Hyeonseo Lee: Şimali Koreyadan xilas olmağım

Mən balaca olanda

ölkəmin ən yaxşı yer olduğunu

düşünmüşdüm.

Və "Həsəd aparılası bir şey yoxdu"

adlı mahnını oxuyaraq böyüdüm.

Fəxr edirdim.

Məktdəbdə, Kim İl Sen'in tarixini

öyrənərək çox vaxt xərclədik,

amma xarici dünya haqqında

heç bir zaman çox bir şey öyrənmədik.

Amerika, Cənubi Koreya,

Yaponiyanın düşmən olması xaric.

Xarici dünya ilə tez-tez maraqlanmağıma baxmayaraq,

bütün həyatımı Şimali Koreyada

keçirəcəyimi düşünmüşdüm,

hər şey qəfildən dəyişənə qədər.

İlk ictimai qətl hadisəsini görəndə

7 yaşındaydım,

amma Şimali Koreyadakı həyatımın

normal olduğunu düşünmüşdüm.

Ailəm kasıb deyildi,

və mən heç vaxt qıtlıq çəkməmişdim.

Amma bir gün, 1995-ci ildə, anam evə iş yoldaşının

bacısından aldığı məktubu gətirdi.

Belə deyirdi,

"Bunu oxuyanda ailəmizin

5 nəfər üzvünün heç biri

bu dünyada olmayacaq,

çünki, son 2 həftədir ki,

heç bir şey yeməmişik.

Biz yerdə birlikdə uzanmışıq,

və bədənlərimiz o qədər zəifdi ki,

ölməyə hazırıq."

Mən çox sarsılmışdım.

Ölkəmdəki insanların əzab çəkdiyini

ilk dəfə idi ki, eşidirdim

Bir müddət sonra

qatar stansiyasından keçəndə

indi də yaddaşımdan silə bilmədiyim

dəhşətli bir şey gördüm.

Cansız bir qadın qollarında

sadəcə aciz şəkildə anasının üzünə baxan,

bir dəri, bir sümük qalmış uşağıyla

yerdə uzanmışdı.

Amma heç kim onlara kömək etmirdi,

çünki hər kəs özlərinin və ailələrinin

qeydinə qalmağı düşünürdü.

1990-cı illərin ortasında

böyük bir aclıq Şimali Koreyaya zərbə vurdu.

Nəticədə 1 milyondan çox Şimali Koreyalı

acından öldü və bir çoxu da

ancaq ot, həşərat və ağac qabığı

yeməklə həyatda qaldı.

Elektriklərin kəsilməsi də daha

tez-tez hiss olunmağa başlamışdı,

buna görə də gecələr

ətrafımdakı hər şey

tamamilə qaranlıq olurdu,

evimin qarşısındakı çayın

qarşı sahilində olan

Çinin işıqlar dənizindən başqa.

Hər zaman niyə onların işığı var,

bizdə isə yoxdu deyə düşünərdim.

Bu Şimali Koreyanı qonşuları ilə müqayisəsini göstərən

gecə vaxtı peykdən çəkilmiş şəkildir

Bu, Şimali Koreya ilə Çin arasındakı

sərhədin bir hissəsi olan

Amrok çayıdır.

Gördüyünüz kimi çay

müəyyən nöqtələrdə çox dar ola bilir,

Şimali Koreyalıların gizlicə

qarşıya keçməsinə imkan verir.

Amma çoxu ölür.

Bəzən ölü bədənləri çayın üzərində üzərkən görürdüm.

Şimali Koreyanı necə tərk etməyimə dair

bir çox detalı açıqlaya bilmirəm,

ancaq onu deyə bilərəm ki,

bu dəhşətli qıtlıq günlərində

uzaq qohumlarımla Çində yaşamağa göndərildim.

Yalnız qısa bir dövr üçün

ailəmdəm uzaq qalacağımı düşünmüşdüm.

Heç vaxt təsəvvür etməzdim ki,

qovuşmağımız 14 il sonra baş verəcək.

Çində ailəsiz bir gənc qız kimi

yaşamaq çox çətin idi.

Şimali Koreyalı bir qaçqın kimi

yaşamağın necə olacağı barədə heç bir fikrim yox idi,

amma tezliklə bunun təkcə çətin yox,

eyni zamanda təhlükəli olduğunu öyrəndim,

çünki, Şimali Koreyalı qaçqınlar

Çində qanunsuz miqrant hesab edilir.

Buna görə də kimliyim ortaya çıxa bilər deyə

daimi qorxu içində yaşayırdım,

və yenidən Şimali Koreyadakı

dəhşətli taleyimə geri göndərilə bilərdim.

