WEBVTT

00:00:01.023 --> 00:00:02.666
Là một cậu bé ở Lima,

00:00:02.690 --> 00:00:04.801
ông nội tôi đã kể tôi nghe một huyền thoại

00:00:04.825 --> 00:00:07.079
về cuộc xâm lăng Peru của Tây Ban Nha.

00:00:08.007 --> 00:00:11.546
Atahualpa, hoàng đế của người Inca,
đã bị bắt và bị giết.

00:00:11.570 --> 00:00:14.553
Pizarro và thuộc hạ của hắn
đã trở nên giàu có,

00:00:14.577 --> 00:00:17.763
những câu chuyện về cuộc chinh phục 
và vinh quang của họ đã đến TBN

00:00:17.787 --> 00:00:23.162
dẫn đến làn sóng mới người TBN,
khao khát vàng và vinh quang.

00:00:24.055 --> 00:00:26.953
Họ vào thị trấn và yêu cầu người Inca,

00:00:26.977 --> 00:00:30.752
"Chúng ta có thể chinh phục nền văn minh 
khác ở đâu ? Nơi có nhiều vàng hơn?

NOTE Paragraph

00:00:30.776 --> 00:00:34.155
Và người Inca, để trả thù, đã nói với họ,

00:00:34.648 --> 00:00:36.257
"Hãy đến Amazon,

00:00:36.767 --> 00:00:39.413
Các người sẽ tìm thấy số vàng mình muốn.

00:00:39.437 --> 00:00:44.151
Thật ra, có một thành phố tên là Paititi -
El Dorado ở TBN -

00:00:44.175 --> 00:00:46.802
được xây dựng toàn bộ bằng vàng."

NOTE Paragraph

00:00:47.303 --> 00:00:49.199
Người TBN lên đường vào rừng,

00:00:49.223 --> 00:00:52.785
nhưng chỉ vài người trở lại 
kể câu chuyện của họ,

00:00:53.904 --> 00:00:57.711
câu chuyện về những pháp sư siêu phàm,

00:00:57.735 --> 00:01:00.639
về những chiến binh với mũi tên độc,

00:01:00.663 --> 00:01:04.441
về những cái cây cao lớn che cả mặt trời,

00:01:04.465 --> 00:01:09.217
những con nhện ăn thịt chim,
những con rắn nuốt chửng con người

00:01:09.241 --> 00:01:11.525
và một con sông nước sôi sùng sục.

NOTE Paragraph

00:01:13.795 --> 00:01:15.779
Tất cả đã trở thành kỷ niệm thời thơ ấu.

00:01:15.803 --> 00:01:16.962
Nhiều năm trôi qua.

00:01:16.986 --> 00:01:19.461
Tôi đang lấy bằng tiến sĩ tại SMU,

00:01:19.485 --> 00:01:23.389
cố gắng để hiểu
tiềm lực năng lượng địa nhiệt của Peru,

00:01:23.413 --> 00:01:25.459
khi tôi nhớ lại huyền thoại này,

00:01:25.483 --> 00:01:27.332
và tôi bắt đầu đặt câu hỏi.

00:01:28.316 --> 00:01:30.863
Liệu dòng sông sôi sùng sục có tồn tại?

NOTE Paragraph

00:01:32.140 --> 00:01:34.339
Tôi hỏi đồng nghiệp từ các trường đại học,

00:01:34.363 --> 00:01:35.520
chính phủ,

00:01:35.544 --> 00:01:37.037
công ty khai thác mỏ, 
dầu khí,

00:01:37.061 --> 00:01:39.967
và câu trả lời đều là không.

00:01:40.459 --> 00:01:42.459
Và điều này có lý.

00:01:43.070 --> 00:01:45.698
Bạn thấy đấy, con sông sôi
có tồn tại trên thế giới,

00:01:45.722 --> 00:01:48.181
nhưng chúng thường
gắn liền với núi lửa.

