Return to Video

داروها چگونه بر مغز اثر می‌گذارند؟ - سارا گاروفالو

  • 0:07 - 0:09
    اکثر افراد در طول زندگی نوعی قرص،
  • 0:09 - 0:10
    تزریق،
  • 0:10 - 0:13
    یا نوعی از دارو دریافت می کنند،
  • 0:13 - 0:18
    ولی اکثر ما از اینکه این مواد
    چگونه عمل می کنند بی اطلاعیم.
  • 0:18 - 0:22
    چطور است که ترکیبات گوناگون
    قادرند بر نحوه ی که فیزیکی احساس می کنیم،
  • 0:22 - 0:23
    فکر می کنیم،
  • 0:23 - 0:25
    و حتی رفتار می کنیم اثر بگذارند؟
  • 0:25 - 0:29
    عمدتاً، بستگی به این دارد که
    چطور یک دارو، ارتباطات
  • 0:29 - 0:31
    بین سلولهای مغز را تغییر میدهد.
  • 0:31 - 0:34
    این قضیه به شیوههای
    مختلف اتفاق می افتد.
  • 0:34 - 0:36
    اما پیش از اینکه به مغز برسد،
  • 0:36 - 0:38
    هر دارو باید ابتدا وارد جریان خون شود
  • 0:38 - 0:42
    در طی سفری که ممکن است
    از چند ثانیه تا چندین ساعت طول بکشد،
  • 0:42 - 0:44
    بسته عواملی مثل نحوهای که اعمال شده است.
  • 0:44 - 0:47
    کندترین شیوه، دریافت دارو از دهان است
  • 0:47 - 0:50
    چراکه باید توسط دستگاه گوارش جذب شود
  • 0:50 - 0:52
    پیش از اینکه اثر کند.
  • 0:52 - 0:55
    استنشاق دارو سریعتر وارد جربان خون میشود.
  • 0:55 - 0:59
    و تزریق وریدی از همه سریعتر عمل میکند.
  • 0:59 - 1:02
    چرا که مواد شیمیایی را مستقیماً داخل خون
    خالی میکند.
  • 1:02 - 1:07
    پس از ورود دارو، به سرعت
    به دروازهی مقصدش یعنی مغز میرسد.
  • 1:07 - 1:11
    ورودی این اندام توسط سد خونی مغز
    نگهبانی میشود،
  • 1:11 - 1:13
    جائیکه خون را از دستگاه عصبی جدا میکند،
  • 1:13 - 1:16
    تا موادی که خطر بالقوه دارند،
    بیرون نگهداشته شوند.
  • 1:16 - 1:19
    بنابراین تمام دارها باید بک ساختار
    شیمیایی خاص داشته باشند
  • 1:19 - 1:24
    که به آنها کلید باز کردن این سد
    و اجازه عبور میدهد.
  • 1:24 - 1:27
    به محض ورود، داروها شروع به مداخله
    در فعالیت نرمال مغز می کنند
  • 1:27 - 1:31
    با هدف قرار دادن شبکهی
    نورنها و سیناپسها.
  • 1:31 - 1:35
    نورنها سلولهای مغز هستند که دارای
    یک هسته، تعدادی «دندریت» و یک «آکسون» هستند.
  • 1:35 - 1:40
    سیناپسها ساختارهایی هستند که
    در طول دندریتها یا آکسون قرار میگیرند
  • 1:40 - 1:44
    که تبادل سیگنالهای الکتروشیمیایی
    مابین نورنها را میسر میکنند.
  • 1:44 - 1:48
    این سیگنالها در قالب مواد شیمیایی هستند
    که پیامرسانهای عصبی نامیده میشوند.
  • 1:48 - 1:51
    هر پیامرسان عصبی نقش متفاوتی در
    تنظیم رفتارها،
  • 1:51 - 1:52
    احساسات،
  • 1:52 - 1:53
    و شناخت ما دارد.
  • 1:53 - 1:56
    اما همگی به یکی از
    این دو شیوه عمل میکنند.
  • 1:56 - 1:58
    یا میتوانند نورون
    دریافت کننده را مهار کنند،
  • 1:58 - 2:00
    از طریق محدود کردن فعالیتش،
  • 2:00 - 2:01
    یا تحریکش کنند،
  • 2:01 - 2:05
    با تولید یک سیگنال الکتروشیمیایی
    که داخل شبکه منتشر میشود.
  • 2:05 - 2:08
    هر پیامرسان عصبی که باقی میماند
    معمولاً ازبین میرود
  • 2:08 - 2:11
    یا داخل نورن ارسال کنند جذب میشود.
  • 2:11 - 2:14
    اثربخشی یک دارو ناشی از
    تواناییاش
  • 2:14 - 2:19
    در دستکاری این تبادلات سیناپسی
    در جریان فازهای مختلف پروسه است.
  • 2:19 - 2:21
    این منجر به افزایش یا کاهش
  • 2:21 - 2:25
    در میزان پیامرسانهای عصبی است
    که در حال پخش شدن است.
  • 2:25 - 2:28
    بعنوان مثال، ضدافسردگی های رایج،
    نظیر SSRI،
  • 2:28 - 2:31
    جذب دوبارهی «سراتونین» را متوقف میکند،
  • 2:31 - 2:35
    این پیامرسانی است که خلق و خوی ما را
    تعدیل میکند.
  • 2:35 - 2:38
    این بطور مطلوبی مقدار بیشتری
    از آن را وارد شبکهی عصبی میکند.
  • 2:38 - 2:40
    در این ضمن، مُسکنها، مانند مورفین،
  • 2:40 - 2:43
