Return to Video

Làm sao để làm sống một quả trứng luộc - Eleanor Nelsen

  • 0:06 - 0:09
    Điều này hiển nhiên đến mức
    nó đã trở thành một câu thành ngữ.
  • 0:09 - 0:12
    Bạn không thể làm một quả trứng luộc
    sống lại.
  • 0:12 - 0:16
    Thế nhưng bạn có thể làm được điều đó,
    gần như là vậy.
  • 0:16 - 0:18
    Quá trình nhiệt lượng tác dụng lên
    các phân tử của trứng,
  • 0:18 - 0:21
    có thể bị năng lượng cơ học làm đảo ngược
  • 0:21 - 0:24
    Thành phần của trứng
    chủ yếu là nước và protein
  • 0:24 - 0:25
    Các chuỗi protein bắt đầu
  • 0:25 - 0:28
    gấp lại thành các hình dạng phức tạp,
  • 0:28 - 0:31
    được liên kết với nhau
    bằng chuỗi liên kết hóa học yếu.
  • 0:31 - 0:34
    Tác dụng nhiệt phá hủy các liên kết này,
  • 0:34 - 0:40
    khiến cho các protein mở ra,
    duỗi thẳng, tháo xoắn và dao động tự do
  • 0:40 - 0:43
    Quá trình này gọi là
    sự biến tính của protein
  • 0:43 - 0:46
    Các phân tử protein chuyển động
    hỗn loạn gặp nhau
  • 0:46 - 0:49
    và bắt đầu tạo nên các liên kết với nhau,
  • 0:49 - 0:51
    hiện tượng này tăng dần khi nhiệt độ
    tăng cao,
  • 0:51 - 0:56
    đến khi chúng kết dính với nhau
    và vón cục,
  • 0:56 - 0:58
    thì tức là trứng đã chín.
  • 0:58 - 1:02
    Sự liên kết này tưởng như sẽ vĩnh viễn,
    nhưng sự thật không phải như vậy.
  • 1:02 - 1:04
    Theo một nguyên lý hóa học
  • 1:04 - 1:07
    được gọi là Nguyên lý vi thuận nghịch
  • 1:07 - 1:10
    bất cứ hiện tượng gì, ví dụ như
    hiện tượng protein trứng vón cục,
  • 1:10 - 1:15
    theo lý thuyết có thể đảo ngược
    nếu bạn làm ngược lại các bước ban đầu.
  • 1:15 - 1:18
    Nhưng lượng nhiệt tăng làm các protein
    kết dính với nhau chặt hơn,
  • 1:18 - 1:21
    còn làm lạnh sẽ làm chúng đông lại,
  • 1:21 - 1:22
    giới thiệu cho bạn một cái mẹo:
  • 1:22 - 1:25
    hãy xoay chúng thật nhanh.
  • 1:25 - 1:27
    Nghiêm túc đó.
  • 1:27 - 1:28
    Phương thức này hoạt động thế này:
  • 1:28 - 1:32
    Đầu tiên, các nhà khoa học phân hủy
    lòng trắng trứng trong dung dịch nước
  • 1:32 - 1:34
    với một chất hóa học gọi là urê
  • 1:34 - 1:39
    chất này gồm các phân tử nhỏ tác dụng
    như chất bôi trơn, bọc lấy các chuỗi
    protein dài
  • 1:39 - 1:43
    và làm chúng trượt qua nhau dễ dàng
  • 1:43 - 1:46
    Sau đó, họ xoay tròn dung dịch trong
    ống thủy tinh
  • 1:46 - 1:49
    với tốc độ siêu nhanh 5000 vòng/phút
  • 1:49 - 1:53
    làm cho dung dịch kết tủa thành
    một lớp mỏng dưới đáy
  • 1:53 - 1:54
    Đây chính là cốt lõi vấn đề:
  • 1:54 - 1:57
    Phần dung dịch gần rìa ống xoay nhanh hơn
  • 1:57 - 2:00
    phần dung dịch nằm ở giữa.
  • 2:00 - 2:03
    Sự khác biệt về vận tốc tạo nên một
    áp lực
  • 2:03 - 2:07
    liên tục kéo dãn và tách các protein
  • 2:07 - 2:13
    cho đến khi chúng trở về và giữ nguyên