00:01:48.649 --> 00:01:50.796
Bạn cần một nguồn nhiệt lớn

00:01:50.820 --> 00:01:54.186
để tạo một hiện tượng địa nhiệt 
lớn như vậy.

00:01:54.210 --> 00:01:59.414
Và như bạn có thể nhìn thấy từ các chấm đỏ
ở đây, đó là núi lửa,

00:01:59.438 --> 00:02:02.256
không có núi lửa ở khu vực Amazon,

00:02:02.280 --> 00:02:04.098
không có ở phần lớn
khu vực nước Peru.

00:02:04.122 --> 00:02:08.390
Vậy nghĩa là: Chúng ta không nên mong đợi
được thấy một con sông sôi.

NOTE Paragraph

00:02:09.660 --> 00:02:13.748
Kể lại câu chuyện này 
tại một bữa ăn tối gia đình,

00:02:13.772 --> 00:02:16.242
dì của tôi nói với tôi,

00:02:16.266 --> 00:02:20.248
"Không đâu, Andrés, dì đã ở đó.
Dì đã bơi trong con sông đó. "

NOTE Paragraph

00:02:20.898 --> 00:02:24.535
(Cười)

NOTE Paragraph

00:02:24.559 --> 00:02:26.306
Sau đó, chú tôi nói vào.

00:02:26.330 --> 00:02:29.060
"Đúng thế đấy, Andrés, 
dì ấy không đùa đâu.

00:02:29.084 --> 00:02:33.067
Con thấy đấy, con chỉ có thể bơi trong đó
sau một cơn mưa nặng hạt,

00:02:33.091 --> 00:02:36.337
và nó được bảo vệ 
bởi một pháp sư hùng mạnh.

00:02:36.361 --> 00:02:38.678
dì con, cô ấy là bạn của vợ pháp sư ấy."

NOTE Paragraph

00:02:39.257 --> 00:02:41.062
(Cười)

NOTE Paragraph

00:02:41.086 --> 00:02:42.237
"¿Cómo?" ["Huh?"]

NOTE Paragraph

00:02:42.261 --> 00:02:44.475
Bất chấp tất cả
hoài nghi khoa học của mình

00:02:44.499 --> 00:02:48.931
tôi đi bộ đường dài vào rừng,
dẫn đường bởi dì của tôi,

00:02:48.955 --> 00:02:52.852
hơn 700 km
từ tâm núi lửa gần nhất,

00:02:52.876 --> 00:02:56.494
và thành thật mà nói,
chuẩn bị tinh thần

00:02:56.518 --> 00:03:00.894
để nhìn thấy huyền thoại
"Dòng suối ấm áp của Amazon."

NOTE Paragraph

00:03:02.671 --> 00:03:04.292
Nhưng sau đó ...

00:03:04.316 --> 00:03:05.638
Tôi nghe thấy gì đó,

00:03:07.255 --> 00:03:08.704
một sự dâng trào

00:03:10.347 --> 00:03:13.042
ngày càng to dần

00:03:13.792 --> 00:03:15.260
khi chúng tôi đến gần hơn.

00:03:16.300 --> 00:03:20.228
Nghe có vẻ giống như sóng đại dương
không ngừng đập vào,

00:03:20.252 --> 00:03:24.937
và khi đến gần hơn, tôi thấy khói, hơi,
bốc lên qua những thân cây.

00:03:24.961 --> 00:03:28.260
Và sau đó, tôi đã thấy.

NOTE Paragraph

00:03:29.791 --> 00:03:32.260
Tôi ngay lập tức chộp lấy nhiệt kế,

00:03:32.284 --> 00:03:35.561
và nhiệt độ trung bình trên sông

00:03:35.585 --> 00:03:37.572
là 86 độ C.

00:03:39.540 --> 00:03:42.807
Tuy không sôi đúng
100 độ C

00:03:42.831 --> 00:03:45.708
nhưng chắc chắn gần đủ.

00:03:46.296 --> 00:03:49.388
Con sông nước nóng và chảy nhanh.

