Dlaczego najgorsze czyny nas nie określają
-
0:01 - 0:03Dwadzieścia trzy lata temu,
-
0:03 - 0:06gdy miałem 19 lat,
-
0:06 - 0:09postrzeliłem i zabiłem mężczyznę.
-
0:09 - 0:12Byłem młodym handlarzem narkotyków,
-
0:12 - 0:14miałem wybuchowy charakter
-
0:14 - 0:18i półautomatyczny pistolet.
-
0:18 - 0:21To jednak nie koniec mojej historii,
-
0:21 - 0:25tylko właściwie jej początek.
-
0:25 - 0:27Dwadzieścia trzy lata później
-
0:27 - 0:31jest to historia o przyznaniu się do winy,
-
0:31 - 0:34przeprosinach i pokucie.
-
0:34 - 0:36Nie wydarzyło się to tak,
-
0:36 - 0:39jak wam może się wydawać.
-
0:39 - 0:40Do tych wydarzeń w moim życiu
-
0:40 - 0:43doszło jakby z zaskoczenia,
-
0:43 - 0:44były zaskakujące zwłaszcza dla mnie.
-
0:44 - 0:47Tak jak wielu z was,
-
0:47 - 0:50dorastając, byłem jednym
z najlepszych uczniów, -
0:50 - 0:51dostawałem stypendium,
-
0:51 - 0:54chciałem być lekarzem.
-
0:54 - 0:57Jednak sprawy potoczyły się dramatycznie,
-
0:57 - 0:59gdy moi rodzice się rozeszli
-
0:59 - 1:03i w końcu rozwiedli.
-
1:03 - 1:05Fakty są całkiem jasne.
-
1:05 - 1:08Gdy miałem 17 lat,
-
1:08 - 1:10zostałem trzy razy postrzelony,
-
1:10 - 1:14gdy stałem na rogu ulicy w Detroit.
-
1:14 - 1:17Mój przyjaciel szybko
zawiózł mnie do szpitala. -
1:17 - 1:20Lekarze wyjęli kule,
-
1:20 - 1:22zaszyli rany, wysłali mnie z powrotem
-
1:22 - 1:26do tej samej dzielnicy,
gdzie mnie postrzelono. -
1:26 - 1:29W tych strasznych chwilach
-
1:29 - 1:31nikt mnie nie przytulił,
-
1:31 - 1:33nikt mi nie doradził, co robić,
-
1:33 - 1:36nikt nie powiedział mi, że będzie dobrze.
-
1:36 - 1:39Nikt nie powiedział mi,
że będę żył w strachu, -
1:39 - 1:42że będę paranoikiem,
-
1:42 - 1:45że zareaguję tak agresywnie na fakt,
-
1:45 - 1:47że mnie postrzelono.
-
1:47 - 1:50Nikt nie powiedział mi, że pewnego dnia
-
1:50 - 1:54to ja będę trzymał palec na spuście.
-
1:54 - 1:57Czternaście miesięcy później,
-
1:57 - 1:59o drugiej w nocy
-
1:59 - 2:01oddałem strzały,
-
2:01 - 2:05które spowodowały śmierć mężczyzny.
-
2:05 - 2:07Kiedy poszedłem do więzienia,
-
2:07 - 2:12byłem rozgoryczony,
zły i czułem się pokrzywdzony. -
2:12 - 2:15Nie chciałem poczuć się
do odpowiedzialności. -
2:15 - 2:17Winiłem wszystkich, moich rodziców,
-
2:17 - 2:20winiłem system.
-
2:20 - 2:23Usprawiedliwiałem oddanie strzału tym,
-
2:23 - 2:25że w mojej dzielnicy
-
2:25 - 2:27lepiej jest być strzelającym
-
2:27 - 2:30niż tym, do kogo się strzela.
-
2:30 - 2:33Gdy siedziałem w zimnej celi,
-
2:33 - 2:35czułem się bezradny,
-
2:35 - 2:38niekochany i porzucony.
