Cách tôi đã tìm thấy dòng sông sôi sục bí ẩn ở Amazon

Khi Andrés Ruzo còn là cậu bé ở Peru, ông của anh đã kể anh ta nghe một câu chuyện có một chi tiết kì quặc: Có một dòng sông, ở sâu trong Amazon, sôi như thể có cả ngọn lửa cháy bên trong nó. 12 năm sau, sau khi được tập huấn trở thành một nhà địa chất học, Ruzo bắt đầu cuộc hành trình đi sâu vào khu rừng ở Nam Mĩ để nghiên cứu dòng sông sôi này. Có lúc khi mọi thứ dường như được vạch định, đo đạc và thấu hiểu, cùng Ruzo khám phá một dòng sông khiến chúng ta thắc mắc ranh giới giữa việc hiểu biết và không hiểu biết... và nhắc nhở chúng ta rằng có nhiều kì quang tuyệt vời vẫn chưa được khám phá hết.

Là một cậu bé ở Lima,

ông nội tôi đã kể tôi nghe một huyền thoại

về cuộc xâm lăng Peru của Tây Ban Nha.

Atahualpa, hoàng đế của người Inca,
đã bị bắt và bị giết.

Pizarro và thuộc hạ của hắn
đã trở nên giàu có,

những câu chuyện về cuộc chinh phục
và vinh quang của họ đã đến TBN

dẫn đến làn sóng mới người TBN,
khao khát vàng và vinh quang.

Họ vào thị trấn và yêu cầu người Inca,

"Chúng ta có thể chinh phục nền văn minh
khác ở đâu ? Nơi có nhiều vàng hơn?

Và người Inca, để trả thù, đã nói với họ,

"Hãy đến Amazon,

Các người sẽ tìm thấy số vàng mình muốn.

Thật ra, có một thành phố tên là Paititi -
El Dorado ở TBN -

được xây dựng toàn bộ bằng vàng."

Người TBN lên đường vào rừng,

nhưng chỉ vài người trở lại
kể câu chuyện của họ,

câu chuyện về những pháp sư siêu phàm,

về những chiến binh với mũi tên độc,

về những cái cây cao lớn che cả mặt trời,

những con nhện ăn thịt chim,
những con rắn nuốt chửng con người

và một con sông nước sôi sùng sục.

Tất cả đã trở thành kỷ niệm thời thơ ấu.

Nhiều năm trôi qua.

Tôi đang lấy bằng tiến sĩ tại SMU,

cố gắng để hiểu
tiềm lực năng lượng địa nhiệt của Peru,

khi tôi nhớ lại huyền thoại này,

và tôi bắt đầu đặt câu hỏi.

Liệu dòng sông sôi sùng sục có tồn tại?

Tôi hỏi đồng nghiệp từ các trường đại học,

chính phủ,

công ty khai thác mỏ,
dầu khí,

và câu trả lời đều là không.

Và điều này có lý.

Bạn thấy đấy, con sông sôi
có tồn tại trên thế giới,

nhưng chúng thường
gắn liền với núi lửa.

Bạn cần một nguồn nhiệt lớn

để tạo một hiện tượng địa nhiệt
lớn như vậy.

Và như bạn có thể nhìn thấy từ các chấm đỏ
ở đây, đó là núi lửa,

không có núi lửa ở khu vực Amazon,

không có ở phần lớn
khu vực nước Peru.

Vậy nghĩa là: Chúng ta không nên mong đợi
được thấy một con sông sôi.

Kể lại câu chuyện này
tại một bữa ăn tối gia đình,

dì của tôi nói với tôi,

"Không đâu, Andrés, dì đã ở đó.
Dì đã bơi trong con sông đó. "

(Cười)

Sau đó, chú tôi nói vào.

"Đúng thế đấy, Andrés,
dì ấy không đùa đâu.

Con thấy đấy, con chỉ có thể bơi trong đó
sau một cơn mưa nặng hạt,

và nó được bảo vệ
bởi một pháp sư hùng mạnh.

dì con, cô ấy là bạn của vợ pháp sư ấy."

(Cười)

"¿Cómo?" ["Huh?"]

Bất chấp tất cả
hoài nghi khoa học của mình

tôi đi bộ đường dài vào rừng,
dẫn đường bởi dì của tôi,

hơn 700 km
từ tâm núi lửa gần nhất,

và thành thật mà nói,
chuẩn bị tinh thần

để nhìn thấy huyền thoại
"Dòng suối ấm áp của Amazon."

Nhưng sau đó ...

