Return to Video

Πώς να προσεδαφιστείτε σ' έναν κομήτη

  • 0:01 - 0:06
    Θα ήθελα να σας ταξιδέψω στην επική
    αποστολή του διαστημικού σκάφους Ροζέτα.
  • 0:06 - 0:09
    Το να συνοδεύσω και να προσγειώσω
    το σκάφος σ' έναν κομήτη,
  • 0:09 - 0:13
    αυτό ήταν το πάθος μου
    τα τελευταία δύο χρόνια.
  • 0:13 - 0:15
    Για να το πετύχω αυτό,
  • 0:15 - 0:18
    πρέπει να σας εξηγήσω κάτι
    για την απαρχή του ηλιακού μας συστήματος.
  • 0:18 - 0:20
    Πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια,
  • 0:20 - 0:22
    υπήρχε ένα σύννεφο αερίων και σκόνης.
  • 0:22 - 0:26
    Στο κέντρο του σύννεφου, διαμορφώθηκε
    και άρχισε να καίει ο ήλιος μας.
  • 0:26 - 0:32
    Ταυτόχρονα, δημιουργήθηκαν οι πλανήτες,
    οι κομήτες κι οι αστεροειδείς.
  • 0:32 - 0:36
    Αυτό που συνέβη μετά,
    σύμφωνα με τη θεωρία,
  • 0:36 - 0:40
    είναι ότι όταν η Γη ψύχθηκε λίγο
    μετά τη μορφοποίηση της,
  • 0:40 - 0:45
    μεγάλος αριθμός κομητών συγκρούστηκαν
    με τη Γη δίνοντάς της νερό.
  • 0:45 - 0:50
    Πιθανότατα έδωσαν επίσης
    και σύνθετη οργανική ύλη στη Γη,
  • 0:50 - 0:53
    πράγμα που έγινε ίσως η βάση
    για την εμφάνιση της ζωής.
  • 0:53 - 0:56
    Αυτό μπορεί να συγκριθεί με το να έχετε
    να λύσετε ένα παζλ 250 κομματιών
  • 0:56 - 0:59
    κι όχι ένα παζλ 2.000 κομματιών.
  • 0:59 - 1:03
    Έπειτα, οι μεγάλοι πλανήτες,
    όπως ο Δίας κι ο Κρόνος,
  • 1:03 - 1:06
    δεν βρισκόταν στο σημείο
    όπου βρίσκονται σήμερα,
  • 1:06 - 1:08
    αλληλεπιδρούσαν μεταξύ τους βαρυτικά,
  • 1:08 - 1:12
    καθάρισαν όλο το εσωτερικό τμήμα
    του ηλιακού συστήματος
  • 1:12 - 1:13
    κι ό,τι γνωρίζουμε σήμερα ως κομήτες
  • 1:13 - 1:16
    κατέληξε σ' αυτό που ονομάζεται
    Ζώνη του Κάιπερ,
  • 1:16 - 1:20
    μια ζώνη αντικειμένων τα οποία βρίσκονται
    πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα.
  • 1:20 - 1:23
    Μερικές φορές αυτά
    τα αντικείμενα συναντιώνται
  • 1:23 - 1:26
    κι εκτρέπονται βαρυτικά,
  • 1:26 - 1:30
    και μετά η βαρύτητα του Δία
    τα έλκει πίσω στο ηλιακό σύστημα.
  • 1:30 - 1:34
    Έτσι γίνονται οι κομήτες
    όπως τους βλέπουμε στον ουρανό.
  • 1:34 - 1:37
    Αυτό που πρέπει να επισημάνουμε
    είναι ότι στο μεταξύ,
  • 1:37 - 1:39
    στα 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια,
  • 1:39 - 1:42
    αυτοί οι κομήτες έμειναν
    έξω από το ηλιακό σύστημα
  • 1:42 - 1:44
    και δεν έχουν αλλάξει -
  • 1:44 - 1:47
    είναι μια παλιά και παγωμένη
    εκδοχή του ηλιακού μας συστήματος.
  • 1:47 - 1:49
    Στον ουρανό φαίνονται έτσι.
  • 1:49 - 1:51
    Τους γνωρίζουμε από τις ουρές τους.
  • 1:51 - 1:53
    Ουσιαστικά είναι δύο ουρές.
  • 1:53 - 1:57
    Η μία ουρά είναι από σκόνη, η οποία
    παρασύρεται από τον ηλιακό άνεμο.
  • 1:57 - 2:00
    Η άλλη είναι ιονική ουρά
    από φορτισμένα σωματίδια,
  • 2:00 - 2:03
    που ακολουθούν τα μαγνητικά πεδία
    του ηλιακού συστήματος.
  • 2:03 - 2:05
    Αυτή είναι η κόμη και μετά ο πυρήνας
  • 2:05 - 2:07
    που είναι πολύ μικρός για να τον δούμε
  • 2:07 - 2:09
    και να θυμάστε ότι
    στην περίπτωση της Ροζέτα,
  • 2:09 - 2:12
    το σκάφος είναι στο κεντρικό αυτό πίξελ.
  • 2:12 - 2:16
    Βρισκόμαστε μόνο 20, 30, 40 χιλιόμετρα
    μακριά απ' τον κομήτη.