-
2:38 - 2:42Czułem, że nikt się mną nie przejmuje
-
2:42 - 2:44i wrogo odnosiłem się do więzienia,
-
2:44 - 2:47które było moją karą.
-
2:47 - 2:48Zauważyłem,
-
2:48 - 2:51że popadam w coraz większe tarapaty.
-
2:51 - 2:53Prowadziłem sklep na czarnym rynku,
-
2:53 - 2:56pożyczałem pieniądze na wysoki procent,
-
2:56 - 2:58sprzedawałem narkotyki,
-
2:58 - 3:00szmuglowałem je do więzienia.
-
3:00 - 3:02Właściwie stałem się kimś,
-
3:02 - 3:04kogo przełożony zakładu
poprawczego Michigan nazywałby -
3:04 - 3:07"najgorszym z najgorszych".
-
3:07 - 3:09Z powodu mojej działalności
-
3:09 - 3:12wylądowałem w więziennej izolatce.
-
3:12 - 3:15W czasie całego pobytu w więzieniu
-
3:15 - 3:18spędziłem tam siedem i pół roku.
-
3:18 - 3:19Izolatka jest jednym
-
3:19 - 3:21z najbardziej niehumanitarnych miejsc,
-
3:21 - 3:24do których można trafić,
-
3:24 - 3:27ale ja odnalazłem tam siebie.
-
3:27 - 3:31Pewnego dnia przemierzałem celę,
-
3:31 - 3:35kiedy przyszedł strażnik
i przyniósł mi pocztę. -
3:35 - 3:37Spojrzałem na kilka listów,
-
3:37 - 3:39zanim znalazłem ten,
-
3:39 - 3:42na którym znajdowało się
falujące pismo mojego syna. -
3:42 - 3:43Listy od niego
-
3:43 - 3:45były jak promień słońca
-
3:45 - 3:48w najciemniejszym miejscu,
jakie możecie sobie wyobrazić. -
3:48 - 3:52Tego dnia otworzyłem list,
-
3:52 - 3:55w którym syn zapisał drukowanymi literami:
-
3:55 - 3:58"Mama powiedziała mi,
dlaczego jesteś w więzieniu: -
3:58 - 4:01za zabójstwo".
-
4:01 - 4:03Napisał: "Tato, nie zabijaj.
-
4:03 - 4:08Jezus patrzy na to, co robisz.
Módl się do Niego". -
4:08 - 4:10Nie byłem wtedy religijny,
-
4:10 - 4:12teraz też nie jestem,
-
4:12 - 4:14jednak w słowach mojego syna
-
4:14 - 4:17było coś głębokiego.
-
4:17 - 4:19Przyjrzałem się mojemu życiu,
-
4:19 - 4:21nie robiłem tego wcześniej.
-
4:21 - 4:23To był pierwszy raz,
-
4:23 - 4:25kiedy pomyślałem,
-
4:25 - 4:28że mój syn będzie widział
we mnie mordercę. -
4:28 - 4:30Usiadłem na pryczy
-
4:30 - 4:32i rozmyślałem nad słowami,
-
4:32 - 4:35które znalazłem w książce Platona,
-
4:35 - 4:37w "Obronie Sokratesa".
-
4:37 - 4:41"Bezmyślnym życiem
żyć człowiekowi nie warto". -
4:41 - 4:47W tym momencie zaczęła się przemiana.
-
4:47 - 4:50Nie przyszła jednak łatwo.
-
4:52 - 4:54Uświadomiłem sobie rzecz,
-
4:54 - 4:56która była częścią przemiany,
-
4:56 - 5:00że są cztery kluczowe sprawy.
-
5:00 - 5:02Pierwszą rzeczą było to,
-
5:02 - 5:04że miałem wspaniałych mentorów.
