Chú ý này các chiến hữu tài phiệt, những cây xỉa sắp chĩa về chúng ta

Nick Hanauer là một người giàu có, một tay tư bản không lòng trắc ẩn--và ông có điều để nói với các chiến hữu tài phiệt của mình: Tỉnh dậy đi! sự bất công tăng dần đang đẩy xã hội chúng ta vào những điều kiện giống như nước Pháp trước cuộc cách mạng. Hãy lắng nghe lí luận của ông về lí do tại sao việc tăng mức lương tối thiểu đầy kịch tính có thể làm phát triển tầng lớp trung lưu, mang đến sự thịnh vượng cho nền kinh tế...và tránh được một cuộc cách mạng.

Có lẽ mọi người không biết tôi,

tôi là một trong số 0.01%,

mà các bạn nghe và biết tới
qua truyền thông,

và theo một số định nghĩa hơp lí
thì tôi là nhà tài phiệt.

Tối nay, điều tôi muốn làm là nói thẳng

với những nhà tài phiệt khác và mọi người

vì tôi cảm thấy đã đến lúc

chúng ta cần trò chuyện.

Như những nhà tài phiệt khác,
tôi cũng là tay tư bản

đầy tự hào và không biện hộ.

Tôi đă sáng lập, đồng sáng lập hay góp vốn

vào hơn 30 công ty
khắp các ngành công nghiệp.

Tôi cũng là nhà đầu tư ngoại tộc đầu tiên
vào Amazon.com.

Tôi đồng sáng lập công ty aQuantive

mà đã được bán cho Microsoft
với giá 6.4 tỉ đô la.

Tôi cùng sở hữu một ngân hàng
với vài người bạn.

Tôi nói cho các vị điều này--(Cười)--

Không thể tin được phải không?

Nói ra điều này để bạn biết

rằng cuộc đời tôi cũng giống như
những tay tài phiệt khác.

Tôi có tầm nhìn rộng về chủ nghĩa tư bản,

và về kinh doanh,

Tôi đã được thưởng khá hậu hĩnh
cho điều đó

bằng một cuộc sống mà các vị

không thể tưởng tượng nổi:

vô số nhà cửa, một du thuyền,
một phi cơ riêng,

vv...và vv...

Nhưng thành thật mà nói, tôi không phải
là người giỏi nhất mà bạn biết.

Tôi chắc chắn cũng không phải người chăm chỉ nhất.

Tôi từng là một thằng sinh viên quèn.

Chẳng biết gì về công nghệ.

Tôi không thể viết nổi một đoạn mă.

Thực tình thành công của tôi là kết quả

của sự may mắn đầy ngoạn mục

gia thế từ khi sinh ra, hoàn cành và thời điểm.

Thực chất tôi có giỏi về một vài điều.

Thứ nhất, tôi có
sức chịu đựng phi thường với rủi ro,

thứ khác tôi có một giác quan tốt,

một trực giác tốt về những gì
sẽ xảy đến trong tương lai,

Và tôi nghĩ cái trực giác về tương lai đó,

là tinh túy của một thương nghiệp tốt.

Điều mà tôi thấy ở tương lai lúc này,

bạn biết gì không?

Tôi thấy nhiều vũ khí,

thấy đám giang hồ tay cầm vũ khí đó.

Vì khi những tay tài phiệt như chúng tôi

đang sống trong những giấc mơ
đầy tham vọng,

thì 99% dân số còn lại,

đang tụt hậu dần về phía sau.

Năm 1980, 1% dân số người Mĩ ở tầng lớp trên

chiếm khoảng 8% thu nhập quốc gia,

trong khi nhóm 50% ở tầng lớp dưới

chiếm 18%.

Ba mươi năm sau, hôm nay, 1% đứng đầu

chiếm hơn 20% thu nhập quốc gia,

trong khi 50% đứng dưới

chiếm 12% hay 13%.

Nếu xu thế này tiếp diễn,

nhóm 1% trên cùng sẽ chiếm

hơn 30% thu nhập quốc gia

trong 30 năm tiếp theo,

trong khi nhóm 50% bên dưới

sẽ chiếm chỉ 6%.