  • 2:16 - 2:18
    Τι είναι λοιπόν, σημαντικό να θυμόμαστε;
  • 2:18 - 2:23
    Οι κομήτες περιέχουν την αρχική ύλη από
    την οποία δημιουργήθηκε το ηλιακό σύστημα,
  • 2:23 - 2:26
    είναι έτσι ιδανικοί
    για τη μελέτη των συστατικών
  • 2:26 - 2:30
    τα οποία ήταν παρόντα τη στιγμή
    που δημιουργήθηκαν η Γη και η ζωή.
  • 2:30 - 2:32
    Οι κομήτες επίσης είναι πιθανό
  • 2:32 - 2:36
    ότι έφεραν τα στοιχεία εκείνα
    που οδήγησαν στη δημιουργία της ζωής.
  • 2:36 - 2:41
    Το 1983, ο ΕΟΔ ξεκίνησε
    το μακροπρόθεσμο πρόγραμμα Horizon 2000,
  • 2:41 - 2:44
    το οποίο είχε ως ακρογωνιαίο λίθο
    την αποστολή σε κάποιον κομήτη.
  • 2:44 - 2:49
    Παράλληλα, είχε ξεκινήσει μια μικρή
    αποστολή σ' έναν κομήτη, το Τζιότο,
  • 2:49 - 2:55
    που το 1986 πέταξε δίπλα από τον κομήτη
    Χάλεϊ μαζί με αρκετά άλλα σκάφη.
  • 2:55 - 2:58
    Από τα αποτελέσματα εκείνης
    της αποστολής έγινε αμέσως ξεκάθαρο
  • 2:58 - 3:02
    ότι οι κομήτες είναι
    τα ιδανικά σώματα για μελέτη
  • 3:02 - 3:04
    για να κατανοήσουμε το ηλιακό μας σύστημα.
  • 3:04 - 3:08
    Έτσι, η αποστολή της Ροζέτα
    εγκρίθηκε το 1993
  • 3:08 - 3:12
    κι αρχικά ήταν να εκτοξευθεί το 2003,
  • 3:12 - 3:14
    εμφανίστηκε όμως ένα πρόβλημα
    με έναν πύραυλο Αριάν.
  • 3:14 - 3:18
    Ωστόσο, το τμήμα δημοσίων σχέσεων
    πάνω στον ενθουσιασμό του,
  • 3:18 - 3:21
    είχε κατασκευάσει 1.000 μπλε πιάτα
    ολλανδικής πορσελάνης
  • 3:21 - 3:22
    με το όνομα λάθος κομητών.
  • 3:22 - 3:26
    Οπότε δε χρειάστηκε να ξαναγοράσω
    πιάτα από τότε. Αυτό ήταν κάτι θετικό.
  • 3:26 - 3:27
    (Γέλια)
  • 3:27 - 3:30
    Όταν το πρόβλημα λύθηκε ολοκληρωτικά,
  • 3:30 - 3:33
    αφήσαμε τη Γη το 2004
  • 3:33 - 3:36
    για τον καινούριο επιλεγμένο κομήτη,
    Τσουριούμοφ-Γκερασιμένκο.
  • 3:36 - 3:39
    Ο κομήτης έπρεπε να είναι
    ειδικά επιλεγμένος
  • 3:39 - 3:41
    γιατί πρώτον, έπρεπε
    να μπορείς να τον φτάσεις,
  • 3:41 - 3:44
    και δεύτερον, δεν έπρεπε να είναι
    στο ηλιακό σύστημα για πολύ καιρό.
  • 3:44 - 3:48
    Ο συγκεκριμένος κομήτης βρισκόταν
    στο ηλιακό σύστημα από το 1959.
  • 3:48 - 3:51
    Αυτή ήταν η πρώτη φορά
    που εκτράπηκε από τον Δία
  • 3:51 - 3:54
    κι έφτασε τόσο κοντά στον ήλιο
    ώστε να αρχίσει να αλλάζει.
  • 3:54 - 3:56
    Είναι λοιπόν ένας πολύ νέος κομήτης.
  • 3:56 - 3:59
    Η Ροζέτα έκανε μερικές ιστορικές πρωτιές.
  • 3:59 - 4:02
    Είναι ο πρώτος δορυφόρος
    που μπήκε σε τροχιά γύρω από κομήτη
  • 4:02 - 4:06
    και τον συνόδεψε στο ταξίδι του
    σε όλο ηλιακό σύστημα -
  • 4:06 - 4:09
    στην πιο κοντινή προσέγγιση στον ήλιο,
    όπως θα δούμε τον Αύγουστο,
  • 4:09 - 4:11
    μέχρι και την έξοδό του.
  • 4:11 - 4:14
    Πρόκειται για την πρώτη προσεδάφιση
    σε κομήτη που έγινε ποτέ.
  • 4:14 - 4:17
    Βασικά περιστρεφόμαστε γύρω
    από τον κομήτη χρησιμοποιώντας
  • 4:17 - 4:19
    κάτι που δεν είθισται
    στα διαστημικά σκάφη.
  • 4:19 - 4:23
    Συνήθως, κοιτάτε τον ουρανό και ξέρετε
    πού είστε και προς τα πού βλέπετε.
  • 4:23 - 4:25
    Σ' αυτήν την περίπτωση, δεν είναι αρκετό.
  • 4:25 - 4:28
    Καθοδηγηθήκαμε κοιτάζοντας
    ορόσημα επάνω στον κομήτη.