-
5:04 - 5:06Wiem, że niektórzy z was myślą sobie:
-
5:06 - 5:09"Jak znalazłeś wspaniałych
mentorów w więzieniu?". -
5:09 - 5:12Jednak w moim przypadku
-
5:12 - 5:13niektórzy mentorzy,
-
5:13 - 5:15którzy odsiadywali wyroki dożywocia,
-
5:15 - 5:18byli jednymi z najlepszych ludzi,
jakich spotkałem, -
5:18 - 5:21ponieważ zmusili mnie, żebym
spojrzał szczerze na swoje życie -
5:21 - 5:23oraz żebym podejmował wyzwania
-
5:23 - 5:26związane z podejmowaniem decyzji.
-
5:26 - 5:30Drugą rzeczą była literatura.
-
5:30 - 5:32Przed pójściem do więzienia
-
5:32 - 5:34nie wiedziałem,
-
5:34 - 5:37że jest tylu genialnych
czarnoskórych poetów, autorów i filozofów. -
5:37 - 5:40Wtedy przypadkowo
-
5:40 - 5:44natknąłem się na autobiografię Malcolma X,
-
5:44 - 5:49która obaliła każdy stereotyp,
jaki miałem na swój temat. -
5:49 - 5:51Trzecią rzeczą była rodzina.
-
5:51 - 5:56Przez 19 lat mój ojciec wspierał mnie.
-
5:56 - 5:58Jego wiara była niezachwiana,
-
5:58 - 6:00ponieważ wierzył,
-
6:00 - 6:02że mogę zmienić swoje życie na lepsze.
-
6:02 - 6:05Poznałem również niesamowitą kobietę,
-
6:05 - 6:08która teraz jest matką
mojego dwuletniego syna Sekou -
6:08 - 6:11i która nauczyła mnie,
-
6:11 - 6:15jak kochać siebie w zdrowy sposób.
-
6:15 - 6:18Ostatnią rzeczą było pisanie.
-
6:18 - 6:19Po otrzymaniu listu od syna
-
6:19 - 6:21zacząłem pisać dziennik o rzeczach,
-
6:21 - 6:24których doświadczyłem w dzieciństwie
-
6:24 - 6:27i w więzieniu.
-
6:27 - 6:30Otworzyło to mój umysł
-
6:30 - 6:33na pojęcie pokuty.
-
6:33 - 6:35Wcześniej, w trakcie pobytu w więzieniu,
-
6:35 - 6:39otrzymałem list
od jednej z krewnych mojej ofiary. -
6:39 - 6:42Napisała w liście,
-
6:42 - 6:44że mi wybacza,
-
6:44 - 6:46ponieważ byłem dzieckiem,
-
6:46 - 6:47które maltretowano,
-
6:47 - 6:49miało ciężkie doświadczenia życiowe
-
6:49 - 6:52i podjęło szereg złych decyzji.
-
6:52 - 6:54Po raz pierwszy w życiu
-
6:54 - 7:02poczułem się gotowy, by sobie wybaczyć.
-
7:02 - 7:03Po tym doświadczeniu
-
7:03 - 7:05nastąpiło kolejne.
-
7:05 - 7:07Pomyślałem o mężczyznach,
-
7:07 - 7:09z którymi dzieliłem celę.
-
7:09 - 7:12Chciałem im wszystko opowiedzieć.
-
7:12 - 7:14Zacząłem z nimi rozmawiać
-
7:14 - 7:16o ich doświadczeniach.
-
7:16 - 7:17Załamało mnie to,
-
7:17 - 7:20że większość z nich pochodziła
z równie złych środowisk. -
7:20 - 7:24Większość z nich chciała pomocy
i zmiany życia na lepsze, -
7:24 - 7:26ale niestety system,
-
7:26 - 7:29który przetrzymuje obecnie
2,5 miliona ludzi w więzieniach, -
7:29 - 7:31jest przeznaczony do magazynowania
-
7:31 - 7:35zamiast do resocjalizacji
czy zmiany więźniów na lepsze. -
7:35 - 7:37Wymyśliłem więc,
-
7:37 - 7:39że jeśli zwolnią mnie z więzienia,
-
7:39 - 7:42to zrobię wszystko, co w mojej mocy,
-
7:42 - 7:45aby to zmienić.
