Η μέρα που στάθηκα μόνος

Ο φωτογράφος Μπόνιφεϊς Μουάνγκι ήθελε να διαμαρτυρηθεί απέναντι στη διαφθορά στη χώρα του την Κένυα. Έτσι, έφτιαξε ένα σχέδιο: Εκείνος και κάποιοι φίλοι θα σηκώνονταν όρθιοι και θα έκαναν φασαρία στη διάρκεια μιας μαζικής συνάντησης. Όταν όμως ήρθε η στιγμή... στάθηκε μόνος. Αυτό που έγινε μετά, λέει, του έδειξε ποιος είναι πραγματικά. Όπως λέει, «Δύο είναι οι πιο δυνατές μέρες στην ζωή σου. Η μέρα που γεννήθηκες, και η μέρα που ανακαλύπτεις γιατί». Εικόνες που ίσως ενοχλήσουν.

Οι άνθρωποι πίσω στην πατρίδα μου
με φωνάζουν κράχτη,

ταραξία, ενοχλητικό,

αντάρτη, ακτιβιστή,

τη φωνή του λαού.

Αλλά εγώ δεν ήμουν πάντα αυτά.

Μεγαλώνοντας, είχα ένα παρατσούκλι.

Με φώναζαν Καλούλη,

εννοώντας το άτολμο, άκακο αγόρι.

Όπως κάθε άλλος άνθρωπος,
απέφευγα τα προβλήματα.

Όταν ήμουν παιδί, με έμαθαν να σωπαίνω.

«Μην αντιμιλάς, κάνε ό,τι σου λένε».

Στο κατηχητικό μου έμαθαν,
«Μην αντιπαρατίθεσαι, μην αντιμιλάς.

Ακόμα κι αν έχεις δίκιο,
να γυρνάς το άλλο μάγουλο».

Αυτό ενισχυόταν
από το πολιτικό κλίμα της εποχής.

(Γέλια)

Η Κένυα είναι μια χώρα όπου είσαι ένοχος

μέχρι να αποδειχθείς πλούσιος.

(Γέλια)

Οι φτωχοί στην Κένυα,
είναι πέντε φορές πιο πιθανό

να σκοτωθούν από την αστυνομία,
που υπάρχει για προστασία,

παρά από τους εγκληματίες.

Αυτό το ενίσχυε το πολιτικό
κλίμα της εποχής.

Είχαμε έναν πρωθυπουργό,
τον Μόι, που ήταν δικτάτορας.

Κυβερνούσε τη χώρα με σιδερένια γροθιά

και όποιος τολμούσε να αμφισβητήσει
την εξουσία του τον συλλάμβαναν

τον βασάνιζαν, τον φυλάκιζαν
ή τον εκτελούσαν.

Έτσι, οι άνθρωποι μάθαιναν
να είναι έξυπνα δειλοί,

για να μην έχουν φασαρίες.

Το να είσαι δειλός δεν ήταν προσβολή.

Το να είσαι δειλός ήταν κομπλιμέντο.

Μας έλεγαν πως ο δειλός
γυρνούσε σπίτι στη μαμά του.

Αυτό σήμαινε πως αν δεν έκανες φασαρία
θα παρέμενες ζωντανός.

Συνήθιζα να αμφισβητώ
αυτήν τη συμβουλή.

Οκτώ χρόνια πριν,
είχαμε εκλογές στην Κένυα

και τα αποτελέσματα αμφισβητήθηκαν με βία.

Τις εκλογές ακολούθησαν
τρομερή βία, βιασμοί

και οι δολοφονίες άνω των 1.000 ατόμων.

Η δουλειά μου ήταν να καταγράφω τη βία.

Σαν φωτογράφος,
τράβηξα χιλιάδες φωτογραφίες,

και μετά από δύο μήνες,

οι δυο πολιτικοί συναντήθηκαν, ήπιαν τσάι,

υπέγραψαν συμφωνία ειρήνης,
και η χώρα προχώρησε.