00:03:50.181 --> 00:03:53.829
Tôi lên thượng nguồn theo sự dẫn dắt của
pháp sư tập sự

00:03:53.853 --> 00:03:55.637
đến nơi linh thiêng nhất trên sông.

00:03:55.661 --> 00:03:57.067
Và đây là mới là điều kỳ lạ -

00:03:57.091 --> 00:03:59.073
Khởi điểm là một dòng suối lạnh.

00:03:59.502 --> 00:04:01.739
Ở đây, tại khu vực này,

00:04:01.763 --> 00:04:03.930
là nhà của Yacumama,

00:04:03.954 --> 00:04:07.297
mẹ của các vùng nước,
linh hồn một con rắn khổng lồ

00:04:07.321 --> 00:04:09.394
người sinh ra nước nóng và nước lạnh.

00:04:10.015 --> 00:04:14.427
Và ở đây chúng ta thấy một suối nước nóng,

00:04:14.451 --> 00:04:19.809
hòa với dòng suối lạnh
bên dưới hàm của người mẹ bảo vệ

00:04:19.833 --> 00:04:23.078
và thế là huyền thoại đã thành sự thật.

NOTE Paragraph

00:04:24.283 --> 00:04:26.261
Sáng hôm sau, tôi tỉnh dậy và -

NOTE Paragraph

00:04:26.285 --> 00:04:28.504
(Cười)

NOTE Paragraph

00:04:28.528 --> 00:04:30.559
Tôi muốn uống một tách trà.

00:04:30.583 --> 00:04:32.823
Tôi đã được trao cho một cốc, một túi trà

00:04:32.847 --> 00:04:35.175
và, tất nhiên, chỉ về phía dòng sông.

00:04:36.075 --> 00:04:40.584
Trước sự ngạc nhiên của tôi, nước sạch
và có một hương vị dễ chịu,

00:04:40.608 --> 00:04:43.602
đó là một chút khác thường
đối với các hệ thống địa nhiệt.

NOTE Paragraph

00:04:44.441 --> 00:04:45.989
Điều ngạc nhiên là

00:04:46.013 --> 00:04:48.997
là người dân địa phương đã luôn
biết về nơi này,

00:04:49.021 --> 00:04:52.725
và rằng tôi đã không phải là
người ngoài đầu tiên nhìn thấy nó.

00:04:53.701 --> 00:04:56.638
Đó chỉ là một phần 
của cuộc sống hàng ngày của họ.

00:04:57.115 --> 00:04:59.809
Họ uống nước của dòng suối.

00:04:59.833 --> 00:05:02.388
Họ hít lấy hơi nước.

00:05:02.412 --> 00:05:04.103
Họ nấu ăn bằng nước của dòng suối,

00:05:04.127 --> 00:05:05.637
tắm rửa,


00:05:05.661 --> 00:05:07.459
thậm chí dùng nó làm thuốc.


NOTE Paragraph

00:05:09.094 --> 00:05:10.840
Tôi đã gặp một vị pháp sư,

00:05:10.864 --> 00:05:15.053
và ông trông có vẻ thích phần mở rộng 
của dòng sông và khu rừng.

00:05:15.848 --> 00:05:17.672
Ông thăm dò ý định của tôi

00:05:18.609 --> 00:05:20.188
và lắng nghe kĩ càng.

00:05:21.262 --> 00:05:24.373
Sau đó, tôi thở phào nhẹ nhõm -

00:05:24.397 --> 00:05:27.454
nói thật với bạn - tôi cảm thấy hoang mang

00:05:27.968 --> 00:05:32.247
một nụ cười bắt đầu hiện trên gương mặt,
và ông chỉ cười mà thôi.

NOTE Paragraph

00:05:32.271 --> 00:05:34.568
(Cười)

NOTE Paragraph

00:05:35.796 --> 00:05:40.391
Tôi vừa nhận được lời chúc phúc 
từ vị pháp sư để nghiên cứu con sông,

00:05:40.415 --> 00:05:43.819
dựa trên điều kiện là sau khi 
tôi lấy những mẫu vật dưới nước

00:05:43.843 --> 00:05:45.359
phân tích trong phòng lab.