Çin polisi tərəfindən tutulduğum gün

qorxulu yuxum gerçəyə çevrildi

və mən sorğu-sual üçün

polis bölməsinə gətirildim.

Birisi məni Şimali Koreyalı

olmaqda günahlandırmışdı,

buna görə də Çin dilindəki bilgimi yoxladılar

və mənə çoxlu suallar verdilər.

Çox qorxmuşdum,

ürəyimin partlayacağını düşünürdüm.

Hər hansı bir şey haqda şübhə yaransaydı,

həbs oluna və ölkəmə geri göndərilə bilərdim.

Həyatımın bitdiyini düşünürdüm,

amma bütün emosiyalarımı daxilimdə saxlamağı

və suallara cavab verməyi bacardım.

Dindirmə bitdikdən sonra

bir polis işçisi o birinə

"Yanlış məlumat idi.

O Şimali Koreyalı deyil" dedi.

Və onlar mənə getməyə icazə verdilər.

Bu möcüzə idi.

Çindəki bəzi Şimali Koreyalılar

xarici səfirliklərdə

özlərinə sığınacaq axtarırlar,

amma çoxu Çin polisi tərəfindən tutula

və öz ölkələrinə geri göndərilə bilədilər.

Bu qızlar çox şanslı idilər.

Tutulmaqlarına baxmayaraq,

beynəlxalq ictimaiyyətin ağır təzyiqləri nəticəsində

nəhayət azad olundular.

Bu Şimali Koreyalılar isə o qədər də şanslı deyildilər.

Hər il saysız-hesabsız Şimali Koreyalı Çində tutulur

və Şimali Koreyaya geri göndərilir,

orda da işgəncələr görür, həbs olunur

və ya ictimai qətl qurbanı olurlar.

Baxmayaraq ki, qaça bildiyimçün mən çox şanslı idim,

bir çox Şimali Koreyalı bu qədər şanslı olmamışdı.

Şimali Koreyalıların

öz kimliklərini gizlətmə məcburiyyətləri

və sadəcə həyatda qalmaq üçün

bu qədər mübarizə aparmaqları faciəli bir şeydir.

Yeni bir dil öyrənib, iş əldə etdikdən sonra da

bütün həyatları bir andaca alt-üst edilə bilərdi.

Bununçün də 10 il kimliyimi gizlətdikdən sonra

Cənubi Koreyaya getmək riskini gözə aldım

və təzədən yeni bir həyata başladım.

Cənubi Koreyada məskunlaşmaq, yerləşmək

gözlədiyimdən çox daha çətin idi.

İngilis dili Cənubi Koreyada çox vacib idi,

buna görə də 3-cü dilimi öyrənməyə başlamalıydım.

Bundan əlavə Şimali və Cənubi Koreya arasında

böyük bir fərq olduğunu anladım.

Hamımız Koreyalı idik,

amma 67 illik parçalanmadan, bölünmədən sonra

daxilən çox fərqli olmuşduq.

Hətta kimlik böhranı yaşadım.

Cənubi Koreyalıyam yoxsa Şimali Koreyalı?

Mən haralıyam? Kiməm?

Birdən-birə mənim deyə biləcəyim

bir ölkə yox idi.

Cənubi Koreyadakı həyata öyrəşmək ağır olsa da

plan qurdum.

Universitetin qəbul imtahanlarına

hazırlaşmağa başladım.

Yeni həyatıma təzəcə alışmağa başlayırdım ki,

telefon həyəcanlı şəkildə zəngi çaldı.

Şimali Koreya rəsmiləri

ailəmə göndərdiyim pulu ələ keçirmişdilər,

və cəza kimi də ailəmi

məcburi şəkildə şəhər kənarındakı

quraq əraziyə sürgün edəcəkdilər.

Ordan tezliklə çıxmalı idilər,

beləliklə onları necə xilas etmək barədə planlara başladım.

Şimali Koreyalılar azadlıq yolunda

böyük məsafələr qət etməliydilər.

Şimali Koreya ilə Cənubi Koreya

arasındakı sərhədi keçmək

demək olar ki imkansızdı.

Qəribə də olsa, bununçün, təyyarə ilə Çinə,

ordan da Şimali Koreya sərhədinə doğru yola düşdüm.

Ailəm Çin dilində danışa bilmədiyi üçün

onlara mən bələdçilik etməli oldumş

2000 mildən çox Çində,

sonra isə Cənub Şərqi Asiyaya doğru.

