1
00:00:01,870 --> 00:00:04,596
Οι άνθρωποι πίσω στην πατρίδα μου
με φωνάζουν κράχτη,

2
00:00:04,596 --> 00:00:07,313
ταραξία, ενοχλητικό,

3
00:00:07,313 --> 00:00:09,983
αντάρτη, ακτιβιστή,

4
00:00:09,983 --> 00:00:11,840
τη φωνή του λαού.

5
00:00:11,840 --> 00:00:14,010
Αλλά εγώ δεν ήμουν πάντα αυτά.

6
00:00:14,650 --> 00:00:16,412
Μεγαλώνοντας, είχα ένα παρατσούκλι.

7
00:00:16,412 --> 00:00:19,762
Με φώναζαν Καλούλη,

8
00:00:19,762 --> 00:00:21,755
εννοώντας το άτολμο, άκακο αγόρι.

9
00:00:21,755 --> 00:00:24,495
Όπως κάθε άλλος άνθρωπος,
απέφευγα τα προβλήματα.

10
00:00:24,495 --> 00:00:26,538
Όταν ήμουν παιδί, με έμαθαν να σωπαίνω.

11
00:00:26,538 --> 00:00:28,530
«Μην αντιμιλάς, κάνε ό,τι σου λένε».

12
00:00:28,530 --> 00:00:32,272
Στο κατηχητικό μου έμαθαν, 
«Μην αντιπαρατίθεσαι, μην αντιμιλάς.

13
00:00:32,272 --> 00:00:35,585
Ακόμα κι αν έχεις δίκιο,
να γυρνάς το άλλο μάγουλο».

14
00:00:35,585 --> 00:00:38,972
Αυτό ενισχυόταν
από το πολιτικό κλίμα της εποχής.

15
00:00:40,182 --> 00:00:42,173
(Γέλια)

16
00:00:43,783 --> 00:00:45,982
Η Κένυα είναι μια χώρα όπου είσαι ένοχος

17
00:00:45,982 --> 00:00:48,239
μέχρι να αποδειχθείς πλούσιος.

18
00:00:48,239 --> 00:00:50,984
(Γέλια)

19
00:00:50,984 --> 00:00:53,726
Οι φτωχοί στην Κένυα, 
είναι πέντε φορές πιο πιθανό

20
00:00:53,726 --> 00:00:56,650
να σκοτωθούν από την αστυνομία, 
που υπάρχει για προστασία,

21
00:00:56,650 --> 00:00:58,298
παρά από τους εγκληματίες.

22
00:00:58,298 --> 00:01:00,945
Αυτό το ενίσχυε το πολιτικό
κλίμα της εποχής.

23
00:01:00,945 --> 00:01:03,894
Είχαμε έναν πρωθυπουργό,
τον Μόι, που ήταν δικτάτορας.

24
00:01:03,894 --> 00:01:05,930
Κυβερνούσε τη χώρα με σιδερένια γροθιά

25
00:01:05,930 --> 00:01:09,088
και όποιος τολμούσε να αμφισβητήσει
την εξουσία του τον συλλάμβαναν

26
00:01:09,088 --> 00:01:13,507
τον βασάνιζαν, τον φυλάκιζαν 
ή τον εκτελούσαν.

27
00:01:13,507 --> 00:01:16,147
Έτσι, οι άνθρωποι μάθαιναν
να είναι έξυπνα δειλοί,

28
00:01:16,147 --> 00:01:17,431
για να μην έχουν φασαρίες.

29
00:01:17,431 --> 00:01:19,474
Το να είσαι δειλός δεν ήταν προσβολή.

30
00:01:19,474 --> 00:01:21,401
Το να είσαι δειλός ήταν κομπλιμέντο.

31
00:01:21,401 --> 00:01:24,559
Μας έλεγαν πως ο δειλός
γυρνούσε σπίτι στη μαμά του.

32
00:01:24,559 --> 00:01:28,320
Αυτό σήμαινε πως αν δεν έκανες φασαρία
θα παρέμενες ζωντανός.

33
00:01:28,320 --> 00:01:30,260
Συνήθιζα να αμφισβητώ 
αυτήν τη συμβουλή.

34
00:01:30,260 --> 00:01:33,082
Οκτώ χρόνια πριν, 
είχαμε εκλογές στην Κένυα

35
00:01:33,082 --> 00:01:35,565
και τα αποτελέσματα αμφισβητήθηκαν με βία.

36
00:01:35,565 --> 00:01:40,302
Τις εκλογές ακολούθησαν 
τρομερή βία, βιασμοί

37
00:01:40,302 --> 00:01:44,239
και οι δολοφονίες άνω των 1.000 ατόμων.

38
00:01:44,239 --> 00:01:47,360
Η δουλειά μου ήταν να καταγράφω τη βία.