  • 4:28 - 4:30
    Αναγνωρίσαμε χαρακτηριστικά
    - βράχους, κρατήρες -
  • 4:30 - 4:34
    κι έτσι γνωρίζαμε πού βρισκόμαστε
    σε σχέση με τον κομήτη.
  • 4:34 - 4:39
    Φυσικά, είναι επίσης ο πρώτος δορυφόρος
    που πήγε πέραν της τροχιάς του Δία,
  • 4:39 - 4:40
    χρησιμοποιώντας ηλιακά κύτταρα.
  • 4:40 - 4:42
    Ακούγεται πιο ηρωικό απ' όσο είναι,
  • 4:42 - 4:47
    διότι η τεχνολογία ραδιοϊσοτοπικών
    θερμικών γεννητριών
  • 4:47 - 4:49
    δεν ήταν ακόμη διαθέσιμη στην Ευρώπη,
  • 4:49 - 4:51
    οπότε δεν υπήρχε άλλη επιλογή.
  • 4:51 - 4:53
    Αυτά τα ηλιακά πάνελ όμως είναι μεγάλα.
  • 4:53 - 4:56
    Εδώ είναι ένα φτερό κι αυτοί δεν είναι
    επιλεκτικά μικρόσωμοι άνθρωποι.
  • 4:56 - 4:57
    Είναι ακριβώς σαν εμάς.
  • 4:57 - 5:00
    (Γέλια)
  • 5:00 - 5:04
    Έχουμε δύο απ' αυτά τα φτερά,
    65 τετραγωνικά μέτρα.
  • 5:04 - 5:07
    Φυσικά έπειτα, όταν φτάνουμε στον κομήτη,
  • 5:07 - 5:11
    διαπιστώνουμε ότι 65 τ.μ. φτερών
  • 5:11 - 5:16
    δίπλα σ' ένα σώμα που εκτοξεύει αέρια
    δεν είναι και η πιο εύχρηστη επιλογή.
  • 5:17 - 5:18
    Πώς φτάσαμε όμως στον κομήτη;
  • 5:18 - 5:22
    Διότι έπρεπε να φτάσουμε εκεί για
    τους επιστημονικούς στόχους της Ροζέτα
  • 5:22 - 5:26
    πολύ μακριά - τέσσερις φορές
    την απόσταση της Γης από τον ήλιο -
  • 5:26 - 5:30
    και με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα
    από αυτήν που θα πετυχαίναμε με καύσιμα,
  • 5:30 - 5:34
    γιατί θα έπρεπε να πάρουμε καύσιμα
    έξι φορές όσο το βάρος του σκάφους.
  • 5:34 - 5:35
    Τι κάνουμε λοιπόν;
  • 5:35 - 5:39
    Χρησιμοποιούμε το φαινόμενο
    της βαρυτικής σφεντόνας
  • 5:39 - 5:42
    όπου περνάτε δίπλα από έναν πλανήτη
    σε πολύ χαμηλό υψόμετρο,
  • 5:42 - 5:44
    για λίγες χιλιάδες χιλιόμετρα
  • 5:44 - 5:49
    κι έτσι αποκτάτε την ταχύτητα αυτού του
    πλανήτη γύρω από τον ήλιο χωρίς κόστος.
  • 5:49 - 5:50
    Το κάναμε αυτό μερικές φορές.
  • 5:50 - 5:54
    Χρησιμοποιήσαμε τη Γη, τον Άρη,
    ξανά τη Γη δυο φορές,
  • 5:54 - 5:58
    και πετάξαμε επίσης δίπλα από δύο
    αστεροειδείς, τη Λουτησία και τον Στέινς.
  • 5:58 - 6:03
    Έπειτα, το 2011, βρεθήκαμε τόσο μακριά
    από τον ήλιο που αν είχαμε κάποιο πρόβλημα
  • 6:03 - 6:06
    δεν θα μπορούσαμε πια
    να σώσουμε το σκάφος,
  • 6:06 - 6:08
    έτσι βάλαμε το σκάφος σε χειμερία νάρκη.
  • 6:08 - 6:12
    Τα πάντα ήταν σβηστά εκτός από ένα ρολόι.
  • 6:12 - 6:16
    Εδώ, σε άσπρο, βλέπετε την τροχιά
    και το πώς λειτουργεί όλο αυτό.
  • 6:16 - 6:18
    Βλέπετε ότι από τον κύκλο που αρχίσαμε,
  • 6:18 - 6:22
    η άσπρη γραμμή βασικά γίνεται
    ολοένα και πιο ελλειπτική
  • 6:22 - 6:26
    και τέλος πλησιάσαμε τον κομήτη
    τον Μάιο του 2014
  • 6:26 - 6:29
    κι έπρεπε έπειτα να αρχίσουμε
    τις μανούβρες συνάντησης.
  • 6:29 - 6:31
    Καθώς πηγαίναμε εκεί,
    περάσαμε δίπλα από τη Γη
  • 6:31 - 6:34
    και τραβήξαμε φωτογραφίες
    για να ελέγξουμε τις κάμερες.
  • 6:34 - 6:36
    Εδώ είναι το φεγγάρι
    που ξεπροβάλλει στη Γη,
  • 6:36 - 6:38
    ενώ αυτήν την αποκαλούμε σέλφι,
  • 6:38 - 6:42
    λέξη που παρεμπιπτόντως
    τότε δεν υπήρχε ακόμη. (Γέλια)
  • 6:42 - 6:45
    Είναι στον Άρη, από την κάμερα CIVA.