00:05:45.383 --> 00:05:47.193
bất cứ tôi ở nơi nào 
trên thế giới này,

00:05:48.265 --> 00:05:52.031
tôi đổ nước trở lại mặt đất

00:05:52.055 --> 00:05:54.102
để, như vị pháp sư đã nói,

00:05:54.126 --> 00:05:56.871
nước có thể tìm cách trở về nhà chúng.

NOTE Paragraph

00:05:59.272 --> 00:06:02.859
Hằng năm tôi quay lại kể từ lần đầu tiên 
tôi đến tham quan vào năm 2011,

00:06:02.883 --> 00:06:06.308
và công việc trở nên thú vị hẳn,

00:06:06.332 --> 00:06:10.129
đòi hỏi khó khăn và đôi lúc 
còn nguy hiểm nữa.

00:06:10.913 --> 00:06:14.128
Thậm chí có một câu chuyện được
đăng trên tạp chí Địa Lí Quốc Gia.

00:06:14.152 --> 00:06:18.239
Có một hòn đá nhỏ 
kích thước khoảng một tờ giấy

00:06:18.263 --> 00:06:20.303
kẹt trong đôi sandal 
và quần đùi của tôi,

00:06:20.327 --> 00:06:22.733
giữa dòng sông 80 độ C

00:06:22.757 --> 00:06:26.486
và suối nước nóng đó, à, trông như vậy,
gần như đang sôi sục.

00:06:27.070 --> 00:06:30.608
Và hơn hết, đó là rừng mưa Amazon.

00:06:31.206 --> 00:06:33.712
Pshh, mưa như trút nước, 
không thể thấy được gì.

00:06:33.736 --> 00:06:37.298
Nhiệt độ chênh lệch khiến 
mọi thứ trở nên trắng xóa.

00:06:38.956 --> 00:06:40.361
Dày đặc.

NOTE Paragraph

00:06:42.158 --> 00:06:44.596
Bây giờ, sau nhiều năm nghiên cứu,

00:06:44.620 --> 00:06:50.262
tôi sẽ sớm công khai nghiên cứu 
về địa vật lí và địa hóa học.

00:06:51.047 --> 00:06:55.022
Và tôi muốn chia sẻ, ngay hôm nay, 
với tất cả các bạn, tại hội trường TED,

00:06:55.046 --> 00:06:58.236
lần đầu tiên, vài khám phá của mình.

NOTE Paragraph

00:06:59.340 --> 00:07:01.871
À, trước tiên thì, đây không phải
là truyện cổ tích.

00:07:02.468 --> 00:07:03.642
Ngạc nhiên không nào!

NOTE Paragraph

00:07:03.666 --> 00:07:05.031
(Cười)

NOTE Paragraph

00:07:06.015 --> 00:07:08.529
Khi tôi lần đầu tiên 
bắt tay làm nghiên cứu,

00:07:08.553 --> 00:07:11.532
ảnh vệ tinh có độ phân giải quá thấp 
nên không có nghĩa gì.

00:07:11.556 --> 00:07:13.184
Chỉ là không có bản đồ nào tốt.

00:07:13.754 --> 00:07:16.145
Nhờ vào sự hỗ trợ của đội Google Earth,

00:07:16.169 --> 00:07:17.514
giờ tôi đã có được.

00:07:19.251 --> 00:07:24.601
Không chỉ có vậy, tên nguyên thủy 
của dòng sông, Shanay-timpishka,

00:07:25.538 --> 00:07:28.268
"sôi sục dưới cái nóng của mặt trời",

00:07:29.540 --> 00:07:34.919
ám chỉ rằng tôi không phải người đầu tiên
thắc mắc tại sao nó lại sôi sục,

00:07:34.943 --> 00:07:38.170
và cho thấy con người lúc nào 
cũng tìm cách để giải thích

00:07:38.194 --> 00:07:39.733
thế giới xung quanh.

