Return to Video

İnsanlık Tarihinin Ne Kadarı Okyanusun Derinliklerinde? - Peter Campbell

  • 0:07 - 0:08
    Batmış kalıntılar,
  • 0:08 - 0:10
    hayaletleri andıran
    gemi enkazları
  • 0:10 - 0:11
    ve kayıp şehirler.
  • 0:11 - 0:15
    Bunlar sadece kurgusal maceralarda,
    deniz altında bulunan harikalar değil.
  • 0:15 - 0:16
    Okyanus yüzeyinin altında,
  • 0:16 - 0:19
    insanların bir zamanlar
    üzerinde dolaştığı ve
  • 0:19 - 0:23
    başka zamandan kalma tarihi eserler olan
    batık gemilerin olduğu kalıntılar vardır.
  • 0:23 - 0:26
    Bu su altı arkeolojisinin
    ilgi alanına girer,
  • 0:26 - 0:32
    deniz altında kalmış eserler üzerine
    çalışan ve onları bulan bir alandır.
  • 0:32 - 0:34
    Araştırmacılar hazine avına çıkmazlar.
  • 0:34 - 0:37
    Su altı arkeolojisi, eski iklim biçimleri
  • 0:37 - 0:40
    ve sahiller hakkında
    önemli bilgileri açığa çıkarır.
  • 0:40 - 0:42
    İnsanların nasıl denize açıldığını
  • 0:42 - 0:46
    ve yaşamın bin yıl öncesinde
    nasıl olduğunu bildirir bize.
  • 0:46 - 0:48
    Peki tam olarak ne bulabiliriz?
  • 0:48 - 0:51
    Modern araçlarla sığ derinliklere karışmış
  • 0:51 - 0:54
    tüm kalıntıları keşfettik.
  • 0:54 - 0:57
    Bu alan, atalarımızın nasıl balık tuttuğu,
  • 0:57 - 0:59
    gemilerini nasıl onardıkları,
  • 0:59 - 1:01
    çöplerini nasıl attıklarını,
  • 1:01 - 1:06
    deniz altına defnedilmiş mahkûm
    korsanlarla ilgili kanıtları içerir.
  • 1:06 - 1:08
    Bu sadece yakın tarihimiz değildir.
  • 1:08 - 1:15
    Norfolk, Britanya'da, sahil boyu uzanan
    800.000 yıllık ayak izleri bulundu.
  • 1:15 - 1:16
    Bu sığ derinliklerde,
  • 1:16 - 1:20
    kayıp şehirlerin
  • 1:20 - 1:22
    depremler, tsunamiler ve Dünya'nın
  • 1:22 - 1:23
    çöken tabakaları
  • 1:23 - 1:26
    tarafından bırakılan kalıntılar,
    dipte karaltı hâlinde görünür.
  • 1:26 - 1:30
    Bu sığ kısımlarda, neredeyse suyun
    altında kalmış tüm şehirler bulunabilir,
  • 1:30 - 1:34
    çünkü deniz seviyesi, şehir hayatının
    var olduğu bu binlerce yıl içinde
  • 1:34 - 1:37
    küçük bir değişime uğramıştır.
  • 1:37 - 1:42
    Mesela; İtalya kıyılarının sığ sularında,
  • 1:42 - 1:46
    2000 yıllık bir Roma sahil kasabası olan
    Baia bulunmaktadır.
  • 1:46 - 1:49
    Roma'nın muhteşem aileleri,
    büyük meclis üyeleri ve
  • 1:49 - 1:54
    imparatorları tarafından kurulmuş yapı
    kalıntıları içinde yüzmek mümkündür.
  • 1:54 - 1:56
    Ve tabii bir de gemi enkazları vardır.
  • 1:56 - 2:00
    Gemiler, kullanılamayacak hâle geldiğinde
    yakın sahillere, haliçlerin giriş ve
  • 2:00 - 2:05
    çıkışlarına, nehir ve limanlara bırakılır.
  • 2:05 - 2:10
    Arkeologlar, bunları bir limanın
    uğraklığını belirlemek
  • 2:10 - 2:14
    ve gemi yapımının sanat tarihçesi
    hakkında fikir sahibi olmak için kullanır.
  • 2:14 - 2:18
    Örneğin; Roskel/Danimarka'da
    beş tane bilerek batırılmış deniz aracı
  • 2:18 - 2:24
    Vikinglerin, ürkütücü, devasa gemilerini
    nasıl tasarladıklarını ortaya çıkarıyor.
  • 2:24 - 2:26
    Biraz daha derine inersek,
  • 2:26 - 2:29
    insan formlarının bulunduğu yere ulaşırız.
  • 2:29 - 2:32
    Tıpkı eski limanlar ve rıhtımların
    yerine ulaşmamız gibi.
  • 2:32 - 2:35
    Ayrıca fırtınalar, savaşlar