    سطح سراتونین و نورآدرنالین
    را بالا میبرند،
  • 2:43 - 2:45
    که موجب تنظیم انرژی،
  • 2:45 - 2:46
    برانگیختگی،
  • 2:46 - 2:47
    هوشیاری،
  • 2:47 - 2:48
    و لذت میشوند.
  • 2:48 - 2:52
    همین پیامرسانها بر دریافت کنندههای
    اندورفین هم اثر میگذارد،
  • 2:52 - 2:54
    که موجب کاهش حس درد میشود.
  • 2:54 - 2:58
    و آرامبخشها باعث افزایش تولید
    [واسط عصبی] «GABA» میشوند
  • 2:58 - 3:00
    تا فعالیتهای عصبی را کاهش دهند
  • 3:00 - 3:04
    که فرد را در وضعیت آرام
    و آسوده قرار میدهند.
  • 3:04 - 3:06
    داروهای غیرقانونی و ممنوعه چطور؟
  • 3:06 - 3:11
    اینها اثرات قوی بر مغز دارند
    که ما هنوز سعی در فهمیدن آنها داریم.
  • 3:11 - 3:13
    کریستال مث (شیشه)، از آمفتامینها،
  • 3:13 - 3:16
    موجب آزاد کردن بادوام دوپامین میشود،
  • 3:16 - 3:21
    پیامرسانعصبی که به احساس پاداش و لذت
    مرتبط است.
  • 3:21 - 3:24
    همچنین دریافتکنندههای
    نورآدرنالین را فعال میکند،
  • 3:24 - 3:25
    که سبب افزایش ضربان قلب،
  • 3:25 - 3:26
    گشاد شدن مردمکها،
  • 3:26 - 3:30
    و فعال کردن عکسالعمل
    «فرار یا حمله» بدن میشود.
  • 3:30 - 3:33
    کوکائین جلوی جذب دوبارهی
    دوپامین و سراتونین را میگیرد،
  • 3:33 - 3:35
    که مقدار بیشتری را وارد شبکه میکند
  • 3:35 - 3:36
    که سبب افزایش انرژی،
  • 3:36 - 3:38
    ایجاد حس شعف،
  • 3:38 - 3:40
    و کاهش اشتها میشود.
  • 3:40 - 3:44
    و داروهای توهمزا بعضی از
    متحیرکنندهترین اثرها را دارند.
  • 3:44 - 3:46
    موادی مانند ال.اس.دی،
  • 3:46 - 3:47
    مسکالین،
  • 3:47 - 3:48
    و DMT
  • 3:48 - 3:50
    همگی موجب مسدود شدن تولید سراتونین،
  • 3:50 - 3:53
    که متعادل کنندهی خلق و خو و
    تحریکپذیری است، میشوند.
  • 3:53 - 3:55
    آنها همچنین بر مدار های مغزی
    اثر میگذارند که
  • 3:55 - 4:00
    در ادراک، یادگیری
    و تعدیل رفتار دخیل هستند.
  • 4:00 - 4:04
    این دلیل آنست که چرا این داروها
    چنین اثرات قویای دارند.
  • 4:04 - 4:07
    حتی اگر بعضی از این اثرات
    بنظر هیجانانگیز میآیند،
  • 4:07 - 4:11
    دلایلی هست که چرا بعضی از این داروها
    بشدت کنترل شده و اغلب غیرقانونی هستند.
  • 4:11 - 4:13
    داروها قادر به تغییر شیمیِ مغز هستند،
  • 4:13 - 4:17
    و مصرف مکرر میتواند برای همیشه
    شبکههای عصبی که پشتیبانِ
  • 4:17 - 4:19
    توانایی ما در فکر کردن،
  • 4:19 - 4:20
    تصمیمگیری،
  • 4:20 - 4:21
    یادگیری،
  • 4:21 - 4:23
    و یادآوری چیزها هستند را تغییر دهد.
  • 4:23 - 4:26
    چیزهای زیادی دربارهی داروها و اثراتشان
  • 4:26 - 4:28
    چه خوب و چه بد هستند که ما نمی دانیم.
  • 4:28 - 4:32
    ولی آنچه میدانیم آنهایی هستند
    که بدقت مطالعه کردیم،
  • 4:32 - 4:34
    و به داروهای پزشکی کارآمد تبدیل کردهایم.
  • 4:34 - 4:37
    همینطور که دانش ما درباره داروها و مغز
    رشد مییابد،
  • 4:37 - 4:39
    فرصتها برای درمان
  • 4:39 - 4:43
    بسیاری از مشکلات پزشکی که محققان
    را درگیر کرده است نیز افزایش مییابد.
Title:
داروها چگونه بر مغز اثر می‌گذارند؟ - سارا گاروفالو
Description:

درس کامل را ببینید: http://ed.ted.com/lessons/how-do-drugs-affect-the-brain-sara-garofalo

اکثر مردم در طول زندگی یک قرص، یا تزریق، یا نوعی دارو دریافت می‌کنند. اما اکثرا ما نمی‌دانیم که این داروها چگونه عمل می‌کنند. چطور ترکیبات شیمیایی گوناگون بر نحوه‌ای که ما بطور فیزیکی احساس می‌کنیم، فکر می‌کنیم، وحتی رفتار می‌کنیم اثر می‌گذارند؟ سارا گاروفالو توضیح می‌دهد که چطور بعضی از داروها می‌توانند ارتباطات بین سلول‌های مغز را تغییر دهند.

درس توسط سارا گاروفالو
انیمیشن توسط Adriatic Animation
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:05

Persian subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.