  • 6:45 - 6:47
    Είναι μία από τις κάμερες
    στον προσεδαφιστή,
  • 6:47 - 6:49
    και κοιτάει ακριβώς κάτω
    από τα ηλιακά πάνελ
  • 6:49 - 6:53
    και βλέπετε τα ηλιακά πάνελ
    και τον Άρη στο βάθος.
  • 6:54 - 6:59
    Όταν βγήκαμε από τη χειμερία νάρκη
    τον Ιανουάριο του 2014,
  • 6:59 - 7:01
    είχαμε αρχίσει να φτάνουμε σε απόσταση
  • 7:01 - 7:03
    δύο εκατομμυρίων χιλιομέτρων
    από τον κομήτη τον Μάιο.
  • 7:03 - 7:07
    Ωστόσο, η ταχύτητα που είχε αναπτύξει
    το σκάφος ήταν πολύ μεγάλη.
  • 7:07 - 7:12
    Πηγαίναμε με 2.800 χιλιόμετρα την ώρα
    γρηγορότερα από τον κομήτη,
  • 7:12 - 7:14
    οπότε έπρεπε να φρενάρουμε.
  • 7:14 - 7:15
    Χρειάστηκαν οχτώ μανούβρες
  • 7:15 - 7:19
    κι όπως βλέπετε εδώ,
    κάποιες ήταν πολύ μεγάλες.
  • 7:19 - 7:24
    Έπρεπε αρχικά να φρενάρουμε για μερικά
    εκατοντάδες χιλιόμετρα την ώρα
  • 7:24 - 7:32
    κι αυτό κράτησε επτά ώρες
    ενώ ξοδεύτηκαν 218 κιλά καύσιμα,
  • 7:32 - 7:34
    ήταν επτά εξαιρετικά αγχωτικές ώρες,
  • 7:34 - 7:39
    διότι το 2007 υπήρχε μια διαρροή
    στο σύστημα προώθησης της Ροζέτα
  • 7:39 - 7:41
    κι έπρεπε να σβήσουμε ένα τμήμα,
  • 7:41 - 7:44
    έτσι το σύστημα στην πραγματικότητα
    λειτουργούσε με τέτοια πίεση
  • 7:44 - 7:48
    για την οποία δεν ήταν
    σχεδιασμένο ή κατάλληλο.
  • 7:48 - 7:52
    Έπειτα πλησιάσαμε τον κομήτη κι αυτές
    είναι οι πρώτες εικόνες που είδαμε.
  • 7:52 - 7:55
    Η αληθινή διάρκεια περιστροφής
    του κομήτη είναι 12,5 ώρες
  • 7:55 - 7:57
    οπότε αυτό είναι επιταχυμένο,
  • 7:57 - 8:01
    όμως μπορείτε να καταλάβετε
    γιατί οι μηχανικοί πτήσης πίστεψαν
  • 8:01 - 8:04
    ότι δεν θα ήταν μια εύκολη προσεδάφιση.
  • 8:04 - 8:09
    Ελπίζαμε ότι θα ήταν κάτι
    που θα έμοιαζε με πατάτα
  • 8:09 - 8:11
    όπου είναι εύκολο να προσεδαφιστείς.
  • 8:11 - 8:15
    Είχαμε όμως μια ελπίδα:
    ίσως να ήταν ομαλή.
  • 8:15 - 8:18
    Όχι. Δεν ήταν έτσι.
    (Γέλια)
  • 8:18 - 8:21
    Σε αυτό το σημείο, λοιπόν,
    ήταν ξεκάθαρα αναπόφευκτο:
  • 8:21 - 8:24
    έπρεπε να χαρτογραφήσουμε το αντικείμενο
    με κάθε πιθανή λεπτομέρεια,
  • 8:24 - 8:29
    γιατί έπρεπε να βρούμε μια επίπεδη
    περιοχή με 500 μέτρα διάμετρο.
  • 8:29 - 8:34
    Γιατί 500 μέτρα; Αυτό είναι το όριο λάθους
    που έχουμε στην προσεδάφιση.
  • 8:34 - 8:37
    Οπότε ξεκινήσαμε και
    χαρτογραφήσαμε τον κομήτη.
  • 8:37 - 8:40
    Χρησιμοποιήσαμε μια τεχνική
    που λέγεται φωτοκλινομέτρηση.
  • 8:40 - 8:42
    Χρησιμοποιεί τις σκιές
    που προκαλούνται από τον ήλιο.
  • 8:42 - 8:46
    Εδώ βλέπετε έναν βράχο
    επάνω στην επιφάνεια του κομήτη
  • 8:46 - 8:48
    κι ο ήλιος λάμπει από πάνω.
  • 8:48 - 8:50
    Από τη σκιά, εμείς, με το μυαλό μας,
  • 8:50 - 8:54
    μπορούμε αμέσως να προσδιορίσουμε
    περίπου το σχήμα του βράχου.
  • 8:54 - 8:56
    Μπορείτε να προγραμματίσετε
    τον υπολογιστή,
  • 8:56 - 9:00
    να καλύψετε έπειτα όλον τον κομήτη
    και στο τέλος έχετε τον χάρτη του κομήτη.
  • 9:00 - 9:04
    Γι' αυτόν τον λόγο, πετάξαμε σε μερικές
    ειδικές τροχιές, από τον Αύγουστο.