39
00:01:47,360 --> 00:01:50,796
Σαν φωτογράφος, 
τράβηξα χιλιάδες φωτογραφίες,

40
00:01:50,796 --> 00:01:52,283
και μετά από δύο μήνες,

41
00:01:52,283 --> 00:01:57,158
οι δυο πολιτικοί συναντήθηκαν, ήπιαν τσάι,

42
00:01:57,158 --> 00:02:00,595
υπέγραψαν συμφωνία ειρήνης,
και η χώρα προχώρησε.

43
00:02:00,595 --> 00:02:04,124
Ήμουν ένας πολύ διαταραγμένος άντρας
γιατί είδα τη βία από πρώτο χέρι.

44
00:02:04,124 --> 00:02:07,730
Είδα τους σκοτωμούς,
είδα τους εκτοπισμούς.

45
00:02:07,730 --> 00:02:10,811
Συνάντησα γυναίκες που είχαν βιαστεί,
και αυτό με αναστάτωνε,

46
00:02:10,811 --> 00:02:12,855
αλλά στη χώρα δεν μιλούσαν ποτέ για αυτό.

47
00:02:12,855 --> 00:02:15,339
Υποκρινόμασταν. Γίναμε όλοι έξυπνα δειλοί.

48
00:02:15,339 --> 00:02:18,938
Αποφασίσαμε να αποφεύγουμε τα προβλήματα
και να μην μιλάμε για αυτά.

49
00:02:18,938 --> 00:02:22,235
Δέκα μήνες μετά, παραιτήθηκα.
Δεν μπορούσα να το αντέξω άλλο.

50
00:02:22,235 --> 00:02:24,830
Αφού παραιτήθηκα, αποφάσισα να
οργανώσω τους φίλους μου

51
00:02:24,830 --> 00:02:26,660
και να μιλήσουμε για τη βία στη χώρα,

52
00:02:26,660 --> 00:02:28,714
να μιλήσουμε για
την κατάσταση του κράτους.

53
00:02:28,714 --> 00:02:31,910
Η 1η Ιουνίου 2009, ήταν η μέρα
που θα πηγαίναμε στο στάδιο

54
00:02:31,910 --> 00:02:35,119
και θα προσπαθούσαμε να αποσπάσουμε 
την προσοχή του πρωθυπουργού.

55
00:02:35,119 --> 00:02:36,329
Είναι μια εθνική εορτή,

56
00:02:36,329 --> 00:02:37,978
μεταδίδεται σε όλη τη χώρα.

57
00:02:37,978 --> 00:02:41,386
Πήγα στο στάδιο.

58
00:02:41,386 --> 00:02:44,380
Οι φίλοι μου δεν ήρθαν.

59
00:02:44,380 --> 00:02:46,783
Βρέθηκα εκεί μόνος μου

60
00:02:48,413 --> 00:02:50,280
και δεν ήξερα τι να κάνω.

61
00:02:50,280 --> 00:02:51,695
Ήμουν φοβισμένος,

62
00:02:51,695 --> 00:02:53,865
αλλά ήξερα πολύ καλά πως εκείνη τη μέρα,

63
00:02:53,865 --> 00:02:55,086
είχα να πάρω μια απόφαση.

64
00:02:55,086 --> 00:02:57,509
Θα ζούσα σαν δειλός, όπως όλοι οι άλλοι,

65
00:02:57,509 --> 00:02:59,107
ή θα έπαιρνα θέση.

66
00:02:59,107 --> 00:03:01,313
Όταν ο πρωθυπουργός σηκώθηκε να μιλήσει,

67
00:03:01,313 --> 00:03:02,920
βρέθηκα όρθιος,

68
00:03:02,920 --> 00:03:05,920
να φωνάζω στον πρωθυπουργό,

69
00:03:05,920 --> 00:03:09,114
να του λέω να θυμηθεί τα θύματα της βίας
της μετεκλογικής περιόδου,

70
00:03:09,114 --> 00:03:11,390
να σταματήσει την διαφθορά.

71
00:03:11,390 --> 00:03:13,595
Και ξαφνικά, από το πουθενά,

72
00:03:13,595 --> 00:03:16,707
οι αστυνομικοί χίμηξαν πάνω μου
σαν πεινασμένα λιοντάρια.

73
00:03:16,707 --> 00:03:18,564
Μου έκλεισαν το στόμα

74
00:03:18,564 --> 00:03:20,491
και με έβγαλαν έξω από το στάδιο,

75
00:03:20,491 --> 00:03:23,462
όπου με τσάκισαν στο ξύλο
και με έκλεισαν φυλακή.

