Return to Video

Bilimde bir yeniden deney sorunu mu var? - Matt Anticole

  • 0:07 - 0:11
    2011 yılında bir grup fizikçi,
  • 0:11 - 0:14
    730 km'lik Cenevre-İtalya yolculuklarında,
  • 0:14 - 0:16
    nötrinoların, saniyenin 60 milyarda 1'iyle
  • 0:16 - 0:21
    ışık hızından daha hızlı hareket ettiğini
    gösteren bir keşifte bulundular.
  • 0:21 - 0:25
    Altı ay süren kontrollere rağmen
    bu sıra dışı keşif sonuç vermedi.
  • 0:25 - 0:28
    Fizikte devrim açabilecek bir
    buluşu kutlamak yerine
  • 0:28 - 0:30
    araştırmacılar, gözlenen anormalliğin
  • 0:30 - 0:35
    araştırılmasının devamına ilişkin
    bir rapor hazırladılar.
  • 0:35 - 0:41
    Zamanla, sorunun yanlış bağlanan bir
    fiber optik kablosu olduğu ortaya çıktı.
  • 0:41 - 0:46
    Bu örnek, bilimin kitaplarda yazanlardan
    çok daha fazlası olduğunu gösteriyor.
  • 0:46 - 0:50
    Aslında dünya çapındaki araştırmacılar
    sürekli olarak
  • 0:50 - 0:51
    bilime yeni bir konu olacak
  • 0:51 - 0:55
    gözlemlerini yayınlamaya devam ediyor.
  • 0:55 - 0:57
    Yayımlanmış çalışmalar
    gelecek araştırmalara
  • 0:57 - 0:59
    yeni buluşların teşvik edilmesine
  • 0:59 - 1:01
    ve devlet politikasını bilgilendirmeye
    yardımcı olurlar.
  • 1:01 - 1:05
    Bu yüzden araştırma sonuçlarına
    güven duymamız önemlidir.
  • 1:05 - 1:07
    Eğer bilimsel sonuçlar yanlışsa,
  • 1:07 - 1:08
    zamanımızı,
  • 1:08 - 1:09
    kaynaklarımızı ve
  • 1:09 - 1:12
    hatta yanlış yönlendirmeler uğrunda
    sağlığımızı riske atabiliriz.
  • 1:12 - 1:14
    Bulgular önemli olduğu için
  • 1:14 - 1:17
    sıklıkla diğer araştırmacılarca
  • 1:17 - 1:19
    ya bilgi tekrar analiz edilerek
  • 1:19 - 1:22
    ya da tüm deney tekrar
    yapılarak kontrol edilir.
  • 1:22 - 1:25
    Zamanlama hatasını belirlemek
  • 1:25 - 1:29
    CERN verilerin tekrar tekrar
    incelenmesiyle gerçekleşti.
  • 1:29 - 1:33
    Ne yazık ki yılda1 milyonu aşan
    bilimsel yayının kontrolü için
  • 1:33 - 1:39
    ne yeterli kaynak ne de
    profesyonel bir teşvik var.
  • 1:39 - 1:43
    Araştırmalara karşıt görüş sunulsa bile,
    sonuçlar güvenilir değil.
  • 1:43 - 1:46
    Yayımlanmış onlarca ilaç araştırması
    üzerine yapılan son çalışmalar,
  • 1:46 - 1:51
    %25'inden az kısmının sonuçlarını
    yeniden test etmeyi başarabildi
  • 1:51 - 1:55
    ve diğer bilimsel disiplenlerde de
    benzer sonuçlarla karşılaşıldı.
  • 1:55 - 1:58
    Gözden geçirilmemiş
    pek çok ürün grubu var.
  • 1:58 - 2:04
    Hatalar verinin ilk tasarım, işleyiş veya
    analizinde saklı olabilir.
  • 2:04 - 2:05
    Bilinmeyen faktörler,
  • 2:05 - 2:08
    örneğin hastanın tıbbi bir çalışmada
    belirtilmeyen durumu gibi,
  • 2:08 - 2:12
    yeni testlerde tekrarlanamayan
    sonuçlar doğurabilir.
  • 2:12 - 2:16
    Bazen de ikincil araştırma grubu,
    aynı orijinal sonuçları bulamayabilir.
  • 2:16 - 2:20
    Bunun sebebi birinci grubun
    ne yaptığını tam olarak bilmemeleridir.
  • 2:20 - 2:24
    Fakat bazı sorunlar, bilimle uğraşırken
  • 2:24 - 2:26
    alınan sistemsel kararlardan kaynaklanır.
  • 2:26 - 2:27
    Araştırmacılar,
  • 2:27 - 2:29
    onları işe alan kuruluşlar,
  • 2:29 - 2:31
    ve yeni bulguları konu alan
    bilimsel yayınların
  • 2:31 - 2:35
    sık sık büyük sonuçlar çıkarması beklenir.
  • 2:35 - 2:37
    Önemli yazılar