Avtobusla səyahət bir həftə çəkdi,

və bir neçə dəfə demək olar ki, tutulurduq.

Bir dəfə Çinli bir polis işçisi

avtobusu saxladı və mindi.

Hər kəsin şəxsiyyət vəsiqəsini aldı

və onlara suallar verməyə başladı.

Ailəm Çin dilində başa düşmədiyi üçün

onların həbs olunacağını düşünürdüm.

Çinli polis ailəmə yaxınlaşan kimi

düşünmədən ayağa qalxdım və

bunlar kar və lal insanlardı dedim,

buna görə onları mən müşayiət edirəm.

Şübhəli şəkildə mənə baxdı,

amma xoşbəxtlikdən mənə inandı.

Laosla sərhədə qədər

bunu bütün yol boyu etdik,

lakin, təqribən bütün pulumu

Laosdakı sərhəd gözətçilərinə

rüşvət verməyə xərclədim.

Bütün bunlara baxmayaraq,

sərhədi keçdikdən sonra belə

qanunsuz keçdiyimizə görə

ailəm tutuldu və həbs edildi.

Cəriməni və rüşvəti ödədikdən 1 ay sonra

ailəm sərbəst buraxıldı,

amma qısa müddət sonra Laosun paytaxtında

ailəm yenidən tutuldu və həbs olundu.

Bu həyatımdakı ən pis hadisələrdən biri idi.

Ailəmi azadlığa çıxarmaq üçün hər şeyi etdim,

çox yaxınlaşmışdıq,

amma ailəm Cənubi Koreya səfirliyindən

qısa məsafədəki həbsə atılmışdı.

Ailəmin sərbəst buraxılması üçün

miqrasiya idarəsi və polis bölməsi arasında

ümidsizcə gedib-gəlirdim,

amma cəriməni və ya rüşvəti ödəmək üçün

lazımi qədər pulum artıq yox idi.

Bütün ümidlərimi itirmişdim.

Elə bu anda hansısa kişinin mənə səsləndiyini eşitdim,

"Problem nədir?"

Heç tanımadığım birinin

mənimlə maraqlanmağına çox təəccübləndim.

Zəif İngilis dilim və lüğətin köməyilə

vəziyyəti izah etdim,

və kişi tərəddüd etmədən bankomata doğru getdi.

Ailəmin və daha 2 Şimali Koreyalının

həbsdən qurtulması üçün qalan pulu ödədi.

Bütün qəlbimlə ona təşəkkür etdim və soruşdum,

"Niyə mənə kömək edirsiz?"

"Mən sənə kömək etmirəm" dedi.

"Şimali Koreyalı insanlara yardım edirəm."

Həmin vaxtın həyatımın simvolik

anı olduğunu başa düşdüm.

Bu yad mehriban adam mənim və Şimali Koreyalıların

ən çox ehtiyacı olduğu andakı ümidi təmsil etmişdi.

O, mənə yadların mərhəmətinin

və beynəlxalq ictimaiyyətin dəstəyinin həqiqətən də

bizim - Şimali Koreyalıların ehtiyacı duyduğu

ümid işığı olduğunu göstərmişdi

Sonunda uzun bir səfərdən sonra

mən və ailəm Cənubi Koreyada

yenidən bir araya gəldik,

amma azad olmaq bu döyüşün yalnız yarısıdır.

Bir çox Şimali Koreyalı ailəsindən uzaqlaşdırılır,

və yeni ölkəyə gəlib çatdıqda

həyatlarına çox az pulla və ya pulsuz başlayırlar.

Buna görə də təhsil, İngilis dili tədrisi, peşə təlimi

və dahası üçün

beynəlxalq ictimaiyyətdən yardım ala bilərik.

Həmçinin Şimali Koreyadakı

və xarici dünyadakı insanlar arasında

körpü rolunu da oynaya bilərik,

çünki çoxumuz hələ də orda olan

ailə üzvlərimizlə əlaqə saxlayır.

Şimali Koreyanı daxildən dəyişə bilmək üçün

məlumat və pul göndəririk.

Həyatımda bu qədər kömək

və ilham aldığım üçün çox şanslı olmuşam.

Bunun üçün də beynəlxalq dəstəyin köməyilə

uğura can atan Şimali Koreyalılara

buna çatmaq üçün şans verməklə

kömək etmək istəyirəm.

Əminəm ki, TED səhnəsi də daxil olmaqla

bütün dünyada daha da çox Şimali Koreyalıların

məqsədlərinə çatmaqlarını görəcəksiz.

Təşəkkürlər.

(Alqışlar)