  • 9:04 - 9:07
    Πρώτα, ένα τρίγωνο
    με πλευρά 100 χιλιόμετρα
  • 9:07 - 9:08
    σε απόσταση 100 χιλιομέτρων,
  • 9:08 - 9:11
    κι επαναλάβαμε το ίδιο στα 50 χιλιόμετρα.
  • 9:11 - 9:15
    Σε εκείνο το σημείο, είχαμε δει
    τον κομήτη απ' όλες τις γωνιές
  • 9:15 - 9:20
    και μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε
    αυτήν την τεχνική για τη χαρτογράφηση του.
  • 9:20 - 9:23
    Αυτό οδήγησε στην επιλογή
    σημείων προσγείωσης.
  • 9:23 - 9:27
    Όλη αυτή η διαδικασία,
    από τη χαρτογράφηση του κομήτη
  • 9:27 - 9:31
    στο να βρούμε τελικά ένα σημείο
    προσεδάφισης, διήρκησε 60 μέρες.
  • 9:31 - 9:32
    Δεν είχαμε παραπάνω.
  • 9:32 - 9:35
    Για να σας δώσω μια ιδέα,
    μια συνήθης αποστολή στο Άρη
  • 9:35 - 9:39
    χρειάζεται εκατοντάδες επιστήμονες
    που για χρόνια μελετάνε
  • 9:39 - 9:40
    το πού θα προσεδαφιστούν.
  • 9:40 - 9:42
    Εμείς είχαμε 60 μέρες, ούτε μία παραπάνω.
  • 9:42 - 9:45
    Επιλέξαμε τελικά το σημείο προσεδάφισης
  • 9:45 - 9:50
    και οι διαταγές προς τη Ροζέτα
    για την εκτόξευση του Φιλέα ήταν έτοιμες.
  • 9:50 - 9:55
    Η Ροζέτα πρέπει να βρίσκεται
    στο κατάλληλο σημείο στο διάστημα
  • 9:55 - 9:58
    και να στοχεύει προς τον κομήτη
    διότι ο προσεδαφιστής είναι ακίνητος.
  • 9:58 - 10:01
    Ο προσεδαφιστής έπειτα ωθείται έξω
    και κινείται προς τον κομήτη.
  • 10:01 - 10:03
    Η Ροζέτα έπρεπε να γυρίσει
  • 10:03 - 10:08
    και να θέσει τις κάμερες έτσι ώστε
    να βλέπει τον Φιλέα καθώς αποχωρεί
  • 10:08 - 10:10
    και να έχει δυνατότητα
    επικοινωνίας μαζί του.
  • 10:10 - 10:15
    Η διάρκεια προσεδάφισης
    όλης της τροχιάς ήταν επτά ώρες.
  • 10:15 - 10:18
    Κάντε έναν πρόχειρο υπολογισμό:
  • 10:18 - 10:22
    εαν η ταχύτητα της Ροζέτα είναι λανθασμένη
    κατά ένα εκατοστό το δευτερόλεπτο
  • 10:22 - 10:26
    επτά ώρες είναι 25.000 δευτερόλεπτα.
  • 10:26 - 10:30
    Αυτό οδηγεί σε ένα λάθος 252 μέτρων.
  • 10:30 - 10:33
    Έπρεπε λοιπόν να ξέρουμε
    την ταχύτητα της Ροζέτα
  • 10:33 - 10:36
    πολύ καλύτερα από
    ένα εκατοστό ανά δευτερόλεπτο
  • 10:36 - 10:40
    και την τοποθεσία της στο διάστημα
    καλύτερα από 100 μέτρα,
  • 10:40 - 10:43
    στα 500 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη.
  • 10:43 - 10:46
    Είναι πολύ δύσκολο.
  • 10:46 - 10:50
    Θα σας δείξω στα γρήγορα λίγη
    από την επιστήμη και τα εργαλεία.
  • 10:50 - 10:53
    Δε θα σας κουράσω με όλες
    τις λεπτομέρειες όλων των εργαλείων
  • 10:53 - 10:55
    όμως έχει τα πάντα.
  • 10:55 - 10:58
    Μπορούμε ανιχνεύσουμε αέρια,
    να μετρήσουμε τα μόρια της σκόνης,
  • 10:58 - 11:01
    τα σχήματά τους, τη σύνθεσή τους,
  • 11:01 - 11:03
    υπάρχουν μαγνητόμετρα, τα πάντα.
  • 11:03 - 11:07
    Εδώ είναι τα αποτελέσματα ενός εργαλείου
    που μετρά την πυκνότητα αερίων
  • 11:07 - 11:08
    στην τοποθεσία της Ροζέτα,
  • 11:08 - 11:11
    οπότε είναι αέρια προερχόμενα
    από τον κομήτη.
  • 11:11 - 11:13
    Το κάτω γράφημα είναι
    από πέρσι τον Σεπτέμβριο.
  • 11:13 - 11:17
    Υπάρχει μια μακροπρόθεσμη μεταβολή
    που από μόνη της δεν προκαλεί έκπληξη
  • 11:17 - 11:18
    όμως βλέπετε τις μυτερές κορυφές.
  • 11:18 - 11:21
    Πρόκειται για την ημέρα ενός κομήτη.
  • 11:21 - 11:25
    Μπορείτε να δείτε τις επιπτώσεις
    του ήλιου στην εξάτμιση των αερίων
  • 11:25 - 11:27
    και στην περιστροφή του κομήτη.
