Đợt dịch bệnh tiếp theo? Chúng ta chưa sẵn sàng

Năm 2014, thế giới ngăn chặn được dịch bệnh khủng khiếp toàn cầu - dịch Ebola, nhờ hàng ngàn nhân viên y tế quên mình, thực ra, nhờ cả may mắn. Trong nhận thức muộn màng, chúng ta biết đáng lẽ phải làm được tốt hơn thế. Vì vậy, bây giờ là thời gian biến tất cả các ý tưởng tốt đẹp của chúng ta thành hiện thực, từ hoạch định đến nghiên cứu vắc-xin đến đào tạo nhân viên y tế. Bill Gates đã gợi ý như thế, "không cần phải hoảng sợ ... nhưng chúng ta cần hành động ngay."

Khi tôi còn bé,

hiểm họa chúng tôi sợ nhất
là chiến tranh hạt nhân.

Đó là lý do chúng tôi có
thùng như thế này trong tầng hầm,

chứa đầy các thùng nước
và thức ăn.

Khi chiến tranh hạt nhân xảy ra,

chúng tôi định đi xuống tầng hầm,
ngồi xổm xuống và ăn thức ăn trong thùng.

Ngày nay nguy cơ lớn nhất
trong thảm họa toàn cầu

không giống như vậy.

Thay vào đó,
nó như thế này.

Nếu cái gì tước đi sinh mạng
hơn 10 triệu người trong vài thập kỉ tới,

nhiều khả năng đó là
virus lây nhiễm mức độ cao

hơn là chiến tranh.

Không phải tên lửa,
mà là vi khuẩn.

Phần đa lý do là

chúng ta đã đầu tư số tiền lớn
để ngăn ngừa hạt nhân.

Nhưng thực sự đầu tư rất ít
vào hệ thống ngăn ngừa dịch bệnh.

Chúng ta chưa sẵn sàng
cho dịch bệnh sắp tới.

Hãy nhìn vào dịch bệnh Ebola.

Chắc hẳn các bạn
đã đọc về nó trên báo,

rất nhiều thách thức khó khăn.

Tôi đã theo sát nó qua các
công cụ phân tích tình huống

chúng tôi sử dụng để theo dõi
tình hình loại trừ bệnh bại liệt.

Khi bạn nhìn xem
điều đang diễn ra,

vấn đề không phải là có hệ thống
làm việc chưa đủ hiệu quả,

mà là không có
một hệ thống nào cả.

Thực tế, có nhiều
mảnh ghép quan trọng bị thiếu.

Chúng ta không có sẵn
nhóm nhà nghiên cứu dịch bệnh gửi đi

xem xét trực tiếp loại bệnh,
nghiên cứu mức độ lây lan.

Các ca bệnh chỉ được biết
trên báo chí.

Thông tin đến quá trễ
trước khi được công bố

và cực kỳ thiếu chính xác.

Chúng ta không có sẵn đội y khoa.

Chúng ta không có phương thức
tập dượt cho mọi người.

Hiện nay, tổ chức Bác sĩ không biên giới
điều phối thành công các tình nguyện viên.

Nhưng dù thế, ta còn chậm hơn nhiều
so với việc chúng ta nên đưa

hàng ngàn người làm việc
vào những quốc gia này

Và một đại dịch lớn sẽ yêu cầu chúng ta
phải có hàng trăm ngàn người làm việc.

Đã không có ai ở đó
để xem xét phương án điều trị.

Không có ai chẩn đoán triệu chứng.

Không có ai tìm hiểu
nên sử dụng công cụ nào.

Ví dụ, chúng ta có thể
lấy máu người sống sót,

xử lý và cấy plasma vào
cơ thể người để phòng bệnh.

Nhưng chúng ta chưa bao giờ thử.

Chúng ta đã bỏ lỡ nhiều điều.

Và những điều này
thực sự là thất bại toàn cầu.

WHO được tài trợ kiểm soát dịch bệnh,
nhưng họ không làm những việc này.

Trên màn ảnh, việc làm này
hoàn toàn khác biệt.

Có một nhóm nhà dịch tễ học đẹp trai
sẵn sàng lên đường,

họ đi vào và ngăn chặn thành công ổ dịch
nhưng nó chỉ thuần chất Hollywood.

Dự phòng thất bại có thể
khiến cho dịch bệnh sắp tới

tàn phá mãnh liệt
hơn cả Ebola.

Hãy nhìn tình hình phát triển
của dịch Ebola trong năm qua.

Khoảng 10,000 người đã chết,

và hầu hết ở ba nước Đông Phi.

Có 3 lý do tại sao
nó không lan rộng nữa.

Đầu tiên là có nhiều nhân viên y tế
làm những công việc dũng cảm.

Họ tìm người dân
và ngăn ngừa bệnh lan rộng.

Thứ hai là bản chất của virus.

Virus Ebola không lây nhiễm
qua đường không khí.

Và khi mắc bệnh,

hầu như những người bị bệnh
đều nằm liệt giường.

Thứ ba, dịch bệnh
không lan tràn vào khu đô thị.

Đó chỉ là may mắn.

Nếu nó lan tràn vào
các khu đô thị,

số lượng các ca nhiễm
sẽ lớn hơn rất nhiều.

Nên lần tới, chúng ta có thể
sẽ không gặp may như vậy.

