Return to Video

Czy moglibyśmy mieszkać na Marsie? - Mari Foroutan

  • 0:09 - 0:12
    Rozważasz przeprowadzkę na Marsa?
  • 0:12 - 0:16
    Wybrałeś już lokalizację nowego domu?
  • 0:16 - 0:19
    Nie? W takim razie coś doradzimy.
  • 0:19 - 0:20
    Zacznijmy od początku.
  • 0:20 - 0:24
    Oto lista rzeczy potrzebnych
    na Czerwonej Planecie:
  • 0:24 - 0:29
    wysoka odporność na zimno,
    samotność i promieniowanie;
  • 0:29 - 0:33
    zapas powietrza
    i jedzenia na całe życie;
  • 0:33 - 0:35
    statek kosmiczny wart miliardy dolarów;
  • 0:35 - 0:38
    chęć ucieczki od wszystkiego;
  • 0:38 - 0:39
    i oczywiście woda.
  • 0:39 - 0:44
    Z pewnością będziesz jej potrzebować.
  • 0:44 - 0:46
    Jakiego rodzaju posiadłości szukasz?
  • 0:46 - 0:50
    Rezydencji w tajemniczym
    Labiryncie Noctis?
  • 0:50 - 0:53
    Zacisznej kryjówki
    w Kraterze Uśmiechniętej Twarzy?
  • 0:53 - 0:56
    Twierdzy przy słynnej Marsjańskiej Twarzy?
  • 0:56 - 0:58
    Widoku na ocean?
  • 0:58 - 1:01
    Niestety, nie mamy dobrych wiadomości.
  • 1:01 - 1:04
    Spóźniłeś się o cztery miliardy lat.
  • 1:04 - 1:08
    Jesteśmy przekonani, że kiedyś
    były tu oceany, jeziora i rzeki,
  • 1:08 - 1:10
    czego dusza zapragnie.
  • 1:10 - 1:14
    Ale z czasem większość
    zamarzła pod powierzchnią
  • 1:14 - 1:17
    albo wyparowała.
  • 1:17 - 1:19
    Część jest być może wciąż uwięziona
  • 1:19 - 1:25
    pod okresowo zmieniającymi kształt
    czapami suchego lodu na biegunach.
  • 1:25 - 1:29
    Jak wyglądałby Mars,
    gdyby była na nim woda?
  • 1:29 - 1:32
    To zależy oczywiście od jej ilości,
  • 1:32 - 1:35
    ale może wyglądałby tak.
  • 1:35 - 1:39
    Stosunkowo płaska północna półkula
    jest poniżej średniego poziomu gruntu,
  • 1:39 - 1:42
    stałaby się więc jednym wielkim oceanem.
  • 1:42 - 1:44
    Z kolei poprzecinana katerami
    południowa półkula
  • 1:44 - 1:47
    pozostałaby sucha ponad poziomem morza.
  • 1:47 - 1:50
    Taka różnica pomiędzy półkulami
    jest dość nietypowa.
  • 1:50 - 1:53
    Nie wiemy, dlaczego tak jest.
  • 1:53 - 1:55
    Może południowa cześć jest dużo starsza,
  • 1:55 - 1:57
    sądząc po ilości kraterów
  • 1:57 - 2:03
    czy śladach zwiększonej
    aktywności wulkanicznej na północy.
  • 2:03 - 2:04
    Kto wie?
  • 2:04 - 2:07
    Może kiedyś Mars znów będzie miał oceany?
  • 2:07 - 2:12
    Ale na razie to głównie
    ogromna, piaszczysta pustynia.
  • 2:12 - 2:15
    Jest dość podobna do pustyń na Ziemi,
  • 2:15 - 2:19
    więc można dowiedzieć się dużo
    o Marsie na naszej planecie.
  • 2:19 - 2:22
    Na przykład, marsjański piach
    zachowuje się podobnie
  • 2:22 - 2:25
    do wydm na Ziemi,
  • 2:25 - 2:28
    choć te marsjańskie bywają
    dwukrotnie większe,
  • 2:28 - 2:33
    bo marsjańska grawitacja
    to tylko 1/3 grawitacji Ziemi.
  • 2:33 - 2:36
    Na Marsie są też obiekty
    niespotykane na Ziemi,
  • 2:36 - 2:41
    jak płasko ścięte formacje z piasku,
    mierzące nawet 15 metrów wysokości.
  • 2:41 - 2:45
    Nie wiemy jeszcze, jak powstają.
  • 2:45 - 2:46
    Zastanawiasz się zapewne,
  • 2:46 - 2:49
    Jak wygląda pustynna planeta
  • 2:49 - 2:51
    z atmosferą, która podobnie jak nasza,
  • 2:51 - 2:56
    tworzy różnice w ciśnieniu,
    wywołujące wiatr i burze piaskowe?
  • 2:56 - 2:59
    To właśnie najgroźniejsze
    zjawiska pogodowe Marsa.
  • 2:59 - 3:02
    Odgrywają dużą rolę
    w czerwonym kolorze planety,
  • 3:02 - 3:08
    przenosząc cząsteczki żelaza
    na powierzchni i w powietrzu.
  • 3:08 - 3:10
    Przez słabą grawitację i brak wilgoci
  • 3:10 - 3:15
    burze piaskowe mogą trwać miesiącami
    i obejmować całą planetę.
  • 3:15 - 3:20
    Może więc lepiej zbudować
    dom najwyżej jak się da?
  • 3:20 - 3:21
    Nie szukaj daleko.
  • 3:21 - 3:27
    Oto Olimpus Mons,
    największy wulkan Układu Słonecznego.
  • 3:27 - 3:29
    Nawet gdyby na Marsie dało się oddychać,
  • 3:29 - 3:35
    widok z 25-kilometrowego szczytu
    zaparłby ci dech w piersi.
  • 3:35 - 3:37
    A może nie kręcą cię wulkany?
  • 3:37 - 3:42
    To co powiesz na Valles Marineris,
    największy kanion Układu Słonecznego?
  • 3:42 - 3:44
    Jest on tak szeroki,
  • 3:44 - 3:48
    że jego drugi brzeg
    kryłby się daleko za horyzontem.
  • 3:48 - 3:54
    Ujrzysz za to błękitne zachody słońca
    na zazwyczaj czerwonym niebie,
  • 3:54 - 3:57
    które zawdzięczają kolor pyłowi,
    pochłaniającemu niebieskie światło
  • 3:57 - 4:02
    i rozproszeniu światła
    słonecznego w atmosferze.
  • 4:02 - 4:06
    Masz w sobie zapał, jesteś ciekawy
    a może szukasz nowych możliwości?
  • 4:06 - 4:11
    Nie zastanawiaj się dłużej
    i ruszaj na Marsa już dzisiaj!
  • 4:11 - 4:14
    Mars: Czerwieńszy niż kiedykolwiek.
Title:
Czy moglibyśmy mieszkać na Marsie? - Mari Foroutan
Description:

Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/could-we-actually-live-on-mars-mari-foroutan#watch

Ostatnio wiele się mówi o tym, jak i kiedy moglibyśmy przenieść się na Marsa. Ale jak właściwie wyglądałoby tam nasze życie? Mari Foroutan przedstawia obiekty na Marsie, które są podobne pod wieloma względami do tych na Ziemi, oraz takie, które można spotkać wyłącznie na Czerwonej Planecie.

Lekcja: Mari Foroutan, animacja: Nick Hilditch.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:30

Polish subtitles

Revisions