WEBVTT

00:00:09.367 --> 00:00:12.197
Rozważasz przeprowadzkę na Marsa?

00:00:12.197 --> 00:00:15.978
Wybrałeś już lokalizację nowego domu?

00:00:15.978 --> 00:00:19.164
Nie? W takim razie coś doradzimy.

00:00:19.164 --> 00:00:20.488
Zacznijmy od początku.

00:00:20.488 --> 00:00:23.883
Oto lista rzeczy potrzebnych
na Czerwonej Planecie:

00:00:23.883 --> 00:00:29.320
wysoka odporność na zimno,
samotność i promieniowanie;

00:00:29.320 --> 00:00:32.938
zapas powietrza 
i jedzenia na całe życie;

00:00:32.938 --> 00:00:35.321
statek kosmiczny wart miliardy dolarów;

00:00:35.321 --> 00:00:37.927
chęć ucieczki od wszystkiego;

00:00:37.927 --> 00:00:39.367
i oczywiście woda.

00:00:39.367 --> 00:00:43.642
Z pewnością będziesz jej potrzebować.

00:00:43.642 --> 00:00:46.182
Jakiego rodzaju posiadłości szukasz?

00:00:46.182 --> 00:00:50.051
Rezydencji w tajemniczym 
Labiryncie Noctis?

00:00:50.051 --> 00:00:52.687
Zacisznej kryjówki
w Kraterze Uśmiechniętej Twarzy?

00:00:52.687 --> 00:00:56.225
Twierdzy przy słynnej Marsjańskiej Twarzy?

00:00:56.225 --> 00:00:57.958
Widoku na ocean?

00:00:57.958 --> 00:01:00.788
Niestety, nie mamy dobrych wiadomości.

00:01:00.788 --> 00:01:04.311
Spóźniłeś się o cztery miliardy lat.

00:01:04.311 --> 00:01:07.948
Jesteśmy przekonani, że kiedyś 
były tu oceany, jeziora i rzeki,

00:01:07.948 --> 00:01:09.970
czego dusza zapragnie.

00:01:09.970 --> 00:01:13.695
Ale z czasem większość 
zamarzła pod powierzchnią

00:01:13.695 --> 00:01:16.582
albo wyparowała.

00:01:16.582 --> 00:01:19.182
Część jest być może wciąż uwięziona

00:01:19.182 --> 00:01:25.062
pod okresowo zmieniającymi kształt
czapami suchego lodu na biegunach.

00:01:25.062 --> 00:01:29.337
Jak wyglądałby Mars,
gdyby była na nim woda?

00:01:29.337 --> 00:01:32.131
To zależy oczywiście od jej ilości,

00:01:32.131 --> 00:01:34.573
ale może wyglądałby tak.

00:01:34.573 --> 00:01:39.064
Stosunkowo płaska północna półkula
jest poniżej średniego poziomu gruntu,

00:01:39.064 --> 00:01:41.666
stałaby się więc jednym wielkim oceanem.

00:01:41.666 --> 00:01:44.262
Z kolei poprzecinana katerami 
południowa półkula

00:01:44.262 --> 00:01:47.089
pozostałaby sucha ponad poziomem morza.

00:01:47.089 --> 00:01:50.497
Taka różnica pomiędzy półkulami
jest dość nietypowa.

00:01:50.497 --> 00:01:52.650
Nie wiemy, dlaczego tak jest.

00:01:52.650 --> 00:01:55.101
Może południowa cześć jest dużo starsza,

00:01:55.101 --> 00:01:57.432
sądząc po ilości kraterów

00:01:57.432 --> 00:02:02.756
czy śladach zwiększonej 
aktywności wulkanicznej na północy.

00:02:02.756 --> 00:02:04.140
Kto wie?

00:02:04.140 --> 00:02:06.842
Może kiedyś Mars znów będzie miał oceany?

00:02:06.842 --> 00:02:11.749
Ale na razie to głównie
ogromna, piaszczysta pustynia.

00:02:11.749 --> 00:02:14.611
Jest dość podobna do pustyń na Ziemi,

00:02:14.611 --> 00:02:19.239
więc można dowiedzieć się dużo
o Marsie na naszej planecie.

00:02:19.239 --> 00:02:22.321
Na przykład, marsjański piach
zachowuje się podobnie

00:02:22.321 --> 00:02:24.663
do wydm na Ziemi,

00:02:24.663 --> 00:02:28.007
choć te marsjańskie bywają
dwukrotnie większe,

00:02:28.007 --> 00:02:33.306
bo marsjańska grawitacja 
to tylko 1/3 grawitacji Ziemi.

00:02:33.306 --> 00:02:36.227
Na Marsie są też obiekty
niespotykane na Ziemi,

00:02:36.227 --> 00:02:41.363
jak płasko ścięte formacje z piasku,
mierzące nawet 15 metrów wysokości.

00:02:41.363 --> 00:02:44.803
Nie wiemy jeszcze, jak powstają.

00:02:44.803 --> 00:02:46.057
Zastanawiasz się zapewne,

00:02:46.057 --> 00:02:48.819
Jak wygląda pustynna planeta

00:02:48.819 --> 00:02:51.064
z atmosferą, która podobnie jak nasza,

00:02:51.064 --> 00:02:56.493
tworzy różnice w ciśnieniu,
wywołujące wiatr i burze piaskowe?

00:02:56.493 --> 00:02:59.422
To właśnie najgroźniejsze
zjawiska pogodowe Marsa.

00:02:59.422 --> 00:03:02.240
Odgrywają dużą rolę 
w czerwonym kolorze planety,

00:03:02.240 --> 00:03:07.644
przenosząc cząsteczki żelaza
na powierzchni i w powietrzu.

00:03:07.644 --> 00:03:09.920
Przez słabą grawitację i brak wilgoci

00:03:09.920 --> 00:03:14.964
burze piaskowe mogą trwać miesiącami
i obejmować całą planetę.

00:03:14.964 --> 00:03:19.779
Może więc lepiej zbudować 
dom najwyżej jak się da?

00:03:19.779 --> 00:03:21.481
Nie szukaj daleko.

00:03:21.481 --> 00:03:27.195
Oto Olimpus Mons, 
największy wulkan Układu Słonecznego.

00:03:27.195 --> 00:03:29.323
Nawet gdyby na Marsie dało się oddychać,

00:03:29.323 --> 00:03:34.556
widok z 25-kilometrowego szczytu
zaparłby ci dech w piersi.

00:03:34.556 --> 00:03:36.523
A może nie kręcą cię wulkany?

00:03:36.523 --> 00:03:41.919
To co powiesz na Valles Marineris,
największy kanion Układu Słonecznego?

00:03:41.919 --> 00:03:44.061
Jest on tak szeroki,

00:03:44.061 --> 00:03:48.182
że jego drugi brzeg
kryłby się daleko za horyzontem.

00:03:48.182 --> 00:03:53.694
Ujrzysz za to błękitne zachody słońca 
na zazwyczaj czerwonym niebie,

00:03:53.694 --> 00:03:57.136
które zawdzięczają kolor pyłowi,
pochłaniającemu niebieskie światło

00:03:57.136 --> 00:04:01.630
i rozproszeniu światła 
słonecznego w atmosferze.

00:04:01.630 --> 00:04:06.482
Masz w sobie zapał, jesteś ciekawy
a może szukasz nowych możliwości?

00:04:06.482 --> 00:04:10.908
Nie zastanawiaj się dłużej
i ruszaj na Marsa już dzisiaj!

00:04:10.908 --> 00:04:14.215
Mars: Czerwieńszy niż kiedykolwiek.