Có thể có virus lây nhiễm vào con người
vẫn khiến họ đủ khỏe

để đi máy bay,
hay ra chợ.

Nguồn virus có thể là đại dịch
tự nhiên như khuẩn Ebola,

hay có thể là
khủng bố sinh học.

Có những điều sẽ làm cho
mọi việc trở nên tồi tệ ngàn lần.

Hãy nhìn vào ví dụ thực tế
virus lây lan trong không khí,

Dịch Cúm Tây Ban Nha năm 1918.

Đây là điều sẽ xảy ra:

Virus lan truyền trên thế giới
cực kỳ nhanh, rất nhanh.

Bạn có thể thấy hơn 300 triệu người
chết do đại dịch đó.

Vậy nên đây là
một vấn đề nghiêm trọng.

Chúng ta cần phải quan tâm.

Nhưng trên thực tế, chúng ta có thể
xây dựng hệ thống phản hồi tốt.

Chúng ta có nhiều lợi ích từ
khoa học và công nghệ ở đây.

Chúng ta có di động

để thu thập thông tin từ cộng đồng
và đưa thông tin tới họ.

Chúng ta có bản đồ vệ tinh có thể
xem mọi người đang ở đâu, đi đến chỗ nào.

Chúng ta có nhiều tiến bộ
về sinh học

có thể thay đổi đáng kể thời gian
quay vòng để tìm hiểu về mầm bệnh

và có thể chế tạo thuốc và vắc-xin
phù hợp với mầm bệnh đó.

Vậy là chúng ta có các công cụ,

nhưng những công cụ này cần được
đặt vào trong hệ thống y tế toàn cầu.

Và chúng ta cần trang bị sẵn sàng.

Bài học tốt nhất, theo tôi,
về cách chuẩn bị

một lần nữa là những gì
chúng ta làm vì chiến tranh.

Với người lính, chúng ta
có toàn thời gian, đợi xuất phát.

Đội quan dự phòng có thể
tăng lên số lượng lớn.

NATO có đơn vị lưu đoọng
có thể điều động nhanh chóng.

NATO tiến hành nhiều trò chơi
chiến tranh, họ được huấn luyện tốt chứ?

Liệu họ có hiểu về nhiên liệu
và hậu cần

và tần sóng radio giống nhau?

Vâng, họ luôn sẵn sàng ra đi.

Đó là những việc chúng ta
cần đối phó với dịch bệnh.

Những mảnh ghép quan trọng
là gì?

Thứ nhất, chúng ta cần có
hệ thống y tế mạnh ở các nước nghèo.

Đó là nơi các bà mẹ
có thể sinh nở an toàn,

trẻ em được tiêm đủ vắc-xin.

Nhưng, cũng nơi đó chúng ta sẽ
chứng kiến sự bùng nổ rất sớm.

Chúng ta cần có
đội y tế dự phòng:

rất nhiều người đã được
đào tạo và có nền tảng

họ sẵn sàng lên đường
với các chuyên gia.

Và tiếp đến chúng ta cần
sắp xếp đội y tế đi với quân đội,

tận dụng năng lực của quân nhân
như di chuyển nhanh, làm hậu cần

và đảo bảo an ninh khu vực.

Chúng ta cần làm mô phỏng,

trò chơi vi trùng, không phải trò chơi
chiến đấu, để xem lỗ hổng ở đâu.

Lần trước một trò chơi vi trùng
được đưa ra ở Mỹ

năm 2001, trò chơi đó không
nhận được phản hồi tốt lắm.

Tỉ số của trận đấu là:
vi trùng: 1, con người: 0.

Cuối cùng, ta cần nhiều
Nghiên cứu&Phát triển tiên tiến

về vắc-xin & chẩn đoán.

Đã có nhiều đột phá lớn,
giống như virus Adeno liên hợp

có thể đạt được hiệu quả
nhanh chóng.

Hiện tại tôi chưa có
con số chính xác chi phí hết bao nhiêu,

nhưng tôi chắc chắn nó sẽ khiêm tốn
hơn nhiều so với thiệt hại tiền tàng.

Ngân hàng thế giới ước tính
nếu chúng ta gặp phải dịch cúm toàn cầu,

tài sản thế giới sẽ giảm xuống
hơn 3 nghìn tỉ đô

và hàng triệu triệu người chết.

Món đầu tư này đem lại
lợi ích to lớn

vượt xa việc sẵn sàng
chiến đấu với dịch bệnh.

Chăm sóc sức khỏe thiết yếu,
nghiên cứu phát triển,

những điều này sẽ làm giảm đi
bất bình đẳng y tế toàn cầu

và làm cho thế giới
an toàn rất nhiều.

Vì thế tôi cho rằng điều này
hoàn toàn cần phải được ưu tiên.

Không cần phải hoảng sợ.

Chúng ta không phải tích trữ mỳ ăn
hoặc trốn dưới tầng hầm.

Nhưng chúng ta cần bắt tay làm ngay
vì thời gian không chờ đợi chúng ta.

Trên thực tế, nếu có một điều lạc quan
nó có thể đến từ vụ dịch bệnh Ebola,

có thể xem đó là một cảnh báo sớm,
tiếng gọi cảnh tỉnh, hãy sẵn sàng.

Nếu bắt đầu ngay bây giờ, chúng ta
có thể sẵn sàng cho dịch bệnh sắp tới.

Xin cảm ơn.

(Vỗ tay)