NOTE Paragraph

00:07:41.526 --> 00:07:43.924
Vậy tại sao con sông lại sôi sục?

NOTE Paragraph

00:07:43.948 --> 00:07:46.501
(Âm thanh của bong bóng)

NOTE Paragraph

00:07:48.385 --> 00:07:50.880
Thật ra tôi phải mất 3 năm 
mới có được đoạn phim đó.

NOTE Paragraph

00:07:52.879 --> 00:07:54.484
Suối nước nóng 
phiên bản lỗi.

00:07:55.625 --> 00:07:59.258
Khi chúng ta có dòng máu nóng
chảy trong tĩnh mạch và động mạch,

00:07:59.282 --> 00:08:04.330
và, vì vậy, mặt đất cũng có 
dòng nước nóng chảy qua những vết nứt.

00:08:05.162 --> 00:08:08.757
Nơi động mạch đến bề mặt, 
những động mạch của mặt đất,

00:08:08.781 --> 00:08:11.155
chúng ta sẽ hiểu được 
biểu hiện của địa nhiệt:

00:08:11.179 --> 00:08:15.199
lỗ phun khí, suối nước nóng 
và trong trường hợp này, con sông sôi sục.

NOTE Paragraph

00:08:16.459 --> 00:08:20.559
Dù vậy thì, điều thật sự kì diệu 
chính là qui mô của nơi này.

00:08:21.221 --> 00:08:23.567
Lần tới đi ngang một con đường, 
hãy nghĩ về nó.

00:08:24.527 --> 00:08:27.199
Dòng sông chảy rộng hơn hai làn đường

00:08:27.223 --> 00:08:29.087
dọc theo hầu hết cả lối đi.

00:08:29.674 --> 00:08:35.017
Nó chảy khoảng 6.24 km.

00:08:36.223 --> 00:08:37.732
Vô cùng ấn tượng.

00:08:39.077 --> 00:08:42.077
Có nhiều hồ địa nhiệt 
lớn hơn sân khấu TED này,

00:08:42.101 --> 00:08:44.577
và thác nước đó là cái mà bạn thấy ở đây

00:08:44.601 --> 00:08:46.639
cao 6 mét -

00:08:47.384 --> 00:08:50.676
và đều có nước gần như sôi sục.

NOTE Paragraph

00:08:52.243 --> 00:08:54.299
Chúng tôi vẽ bản đồ nhiệt độ dọc con sông,

00:08:54.323 --> 00:08:57.441
cho đến nay thì điều này gần như là
lĩnh vực đòi hỏi khắt khe nhất.

00:08:57.866 --> 00:09:01.553
Và kết quả thì thật tuyệt vời.

00:09:01.577 --> 00:09:04.730
Rất tiếc - nhà khoa học địa nhiệt 
phát huy trong tôi.

00:09:04.754 --> 00:09:07.180
Điều này cho thấy một xu hướng 
rất đáng ngạc nhiên.

00:09:07.204 --> 00:09:09.420
Bạn thấy đó, con sông bắt đầu lạnh dần.

00:09:09.444 --> 00:09:12.439
Sau đó nóng lên, rồi lại nguội dần,"
nóng lên, rồi nguội dần,

00:09:12.463 --> 00:09:15.081
nóng lên lần nữa, sau đó tạo 
đường con phân rã tuyệt đẹp

00:09:15.105 --> 00:09:17.477
cho tới khi nó tan ra thành
dòng sông băng.

NOTE Paragraph

00:09:18.539 --> 00:09:21.333
Tôi hiểu không phải ai cũng là 
nhà khoa học về địa nhiệt,

00:09:21.357 --> 00:09:23.582
nên nói theo cách đơn giản thông thường:

00:09:24.225 --> 00:09:26.358
Mọi người thích cà phê.

00:09:26.382 --> 00:09:27.651
Đúng không? Tốt.