Ήμουν ένας πολύ διαταραγμένος άντρας
γιατί είδα τη βία από πρώτο χέρι.

Είδα τους σκοτωμούς,
είδα τους εκτοπισμούς.

Συνάντησα γυναίκες που είχαν βιαστεί,
και αυτό με αναστάτωνε,

αλλά στη χώρα δεν μιλούσαν ποτέ για αυτό.

Υποκρινόμασταν. Γίναμε όλοι έξυπνα δειλοί.

Αποφασίσαμε να αποφεύγουμε τα προβλήματα
και να μην μιλάμε για αυτά.

Δέκα μήνες μετά, παραιτήθηκα.
Δεν μπορούσα να το αντέξω άλλο.

Αφού παραιτήθηκα, αποφάσισα να
οργανώσω τους φίλους μου

και να μιλήσουμε για τη βία στη χώρα,

να μιλήσουμε για
την κατάσταση του κράτους.

Η 1η Ιουνίου 2009, ήταν η μέρα
που θα πηγαίναμε στο στάδιο

και θα προσπαθούσαμε να αποσπάσουμε
την προσοχή του πρωθυπουργού.

Είναι μια εθνική εορτή,

μεταδίδεται σε όλη τη χώρα.

Πήγα στο στάδιο.

Οι φίλοι μου δεν ήρθαν.

Βρέθηκα εκεί μόνος μου

και δεν ήξερα τι να κάνω.

Ήμουν φοβισμένος,

αλλά ήξερα πολύ καλά πως εκείνη τη μέρα,

είχα να πάρω μια απόφαση.

Θα ζούσα σαν δειλός, όπως όλοι οι άλλοι,

ή θα έπαιρνα θέση.

Όταν ο πρωθυπουργός σηκώθηκε να μιλήσει,

βρέθηκα όρθιος,

να φωνάζω στον πρωθυπουργό,

να του λέω να θυμηθεί τα θύματα της βίας
της μετεκλογικής περιόδου,

να σταματήσει την διαφθορά.

Και ξαφνικά, από το πουθενά,

οι αστυνομικοί χίμηξαν πάνω μου
σαν πεινασμένα λιοντάρια.

Μου έκλεισαν το στόμα

και με έβγαλαν έξω από το στάδιο,

όπου με τσάκισαν στο ξύλο
και με έκλεισαν φυλακή.

Πέρασα τη νύχτα στο κρύο
τσιμεντένιο πάτωμα της φυλακής

και αυτό με έκανε να σκεφτώ:

Τι με έκανε να νοιώθω έτσι;

Οι φίλοι και συγγενείς μου νόμιζαν
πως ήμουν τρελός με αυτό που έκανα

και πως οι φωτογραφίες που είχα τραβήξει
διατάρασσαν τη ζωή μου.

Οι φωτογραφίες αυτές ήταν μόνο
αριθμοί για πολλούς Κενυάτες.

Οι περισσότεροι Κενυάτες
δεν βλέπουν τη βία.

Ήταν απλά μια ιστορία για αυτούς.

Κι έτσι αποφάσισα να κάνω
μια υπαίθρια έκθεση

για να δείξω τις εικόνες της βίας στη χώρα

και να κάνω τους ανθρώπους
να μιλήσουν για αυτό.

Ταξιδέψαμε στη χώρα και
δείξαμε τις εικόνες

και αυτό ήταν το ταξίδι που με έβαλε
στο μονοπάτι του ακτιβισμού,

όπου αποφάσισα να μη σωπαίνω πια

και να μιλάω για αυτά τα θέματα.

Ταξιδέψαμε και η περιοχή γύρω
από την υπαίθρια έκθεσή μας

μετατράπηκε σε πολιτικό γκράφιτι
της κατάστασης της χώρας,

με θέματα τη διαφθορά, την κακή αρχηγεία.

Κάναμε ακόμα και συμβολικές ταφές.

Παραδώσαμε ζωντανά γουρούνια
στη Βουλή της Κένυας

σαν σύμβολο της απληστείας
των πολιτικών μας.