    trạng thái ban đầu.
  • 2:13 - 2:15
    Khi máy xoay ngừng hoạt động,
  • 2:15 - 2:20
    phần lòng trắng trứng sẽ trở về
    trạng thái như khi chưa chín.
  • 2:20 - 2:23
    Kĩ thuật này có tác dụng với
    tất cả các loại protein.
  • 2:23 - 2:27
    Các protein lớn và liên kết lộn xộn hơn
    sẽ khó tách rời hơn,
  • 2:27 - 2:31
    nên các nhà khoa học gắn một hạt nhựa
    ở một đầu các protein
  • 2:31 - 2:36
    để tăng áp lực và khiến chúng
    tự gấp lại trước
  • 2:36 - 2:40
    Phương pháp này không có tác dụng
    đối với quả trứng còn nguyên vỏ
  • 2:40 - 2:44
    vì dung dịch phải nằm trong ống hình trụ.
  • 2:44 - 2:49
    Nhưng bằng cách nào đó ta có thể áp
    dụng nó để làm sống lại bữa sáng của mình.
  • 2:49 - 2:54
    Nhiều dược phẩm chứa
    các loại protein rất đắt tiền,
  • 2:54 - 2:57
    một phần vì chúng liên kết và vón cục lại
  • 2:57 - 2:59
    giống như lòng trắng trứng khi chín
  • 2:59 - 3:04
    và các protein này cần được tháo xoắn
    và tái tạo lại để có thể sử dụng.
  • 3:04 - 3:06
    Kĩ thuật xoay tròn này có tiềm năng
  • 3:06 - 3:09
    trở thành phương pháp dễ dàng, rẻ và nhanh chóng hơn
  • 3:09 - 3:12
    các phương pháp tái tạo protein khác,
  • 3:12 - 3:16
    vì vậy nó giúp sản xuất thuốc nhanh và
    đáp ứng nhu cầu nhiều người hơn.
  • 3:16 - 3:19
    Tuy nhiên bạn cần nhớ một điều
  • 3:19 - 3:21
    trước khi thử làm sống lại các thức ăn
    của mình.
  • 3:21 - 3:25
    Luộc trứng thật ra là một quá trình
    nấu ăn đặc biệt
  • 3:25 - 3:30
    vì dù nó thay đổi hình dạng và cách
    protein liên kết với nhau,
  • 3:30 - 3:33
    thì luộc trứng không làm thay đổi
    bản chất hóa học của protein.
  • 3:33 - 3:37
    Hầu hết các quá trình nấu ăn đều giống
    với phản ứng Maillard,
  • 3:37 - 3:39
    làm thay đổi về mặt hóa học
  • 3:39 - 3:44
    khiến cho đường và protein biến thành lớp
    giòn tan màu caramel
  • 3:44 - 3:47
    và việc đảo ngược quá trình này sẽ khó
    hơn rất nhiều.
  • 3:47 - 3:49
    Vì thế, cho dù bạn có thể
    làm sống quả trứng luộc
  • 3:49 - 3:53
    nhưng rất tiếc bạn sẽ không thể
    làm sống quả trứng rán.
Title:
Làm sao để làm sống một quả trứng luộc - Eleanor Nelsen
Speaker:
Eleanor Nelsen
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:10
Dimitra Papageorgiou approved Vietnamese subtitles for How to unboil an egg
Bao Tran Ngoc accepted Vietnamese subtitles for How to unboil an egg
Bao Tran Ngoc edited Vietnamese subtitles for How to unboil an egg
Bao Tran Ngoc edited Vietnamese subtitles for How to unboil an egg
Bao Tran Ngoc edited Vietnamese subtitles for How to unboil an egg
Bao Tran Ngoc edited Vietnamese subtitles for How to unboil an egg
Bao Tran Ngoc edited Vietnamese subtitles for How to unboil an egg
Bao Tran Ngoc edited Vietnamese subtitles for How to unboil an egg
Show all

Vietnamese subtitles

Revisions