00:09:28.517 --> 00:09:32.200
Một tách cà phê nóng 54 độ C,

00:09:32.224 --> 00:09:34.334
tách nóng hơn cũng đã 60 độ C.

00:09:34.896 --> 00:09:37.067
Cho nên, nói theo thuật ngữ cà phê:

00:09:37.091 --> 00:09:39.654
câu chuyện dòng sông sôi sục
trông thế này.

00:09:40.401 --> 00:09:41.900
Bạn uống tách cà phê nóng.

00:09:42.906 --> 00:09:44.630
Bạn có thêm tách cà phê nóng hơn,

00:09:44.654 --> 00:09:46.828
và bạn có thể thấy có một điểm ở đây

00:09:46.852 --> 00:09:49.840
nơi con sông vẫn nóng hơn 
cả tách cà phê nóng.

00:09:49.864 --> 00:09:51.856
Và đây là nhiệt độ nước trung bình.

00:09:51.880 --> 00:09:56.079
Chúng tôi lấy chúng từ mùa khô để đảm bảo 
nhiệt độ địa nhiệt thanh khiết nhất.

NOTE Paragraph

00:09:56.603 --> 00:09:59.223
Nhưng có con số ma thuật ở đây 
nhưng không được chỉ ra,

00:09:59.247 --> 00:10:01.777
và con số đó là 47 độ C,

00:10:02.856 --> 00:10:05.378
vì đó là nơi mọi thứ bắt đầu tổn thương,

00:10:05.402 --> 00:10:09.575
và tôi biết điều này từ 
kinh nghiệm của cá nhân mình.

00:10:10.186 --> 00:10:13.012
Trên nhiệt độ đó, bạn không muốn 
đi vào dòng nước đó đâu.

00:10:13.036 --> 00:10:14.698
Bạn cần phải cẩn thận.

00:10:14.722 --> 00:10:16.037
Có thể chết người đấy.

NOTE Paragraph

00:10:16.704 --> 00:10:18.995
Tôi từng chứng kiến 
nhiều động vật rơi vào đó,

00:10:19.019 --> 00:10:23.198
và điều khiến tôi bị sốc là quá trình 
lại giống nhau vô cùng.

00:10:23.898 --> 00:10:26.579
Chúng té xuống và đôi mắt 
là thứ đầu tiên bị thương.

00:10:26.603 --> 00:10:29.970
Thoáng nhìn thì mắt là thứ nấu rất nhanh.
Chúng chuyển sang màu trắng sữa.

00:10:29.994 --> 00:10:31.344
Dòng suối đang mang chúng đi.

00:10:31.368 --> 00:10:34.431
Chúng cố gắng bơi thoát ra, 
nhưng thịt đã chín tới xương

00:10:34.455 --> 00:10:35.621
vì quá nóng.

00:10:35.645 --> 00:10:37.490
Nên chúng mất năng lực, 
mất dần dần,

00:10:37.514 --> 00:10:40.904
cho tới cuối cùng chúng phải để 
dòng nước nóng đi vào trong miệng

00:10:40.928 --> 00:10:43.149
và chúng được nấu chín từ bên trong.

NOTE Paragraph

00:10:43.440 --> 00:10:45.522
(Cười)

NOTE Paragraph

00:10:48.696 --> 00:10:50.815
Chúng ta có chút tàn nhẫn,
đúng không?

00:10:50.839 --> 00:10:52.179
Jeez.

00:10:53.362 --> 00:10:55.980
Để chúng được ướp lâu một chút đã.

00:10:57.468 --> 00:11:00.196
Một lần nữa, điều đáng ngạc nhiên 
chính là nhiệt độ.

00:11:00.220 --> 00:11:03.698
Chúng tương tự những thứ chúng ta thấy 
như núi lửa trên khắp thế giới

00:11:03.722 --> 00:11:06.259
và thậm chí là siêu núi lửa 
như Yellowstone.