Bạn thấy đó vấn đề không phải là

sự bất công đang hiện diện giữa chúng ta.

Một số bất công là cần thiết

để nền dân chủ tư bản vận hành tốt hơn.

Vấn đề là sự bất công ngày nay,

đang ở mức cao nhất trong lịch sử,

và diễn tiến ngày càng tệ.

Nếu như sự giàu có, quyền lực và thu nhập

tiếp tục tập trung

ở những phần tử nhóm trên cùng,

xă hội chúng ta sẽ thay đổi,

từ dân chủ tư bản

sang xã hội thực dụng tân phong kiến

như nước Pháp thế kỷ 18.

Đó là nước Pháp

trước cuộc cách mạng,

với nhiều đám giang hồ có vũ khí.

Nên tôi có một thông điệp
cho các chiến hữu tài phiệt,

cho các bạn giàu kếch xù

và cho những ai đang sống

trong một thế giới với hàng rào bong bóng.

Tỉnh dậy đi.

Tỉnh dậy đi.
Nó không còn được bao lâu nữa đâu.

Vì nếu chúng ta không làm gì đó

để sửa chữa những
bất công kinh tế trong xă hội,

những vũ khí sắt nhọn sẽ hướng vào chúng ta.

Vì tự do và nền xă hội mở
không thể dung túng

Cho sự bất công
ngày càng tăng như vậy nữa.

Điều này chưa từng xảy ra,
cũng không có tiền lệ.

Một xã hội bất công

sẽ dẫn đến một đất nước chuyên chế,

hay một cuộc nổi dậy.

Những thứ vụ khí ấy sẽ hướng vào chúng ta,

nếu chúng ta không
giải quyết triệt để vấn đề này.

Vấn đề không phải "nếu như"
mà là "khi nào".

Sẽ rất kinh khủng khi chúng xảy đến

cho mọi người,

Cụ thể là các tay tài phiệt như chúng tôi.

Nghe có vẻ tôi là người thích làm việc thiện,

thực tình tôi chỉ đang đưa ra lập luận luân lí,

rằng bất công trong kinh tế là sai.

Sự bất công ngày càng tăng trong kinh tế

là ngu xuẩn và thất sách.

Bất công tăng cao, không chỉ gia tăng rủi ro

vũ khí hướng vào chúng ta,

mà còn tác động xấu đến kinh doanh.

Vậy mô hình cho những kẻ giàu chúng ta
là phải như Henry Ford.

Khi Ford áp dụng
chính sách trứ danh $5/ngày.

Mức lương/giờ cao gấp đôi thời đó,

ông không chỉ làm tăng sản lượng

cho các nhà máy sàn xuất của mình,

mà còn chuyển đổi tầng lớp
lao động tự động nghèo khó bị bóc lột

thành tầng lớp trung lưu phát đạt,

những người mà hiện nay đã có thể mua được sản phẩm mình làm ra.

Ford nhận thấy điều
chúng ta biết ngày nay là đúng,

rằng nền kinh tế nên được hiểu
như một hệ sinh thái

và được đặc tính hóa bởi cùng mô hình

của vòng phản hồi mà ta thấy

trong hệ sinh thái.

Một vòng phản hồi giữa khách hàng
và các ngành kinh doanh.

Tăng lương làm tăng nhu cầu tiêu thụ,

dẫn đến nhu cầu sử dụng lao động tăng,

từ đó khiến lương lại tăng,

cùng với đó là nhu cầu và lợi nhuận.

Chu kỳ tích cực làm tăng sự thịnh vượng đó

mà chính xác đang bị thiếu đi

trong sự hồi phục kinh tế ngày nay.

Đó là lí do tại sao
chúng ta cần bỏ lại phía sau

những chính sách nền kinh tế thấm nhập

đang thống trị các đảng phái chính trị,

và chú trọng phát triển
nền kinh tế từ tầng lớp trung lưu.

Nền kinh tế từ tầng lớp trung lưu

bác bỏ ý tưởng kinh tế tân cổ điển,

rằng các nền kinh tế đang hoạt động hiệu quả, đúng hướng và mang tính cơ giới,

đang có xu hướng tiến đến
cân bằng và công bằng.

