WEBVTT

00:00:06.664 --> 00:00:11.023
2011 yılında bir grup fizikçi,

00:00:11.023 --> 00:00:13.544
730 km'lik Cenevre-İtalya yolculuklarında,

00:00:13.544 --> 00:00:15.885
nötrinoların, saniyenin 60 milyarda 1'iyle

00:00:15.885 --> 00:00:20.574
ışık hızından daha hızlı hareket ettiğini
gösteren bir keşifte bulundular.

00:00:20.574 --> 00:00:25.316
Altı ay süren kontrollere rağmen
bu sıra dışı keşif sonuç vermedi.

00:00:25.316 --> 00:00:27.804
Fizikte devrim açabilecek bir
buluşu kutlamak yerine

00:00:27.804 --> 00:00:30.075
araştırmacılar, gözlenen anormalliğin

00:00:30.075 --> 00:00:35.103
araştırılmasının devamına ilişkin
bir rapor hazırladılar.

00:00:35.103 --> 00:00:41.274
Zamanla, sorunun yanlış bağlanan bir
fiber optik kablosu olduğu ortaya çıktı.

00:00:41.274 --> 00:00:45.745
Bu örnek, bilimin kitaplarda yazanlardan
çok daha fazlası olduğunu gösteriyor.

00:00:45.745 --> 00:00:49.646
Aslında dünya çapındaki araştırmacılar
sürekli olarak

00:00:49.646 --> 00:00:51.265
bilime yeni bir konu olacak

00:00:51.265 --> 00:00:54.965
gözlemlerini yayınlamaya devam ediyor.

00:00:54.965 --> 00:00:57.425
Yayımlanmış çalışmalar
gelecek araştırmalara

00:00:57.425 --> 00:00:59.223
yeni buluşların teşvik edilmesine

00:00:59.223 --> 00:01:01.335
ve devlet politikasını bilgilendirmeye
yardımcı olurlar.

00:01:01.335 --> 00:01:05.144
Bu yüzden araştırma sonuçlarına
güven duymamız önemlidir.

00:01:05.144 --> 00:01:06.726
Eğer bilimsel sonuçlar yanlışsa,

00:01:06.726 --> 00:01:07.955
zamanımızı,

00:01:07.955 --> 00:01:09.115
kaynaklarımızı ve

00:01:09.115 --> 00:01:12.285
hatta yanlış yönlendirmeler uğrunda
sağlığımızı riske atabiliriz.

00:01:12.285 --> 00:01:13.914
Bulgular önemli olduğu için

00:01:13.914 --> 00:01:17.005
sıklıkla diğer araştırmacılarca


00:01:17.005 --> 00:01:18.996
ya bilgi tekrar analiz edilerek

00:01:18.996 --> 00:01:21.886
ya da tüm deney tekrar 
yapılarak kontrol edilir.

00:01:21.886 --> 00:01:25.496
Zamanlama hatasını belirlemek

00:01:25.496 --> 00:01:28.766
CERN verilerin tekrar tekrar
incelenmesiyle gerçekleşti.

00:01:28.766 --> 00:01:33.206
Ne yazık ki yılda1 milyonu aşan
bilimsel yayının kontrolü için

00:01:33.206 --> 00:01:38.617
ne yeterli kaynak ne de
profesyonel bir teşvik var.

00:01:38.617 --> 00:01:42.725
Araştırmalara karşıt görüş sunulsa bile,
sonuçlar güvenilir değil.

00:01:42.725 --> 00:01:46.297
Yayımlanmış onlarca ilaç araştırması 
üzerine yapılan son çalışmalar,

00:01:46.297 --> 00:01:50.807
%25'inden az kısmının sonuçlarını
yeniden test etmeyi başarabildi

00:01:50.807 --> 00:01:54.587
ve diğer bilimsel disiplenlerde de
benzer sonuçlarla karşılaşıldı.

00:01:54.587 --> 00:01:58.316
Gözden geçirilmemiş
pek çok ürün grubu var.

00:01:58.316 --> 00:02:03.597
Hatalar verinin ilk tasarım, işleyiş veya
analizinde saklı olabilir.

00:02:03.597 --> 00:02:04.807
Bilinmeyen faktörler,

00:02:04.807 --> 00:02:08.237
örneğin hastanın tıbbi bir çalışmada
belirtilmeyen durumu gibi,

00:02:08.237 --> 00:02:11.909
yeni testlerde tekrarlanamayan 
sonuçlar doğurabilir.

00:02:11.909 --> 00:02:15.887
Bazen de ikincil araştırma grubu,
aynı orijinal sonuçları bulamayabilir.

00:02:15.887 --> 00:02:20.368
Bunun sebebi birinci grubun
ne yaptığını tam olarak bilmemeleridir.