-
7:45 - 7:48W 2010 roku wyszedłem z więzienia,
-
7:48 - 7:51po raz pierwszy od 20 lat.
-
7:51 - 7:53Wyobraźcie sobie
-
7:53 - 7:55Freda Flinstone'a wchodzącego
-
7:55 - 7:58do jednego z odcinków "Jetsonów".
-
7:58 - 8:01Tak mniej więcej wyglądało moje życie.
-
8:01 - 8:04Po raz pierwszy
zetknąłem się z Internetem, -
8:04 - 8:06mediami społecznościowymi,
-
8:06 - 8:10samochodami, które mówią jak
KITT z serialu "Nieustraszony". -
8:10 - 8:12Jednak najbardziej fascynująca
-
8:12 - 8:13była technologia telefonów.
-
8:13 - 8:15Kiedy trafiłem do więzienia,
-
8:15 - 8:16telefony w autach były tak wielkie,
-
8:16 - 8:19że dwie osoby musiały je nieść.
-
8:19 - 8:21Wyobraźcie sobie, jak pierwszy raz
-
8:21 - 8:23wziąłem do ręki mój mały Blackberry
-
8:23 - 8:25i nauczyłem się jak wysyłać SMS-y.
-
8:25 - 8:27Rzecz w tym, że ludzie dookoła mnie
-
8:27 - 8:28nie wiedzieli, że nie wiem,
-
8:28 - 8:31co znaczą skróty w SMS-ach,
-
8:31 - 8:36takie jak LOL, OMG, LMAO.
-
8:36 - 8:38Aż pewnego dnia rozmawiałem
-
8:38 - 8:40z jednym z przyjaciół przez SMS-y
-
8:40 - 8:44i poprosiłem go,
żeby coś zrobił, a on odpisał: "K". -
8:44 - 8:47Zapytałem: "Co znaczy 'K'?"
-
8:47 - 8:49Odpowiedział: "'K' jest ok".
-
8:49 - 8:50Zastanawiałem się,
-
8:50 - 8:53co do diabła jest nie tak z "K"?
-
8:53 - 8:56Wysłałem mu znak zapytania.
-
8:56 - 8:59A on odpisał: "K=ok".
-
8:59 - 9:04Odpisałem więc "FU". (Śmiech)
-
9:04 - 9:06Zapytał mnie,
-
9:06 - 9:08dlaczego go obrażam.
-
9:08 - 9:10Napisałem: "LOL FU",
-
9:10 - 9:12aż w końcu zrozumiałem.
-
9:12 - 9:14(Śmiech)
-
9:14 - 9:17Trzy lata później
-
9:17 - 9:19radzę sobie względnie dobrze.
-
9:19 - 9:22Jestem członkiem instytucji MIT Media Lab,
-
9:22 - 9:25pracuję w wspaniałej firmie BMe,
-
9:25 - 9:27wykładam na Uniwersytecie Michigan.
-
9:27 - 9:29Była to jednak walka.
-
9:29 - 9:31Wiedziałem, że jest więcej
-
9:31 - 9:32mężczyzn i kobiet wracających do domu,
-
9:32 - 9:36którzy nie dostaną takiej szansy jak ja.
-
9:36 - 9:37Mam to szczęście,
-
9:37 - 9:39że pracuję z niesamowitymi ludźmi.
-
9:39 - 9:42Pomagamy innym włączyć się
ponownie do społeczeństwa. -
9:42 - 9:46Jednym z tych ludzi jest
mój przyjaciel Calvin Evans. -
9:46 - 9:49Siedział w więzieniu 24 lata za czyn,
którego nie popełnił. -
9:49 - 9:53Ma 45 lat i jest teraz w college'u.
-
9:53 - 9:55Rozmawialiśmy między innymi
-
9:55 - 9:56o trzech rzeczach,
-
9:56 - 9:58które są ważne w mojej przemianie.
-
9:58 - 10:00Pierwsza to przyznanie się do winy.