Έχει γίνει στην Ουγκάντα
και σε άλλες χώρες

και το πιο σημαντικό είναι πως
οι εικόνες μεταδίδονται από τα ΜΜΕ

και αναμεταδίδονται σε όλη τη χώρα
και σε όλη την ήπειρο.

Εκεί που πρώτα έπαιρνα θέση μόνος μου,

τώρα ανήκω σε μια κοινότητα
πολλών ανθρώπων που παίρνουν θέση.

Δεν είμαι πια μόνος όταν παίρνω θέση
και μιλάω για αυτά τα θέματα.

Ανήκω σε μια ομάδα νέων ανθρώπων
που έχουν πάθος για τη χώρα,

που θέλουν να φέρουν αλλαγή

και δεν φοβούνται πια
και δεν είναι πια έξυπνα δειλοί.

Αυτή είναι λοιπόν η ιστορία μου.

Εκείνη τη μέρα στο στάδιο,

σηκώθηκα και ήμουν έξυπνα δειλός.

Με αυτήν τη μια δράση,
αποχαιρέτησα 24 χρόνια δειλίας.

Δύο είναι οι πιο δυνατές μέρες
της ζωή σας:

η μέρα που γεννιέστε
και η μέρα που ανακαλύπτετε το γιατί.

Εκείνη τη μέρα που σηκώθηκα στο στάδιο,
φωνάζοντας στον πρωθυπουργό,

ανακάλυψα τον πραγματικό λόγο
για τον οποίο γεννήθηκα,

πως δεν θα ήμουν πια σιωπηλός
απέναντι στην αδικία.

Εσείς ξέρετε γιατί γεννηθήκατε;

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)

Τομ Ράιλι: Είναι μια απίστευτη ιστορία.

Θέλω να σου κάνω
μερικές σύντομες ερωτήσεις.

Οπότε, ΠΑΟΥΑ 254.

Έφτιαξες ένα στούντιο, ένα μέρος
όπου οι νέοι μπορούν να πάνε

και να κάνουν χρήση της δύναμης
των ψηφιακών μέσων

και να συμμετέχουν σε αυτή τη δράση.

Τι συμβαίνει τώρα με το ΠΑΟΥΑ;

Μπόνιφεϊς Μουάνγκι: Έχουμε
αυτήν την κοινότητα σκηνοθετών,

καλλιτεχνών γκράφιτι, μουσικών

και όταν υπάρχει κάποιο θέμα στη χώρα,

συναντιόμαστε, ρίχνουμε ιδέες,
και παίρνουμε θέση.

Οπότε, το πιο δυνατό μας όπλο
είναι η τέχνη,

επειδή ζούμε σε έναν πολυάσχολο κόσμο
όπου οι άνθρωποι είναι πολύ απασχολημένοι

και δεν έχουν χρόνο για διάβασμα.

Οπότε, μετατρέπουμε τον ακτιβισμό
και το μήνυμά μας σε τέχνη.

Έτσι, από τη μουσική, τα γκράφιτι,
την τέχνη, αυτό κάνουμε.

Μπορώ να πω κάτι ακόμα;

ΤΡ: Ναι, φυσικά.
(Χειροκρότημα)

ΜΜ: Άσχετα από το ότι με έχουν συλλάβει,
χτυπήσει και απειλήσει,

τη στιγμή που ανακάλυψα τη φωνή μου,

πως όντως μπορούσα να σταθώ για όσα
πραγματικά πίστευα,

δεν φοβόμουν πια.

Με αποκαλούσαν Καλούλη,
μα δεν είμαι πια καλούλης,

γιατί ανακάλυψα ποιος είμαι πραγματικά,
πως αυτό θέλω να κάνω

και υπάρχει τόση ομορφιά
όταν συμβαίνει αυτό.

Δεν υπάρχει τίποτα πιο δυνατό απ' αυτό,
να ξέρω πως γι' αυτό προορίζομαι,

γιατί δεν φοβάσαι,
απλώς συνεχίζεις να ζεις τη ζωή σου.

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)