Tôi nghe thấy gì đó,

một sự dâng trào

ngày càng to dần

khi chúng tôi đến gần hơn.

Nghe có vẻ giống như sóng đại dương
không ngừng đập vào,

và khi đến gần hơn, tôi thấy khói, hơi,
bốc lên qua những thân cây.

Và sau đó, tôi đã thấy.

Tôi ngay lập tức chộp lấy nhiệt kế,

và nhiệt độ trung bình trên sông

là 86 độ C.

Tuy không sôi đúng
100 độ C

nhưng chắc chắn gần đủ.

Con sông nước nóng và chảy nhanh.

Tôi lên thượng nguồn theo sự dẫn dắt của
pháp sư tập sự

đến nơi linh thiêng nhất trên sông.

Và đây là mới là điều kỳ lạ -

Khởi điểm là một dòng suối lạnh.

Ở đây, tại khu vực này,

là nhà của Yacumama,

mẹ của các vùng nước,
linh hồn một con rắn khổng lồ

người sinh ra nước nóng và nước lạnh.

Và ở đây chúng ta thấy một suối nước nóng,

hòa với dòng suối lạnh
bên dưới hàm của người mẹ bảo vệ

và thế là huyền thoại đã thành sự thật.

Sáng hôm sau, tôi tỉnh dậy và -

(Cười)

Tôi muốn uống một tách trà.

Tôi đã được trao cho một cốc, một túi trà

và, tất nhiên, chỉ về phía dòng sông.

Trước sự ngạc nhiên của tôi, nước sạch
và có một hương vị dễ chịu,

đó là một chút khác thường
đối với các hệ thống địa nhiệt.

Điều ngạc nhiên là

là người dân địa phương đã luôn
biết về nơi này,

và rằng tôi đã không phải là
người ngoài đầu tiên nhìn thấy nó.

Đó chỉ là một phần
của cuộc sống hàng ngày của họ.

Họ uống nước của dòng suối.

Họ hít lấy hơi nước.

Họ nấu ăn bằng nước của dòng suối,

tắm rửa,

thậm chí dùng nó làm thuốc.

Tôi đã gặp một vị pháp sư,

và ông trông có vẻ thích phần mở rộng
của dòng sông và khu rừng.

Ông thăm dò ý định của tôi

và lắng nghe kĩ càng.

Sau đó, tôi thở phào nhẹ nhõm -

nói thật với bạn - tôi cảm thấy hoang mang

một nụ cười bắt đầu hiện trên gương mặt,
và ông chỉ cười mà thôi.

(Cười)

Tôi vừa nhận được lời chúc phúc
từ vị pháp sư để nghiên cứu con sông,

dựa trên điều kiện là sau khi
tôi lấy những mẫu vật dưới nước

phân tích trong phòng lab.

bất cứ tôi ở nơi nào
trên thế giới này,

tôi đổ nước trở lại mặt đất

để, như vị pháp sư đã nói,

nước có thể tìm cách trở về nhà chúng.

Hằng năm tôi quay lại kể từ lần đầu tiên
tôi đến tham quan vào năm 2011,

và công việc trở nên thú vị hẳn,

đòi hỏi khó khăn và đôi lúc
còn nguy hiểm nữa.

Thậm chí có một câu chuyện được
đăng trên tạp chí Địa Lí Quốc Gia.

Có một hòn đá nhỏ
kích thước khoảng một tờ giấy

kẹt trong đôi sandal
và quần đùi của tôi,

giữa dòng sông 80 độ C

và suối nước nóng đó, à, trông như vậy,
gần như đang sôi sục.

Và hơn hết, đó là rừng mưa Amazon.

Pshh, mưa như trút nước,
không thể thấy được gì.

Nhiệt độ chênh lệch khiến
mọi thứ trở nên trắng xóa.

Dày đặc.

Bây giờ, sau nhiều năm nghiên cứu,

tôi sẽ sớm công khai nghiên cứu
về địa vật lí và địa hóa học.

Và tôi muốn chia sẻ, ngay hôm nay,
với tất cả các bạn, tại hội trường TED,

lần đầu tiên, vài khám phá của mình.

À, trước tiên thì, đây không phải
là truyện cổ tích.

Ngạc nhiên không nào!

(Cười)

Khi tôi lần đầu tiên
bắt tay làm nghiên cứu,

ảnh vệ tinh có độ phân giải quá thấp
nên không có nghĩa gì.

Chỉ là không có bản đồ nào tốt.