Thay vào đó, bám theo ý tưởng thế kỷ 21,

rằng các nền kinh tế là phức tạp,
mang tính thích nghi,

giống như hệ sinh thái,

rằng chúng có xu hướng rời xa
sự cân bằng và hướng đến sự bất công,

rằng chúng không hiệu quả chút nào.

Nhưng chúng sẽ hiệu quả
nếu được quản lí tốt.

Quan điểm của thế kỷ 21 này,

cho phép ta thấy rő rằng chủ nghĩa tư bản

không hoạt động dựa trên
sự phân bổ hiệu quả

của các nguồn tài nguyên có sẵn.

Nó hoạt động dựa trên việc
tạo ra những giải pháp

cho những vấn đề của con người.

Cái hay của tư bản chủ nghĩa đó là

Nó là một hệ thống
tìm kiếm giải pháp luôn tiến hóa.

Nó đền đáp những người
giải quyết những vấn đề của người khác.

Điểm khác biệt giữa xã hội nghèo

và xã hội giàu, hiển nhiên,

là mức độ mà xã hội đó

tạo ra những giải pháp dưới hình thức

là sản phẩm cho cư dân của nó.

Toàn bộ giải pháp

mà chúng ta có trong xã hội

thực sự là sự thịnh vượng của chúng ta,
điều này giải thích

tại sao những công ty như Google và Amazon,

Microsoft và Apple,

cùng những thương nhân tạo ra chúng

đã đóng góp quá nhiều

cho sự thịnh vượng của đất nước chúng ta.

Quan điểm của thế kỉ 21 này

cũng làm rõ

rằng điều mà chúng ta nghĩ
là sự phát triển kinh tế

nên được hiểu theo cách tốt nhất là

tốc độ chúng ta giải quyết vấn đề.

Nhưng tỉ lệ đó hoàn toàn phụ thuộc vào

số những người giải quyết vấn đề--

khả năng đa dạng hoá của
những nhà giải quyết vấn đề mà chúng ta có.

Và từ đó, bao nhiêu cư dân trong xã hội này

tham gia tích cực ,

với cả hai tư cách là thương nhân
người có khả năng đưa ra những giải pháp,

và khách hàng mà tiêu thụ chúng.

Nhưng sự tham gia tối đa này

không tự nhiên xảy ra,

nó cũng không tự diễn ra,

mà đòi hỏi công sức và đầu tư,

đó là tại sao

những nền dân chủ tư bản cực thịnh

đều được đặc tính hóa
bởi những khoản đầu tư khổng lồ

từ tầng lớp trung lưu và cơ sở hạ tầng

mà họ phụ thuộc.

Những tay tài phiệt chúng tôi

cần bỏ lại phía sau nền kinh tế thấm nhập,

chúng tôi càng giàu,

thì người khác sẽ giàu hơn.

Không đúng. Sao lại có thể chứ?

Tôi kiếm được hơn 1,000 lần
mức lương trung bình,

nhưng đâu có mua hàng
với giá gấp 1,000 lần,

Đúng không?

Thực tình tôi mua hai cái quần jean,

thứ mà đối tác của tôi anh Mike gọi là

quần jean cho người quản lí.

Tôi đã có thể mua 2,000 cái,

nhưng làm gì với chúng đây? (Cười).

Tôi có thể đi cắt tóc được mấy lần?

Ra ngoài ăn tối thường xuyên thế nào?

Mặc cho những nhà tài phiệt
có giàu đến cỡ nào,

thì cũng không bao giờ chi phối được
nền kinh tế quốc gia.

Chỉ có tầng lớp trung lưu phát đạt
mới có thể làm được điều đó.

Chẳng có gì để làm cả,

đó là điều các bạn tài phiệt của tôi sẽ nói.

Henry Ford là thời đại khác.

Có thể chúng ta không thể làm điều gì đó.

Hoặc có thể làm gì đó.

Ngày 19 tháng 6 năm 2013,

Bloomberg phát hành
một bài báo tôi viết gọi là

“Nhà Tư Bản Với Chủ Trương
Lương Tối Thiểu $15/Giờ” .