-
10:00 - 10:02Przyznałem się do tego,
że skrzywdziłem innych. -
10:02 - 10:05Przyznałem też,
że mnie samego skrzywdzono. -
10:05 - 10:07Drugą rzeczą są przeprosiny.
-
10:07 - 10:10Musiałem przeprosić osoby, które zraniłem.
-
10:10 - 10:12Chociaż nie oczekiwałem,
że przyjmą moje przeprosiny, -
10:12 - 10:14to i tak musiałem ich przeprosić,
bo tak trzeba. -
10:14 - 10:17Jednak musiałem też
przeprosić samego siebie. -
10:17 - 10:20Trzecią rzeczą była pokuta.
-
10:20 - 10:22Dla mnie pokuta oznaczała
-
10:22 - 10:23powrót do społeczności
-
10:23 - 10:25i pracę z zagrożoną młodzieżą,
-
10:25 - 10:27która była na tej samej drodze co ja.
-
10:27 - 10:31Oznaczała też odnalezienie samego siebie.
-
10:31 - 10:32Podczas pobytu w więzieniu
-
10:32 - 10:34odkryłem,
-
10:34 - 10:36że większość mężczyzn i kobiet,
-
10:36 - 10:39którzy są w więzieniu, da się uratować.
-
10:39 - 10:40Prawdę mówiąc,
-
10:40 - 10:4390% mężczyzn i kobiet,
którzy są w więzieniu, -
10:43 - 10:45w pewnym momencie wróci do społeczeństwa.
-
10:45 - 10:47Musimy określić,
-
10:47 - 10:51jacy będą po powrocie.
-
10:51 - 10:54Moim życzeniem
-
10:54 - 10:57jest to,
-
10:57 - 10:59że wypracujemy empatyczne podejście.
-
10:59 - 11:03Nauczymy się radzić sobie
z masami ludzi w więzieniu. -
11:03 - 11:04Chcę, by znikła mentalność typu:
-
11:04 - 11:06zamknąć ich i wyrzucić klucz.
-
11:06 - 11:10Są dowody, że to tak nie działa.
-
11:10 - 11:12Moja podróż jest wyjątkową podróżą,
-
11:12 - 11:15ale nie musi tak być.
-
11:15 - 11:17Każdy może przejść metamorfozę,
-
11:17 - 11:20jeśli tylko pozwolimy, aby to się stało.
-
11:20 - 11:22Proszę was dziś o to,
-
11:22 - 11:24żebyście wyobrazili sobie świat,
-
11:24 - 11:26w którym mężczyźni i kobiety
-
11:26 - 11:30nie są zakładnikami swojej przeszłości,
-
11:30 - 11:31w którym złe uczynki i błędy
-
11:31 - 11:34nie determinują reszty życia.
-
11:34 - 11:37Razem możemy stworzyć taki świat.
-
11:37 - 11:39Mam nadzieję, że się ze mną zgadzacie.
-
11:39 - 11:41Dziękuję.
-
11:41 - 11:44(Brawa)
- Title:
- Dlaczego najgorsze czyny nas nie określają
- Speaker:
- Shaka Senghor
- Description:
-
W 1991 roku Shaka Senghor postrzelił i zabił mężczyznę. Mówi, że był „wybuchowym handlarzem narkotyków z półautomatycznym pistoletem”. Został skazany za morderstwo drugiego stopnia i tutaj historia mogłaby się kończyć. Tak się jednak nie stało. Zamiast tego był to początek wieloletniej podróży do wybawienia. To dla nas wszystkich lekcja pokory i otrzeźwienia.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 12:00
Rysia Wand approved Polish subtitles for Why your worst deeds don’t define you | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Why your worst deeds don’t define you | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Why your worst deeds don’t define you | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Why your worst deeds don’t define you | ||
Magda Komorowska accepted Polish subtitles for Why your worst deeds don’t define you | ||
Magda Komorowska edited Polish subtitles for Why your worst deeds don’t define you | ||
Magda Komorowska edited Polish subtitles for Why your worst deeds don’t define you | ||
Magda Komorowska edited Polish subtitles for Why your worst deeds don’t define you |