Nhờ vào sự hỗ trợ của đội Google Earth,

giờ tôi đã có được.

Không chỉ có vậy, tên nguyên thủy
của dòng sông, Shanay-timpishka,

"sôi sục dưới cái nóng của mặt trời",

ám chỉ rằng tôi không phải người đầu tiên
thắc mắc tại sao nó lại sôi sục,

và cho thấy con người lúc nào
cũng tìm cách để giải thích

thế giới xung quanh.

Vậy tại sao con sông lại sôi sục?

(Âm thanh của bong bóng)

Thật ra tôi phải mất 3 năm
mới có được đoạn phim đó.

Suối nước nóng
phiên bản lỗi.

Khi chúng ta có dòng máu nóng
chảy trong tĩnh mạch và động mạch,

và, vì vậy, mặt đất cũng có
dòng nước nóng chảy qua những vết nứt.

Nơi động mạch đến bề mặt,
những động mạch của mặt đất,

chúng ta sẽ hiểu được
biểu hiện của địa nhiệt:

lỗ phun khí, suối nước nóng
và trong trường hợp này, con sông sôi sục.

Dù vậy thì, điều thật sự kì diệu
chính là qui mô của nơi này.

Lần tới đi ngang một con đường,
hãy nghĩ về nó.

Dòng sông chảy rộng hơn hai làn đường

dọc theo hầu hết cả lối đi.

Nó chảy khoảng 6.24 km.

Vô cùng ấn tượng.

Có nhiều hồ địa nhiệt
lớn hơn sân khấu TED này,

và thác nước đó là cái mà bạn thấy ở đây

cao 6 mét -

và đều có nước gần như sôi sục.

Chúng tôi vẽ bản đồ nhiệt độ dọc con sông,

cho đến nay thì điều này gần như là
lĩnh vực đòi hỏi khắt khe nhất.

Và kết quả thì thật tuyệt vời.

Rất tiếc - nhà khoa học địa nhiệt
phát huy trong tôi.

Điều này cho thấy một xu hướng
rất đáng ngạc nhiên.

Bạn thấy đó, con sông bắt đầu lạnh dần.

Sau đó nóng lên, rồi lại nguội dần,"
nóng lên, rồi nguội dần,

nóng lên lần nữa, sau đó tạo
đường con phân rã tuyệt đẹp

cho tới khi nó tan ra thành
dòng sông băng.

Tôi hiểu không phải ai cũng là
nhà khoa học về địa nhiệt,

nên nói theo cách đơn giản thông thường:

Mọi người thích cà phê.

Đúng không? Tốt.

Một tách cà phê nóng 54 độ C,

tách nóng hơn cũng đã 60 độ C.

Cho nên, nói theo thuật ngữ cà phê:

câu chuyện dòng sông sôi sục
trông thế này.

Bạn uống tách cà phê nóng.

Bạn có thêm tách cà phê nóng hơn,

và bạn có thể thấy có một điểm ở đây

nơi con sông vẫn nóng hơn
cả tách cà phê nóng.

Và đây là nhiệt độ nước trung bình.

Chúng tôi lấy chúng từ mùa khô để đảm bảo
nhiệt độ địa nhiệt thanh khiết nhất.

Nhưng có con số ma thuật ở đây
nhưng không được chỉ ra,

và con số đó là 47 độ C,

vì đó là nơi mọi thứ bắt đầu tổn thương,

và tôi biết điều này từ
kinh nghiệm của cá nhân mình.

Trên nhiệt độ đó, bạn không muốn
đi vào dòng nước đó đâu.

Bạn cần phải cẩn thận.

Có thể chết người đấy.

Tôi từng chứng kiến
nhiều động vật rơi vào đó,

và điều khiến tôi bị sốc là quá trình
lại giống nhau vô cùng.

Chúng té xuống và đôi mắt
là thứ đầu tiên bị thương.

Thoáng nhìn thì mắt là thứ nấu rất nhanh.
Chúng chuyển sang màu trắng sữa.

Dòng suối đang mang chúng đi.

Chúng cố gắng bơi thoát ra,
nhưng thịt đã chín tới xương

vì quá nóng.

Nên chúng mất năng lực,
mất dần dần,

cho tới cuối cùng chúng phải để
dòng nước nóng đi vào trong miệng

và chúng được nấu chín từ bên trong.

(Cười)

Chúng ta có chút tàn nhẫn,
đúng không?

Jeez.

Để chúng được ướp lâu một chút đã.

Một lần nữa, điều đáng ngạc nhiên
chính là nhiệt độ.