Những người ủng hộ điều này
tại tạp chí doanh nhân Forbes,

là một trong những người ngưỡng mộ tôi,

gọi nó là
“Đề xuất gần như là điên rồ của Nick Hanauer.”

Nhưng chỉ 350 ngày sau,

sau khi bài báo phát hành,

Thị trưởng bang Seatle Ed Murray kí duyệt

một sắc lệnh
tăng mức lương tối thiểu ở Seatle

lên $15/ giờ,

hơn gấp đôi

mức lương tối thiểu bang hiện hành là $7.25.

Chuyện này đã xảy ra như thế nào,

những nhà lập luận sẽ hỏi thế.

Nó xảy ra vì một nhóm trong chúng ta

đã nhắc nhở tầng lớp trung lưu

rằng họ là tài nguyên

của sự phát triển và thịnh vượng
trong nền kinh tế tư bản.

Chúng ta đã nhắc nhỏ họ rằng
khi người lao động kiếm nhiều tiền hơn,

thì các ngành kinh doanh có thêm khác hàng,

từ đó lại tăng nhu cầu tuyển dụng lao động.

Chúng ta nhắc nhở họ rằng
khi các ngành kinh doanh

trả lương người lao động mức đủ sống,

những người đóng thuế
sẽ được miễn khỏi gánh nặng

tài trợ quỹ cho các chương trình đói nghèo,

như trợ cấp thực phẩm và hỗ trợ y tế,

cùng với hỗ trợ nhà ở

mà những người lao động đó cần.

Chúng ta đã nhắc nhở họ rằng
người lao động thu nhập thấp

tạo ra những người trả thuế tồi tệ,

và khi ta tăng lương tối thiểu

cho tất cả các ngành,

thì mọi ngành đều hưởng lợi,

nhưng vẫn duy trì được sự cạnh tranh.

Những phản ứng chính thống, tất nhiên,

là tăng lương tối thiểu sẽ khiến
việc làm bị cắt giảm, đúng không?

Những chinh trị gia của ta
luôn nhắc về ý tưởng

nền kinh tế thấm nhập bằng những điều như,

“Nếu ta tăng giá thuê lao động,

đoán xem điều gì sẽ xảy ra?
ta hưởng lợi ít hơn.”

Chắc không?

Vì đã có một số chứng cứ trái ngược.

Từ năm 1980, lương của các CEO nước ta

tăng từ hơn 30 lần lương trung bình

đến 500 lần.

Đó là “hậu quả”
tăng lương cho người lao động đó.

Tuy nhiên theo sự hiểu biết của tôi,

tôi chưa từng thấy một công ty nào

thuê CEO ngoài nước,
tự động hóa công việc của họ,

xuất khẩu công việc qua Trung quốc.

Thực tế, dường như chúng ta thuê

nhều CEO và quản lí cao cấp
hơn bao giờ hết,

cũng như người lao động
trong lĩnh vực công nghệ,

và dịch vụ tài chính,

người mà kiếm tiền hơn cấp số nhân
so với lương trung bình,

nhưng chúng ta thuê họ ngày càng nhiều.

Vậy rõ ràng là ta có thể tăng lương lao động

và hưởng lợi nhiều hơn từ điều này.

Tôi biết hầu hết mọi người

nghĩ rằng lương tối thiểu $15/giờ

là điên rồ, và là thử nghiệm kinh tế đầy rủi ro.

Chúng tôi không đồng ý.

Chúng tôi tin rằng
mức lương tối thiểu $15/giờ

tại Seattle

thực sự là sự tiếp nối

của chính sách kinh tế luận lí.

Nó cho phép thành phố của ta

Phát triển vượt mặt những thành phố khác.

Vì bạn thấy đó,

bang Washington đã

có mức lương tối thiểu cao nhất

trong các bang ở nước ta.

Chúng ta trả người lao động $9.32/giờ

gấp gần 30%

so với lương tối thiểu liên bang $7.25/giờ,

nhưng điều quan trọng là, gấp 427%

so với lương liên bang
tối thiểu nhất là $2.13/giờ.