  • 11:27 - 11:29
    Υπάρχει λοιπόν κάποιο σημείο,
  • 11:29 - 11:31
    απ' όπου αναδύονται πολλά πράγματα,
  • 11:31 - 11:34
    θερμαίνονται από τον ήλιο κι έπειτα
    ψυχραίνονται στην πίσω πλευρά.
  • 11:34 - 11:38
    Μπορούμε να δούμε
    τις μεταβολές στην πυκνότητα.
  • 11:39 - 11:42
    Αυτά είναι τα αέρια και
    οι οργανικές χημικές ενώσεις
  • 11:42 - 11:44
    τα οποία έχουμε ήδη μετρήσει.
  • 11:44 - 11:46
    Θα δείτε ότι είναι μια εντυπωσιακή λίστα
  • 11:46 - 11:50
    κι έχουμε πολλά ακόμη γιατί
    υπάρχουν περισσότερες μετρήσεις.
  • 11:50 - 11:54
    Βασικά, αυτή τη στιγμή πραγματοποιείται
    στο Χιούστον ένα συνέδριο
  • 11:54 - 11:56
    όπου παρουσιάζονται
    πολλά από αυτά τα αποτελέσματα.
  • 11:57 - 11:59
    Επίσης, μετρήσαμε σωματίδια σκόνης.
  • 11:59 - 12:01
    Για εσάς δεν είναι κάτι το εντυπωσιακό
  • 12:01 - 12:04
    όμως οι επιστήμονες ήταν
    κατενθουσιασμένοι όταν το είδαν.
  • 12:04 - 12:06
    Δύο σωματίδια σκόνης:
  • 12:06 - 12:09
    το δεξί ονομάζεται Μπόρις
    και του έριξαν ταντάλιο
  • 12:09 - 12:11
    για να είναι σε θέση να το μελετήσουν.
  • 12:11 - 12:14
    Βρήκαμε νάτριο και μαγνήσιο.
  • 12:14 - 12:17
    Αυτό μας δίνει τη συγκέντρωση
    των δύο αυτών υλικών
  • 12:17 - 12:20
    τη στιγμή σχηματισμού
    του ηλιακού μας συστήματος,
  • 12:20 - 12:24
    έτσι μαθαίνουμε πράγματα
    για το ποια υλικά υπήρχαν εκεί
  • 12:24 - 12:26
    όταν σχηματίστηκε ο πλανήτης.
  • 12:26 - 12:30
    Φυσικά, ένα από τα σημαντικότερα
    στοιχεία είναι οι εικόνες.
  • 12:30 - 12:33
    Αυτή είναι μία από τις κάμερες
    της Ροζέτα, η OSIRIS,
  • 12:33 - 12:36
    που ήταν εξώφυλλο του περιοδικού Science
  • 12:36 - 12:39
    στις 23 Ιανουαρίου αυτού του έτους.
  • 12:39 - 12:42
    Κανένας δεν περίμενε ότι αυτό
    το αντικείμενο θα έμοιαζε έτσι.
  • 12:42 - 12:46
    Βράχοι, πέτρες - μοιάζει περισσότερο
    με τον βράχο Half Dome του Γιοσέμιτι
  • 12:46 - 12:48
    παρά με οτιδήποτε άλλο.
  • 12:48 - 12:51
    Είδαμε επίσης πράγματα όπως αυτό:
  • 12:51 - 12:55
    αμμόλοφους, και στην αριστερή πλευρά,
    κάτι που μοιάζει σαν σκιές από άνεμο.
  • 12:55 - 12:59
    Αυτά τα γνωρίζουμε από τον Άρη όμως
    ο κομήτης αυτός δεν έχει ατμόσφαιρα,
  • 12:59 - 13:02
    είναι λοιπόν δύσκολο
    να σχηματιστούν σκιές από άνεμο.
  • 13:02 - 13:04
    Ίσως πρόκειται
    για τοπικές εκπομπές αερίων,
  • 13:04 - 13:06
    υλικά τα οποία πετάγονται και ξαναπέφτουν.
  • 13:06 - 13:10
    Δε γνωρίζουμε, οπότε έχουμε
    πολλά να ερευνήσουμε.
  • 13:10 - 13:12
    Εδώ βλέπετε την ίδια εικόνα δύο φορές.
  • 13:12 - 13:14
    Στην αριστερή πλευρά
    βλέπετε στη μέση μια λακκούβα.
  • 13:14 - 13:16
    Στη δεξιά πλευρά,
    εάν παρατηρήσετε προσεκτικά,
  • 13:16 - 13:20
    υπάρχουν τρεις πίδακες που ξεπετάγονται
    από τον πάτο της λακκούβας.
  • 13:20 - 13:22
    Αυτή είναι λοιπόν
    η δραστηριότητα του κομήτη.
  • 13:22 - 13:26
    Προφανώς, μέσα σ' αυτές τις λακκούβες
    είναι οι ενεργές περιοχές
  • 13:26 - 13:29
    κι όπου το υλικό εξατμίζεται στο διάστημα.
  • 13:29 - 13:32
    Υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα ρωγμή
    στον λαιμό του κομήτη.
  • 13:32 - 13:34
    Τη βλέπετε στη δεξιά μεριά.
  • 13:34 - 13:38
    Έχει μήκος ένα χιλιόμετρο
    και 2,5 μέτρα πλάτος.
