Taal en religie van het voormalige Joegoslavië

Sal leert ons iets bij over het gebied dat vroeger Joegoslavië was, en waarom dit gebied mee de oorzaak was van WOI.

Het is nogal verwarrend om de etnische en religieuze gelijkenissen en verschillen te begrijpen in de voormalige staat of regio van Joegoslavië.

Deze video wil dit begrijpelijk maken.

Deze materie is van belang om enkele oorzaken te begrijpen van WOI en uiteraard ook om de - problematische - splitsing van Joegoslavië te begrijpen

tijdens de val van het communisme in de late jaren 80 en vroege jaren 90.

Om te beginnen is goed om te weten waar het woord 'Joegoslavië' vandaan komt.

Het verwijst letterlijk naar de zuidelijke Slavische staten.

"Yugo" verwijst naar het zuiden en "slavië" verwijst naar de Slavische staten.

Wanneer mensen het hebben over Slavische talen, spreken ze over de talen die in die regio worden gesproken,

maar ook over een een groot deel van Oost-Europa en het huidige Rusland.

Dit blauwe gedeelte duidt aan waar er Servo-Kroatisch wordt gesproken.

Dit is de dominante Slavische taal in dit gebied.

Er zijn verschillende dialecten, zoals Kroatisch, Montenegrijns en Servisch.

Volgens de meeste taalkundigen zijn ze erg gelijkaardig. Je kunt ze als één taal beschouwen, nl. het Servo-Kroatisch.

Deze taal wordt vandaag gesproken in het huidige Kroatië, Bosnië-Herzegovina, Servië en Montenegro.

Dat is het gemeenschappelijk kenmerk dat deze regio verbindt.

Daarenboven is de Sloveense taal ook Slavisch. Het is verwant met het Servo-Kroatisch.

In Macedonië spreken ze ook een Slavische taal. Het ligt dichter bij het Bulgaars, maar het is ook verwant met het Servo-Kroatisch.

Er is dus een taalkundige connectie doorheen dit gebied.

De verschilpunten zijn religie en geschiedenis.

Dit gebied was eeuwen geleden onder controle van verschillende rijken:

Het Oostenrijks-Hongaars Rijk en het Ottomaanse Rijk.

Het Oostenrijks-Hongaars Rijk is een rooms-katholiek rijk.

Het Ottomaanse Rijk is een islamitisch rijk.

Deze rijken hadden gedurende honderden jaren de controle over verschillende delen van dit gebied.

Er is dus een mix van religies.

Deze religies worden door mensen verbonden met hun etniciteit.

Hier is een religieuze opdeling van de voormalige staat Joegoslavië.

De roze kleur duidt de gebieden aan die vooral rooms-katholiek zijn. Ik zeg 'vooral' omdat het gemixt is.

Slovenië en Kroatië zijn dus hoofdzakelijk rooms-katholiek.

Servië en Montenegro zijn vooral oosters-orthodox.

In Kosovo is er een grote islamitische meerderheid.

Kosovo was - voor de splitsing - in feite een deel van Servië en Montenegro, hoewel ze verschillende religieuze samenstellingen hebben.

In Bosnië-Herzegovina wordt het een echte soep.

Ongeveer de helft van de bevolking - die veel zijn verhuisd doorheen de eeuwen - is islamitisch.

Dit kan verwarrend zijn.

Wanneer men het heeft over een "Bosniak", dan bedoelt men een Bosnische moslim.

Bosnië-Herzegovina heeft ook grote groepen Serviërs die oosters-orthodox zijn.

Dat is het bruine deel. Het gaat over een derde van de bevolking.

Het heeft ook een vrij grote groep rooms-katholieken. We kunnen ook Bosnische Kroaten zeggen.

Het is dus duidelijk dat het zeer verwarrend kan zijn, zelfs wanneer je de geschiedenis of het nieuws ervan hoort.

Ik herinner me dat ik verward raakte toen ik naar het nieuws luisterde in de jaren 90.

Als iemand het heeft over een Bosnische moslim (een Bosniak), een moslim die in Bosnië leeft, dan wordt dat daarmee bedoeld.

Als er wordt gesproken over een Bosnische Kroaat, dan is dit een etnische Kroaat die in Bosnië leeft en hoogstwaarschijnlijk rooms-katholiek is.

Een Bosnische Serviër is iemand die zich etnisch beschouwt als een Serviër en die in Bosnië-Herzegovina leeft.

Die is hoogstwaarschijnlijk oosters-orthodox.

Er waren dus duidelijke taalkundige en zelfs etnische overeenkomsten,

maar er waren ook grote verschillen vanwege religie en ook veranderingen van dialecten.

Deze veranderingen traden vooral op de voorgrond met de val van het communisme.

Hopelijk heb je nu een overzicht van de overeenkomsten en verschillen.

Dit zal ons helpen om verschillende dingen te begrijpen, nl. de oorzaken van WOI en ook de problemen tijdens de vroege jaren 90.

Om af te sluiten volgt hier nog een beetje context.

Dit gebied was geen eengemaakte staat tot na WOI.

WOI werd deels aangewakkerd vanwege de wens om van dit gebied een eengemaakte staat te maken.

Deze etnische en taalkundige groep neigde opgesplitst te worden binnen het Oostenrijks-Hongaars Rijk en het Ottomaanse Rijk.

Aan het begin van WOI was er de neergang van het Ottomaanse Rijk, waardoor de drang naar een eengemaakte staat van deze mensen kon opflakkeren.

WOI was in feite de katalysator die er voor zorgde dat Joegoslavië verenigd kon worden.

Het bleef verenigd - in verschillende vormen - tot de val van het communisme.

Ondanks dat het een socialistische, communistische staat was tijdens de Koude Oorlog, bleef het een vreemde en koele relatie hebben met de Sovjetunie.

Toen het communisme - dat de etnische en religieuze verschillen oversteeg - viel, betekende dat het einde van deze vereniging.