  • 5:37 - 5:38
    Nie ma takiego dnia,
  • 5:38 - 5:43
    w którym jakiś polityk
    nie głosiłby w telewizji:
  • 5:43 - 5:45
    "Wyższe wykształcenie jest niezbędne
  • 5:45 - 5:48
    do wzniesienia się do klasy średniej".
  • 5:49 - 5:53
    Dowodem na to jest zwykle
    pensja absolwentów szkół wyższych:
  • 5:53 - 5:58
    ci z dyplomem zarabiają średnio
    56% więcej niż ci po liceum.
  • 5:58 - 6:00
    Spójrzmy na tę cyfrę ostrożniej,
  • 6:00 - 6:02
    bo na pierwszy rzut oka,
  • 6:02 - 6:05
    wydaje się przeczyć pogłoskom
  • 6:05 - 6:10
    o absolwentach uczelni
    pracujących jako bariści czy kasjerzy.
  • 6:11 - 6:16
    Na 100 studentów na dowolnych kierunkach
  • 6:16 - 6:19
    45 nie kończy na czas
  • 6:19 - 6:22
    z wielu powodów, także finansowych.
  • 6:22 - 6:24
    Z 55 osób, które skończą,
  • 6:24 - 6:26
    dwie zostaną bez pracy,
  • 6:26 - 6:29
    a 18 innych pracuje poniżej kwalifikacji.
  • 6:30 - 6:34
    Owszem, zarabiają więcej niż ci po liceum,
  • 6:34 - 6:37
    ale czy to pokrywa wygórowane czesne
  • 6:37 - 6:39
    i zarobki stracone podczas studiów?
  • 6:40 - 6:42
    Teraz nawet ekonomiści przyznają,
  • 6:42 - 6:48
    że college opłaca się tylko tym,
    którzy go ukończą.
  • 6:48 - 6:52
    Jest tak tylko dlatego,
    że zarobki po liceum
  • 6:52 - 6:54
    maleją już od dziesięcioleci.
  • 6:55 - 6:57
    Od dziesiątek lat
  • 6:57 - 7:00
    pracownikom po liceum
  • 7:00 - 7:04
    odmawiano sprawiedliwego udziału
    w tym, co wyprodukowali.
  • 7:04 - 7:07
    Gdyby dostali to, co się im należy,
  • 7:07 - 7:11
    dla wielu college nie byłby
    tak dobrą inwestycją.
  • 7:11 - 7:14
    Czy studia dają więcej?
  • 7:14 - 7:16
    To raczej licea dają mniej.
  • 7:17 - 7:21
    Dwóch z trzech studentów
    nie znajdzie odpowiedniej pracy.
  • 7:22 - 7:25
    I ich przyszłość nie wygląda
    szczególnie zachęcająco,
  • 7:25 - 7:27
    w zasadzie - wręcz ponuro.
  • 7:27 - 7:29
    To właśnie oni ucierpią
  • 7:31 - 7:33
    z powodu karygodnych form zadłużenia.
  • 7:34 - 7:35
    I to właśnie do nich,
  • 7:35 - 7:37
    co dziwne i smutne,
  • 7:37 - 7:40
    najagresywniej kieruje się reklamę
    o korzyściach z dyplomu.
  • 7:42 - 7:44
    To nie jest tylko cyniczne,
  • 7:44 - 7:46
    ale wręcz okrutne.
  • 7:47 - 7:48
    Co więc mamy zrobić?
  • 7:49 - 7:55
    A gdyby studenci i rodzice potraktowali
    wyższe wykształcenie jako towar?
  • 7:56 - 7:58
    Wszyscy inni tak robią.
  • 7:59 - 8:01
    Wtedy, tak jak przy każdym innym towarze,
  • 8:01 - 8:03
    chcieliby wiedzieć, za co płacą.
  • 8:03 - 8:05
    Przy kupnie leku
  • 8:05 - 8:07
    dostajemy listę skutków ubocznych.
  • 8:07 - 8:09
    Przy kupnie wyższego wykształcenia
  • 8:09 - 8:10
    należy się wam ostrzeżenie,
  • 8:10 - 8:13
    które pozwala konsumentom wybrać,
  • 8:13 - 8:14
    daje prawo świadomego wyboru.
  • 8:15 - 8:16
    Przy kupnie samochodu
  • 8:16 - 8:19
    wiadomo, ile pali na 100 km.
  • 8:19 - 8:21
    Kto wie, czego oczekiwać
  • 8:21 - 8:24
    od dyplomu, powiedzmy,
    z wiedzy o Kanadzie?
  • 8:25 - 8:26
    Taki kierunek naprawdę istnieje.
  • 8:29 - 8:31
    A gdyby istniała odpowiednia apka?
  • 8:34 - 8:39
    Taka, która zestawiłaby koszty
    kierunku ze spodziewanym dochodem.
  • 8:40 - 8:43
    Nazwijmy to Czesne
    na Bazie Dochodu albo CBD.
  • 8:43 - 8:44
    Niech ktoś z was się tym zajmie.
  • 8:44 - 8:46
    (Śmiech)
  • 8:46 - 8:47
    Odkryjcie własną rzeczywistość.
  • 8:47 - 8:50
    (Śmiech)
  • 8:50 - 8:51
    Są trzy zalety,
  • 8:51 - 8:54
    trzy korzyści Czesnego na Bazie Dochodu.
  • 8:55 - 8:57
    Każdy użytkownik może sobie sprawdzić,
  • 8:57 - 9:00
    ile można zarabiać
    po ukończeniu danego kierunku.