76
00:03:25,112 --> 00:03:31,870
Πέρασα τη νύχτα στο κρύο
τσιμεντένιο πάτωμα της φυλακής

77
00:03:31,870 --> 00:03:34,518
και αυτό με έκανε να σκεφτώ:

78
00:03:34,518 --> 00:03:36,289
Τι με έκανε να νοιώθω έτσι;

79
00:03:36,289 --> 00:03:39,664
Οι φίλοι και συγγενείς μου νόμιζαν 
πως ήμουν τρελός με αυτό που έκανα

80
00:03:39,664 --> 00:03:44,568
και πως οι φωτογραφίες που είχα τραβήξει
διατάρασσαν τη ζωή μου.

81
00:03:44,568 --> 00:03:47,518
Οι φωτογραφίες αυτές ήταν μόνο
αριθμοί για πολλούς Κενυάτες.

82
00:03:47,518 --> 00:03:49,755
Οι περισσότεροι Κενυάτες 
δεν βλέπουν τη βία.

83
00:03:49,755 --> 00:03:51,340
Ήταν απλά μια ιστορία για αυτούς.

84
00:03:51,340 --> 00:03:53,947
Κι έτσι αποφάσισα να κάνω
μια υπαίθρια έκθεση

85
00:03:53,947 --> 00:03:56,463
για να δείξω τις εικόνες της βίας στη χώρα

86
00:03:56,463 --> 00:03:58,707
και να κάνω τους ανθρώπους
να μιλήσουν για αυτό.

87
00:03:58,707 --> 00:04:01,516
Ταξιδέψαμε στη χώρα και
δείξαμε τις εικόνες

88
00:04:01,516 --> 00:04:04,999
και αυτό ήταν το ταξίδι που με έβαλε
στο μονοπάτι του ακτιβισμού,

89
00:04:04,999 --> 00:04:07,716
όπου αποφάσισα να μη σωπαίνω πια

90
00:04:07,716 --> 00:04:09,914
και να μιλάω για αυτά τα θέματα.

91
00:04:09,914 --> 00:04:13,564
Ταξιδέψαμε και η περιοχή γύρω
από την υπαίθρια έκθεσή μας

92
00:04:13,564 --> 00:04:18,362
μετατράπηκε σε πολιτικό γκράφιτι
της κατάστασης της χώρας,

93
00:04:18,362 --> 00:04:21,120
με θέματα τη διαφθορά, την κακή αρχηγεία.

94
00:04:21,120 --> 00:04:24,900
Κάναμε ακόμα και συμβολικές ταφές.

95
00:04:24,900 --> 00:04:28,882
Παραδώσαμε ζωντανά γουρούνια
στη Βουλή της Κένυας

96
00:04:28,882 --> 00:04:31,210
σαν σύμβολο της απληστείας
των πολιτικών μας.

97
00:04:31,210 --> 00:04:33,411
Έχει γίνει στην Ουγκάντα
και σε άλλες χώρες

98
00:04:33,411 --> 00:04:36,550
και το πιο σημαντικό είναι πως
οι εικόνες μεταδίδονται από τα ΜΜΕ

99
00:04:36,550 --> 00:04:39,586
και αναμεταδίδονται σε όλη τη χώρα 
και σε όλη την ήπειρο.

100
00:04:39,586 --> 00:04:42,233
Εκεί που πρώτα έπαιρνα θέση μόνος μου,

101
00:04:42,233 --> 00:04:45,259
τώρα ανήκω σε μια κοινότητα 
πολλών ανθρώπων που παίρνουν θέση.

102
00:04:45,259 --> 00:04:49,587
Δεν είμαι πια μόνος όταν παίρνω θέση 
και μιλάω για αυτά τα θέματα.

103
00:04:50,177 --> 00:04:54,350
Ανήκω σε μια ομάδα νέων ανθρώπων
που έχουν πάθος για τη χώρα,

104
00:04:54,350 --> 00:04:56,200
που θέλουν να φέρουν αλλαγή

105
00:04:56,200 --> 00:04:59,554
και δεν φοβούνται πια
και δεν είναι πια έξυπνα δειλοί.

106
00:05:01,744 --> 00:05:04,472
Αυτή είναι λοιπόν η ιστορία μου.

107
00:05:06,242 --> 00:05:08,840
Εκείνη τη μέρα στο στάδιο,

108
00:05:08,840 --> 00:05:11,327
σηκώθηκα και ήμουν έξυπνα δειλός.

109
00:05:11,327 --> 00:05:16,574
Με αυτήν τη μια δράση, 
αποχαιρέτησα 24 χρόνια δειλίας.

110
00:05:16,574 --> 00:05:19,616
Δύο είναι οι πιο δυνατές μέρες 
της ζωή σας:

111
00:05:19,616 --> 00:05:24,162
η μέρα που γεννιέστε
και η μέρα που ανακαλύπτετε το γιατί.