Nếu những nhà tư tưởng
về nền kinh tế thấm nhập đúng,

thì bang Washington đã xảy ra
thất nghiệp trên diện rộng.

Seattle đã thảm hại đến thế nào.

Tuy nhiên, Seattle

đang là thành phố phát triển
nhanh nhất cả nước.

Bang Washington đang tạo ra
nhiều doanh nhiệp nhỏ

với tốc độ cao hơn những bang lớn khác

trong cả nước

Ngành kinh doanh nhà hàng ở Seattle
đang bùng nổ.

Vì sao, vì định luật cơ bản
của tư bản chủ nghĩa là,

khi người lao động kiếm nhiều tiền hơn,

các ngành kinh doanh có thêm khác hàng

rồi lại có nhu cầu tuyển thêm lao động.

Khi các nhà hàng trả lương đủ sống
cho người lao động

để họ có khả năng đi ăn nhà hàng,

thì đó đâu phải là không có lợi
cho ngành kinh doanh nhà hàng

mà là rất tốt

mặc cho những gì chủ nhà hàng nói với ta.

Nó có phức tạp hơn những gì
tôi đang trình bày không?

Tất nhiên là có rồi.

Có rất nhiều các nhân tố tác động trong này.

Nhưng làm ơn hãy thôi khăng khăng

rằng người lao động thu nhập thấp
kiếm hơn được một chút,

nhưng tỉ lệ thất nghiệp lại tăng vọt

thì nền kinh tế sẽ sụp đổ?

Chẳng có chứng cứ nào cho điều đó.

Điều nguy hiểm nhất về

nền kinh tế thấm nhập

là nó không phải sự tuyên bố rằng
nếu người giàu càng giàu thêm,

thì mọi người đều khấm khá.

Nó là lời tuyên bố bởi những người chống lại

bất kì sự tăng lương tối thiểu nào,

rằng nếu người nghèo giàu lên

thì sẽ không tốt cho nền kinh tế.

Điều này thật vô lí.

Vậy chúng ta có thể nào miễn sự hùng biện

rằng những tay giàu có như tôi

cùng với các bạn tài phiệt của mình

tạo ra đất nước này?

Những tay tài phiệt tôi biết,

thậm chí nếu chúng tôi không thích
tự thú nhận trước công chúng,

rằng nếu chúng tôi được sinh ra ở nới khác,

chứ không phải tại Mỹ,

chúng tôi có lẽ chỉ là những gã chân không

đứng lề đường bụi bặm bán trái cây.

Không phải họ không có những
thương nhân giỏi ở những nơi đó,

thậm chí ngay cả những nơi rất nghèo.

Chỉ là vấn đề về

khả năng chi tiêu của khách hàng
của thương nhân kia...

Nên đây là một ý tưởng
cho kiểu nền kinh tế mới,

một kiểu chính trị mới

Mà tôi gọi là tư bản chủ nghĩa mới.

Hãy hiểu rằng chủ nghĩa tư bản

thắng thế hơn sự thay thế nào,

nhưng càng nhiều người chúng ta hòa nhập,

cả vai trò là thương nhân hay khách hàng,

thì nó hoạt động hiệu quả hơn.

Hãy làm mọi cách giảm kích thước
bộ máy chính quyền,

nhưng không phải là cắt bỏ
những chương trình trợ cấp

mà bằng cách đảm bảo
người lao động được trả đủ sống,

để họ không cần tới
những chương trình trợ cấp đó nữa.

Hãy đầu tư đầy đủ vào tầng lớp trung lưu

để làm cho nền kinh tế chúng ta
công bằng và mang tính hòa nhập hơn,

công bằng hơn thì cạnh tranh trung thực hơn,

cạnh tranh trung thực hơn,

thì tạo nhiều khả năng đưa ra giải pháp hơn

cho những vấn đề của con người,

mà là nhân tố thực sự tác động đến
sự tăng trưởng và thịnh vượng.

Tư bản chủ nghĩa
là công nghệ xã hội vĩ đại nhất

từng được phát minh

để tạo ra sự thịnh vượng
trong xã hội loài người,

nếu nó được quản lí tốt,

nhưng tư bản chủ nghĩa, vì động lực

cấp số nhân cơ bản
của các hệ thống phức tạp,

có khuynh hướng tiến về phía trước, mang tính không lay chuyển, không cân bằng,

tập trung và sụp đổ.