  • 9:01 - 9:02
    Uświadomieni użytkownicy
  • 9:02 - 9:06
    raczej nie padliby ofiarą naciągaczy,
  • 9:06 - 9:08
    czy chwytu marketingowego.
  • 9:08 - 9:10
    Dokonaliby więc mądrego wyboru.
  • 9:10 - 9:12
    Dlaczego płacić za college więcej
  • 9:12 - 9:15
    niż, powiedzmy, 15%
    od dodatkowych dochodów?
  • 9:17 - 9:20
    Jest też druga korzyść
    z Czesnego na Bazie Dochodu.
  • 9:20 - 9:23
    Przy powiązaniu kosztu z dochodem
  • 9:23 - 9:27
    administracja uczelni musiałaby
    lepiej zarządzać kosztami,
  • 9:27 - 9:30
    znaleźć nowatorskie metody.
  • 9:30 - 9:31
    Na przykład,
  • 9:31 - 9:35
    na tej uczelni każdy kierunek kosztuje
    mniej więcej tyle samo.
  • 9:35 - 9:40
    Jest to jawnie nieuczciwe
    i powinno się zmienić.
  • 9:40 - 9:44
    Student inżynierii zużywa więcej zasobów,
  • 9:44 - 9:47
    sal, laboratoriów i kadry
  • 9:47 - 9:48
    niż student filozofii.
  • 9:50 - 9:52
    Student filozofii w rezultacie
  • 9:52 - 9:54
    dofinansowuje studenta inżynierii,
  • 9:54 - 9:57
    który potem zarabia o wiele więcej.
  • 9:57 - 10:01
    Dlaczego dwie osoby mają
    kupić ten sam produkt,
  • 10:01 - 10:02
    zapłacić tyle samo,
  • 10:02 - 10:05
    a jedna ma dostać połowę
    albo jedną trzecią usług?
  • 10:06 - 10:11
    Absolwenci niektórych kierunków
  • 10:11 - 10:14
    poświęcą 25% dochodów na spłatę długu,
  • 10:14 - 10:16
    podczas gdy inni tylko 5 procent.
  • 10:18 - 10:22
    Ta niesprawiedliwość skończyłaby się,
    gdyby kierunki były lepiej wycenione.
  • 10:23 - 10:25
    Teraz oczywiście, wszystkie te dane...
  • 10:25 - 10:27
    i ktoś z was podejmie się tego, prawda?
  • 10:27 - 10:29
    Dane te trzeba dobrze zaprojektować,
  • 10:29 - 10:31
    dać sprawdzić publicznym
    biurom rachunkowym,
  • 10:31 - 10:33
    żeby wykluczyć statystyczne przekłamania.
  • 10:33 - 10:35
    Znamy się na statystyce, prawda?
  • 10:37 - 10:38
    Tak czy inaczej
  • 10:38 - 10:42
    trzecią i największą korzyścią
    Czesnego na Bazie Dochodu,
  • 10:42 - 10:48
    byłoby uwolnienie Amerykanów
    od strachu przed finansową ruiną,
  • 10:48 - 10:50
    spowodowaną zakupem wadliwego towaru.
  • 10:51 - 10:53
    Może z czasem
  • 10:53 - 10:55
    młodzi i starzy Amerykanie
    odkryją na nowo,
  • 10:55 - 10:58
    jak pan powiedział wcześniej,
  • 10:58 - 11:00
    ciekawość, miłość do nauki.
  • 11:00 - 11:01
    Zaczną studiować to, co kochają,
  • 11:01 - 11:02
    kochać to, co studiują,
  • 11:02 - 11:04
    podążać za pasją...
  • 11:05 - 11:07
    stymulowani przez inteligencję,
  • 11:07 - 11:11
    zgłębiając to, czego naprawdę chcą.
  • 11:11 - 11:15
    Ostatecznie, to Eric i Kevin
  • 11:15 - 11:16
    dwa lata temu,
  • 11:17 - 11:21
    właśnie tacy młodzi ludzie,
  • 11:21 - 11:23
    skłonili mnie i pracowali ze mną,
  • 11:23 - 11:25
    i nadal pracują
  • 11:25 - 11:28
    nad zbadaniem zadłużenia studentów w USA.
  • 11:29 - 11:31
    Dziękuję za uwagę.
  • 11:31 - 11:35
    (Brawa)
Title:
Jak pożyczki na czesne wyzyskują studentów
Speaker:
Sajay Samuel
Description:

„Dawno temu w Ameryce ukończenie college'u nie oznaczało tym samym zadłużenia" - mówi profesor Sajay Samuel. Dzisiaj wyższe wykształcenie stało się dobrem konsumpcyjnym - koszty sięgają sufitu, obarczając studentów łącznym zadłużeniem na ponad bilion dolarów, podczas gdy uniwersytety razem z firmami kredytowymi osiągają zawrotne zyski.
Samuel proponuje radykalne rozwiązanie: powiązać wysokość czesnego ze spodziewanym dochodem, tak by studenci podejmowali świadome decyzje co do przyszłości, odzyskali chęć do nauki oraz wnieśli znaczący wkład dla świata.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
11:48

Polish subtitles

Revisions