NOTE Paragraph

00:11:06.896 --> 00:11:08.204
Nhưng điều cốt yếu là:

00:11:10.173 --> 00:11:15.172
dữ liệu cho thấy con sông sôi sục tồn tại

00:11:15.196 --> 00:11:17.486
phụ thuộc vào sức mạnh của núi lửa.

00:11:18.491 --> 00:11:21.911
Không phải bắt nguồn từ mắc-ma
hay núi lửa,

00:11:23.722 --> 00:11:29.925
và lần nữa, cách hơn 700km 
từ trung tâm núi lửa gần nhất.

NOTE Paragraph

00:11:30.543 --> 00:11:34.909
Làm thế nào một con sông sôi 
như vậy có thể tồn tai?

00:11:35.790 --> 00:11:38.946
Hỏi chuyên gia địa nhiệt,
nhà nghiên cứu núi lửa trong nhiều năm,

00:11:38.970 --> 00:11:43.787
tôi vẫn không hiểu được 
hệ thống địa nhiệt phi núi lửa khác

00:11:43.811 --> 00:11:45.378
có qui mô tương tự.

00:11:47.121 --> 00:11:48.645
Thật là độc đáo.

00:11:49.489 --> 00:11:52.931
Thật đặc biệt trên qui mô toàn cầu.

00:11:54.708 --> 00:11:57.176
Vậy thì, nó hoạt động như thế nào?

00:11:58.460 --> 00:12:00.596
Chúng ta nhận được loại nhiệt này từ đâu?

00:12:01.186 --> 00:12:03.279
Vẫn còn nhiều nghiên cứu 
cần được tiến hành

00:12:03.303 --> 00:12:06.492
để hạn chế vấn đề xảy ra 
và hiểu rõ hệ thống hơn,

00:12:06.516 --> 00:12:08.842
nhưng các dữ liệu cho chúng ta thấy,

00:12:08.866 --> 00:12:12.230
có vẻ như đây là kết quả 
của hệ thống thủy nhiệt.

NOTE Paragraph

00:12:13.151 --> 00:12:14.611
Về cơ bản, nó hoạt động như vậy:

00:12:14.635 --> 00:12:17.943
Bạn càng đi sâu vào mặt đất 
thì càng nóng hơn.

00:12:17.967 --> 00:12:20.595
Chúng tôi xem nó như gradient địa nhiệt.

00:12:21.460 --> 00:12:26.388
Nước có thể đến từ vùng băng 
cách xa dãy Andes,

00:12:26.412 --> 00:12:28.411
sau đó thấm sâu vào mặt đất

00:12:28.435 --> 00:12:31.202
và thoát ra ngoài hình thành dòng sông sôi

00:12:31.226 --> 00:12:34.233
sau khi nhận được nhiệt 
từ gradient địa nhiệt,

00:12:35.311 --> 00:12:37.550
tất cả đều do thiết kế địa nhiệt độc đáo.

NOTE Paragraph

00:12:38.587 --> 00:12:41.434
Giờ chúng ta hiểu rằng bên trong 
và xung quanh con sông -

00:12:41.458 --> 00:12:42.951
làm việc cùng những đồng nghiệp

00:12:42.975 --> 00:12:45.062
tiến sĩ Spencer Wells 
từ National Geographic

00:12:45.086 --> 00:12:47.796
và tiến sĩ Jon Eisen từ UC Davis -

00:12:47.820 --> 00:12:51.082
về mặt di truyền, chúng tôi kết nối 
các vi khuẩn chịu cực hạn

00:12:51.106 --> 00:12:55.710
sinh sống xung quanh dòng sông,
và phát hiện nhiều sinh vật sống,

00:12:55.734 --> 00:12:59.149
nhiều loài độc đáo 
sống trong dòng sông sôi.

NOTE Paragraph

00:13:00.264 --> 00:13:05.507
Nhưng một lần nữa, dù có nhiều nghiên cứu,
nhiều khám phá và truyền thuyết,

00:13:06.499 --> 00:13:07.499
vẫn còn một thắc mắc:

00:13:09.704 --> 00:13:12.624
Tầm quan trọng của con sông sôi này là gì?