00:02:20.368 --> 00:02:23.730
Fakat bazı sorunlar, bilimle uğraşırken

00:02:23.730 --> 00:02:26.018
alınan sistemsel kararlardan kaynaklanır.

00:02:26.018 --> 00:02:26.918
Araştırmacılar,

00:02:26.918 --> 00:02:28.548
onları işe alan kuruluşlar,

00:02:28.548 --> 00:02:31.258
ve yeni bulguları konu alan
bilimsel yayınların

00:02:31.258 --> 00:02:34.688
sık sık büyük sonuçlar çıkarması beklenir.

00:02:34.688 --> 00:02:37.038
Önemli yazılar
insanların kariyerlerini ilerletip

00:02:37.038 --> 00:02:38.964
medyadaki ilgiyi canlandırır

00:02:38.964 --> 00:02:41.098
ve köklü yatırımlara yol açabilir,

00:02:41.098 --> 00:02:43.398
bu yüzden araştırmacılar 
kendi bulgularını

00:02:43.398 --> 00:02:45.478
sorgulamaya pek istekli olmazlar.

00:02:45.478 --> 00:02:48.494
Bununla birlikte, beklenen hipotezi 
desteklemeyen yayınlar

00:02:48.494 --> 00:02:51.608
için çok az teşvik bulunmakta.

00:02:51.608 --> 00:02:55.008
Bu durum da beklenen ve bulunan
arasında büyük bir

00:02:55.008 --> 00:02:56.615
anlaşmazlıkla sonuçlanıyor.

00:02:56.615 --> 00:03:00.069
Nadiren, bu durum kasten sahtecilik
yapmaya yol açabilir,

00:03:00.069 --> 00:03:04.779
2013'te bir araştırmacının tavşan kanıyla
insan kanını karıştırıp

00:03:04.779 --> 00:03:08.888
yaptığı AIDS aşısını işe yarıyor gibi
göstermesi buna bir örnektir.

00:03:08.888 --> 00:03:10.889
Yayınla veya yok et anlayışı

00:03:10.889 --> 00:03:15.410
akademik yayınların geleneksel
meslektaş değerlendirmesi sürecini de

00:03:15.410 --> 00:03:16.722
zora sokuyor ki bunlar

00:03:16.722 --> 00:03:20.459
muhtemel eksikleri tespit etmek
için güvenlik tedbirleridir.

00:03:20.459 --> 00:03:22.070
Sadece bir ya da iki kişinin

00:03:22.070 --> 00:03:24.199
değerlendirme yaptığı şu anki sistem

00:03:24.199 --> 00:03:26.149
ne yazık ki aşırı etkisizdir.

00:03:26.149 --> 00:03:28.579
1998'de yapılan çalışmada
tam da bu gerçekleşmişti.

00:03:28.579 --> 00:03:32.649
Sekiz zayıf nokta araştırmalara
bilerek eklenmiş,

00:03:32.649 --> 00:03:36.289
fakat sadece %25'lik bir bölümü
değerlendirmede tespit edilmişti.

00:03:36.289 --> 00:03:40.841
Pek çok bilim adamı, araştırmaların 
tekrarlanması için çalışıyorlar.

00:03:40.841 --> 00:03:42.940
Araştırmacıları işlenmemiş veriye

00:03:42.940 --> 00:03:44.560
deneysel süreçlere

00:03:44.560 --> 00:03:47.728
ve analitik tekniklere daha açık
olmaları için bir teşvik var,

00:03:47.728 --> 00:03:50.560
deneysel tekrarların önünü açmak için.

00:03:50.560 --> 00:03:53.159
Yayımlanmadan önce sorunlu 
araştırmaları elemek adına

00:03:53.159 --> 00:03:57.101
meslektaş değerlendirmesi 
süreci de güçlendirilebilir.

00:03:57.101 --> 00:04:00.020
Şu anki bilim camiasının 
gösterdiğinden çok daha sık yaşanan

00:04:00.020 --> 00:04:04.191
orijinal hipotezi doğrulamayan
araştırmaların yayınlanmasıyla

00:04:04.191 --> 00:04:08.670
büyük sonuçlar elde etmeye yönelik
baskıyı dengeleyebiliriz.

00:04:08.670 --> 00:04:12.311
Bilim her zaman yeni bilginin edinimi adına

00:04:12.311 --> 00:04:15.391
yanlış başlangıçlarla
karşılaşmış ve karşılaşacaktır.

00:04:15.391 --> 00:04:18.400
Araştırmalarımızın tekrar test 
edilmesi için yeni yollar bulmak

00:04:18.400 --> 00:04:21.601
bu yanlış başlangıçları elememizde
bize çok yardımcı olacaktır,

00:04:21.675 --> 00:04:24.585
heyecan verici yeni keşiflere yol
almamızı sağlayacaktır.