  • 13:38 - 13:41
    Ορισμένοι πιστεύουν ότι,
  • 13:41 - 13:42
    όταν φτάσουμε κοντά στον ήλιο,
  • 13:42 - 13:44
    ο κομήτης ίσως να χωριστεί στα δύο
  • 13:44 - 13:46
    και θα πρέπει να διαλέξουμε,
  • 13:46 - 13:48
    σε ποιον κομήτη θα πάμε.
  • 13:48 - 13:51
    Ο προσεδαφιστής -
    κι αυτός έχει πολλά εργαλεία,
  • 13:51 - 13:57
    κυρίως παρόμοια εκτός από εκείνα
    που σφυροκοπούν και τρυπούν το έδαφος κλπ.
  • 13:57 - 14:01
    Όμως σχεδόν τα ίδια με τη Ροζέτα
    κι αυτό γιατί θέλετε να συγκρίνετε
  • 14:01 - 14:04
    αυτά που βρίσκετε στο διάστημα
    με αυτά που βρίσκετε στον κομήτη.
  • 14:04 - 14:07
    Ονομάζονται εργαλεία μέτρησης
    του αληθινού εδάφους.
  • 14:07 - 14:10
    Αυτές είναι οι εικόνες από την προσεδάφιση
  • 14:10 - 14:12
    τις οποίες τράβηξε η κάμερα OSIRIS.
  • 14:12 - 14:16
    Βλέπετε τον προσεδαφιστή να απομακρύνεται
    όλο και περισσότερο από τη Ροζέτα.
  • 14:16 - 14:20
    Επάνω δεξιά, βλέπετε μια φωτογραφία
    τραβηγμένη από τον προσεδαφιστή,
  • 14:20 - 14:23
    60 μέτρα από την επιφάνεια του κομήτη.
  • 14:23 - 14:26
    Ο βράχος εκεί είναι περίπου 10 μέτρα.
  • 14:26 - 14:30
    Αυτή είναι μία από τις τελευταίες εικόνες
    που τραβήξαμε πριν την προσεδάφιση.
  • 14:30 - 14:34
    Εδώ βλέπετε τις ίδιες σκηνές,
    από διαφορετική όμως προοπτική
  • 14:34 - 14:38
    και βλέπετε τρεις μεγεθύνσεις
    από κάτω αριστερά προς το μέσον
  • 14:38 - 14:42
    του προσεδαφιστή που ταξιδεύει
    πάνω από την επιφάνεια του κομήτη.
  • 14:42 - 14:47
    Έπειτα στην κορυφή, υπάρχουν δύο εικόνες,
    πριν και μετά την προσγείωση.
  • 14:47 - 14:50
    Το μόνο πρόβλημα στη δεύτερη εικόνα είναι
    ότι δεν υπάρχει προσεδαφιστής.
  • 14:50 - 14:54
    Εάν όμως παρατηρήσετε προσεκτικά,
    στη δεξιά πλευρά της φωτογραφίας,
  • 14:54 - 14:57
    θα δείτε ότι ο προσεδαφιστής
    είναι ακόμη εκεί, αλλά έχει αναπηδήσει.
  • 14:57 - 14:59
    Έχει αναπηδήσει από την επιφάνεια.
  • 14:59 - 15:02
    Μια κωμική σημείωση εδώ,
  • 15:02 - 15:07
    η Ροζέτα αρχικά είχε σχεδιαστεί
    με προσεδαφιστή που θα αναπηδούσε.
  • 15:07 - 15:09
    Αυτό απορρίφθηκε λόγω υψηλού κόστους.
  • 15:09 - 15:11
    Εμείς το ξεχάσαμε,
    ο προσεδαφιστής όμως όχι.
  • 15:11 - 15:13
    (Γέλια)
  • 15:13 - 15:16
    Κατά τη διάρκεια της πρώτης αναπήδησης
    στα μαγνητόμετρα,
  • 15:16 - 15:20
    βλέπετε εδώ τα δεδομένα τους,
    από τρεις άξονες - χ, ψ και ω.
  • 15:20 - 15:22
    Στα μισά της διαδρομής
    βλέπετε μια κόκκινη γραμμή.
  • 15:22 - 15:24
    Σε αυτήν την κόκκινη γραμμή
    υπάρχει μια αλλαγή.
  • 15:24 - 15:28
    Αυτό που συνέβη είναι ότι προφανώς,
    κατά τη διάρκεια της πρώτης αναπήδησης,
  • 15:28 - 15:32
    κάπου χτυπήσαμε την άκρη ενός κρατήρα
    με κάποιο πόδι του προσεδαφιστή
  • 15:32 - 15:35
    και η ταχύτητα περιστροφής
    του προσεδαφιστή άλλαξε.
  • 15:35 - 15:37
    Είμαστε λοιπόν πολύ τυχεροί
  • 15:37 - 15:39
    που βρισκόμαστε εκεί που βρισκόμαστε.
  • 15:39 - 15:43
    Αυτή είναι μία από τις συμβολικές
    εικόνες της Ροζέτα.
  • 15:43 - 15:46
    Είναι ένα αντικείμενο
    φτιαγμένο από άνθρωπο,
  • 15:46 - 15:49
    το πόδι του προσεδαφιστή
    που πατάει επάνω στον κομήτη.