00:13:14.601 --> 00:13:19.247
Tầm quan trọng của đám mây tĩnh này là gì

00:13:19.271 --> 00:13:22.147
mà lúc nào cũng lượn quanh mảng rừng này?

00:13:23.333 --> 00:13:25.983
Và tầm quan trọng

00:13:26.007 --> 00:13:28.990
của nội dung trong truyện cổ tích 
thời thơ ấu là gì?

NOTE Paragraph

00:13:31.547 --> 00:13:34.655
Đối với vị pháp sư và người dân,
đây là nơi thiêng liêng.

00:13:35.414 --> 00:13:37.759
Đối với tôi, một nhà khoa học địa nhiệt,

00:13:37.783 --> 00:13:40.626
đây là hiện tượng địa nhiệt độc đáo.

00:13:42.074 --> 00:13:45.772
Nhưng đối với những người cưa gỗ 
bất hợp pháp và nông dân chăn gia súc,

00:13:45.796 --> 00:13:49.439
đó chỉ là một tài nguyên khác
để khai thác mà thôi.

00:13:50.820 --> 00:13:54.607
Và đối với chính phủ Peru, 
đó chỉ là dải khác

00:13:54.631 --> 00:14:00.575
của vùng đất không được bảo hộ 
sẵn sàng phát triển.

NOTE Paragraph

00:14:02.186 --> 00:14:05.782
Mục tiêu của tôi là đảm bảo rằng 
bất cứ ai trị vì vùng đất này

00:14:05.806 --> 00:14:09.924
hiểu được nét độc đáo và tầm quan trọng 
của con sông sôi.

00:14:10.892 --> 00:14:12.630
Vì đó là câu hỏi,

00:14:13.853 --> 00:14:15.487
một trong những điều quan trọng.

00:14:16.568 --> 00:14:18.897
Và tóm lại là,

00:14:20.110 --> 00:14:22.191
chúng ta định nghĩa tầm quan trọng.

00:14:22.998 --> 00:14:25.658
Đó là chúng ta. Chúng ta có sức mạnh đó.

00:14:25.682 --> 00:14:28.410
Chúng ta là những người 
vẽ nên ranh giới

00:14:28.434 --> 00:14:30.782
giữa điều thiêng liêng và điều nhỏ nhặt.

00:14:31.736 --> 00:14:34.012
Và trong thời đại này,

00:14:34.036 --> 00:14:37.534
nơi mà mọi thứ dường như được đánh dấu, 
đo đạc và nghiên cứu,

00:14:39.290 --> 00:14:41.756
trong thời đại thông tin này,

00:14:42.899 --> 00:14:46.471
tôi nhắc bạn về những khám phá đó 
không chỉ là

00:14:46.495 --> 00:14:51.058
khoảng trống màu đen vô định

00:14:52.153 --> 00:14:55.562
nhưng trong tiếng ồn trắng 
của một đống dữ liệu.

NOTE Paragraph

00:14:57.862 --> 00:15:00.847
Còn nhiều thứ phải khám phá.

00:15:01.958 --> 00:15:05.453
Chúng ta sống trong một thế giới kì diệu.

00:15:05.477 --> 00:15:06.996
Nên đi đây đi đó.

00:15:08.306 --> 00:15:10.163
Nên tò mò một chút.

00:15:11.711 --> 00:15:14.754
Vì chúng ta sống trong một thế giới

00:15:15.539 --> 00:15:18.819
mà nhiều vị pháp sư vẫn hát 
cho những linh hồn của rừng,

00:15:20.399 --> 00:15:22.240
nơi những dòng sông sôi sục

00:15:23.299 --> 00:15:25.835
và nơi truyện cổ tích bước vào cuộc sống.

NOTE Paragraph

00:15:27.018 --> 00:15:28.199
Cảm ơn rất nhiều.

NOTE Paragraph

00:15:28.223 --> 00:15:36.809
(Vỗ tay)