    ve çarpışmalar sonucu batırılan
  • 2:35 - 2:37
    daha çok gemi kalıntısı görürüz.
  • 2:37 - 2:40
    Bugün hâlâ bu tür harabeleri çıkarıyoruz.
  • 2:40 - 2:43
    Karasakalın bir 18.yy korsanı olarak
  • 2:43 - 2:46
    hayatın sırlarını ortaya
    çıkaran gemisi gibi.
  • 2:46 - 2:51
    Fakat on beş metreyi geçkin, daha derin
    ve daha iyi korunmuş gemi enkazları var;
  • 2:51 - 2:53
    Antikythera'da bulunan milattan
  • 2:53 - 2:56
    önce birinci yüzyılda
    batmış gemi enkazı gibi.
  • 2:56 - 2:58
    Enkaz bulunduğunda gemide; heykeller,
  • 2:58 - 2:59
    ticaret kargoları
  • 2:59 - 3:02
    ve Antikythera mekanizması
    olarak adlandırılmış,
  • 3:02 - 3:05
    astronomiyle ilgili değişiklikler
    ve tutulmaların
  • 3:05 - 3:10
    kaydının tutulduğu bilinen ilk bilgisayar
    olan gizemli bir cihaz bulundu.
  • 3:10 - 3:12
    Bu araç günümüzde arkeologlara,
  • 3:12 - 3:16
    Eski Yunanlılara ait
    hayati bulgular veriyor.
  • 3:16 - 3:20
    Dünya Savaşlarından kalma
    denizaltı ve uçakların enkazlarını
  • 3:20 - 3:23
    gördüğümüz alan da burasıdır.
  • 3:23 - 3:26
    Yaklaşık 60 metre derinliğe indiğimizde,
  • 3:26 - 3:31
    insanlık tarihinin en ilkel ve
    en nadir işaretlerini bulabiliriz.
  • 3:31 - 3:34
    5.000 yıl önce, çok daha fazla
    susuz kara vardı,
  • 3:34 - 3:39
    çünkü buzullar, şu anki denizi oluşturan
    suları hapsetmişti.
  • 3:39 - 3:42
    Atalarımız bu topraklar boyunca
  • 3:42 - 3:44
    ve deniz yüzeylerinde de yayıldı,
    onların kamplarına,
  • 3:44 - 3:46
    taştan yapılmış gereçlere
  • 3:46 - 3:48
    ve avladıkları hayvanların
    kemiklerine rastlıyoruz.
  • 3:48 - 3:53
    Bu şehir devletleri bize
    atalarımızın göç ediş yönleri,
  • 3:53 - 3:54
    avlanma metotları
  • 3:54 - 3:58
    ve teknolojileri hakkında
    çok değerli bilgiler veriyor.
  • 3:58 - 4:00
    En derin kısma ise hiçbir insan ulaşamadı.
  • 4:00 - 4:05
    Bu alan, insanlığın ortaya çıkışının
    çok öncesinden beri sular altında.
  • 4:05 - 4:09
    Tek bulabildiğimiz aşağıdan yukarıya
    süzülerek açılan,
  • 4:09 - 4:14
    NASA'nın 4267 metre derinlikte bulunmuş
    Satürn V roket motoru
  • 4:14 - 4:17
    ve en derinde bulunan gemi enkazları
    gibi yapılardır.
  • 4:17 - 4:20
    Okyanus, insanlık hakkında devamlı
  • 4:20 - 4:24
    bilgimize bilgi katan
    yer altı müzesi gibidir.
  • 4:24 - 4:26
    Keşfedilen bu kesitle birlikte,
  • 4:26 - 4:29
    gelecekte keşiflerin devamı
    mutlaka gelecektir.
Title:
İnsanlık Tarihinin Ne Kadarı Okyanusun Derinliklerinde? - Peter Campbell
Description:

Tüm dersi izleyin: http://ed.ted.com/lessons/how-much-of-human-history-is-on-the-bottom-of-the-ocean-peter-campbell

Su altında kalmış kalıntılar, gemi enkazları ve kayıp şehirler sadece kurgusal serüvenlerde görülen harikalardan değildir. Okyanus yüzeyinin altında, insanların bir zamanlar üzerinde dolaştığı kalıntılar ve başka zamanlardan kalma sanat eserleri yüklü gemi enkazları var. Bu sanat eserleri insanlık hakkında ne söyleyebilir, bunu göstermek için Peter Campbell, bizi devasa bir su altı müzesi olan okyanusa götürüyor.

Ders Peter Campbell , animasyon Blind Pig tarafından hazırlanmıştır.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:46

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.