    insanların kariyerlerini ilerletip
  • 2:37 - 2:39
    medyadaki ilgiyi canlandırır
  • 2:39 - 2:41
    ve köklü yatırımlara yol açabilir,
  • 2:41 - 2:43
    bu yüzden araştırmacılar
    kendi bulgularını
  • 2:43 - 2:45
    sorgulamaya pek istekli olmazlar.
  • 2:45 - 2:48
    Bununla birlikte, beklenen hipotezi
    desteklemeyen yayınlar
  • 2:48 - 2:52
    için çok az teşvik bulunmakta.
  • 2:52 - 2:55
    Bu durum da beklenen ve bulunan
    arasında büyük bir
  • 2:55 - 2:57
    anlaşmazlıkla sonuçlanıyor.
  • 2:57 - 3:00
    Nadiren, bu durum kasten sahtecilik
    yapmaya yol açabilir,
  • 3:00 - 3:05
    2013'te bir araştırmacının tavşan kanıyla
    insan kanını karıştırıp
  • 3:05 - 3:09
    yaptığı AIDS aşısını işe yarıyor gibi
    göstermesi buna bir örnektir.
  • 3:09 - 3:11
    Yayınla veya yok et anlayışı
  • 3:11 - 3:15
    akademik yayınların geleneksel
    meslektaş değerlendirmesi sürecini de
  • 3:15 - 3:17
    zora sokuyor ki bunlar
  • 3:17 - 3:20
    muhtemel eksikleri tespit etmek
    için güvenlik tedbirleridir.
  • 3:20 - 3:22
    Sadece bir ya da iki kişinin
  • 3:22 - 3:24
    değerlendirme yaptığı şu anki sistem
  • 3:24 - 3:26
    ne yazık ki aşırı etkisizdir.
  • 3:26 - 3:29
    1998'de yapılan çalışmada
    tam da bu gerçekleşmişti.
  • 3:29 - 3:33
    Sekiz zayıf nokta araştırmalara
    bilerek eklenmiş,
  • 3:33 - 3:36
    fakat sadece %25'lik bir bölümü
    değerlendirmede tespit edilmişti.
  • 3:36 - 3:41
    Pek çok bilim adamı, araştırmaların
    tekrarlanması için çalışıyorlar.
  • 3:41 - 3:43
    Araştırmacıları işlenmemiş veriye
  • 3:43 - 3:45
    deneysel süreçlere
  • 3:45 - 3:48
    ve analitik tekniklere daha açık
    olmaları için bir teşvik var,
  • 3:48 - 3:51
    deneysel tekrarların önünü açmak için.
  • 3:51 - 3:53
    Yayımlanmadan önce sorunlu
    araştırmaları elemek adına
  • 3:53 - 3:57
    meslektaş değerlendirmesi
    süreci de güçlendirilebilir.
  • 3:57 - 4:00
    Şu anki bilim camiasının
    gösterdiğinden çok daha sık yaşanan
  • 4:00 - 4:04
    orijinal hipotezi doğrulamayan
    araştırmaların yayınlanmasıyla
  • 4:04 - 4:09
    büyük sonuçlar elde etmeye yönelik
    baskıyı dengeleyebiliriz.
  • 4:09 - 4:12
    Bilim her zaman yeni bilginin edinimi adına
  • 4:12 - 4:15
    yanlış başlangıçlarla
    karşılaşmış ve karşılaşacaktır.
  • 4:15 - 4:18
    Araştırmalarımızın tekrar test
    edilmesi için yeni yollar bulmak
  • 4:18 - 4:22
    bu yanlış başlangıçları elememizde
    bize çok yardımcı olacaktır,
  • 4:22 - 4:25
    heyecan verici yeni keşiflere yol
    almamızı sağlayacaktır.
Title:
Bilimde bir yeniden deney sorunu mu var? - Matt Anticole
Description:

Dersin tamamı için: http://ed.ted.com/lessons/is-there-a-reproducibility-crisis-in-science-matt-anticole

Yayımlanan bilimsel çalışmalar, araştırma, yeni bulguların teşvik edilmesi ve devlet politikalarında yardımcı olmaktadırlar. Ancak son zamanlarda ilaç kullanımına ilişkin onlarca araştırma üzerinde yapılan inceleme sonucunda yalnızca bu araştırmaların %25'inden daha azı yeniden test edilebildi. Benzer sorunlar diğer bilim alanlarında da tespit edildi. Bilimdeki yeniden deney eksikliğinden nasıl kurtulabiliriz? Matt Antricole bunun üzerinde duruyor.

Ders: Matt Anticole, animasyon: Brett Underhill.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:47

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.