  • 15:49 - 15:53
    Αυτή, για μένα, είναι από τις καλύτερες
    εικόνες της επιστήμης του διαστήματος.
  • 15:53 - 15:56
    (Χειροκρότημα)
  • 15:59 - 16:03
    Κάτι που μας έχει μείνει ακόμη να κάνουμε
    είναι να βρούμε τον προσεδαφιστή.
  • 16:03 - 16:07
    Υποθέτουμε ότι πρέπει να βρίσκεται
    σε αυτήν την μπλε περιοχή εδώ.
  • 16:07 - 16:10
    Δεν έχουμε καταφέρει να τη βρούμε
    ακόμη, η έρευνα όμως συνεχίζεται,
  • 16:10 - 16:14
    όπως και οι προσπάθειές μας να κάνουμε
    τον προσεδαφιστή να δουλέψει ξανά.
  • 16:14 - 16:15
    Ακούμε κάθε μέρα
  • 16:15 - 16:18
    κι ελπίζουμε μέχρι περίπου τον Απρίλη
  • 16:18 - 16:20
    ο προσεδαφιστής θα ξαναξυπνήσει.
  • 16:20 - 16:24
    Αυτά που βρήκαμε στον κομήτη:
  • 16:24 - 16:26
    Αυτό εδώ θα μπορούσε
    να επιπλεύσει στο νερό.
  • 16:26 - 16:29
    Έχει τη μισή πυκνότητα του νερού.
  • 16:29 - 16:32
    Μοιάζει με έναν πολύ μεγάλο βράχο,
    όμως δεν είναι.
  • 16:32 - 16:35
    Η δραστηριότητα που είδαμε
    τον περασμένο Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο
  • 16:35 - 16:38
    ήταν τέσσερις φορές αυξημένη.
  • 16:38 - 16:40
    Μέχρι τη στιγμή που θα είμαστε στον ήλιο
  • 16:40 - 16:44
    ο κομήτης θα χάνει
    100 κιλά το δευτερόλεπτο:
  • 16:44 - 16:45
    από αέρια, σκόνη, οτιδήποτε.
  • 16:45 - 16:49
    Δηλαδή 100 εκατομμύρια κιλά την ημέρα.
  • 16:49 - 16:52
    Τέλος, η ημέρα προσεδάφισης.
  • 16:52 - 16:58
    Δεν θα ξεχάσω ποτέ - πραγματική τρέλα,
    250 τηλεοπτικές ομάδες στη Γερμανία.
  • 16:58 - 16:59
    Έδινα συνέντευξη στο BBC,
  • 16:59 - 17:03
    ενώ μια άλλη ομάδα
    που με ακολουθούσε όλη την ημέρα,
  • 17:03 - 17:04
    τραβούσε τη συνέντευξή μου,
  • 17:04 - 17:07
    κι όλη η μέρα πήγε κάπως έτσι.
  • 17:07 - 17:08
    Οι ρεπόρτερ του Discovery Channel
  • 17:08 - 17:11
    με πιάσανε τη στιγμή που έβγαινα
    από το δωμάτιο ελέγχου
  • 17:11 - 17:13
    κάνοντάς μου την κατάλληλη ερώτηση
  • 17:13 - 17:17
    και ξέσπασα σε κλάματα, έτσι νοιώθω ακόμη.
  • 17:17 - 17:18
    Για ενάμιση μήνα,
  • 17:18 - 17:21
    δεν μπορούσα να σκεφτώ την ημέρα
    προσεδάφισης χωρίς να κλάψω
  • 17:21 - 17:24
    κι ακόμη κρατώ αυτό το συναίσθημα.
  • 17:24 - 17:27
    Θα ήθελα να σας αφήσω
    με αυτή την εικόνα του κομήτη.
  • 17:27 - 17:28
    Ευχαριστώ.
  • 17:28 - 17:29
    (Χειροκρότημα)
Title:
Πώς να προσεδαφιστείτε σ' έναν κομήτη
Speaker:
Φρεντ Γιάνσεν
Description:

Ως διευθυντής της αποστολής της Ροζέτα, ο Φρεντ Γιάνσεν ήταν αυτός που το 2014 σφράγισε με επιτυχία την προσεδάφιση του διαστημικού σκάφους επάνω στον κομήτη ο οποίος είναι γνωστός με το όνομα 67P/Churyumov-Gerasimenko. Σε αυτήν τη γοητευτική και χιουμοριστική συζήτηση, ο Γιάνσεν αποκαλύπτει μερικούς από τους περίπλοκους υπολογισμούς που έλαβαν μέρος για την προσγείωση του σκάφους Φιλέα επάνω σ' έναν κομήτη 500 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τη Γη -- και μοιράζεται μερικές υπέροχες φωτογραφίες οι οποίες τραβήχτηκαν στη διάρκεια.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
17:47
Chryssa R. Takahashi edited Greek subtitles for How to land on a comet
Lucas Kaimaras approved Greek subtitles for How to land on a comet
Lucas Kaimaras edited Greek subtitles for How to land on a comet
Lucas Kaimaras edited Greek subtitles for How to land on a comet
Lucas Kaimaras edited Greek subtitles for How to land on a comet
Lucas Kaimaras edited Greek subtitles for How to land on a comet
Lucas Kaimaras edited Greek subtitles for How to land on a comet
Lucas Kaimaras edited Greek subtitles for How to land on a comet
Show all

Greek subtitles

Revisions Compare revisions