Chúng tương tự những thứ chúng ta thấy
như núi lửa trên khắp thế giới

và thậm chí là siêu núi lửa
như Yellowstone.

Nhưng điều cốt yếu là:

dữ liệu cho thấy con sông sôi sục tồn tại

phụ thuộc vào sức mạnh của núi lửa.

Không phải bắt nguồn từ mắc-ma
hay núi lửa,

và lần nữa, cách hơn 700km
từ trung tâm núi lửa gần nhất.

Làm thế nào một con sông sôi
như vậy có thể tồn tai?

Hỏi chuyên gia địa nhiệt,
nhà nghiên cứu núi lửa trong nhiều năm,

tôi vẫn không hiểu được
hệ thống địa nhiệt phi núi lửa khác

có qui mô tương tự.

Thật là độc đáo.

Thật đặc biệt trên qui mô toàn cầu.

Vậy thì, nó hoạt động như thế nào?

Chúng ta nhận được loại nhiệt này từ đâu?

Vẫn còn nhiều nghiên cứu
cần được tiến hành

để hạn chế vấn đề xảy ra
và hiểu rõ hệ thống hơn,

nhưng các dữ liệu cho chúng ta thấy,

có vẻ như đây là kết quả
của hệ thống thủy nhiệt.

Về cơ bản, nó hoạt động như vậy:

Bạn càng đi sâu vào mặt đất
thì càng nóng hơn.

Chúng tôi xem nó như gradient địa nhiệt.

Nước có thể đến từ vùng băng
cách xa dãy Andes,

sau đó thấm sâu vào mặt đất

và thoát ra ngoài hình thành dòng sông sôi

sau khi nhận được nhiệt
từ gradient địa nhiệt,

tất cả đều do thiết kế địa nhiệt độc đáo.

Giờ chúng ta hiểu rằng bên trong
và xung quanh con sông -

làm việc cùng những đồng nghiệp

tiến sĩ Spencer Wells
từ National Geographic

và tiến sĩ Jon Eisen từ UC Davis -

về mặt di truyền, chúng tôi kết nối
các vi khuẩn chịu cực hạn

sinh sống xung quanh dòng sông,
và phát hiện nhiều sinh vật sống,

nhiều loài độc đáo
sống trong dòng sông sôi.

Nhưng một lần nữa, dù có nhiều nghiên cứu,
nhiều khám phá và truyền thuyết,

vẫn còn một thắc mắc:

Tầm quan trọng của con sông sôi này là gì?

Tầm quan trọng của đám mây tĩnh này là gì

mà lúc nào cũng lượn quanh mảng rừng này?

Và tầm quan trọng

của nội dung trong truyện cổ tích
thời thơ ấu là gì?

Đối với vị pháp sư và người dân,
đây là nơi thiêng liêng.

Đối với tôi, một nhà khoa học địa nhiệt,

đây là hiện tượng địa nhiệt độc đáo.

Nhưng đối với những người cưa gỗ
bất hợp pháp và nông dân chăn gia súc,

đó chỉ là một tài nguyên khác
để khai thác mà thôi.

Và đối với chính phủ Peru,
đó chỉ là dải khác

của vùng đất không được bảo hộ
sẵn sàng phát triển.

Mục tiêu của tôi là đảm bảo rằng
bất cứ ai trị vì vùng đất này

hiểu được nét độc đáo và tầm quan trọng
của con sông sôi.

Vì đó là câu hỏi,

một trong những điều quan trọng.

Và tóm lại là,

chúng ta định nghĩa tầm quan trọng.

Đó là chúng ta. Chúng ta có sức mạnh đó.

Chúng ta là những người
vẽ nên ranh giới

giữa điều thiêng liêng và điều nhỏ nhặt.

Và trong thời đại này,

nơi mà mọi thứ dường như được đánh dấu,
đo đạc và nghiên cứu,

trong thời đại thông tin này,

tôi nhắc bạn về những khám phá đó
không chỉ là

khoảng trống màu đen vô định

nhưng trong tiếng ồn trắng
của một đống dữ liệu.

Còn nhiều thứ phải khám phá.

Chúng ta sống trong một thế giới kì diệu.

Nên đi đây đi đó.

Nên tò mò một chút.

Vì chúng ta sống trong một thế giới

mà nhiều vị pháp sư vẫn hát
cho những linh hồn của rừng,

nơi những dòng sông sôi sục

và nơi truyện cổ tích bước vào cuộc sống.

Cảm ơn rất nhiều.

(Vỗ tay)