112
00:05:24,771 --> 00:05:28,015
Εκείνη τη μέρα που σηκώθηκα στο στάδιο,
φωνάζοντας στον πρωθυπουργό,

113
00:05:28,015 --> 00:05:31,295
ανακάλυψα τον πραγματικό λόγο 
για τον οποίο γεννήθηκα,

114
00:05:31,295 --> 00:05:34,546
πως δεν θα ήμουν πια σιωπηλός
απέναντι στην αδικία.

115
00:05:35,776 --> 00:05:38,580
Εσείς ξέρετε γιατί γεννηθήκατε;

116
00:05:39,700 --> 00:05:41,535
Ευχαριστώ.

117
00:05:41,535 --> 00:05:44,844
(Χειροκρότημα)

118
00:05:48,524 --> 00:05:51,031
Τομ Ράιλι: Είναι μια απίστευτη ιστορία.

119
00:05:51,031 --> 00:05:53,587
Θέλω να σου κάνω 
μερικές σύντομες ερωτήσεις.

120
00:05:53,587 --> 00:05:55,907
Οπότε, ΠΑΟΥΑ 254.

121
00:05:55,907 --> 00:05:59,850
Έφτιαξες ένα στούντιο, ένα μέρος 
όπου οι νέοι μπορούν να πάνε

122
00:05:59,850 --> 00:06:02,326
και να κάνουν χρήση της δύναμης
των ψηφιακών μέσων

123
00:06:02,326 --> 00:06:04,687
και να συμμετέχουν σε αυτή τη δράση.

124
00:06:04,687 --> 00:06:06,274
Τι συμβαίνει τώρα με το ΠΑΟΥΑ;

125
00:06:06,274 --> 00:06:09,087
Μπόνιφεϊς Μουάνγκι: Έχουμε
αυτήν την κοινότητα σκηνοθετών,

126
00:06:09,087 --> 00:06:10,607
καλλιτεχνών γκράφιτι, μουσικών

127
00:06:10,607 --> 00:06:12,420
και όταν υπάρχει κάποιο θέμα στη χώρα,

128
00:06:12,420 --> 00:06:15,251
συναντιόμαστε, ρίχνουμε ιδέες,
και παίρνουμε θέση.

129
00:06:15,251 --> 00:06:17,567
Οπότε, το πιο δυνατό μας όπλο
είναι η τέχνη,

130
00:06:17,567 --> 00:06:21,398
επειδή ζούμε σε έναν πολυάσχολο κόσμο
όπου οι άνθρωποι είναι πολύ απασχολημένοι

131
00:06:21,398 --> 00:06:23,465
και δεν έχουν χρόνο για διάβασμα.

132
00:06:23,465 --> 00:06:27,598
Οπότε, μετατρέπουμε τον ακτιβισμό 
και το μήνυμά μας σε τέχνη.

133
00:06:27,598 --> 00:06:32,577
Έτσι, από τη μουσική, τα γκράφιτι,
την τέχνη, αυτό κάνουμε.

134
00:06:33,557 --> 00:06:35,315
Μπορώ να πω κάτι ακόμα;

135
00:06:35,315 --> 00:06:37,466
ΤΡ: Ναι, φυσικά. 
(Χειροκρότημα)

136
00:06:37,466 --> 00:06:40,101
ΜΜ: Άσχετα από το ότι με έχουν συλλάβει, 
χτυπήσει και απειλήσει,

137
00:06:40,101 --> 00:06:41,814
τη στιγμή που ανακάλυψα τη φωνή μου,

138
00:06:41,814 --> 00:06:44,710
πως όντως μπορούσα να σταθώ για όσα
πραγματικά πίστευα,

139
00:06:44,710 --> 00:06:45,748
δεν φοβόμουν πια.

140
00:06:45,748 --> 00:06:48,490
Με αποκαλούσαν Καλούλη,
μα δεν είμαι πια καλούλης,

141
00:06:48,490 --> 00:06:51,891
γιατί ανακάλυψα ποιος είμαι πραγματικά,
πως αυτό θέλω να κάνω

142
00:06:51,891 --> 00:06:54,927
και υπάρχει τόση ομορφιά
όταν συμβαίνει αυτό.

143
00:06:54,927 --> 00:06:58,636
Δεν υπάρχει τίποτα πιο δυνατό απ' αυτό,
να ξέρω πως γι' αυτό προορίζομαι,

144
00:06:58,636 --> 00:07:01,463
γιατί δεν φοβάσαι,
απλώς συνεχίζεις να ζεις τη ζωή σου.

145
00:07:01,463 --> 00:07:02,929
Ευχαριστώ.

146
00:07:02,929 --> 00:07:07,239
(Χειροκρότημα)