Chức năng của chế độ dân chủ,

là tối đa hóa
sự hòa nhập của nhiều thành phần

để tạo ra sự thịnh vượng,

chứ không phải để cho một số thành phần
tích lũy tiền bạc.

Chính phủ có tạo ra sự thịnh vượng
và phát triển

bằng cách tạo ra những điều kiện
mà cho phép

cả thương nhân và khách hàng của họ

phát đạt.

Cân bằng vị thế các tay tư bản như tôi
và người lao động

cũng không phải là xấu cho tư bản chủ nghĩa,

mà là trọng yếu cho nó.

Các chương trình
như mức lương tối thiểu hợp lí,

dịch vụ y tế có thể tiếp cận được,

nghỉ ốm được trả lương,

và đánh thuế lũy tiến

là cần thiết, để xây dựng
cơ sở hạ tầng quan trọng

cần cho nền giáo dục, Nghiên Cứu
và Phát Triển của tầng lớp trung lưu.

Đây là những công cụ không thể thiếu

mà những nhà tư bản khôn ngoan
nên nắm lấy

để tác động lên sự tăng trưởng.

Vì không ai hưởng lợi từ nó như chúng ta.

Nhiều nhà kinh tế khiến bạn tin rằng

nghề của họ là ngành khoa học mục tiêu.

Tôi không đồng ý và tôi nghĩ, nó chỉ là

một công cụ mà loài người sử dụng

để thi hành và mã hóa

sự ưu đãi và các định kiến đạo đức xã hội

về địa vị và quyền lực,

điều mà tại sao các tay tài phiệt như tôi

luôn cần để tìm kiếm
những câu chuyện có tính thuyết phục

để kể cho người khác.

về lí do vị trí tuyệt đối của chúng tôi

là chân chính về đạo đức
và tốt cho mọi người:

chúng tôi là thành phần không thể thiếu,
là người tạo ra công việc,

bạn thì không;

và sự giảm thuế để chúng tôi
tạo ra sự phát triển,

nhưng những khoản đầu tư vào các bạn

sẽ làm khoản nợ chúng tôi tăng vọt

và làm đất nước phá sản;

rằng chúng tôi quan trọng;

còn bạn thì không.

Qua hàng ngàn năm,
những câu chuyện này được gọi là

quyền siêu phàm.

Ngày nay, chúng ta có nền kinh tế thấm nhập.

Điều này thật hiển nhiên, rõ ràng

mà nó chứng minh.

Các tay tài phiệt như chúng tôi cần thấy

rằng nước Mỹ tạo ra chúng tôi,

chứ không phải ngược lại;

rằng một tầng lớp
trung lưu phát đạt là tài nguyên

cho sự thịnh vượng trong nền kinh tế tư bản,

không phải là “hậu quả” của nó.

Chúng tôi cũng không bao giờ nên quên

rằng thậm chí những người giỏi nhất trong chúng tôi mà rơi vào hoàn cảnh tồi tệ nhất

thì chỉ là những gã chân không
bên đường bụi bặm bán trái cây.

Các chiến hữu tài phiệt,
tôi nghĩ đã đến lúc chúng ta

phải cam kết với đất nước lần nữa,

cam kết với một kiểu tư bản chủ nghĩa mới

mà có cả tính hòa nhập và hiệu quả hơn,

một chế độ tư bản chủ nghĩa mà sẽ đảm bảo

rằng nền kinh tế Mỹ sẽ duy trì

tính năng động và thịnh vượng
trên toàn thế giới.

Hãy củng cố tương lai chúng ta,

con cháu chúng ta sau này

Hay thay vì đó, chúng ta chẳng thể làm gì,

trốn sau cánh cửa cộng đồng riêng của mình

và các trường tư,

tận hưởng đặc quyền
với máy bay và du thuyền riêng

--thú vị mà --

rồi chờ đợi những cây xỉa chĩa vào

Cám ơn.

(Vỗ tay)