Jak ludzie racjonalizują oszustwo - Kelly Richmond Pope

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/how-people-rationalize-fraud-kelly-richmond-pope

Na pytanie, czy kradzież jest zła, większość ludzi odpowie: „Tak”. Ale w 2013 roku organizacje na całym świecie straciły 3,7 biliona dolarów przez oszustwa finansowe. Kelly Richmond Pope wyjaśnia, jak trójkąt oszustw, opracowany przez kryminologa Donalda Cresseya, może pomóc w zrozumieniu, jak porządni ludzie podejmują nieetyczne decyzje w codziennym życiu.

Lekcja: Kelly Richmond Pope, animacja: TED-Ed.

Na pytanie, czy kradzież jest zła,

większość ludzi odpowiedziałaby: "Tak".

Mimo to w 2013 roku
organizacje z całego świata

straciły 3,7 biliona dolarów
przez oszustwa finansowe,

takie jak defraudacja,

piramidy finansowe

czy wyłudzenia odszkodowań.

To nie była robota kilku opryszków.

Wielu ludzi jest podatnych

nie tylko na pokusę
popełnienia przestępstwa,

ale także wmówienie sobie,
że nie zrobili nic złego.

Dlaczego dochodzi do oszustw?

Choć indywidualne motywacje się różnią,

trójkąt oszustw,

model kryminologa Donalda Cresseya,

podaje trzy warunki popełnienia oszustwa.

To presja, okazja i racjonalizacja.

Presja motywuje człowieka do oszustwa.

Może być nią osobisty dług,

nałóg,

niskie zarobki,

nagła utrata pracy

lub choroba w rodzinie.

Co do okazji: wielu ludzi. zarówno
w państwowym jak i prywatnym sektorze,

ma dostęp do narzędzi
umożliwiających oszustwo,

firmowych kart kredytowych,

wewnętrznych danych firmy

albo kontroluje budżet.

Połączenie presji

i okazji do oszustwa

tworzy dużą pokusę.

Ale nawet te dwa elementy

potrzebują trzeciego: racjonalizacji.

Wielu oszustów zostaje
przestępcami po raz pierwszy,

więc, aby móc zrobić wykroczenie,

muszą się usprawiedliwić.

Jedni tłumaczą sobie, że mało zarabiają
albo są przepracowani.

Inni sądzą, że ich oszustwo nie ma ofiar

i planują nawet później zwrócić pieniądze.

Część oszustów

wcale się tak nie postrzega.

Pracownicy fałszują karty ewidencji
czasu pracy lub raporty wydatków,

podatnicy zatajają zarobki,

a usługodawcy zawyżają ceny ubezpieczeń.

Choć szkodliwość wydaje się znikoma

i czasem wynosi tylko kilkaset dolarów,

wszystko razem zbiera się w ładną sumę.

Jest też oszustwo na wielką skalę.

W 2003 roku włoski koncern spożywczy
Parmalat zbankrutował,

bo wykryto fałszywe konto
na 4 miliardy dolarów

i fałszywe sprawozdania finansowe,

mające ukryć straty pieniężne.

Ponieważ firmą zarządzała rodzina,

przeprowadzanie regularnych
kontroli było utrudnione,

a firma liczyła
na odzyskanie strat po cichu,

zanim ktoś się o tym dowie.

To nie jest po prostu
korporacyjna chciwość.

Rząd i organizacje non-profit
są tak samo podatne na oszustwo.

Jako skarbnik miasta Dixon w Illinois

Rita Crundwell sprzeniewierzyła
ponad 53 miliony dolarów.

Była w czołówce hodowców koni

i zwyciężyła w 52 mistrzostwa świata.

Ale koszt utrzymania stadniny
to 200 tysięcy dolarów miesięcznie.

Dzięki swojej pozycji
Crundwell kontrolowała finanse,

mogła więc łatwo przelewać pieniądze

i używać ich do celów prywatnych,

co pozostało niezauważone
przez dwadzieścia lat.

Podobno Crundwell czuła się upoważniona

do luksusu przez swoją pozycję

i sławę, którą przyniosła miastu.

Wygodnie jest myśleć,
że oszustwo nie ma ofiar,

bo korporacje to nie ludzie.

Ale oszustwo zawsze krzywdzi ludzi.

Pracownicy Parmalatu stracili pracę,

podatki mieszkańców Dixon
poszły na utrzymanie koni,

a klientom firm podniesiono ceny,
żeby pokryć straty.

Czasem efekty oszustwa są druzgocące,

jak wtedy, gdy Bernard Madoff
pozbawił ludzi oszczędności życia.

Ale często są też subtelne i ukryte.

Mimo to ktoś gdzieś za to zapłaci.