Η επερχόμενη κρίση στα αντιβιοτικά

Τα αντιβιοτικά σώσουν ζωές. Όμως, τα χρησιμοποιούμε πάρα πολύ -- και συχνά χωρίς να είναι απολύτως απαραίτητα, όπως για την αντιμετώπιση της γρίπης, ακόμη και για την φτηνότερη ανάπτυξη κοτόπουλων. Το αποτέλεσμα, αναφέρει ο ερευνητής Ραμάναν Λαξμιναράιαν, είναι ότι τα φάρμακα θα σταματήσουν να ανταποκρίνονται σε όλους καθώς τα βακτήρια που στοχεύουν θα αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη ανθεκτικότητα. Ζητάει απ' όλους μας (ασθενείς και γιατρούς) να σκεφτούμε τα αντιβιοτικά - και τη συνεχή τους αποτελεσματικότητα - ως ένα πεπερασμένο πόρο, να σκεφτούμε δύο φορές πριν τα αξιοποιήσουμε. Είναι μια γοητευτική ματιά στο πώς οι παγκόσμιες ιατρικές εξελίξεις μπορούν να νικήσουν ουσιαστικά.

Ο πρώτος ασθενής που θεραπεύτηκε
ποτέ με αντιβιοτικό

ήταν ένας αστυνομικός στην Οξφόρδη.

Στο ρεπό του γραντζουνίστηκε

από ένα αγκάθι τριαντάφυλλου
ενώ εργαζόταν στον κήπο.

Αυτή τη μικρή γρατζουνιά μολύνθηκε.

Κατά τη διάρκεια των επόμενων ημερών

το κεφάλι του είχε διογκωθεί με αποστήματα

και πράγματι το μάτι του μολύνθηκε τόσο
που αναγκάστηκαν να το αφαιρέσουν,

και μέχρι το Φεβρουάριο του 1941

αυτός ο καημένος άντρας
ήταν στα πρόθυρα του θανάτου.

Ήταν στο Θεραπευτήριο Ράντκλιφ
στην Οξφόρδη,

όπου ευτυχώς γι' αυτόν

μια μικρή ομάδα γιατρών
με επικεφαλής τον Δρ. Χάουαρντ Φλόρεϊ

είχε καταφέρει να συνθέσει

μια πολύ μικρή ποσότητα πενικιλίνης,

ένα φάρμακο το οποίο
είχε ανακαλυφτεί 12 χρόνια πριν

από τον Αλεξάντερ Φλέμιγκ

αλλά δεν είχε χρησιμοποιηθεί ποτέ
για την θεραπεία ενός ανθρώπου

και μάλιστα, κανείς δεν γνώριζε ακόμη
αν το φάρμακο θα λειτουργούσε,

αν ήταν γεμάτο ακαθαρσίες
οι οποίες θα σκότωναν τον ασθενή,

αλλά ο Φλόρεϊ και η ομάδα του σκέφτηκαν

ότι, εάν ήταν να το δοκιμάσουν,

θα το χορηγούσαν κάλλιστα
σε κάποιον που θα πέθαινε ούτως ή άλλως.

Έτσι, έδωσαν στον Άλμπερτ Αλεξάντερ,

στον αστυνομικό της Οξφόρδης, το φάρμακο,

και μέσα σε 24 ώρες
η υγεία του άρχισε να βελτιώνεται.

Ο πυρετός υποχώρησε
και η όρεξή του επανήλθε.

Τη δεύτερη μέρα αισθανόταν πολύ καλύτερα.

Άρχισαν να ξεμένουν από πενικιλίνη

έτσι, έτρεξαν με τα ούρα του
σε κοντινό εργαστήριο,

να την ανασυνθέσουν από τα ούρα του
και να του την χορηγήσουν ξανά,

κι αυτό λειτούργησε.

Την τέταρτη ημέρα προχωρούσε η ανάρρωση.

Αυτό ήταν ένα θαύμα.

Την πέμπτη μέρα ξέμειναν από πενικιλίνη

και ο καημένος άντρας απεβίωσε.

Αυτή η ιστορία δεν είχε αίσιο τέλος,

αλλά ευτυχώς για εκατομμύρια
άλλους ανθρώπους,

όπως το παιδί που θεραπεύτηκε
ξανά στις αρχές της δεκαετίας του '40,

το οποίο επίσης πέθανε από σήψη,

μέσα σε μόλις έξι μέρες,
μπορείτε να δείτε,

ανάρρωσε χάρη σε αυτό
το θαυματουργό φάρμακο, την πενικιλίνη.

Εκατομμύρια έχουν ζήσει

κι η παγκόσμια υγεία έχει βελτιστοποιηθεί.

Σήμερα τα αντιβιοτικά έχουν χρησιμοποιηθεί
για ασθενείς όπως αυτός,

αλλά έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί

κάπως επιπόλαια σε ορισμένες περιπτώσεις

για την θεραπεία
απλού κρυολογήματος ή γρίπης

που ίσως να μην είχαν ανταποκριθεί
σε ένα αντιβιοτικό,

και επίσης έχουν χρησιμοποιηθεί
σε μεγάλες ποσότητες υποθεραπευτικά,

που σημαίνει σε μικρές συγκεντρώσεις,

για να μεγαλώνουν γρηγορότερα
τα κοτόπουλα και τα γουρούνια.

Για να εξοικονομήσουμε μερικά λεπτά
στην τιμή του κρέατος

έχουμε χορηγήσει πολλά αντιβιοτικά σε ζώα,

όχι για θεραπεία, όχι σε άρρωστα ζώα,

αλλά πρωτίστως
για την ενίσχυση της ανάπτυξης.

Πού μας οδήγησε σήμερα αυτό;

Βασικά, η μαζική χρήση
των αντιβιοτικών σε όλο τον κόσμο

έχει επιβάλει τόσο μεγάλη
επιλεκτική πίεση επιλογής στα βακτήρια

που η ανθεκτικότητα είναι πλέον πρόβλημα,

γιατί τώρα έχουμε επιτρέψει την επιβίωση
μόνο των ανθεκτικών βακτηρίων.

Είμαι σίγουρος πως το έχετε όλοι διαβάσει
στις εφημερίδες,

το έχετε δει σε κάθε περιοδικό
που έπεσε στα χέρια σας,

αλλά θέλω πραγματικά να εκτιμήσετε

την σημαντικότητα αυτού του προβλήματος.

Αυτό είναι σοβαρό.

Στην επόμενη διαφάνεια θα σας δείξω

την αντίσταση του ακινητοβακτηριδίου
στις καρβαπενέμες.

Το ακινητοβακτηρίδιο είναι
επικίνδυνο νοσοκομειακό παθογόνο

κι οι καρβαπενέμες είναι
το ισχυρότερο αντιβιοτικό

που μπορούμε να χορηγήσουμε
εναντίον αυτού του βακτηριδίου.

Μπορείτε να δείτε το 1999,

αυτό είναι το μοντέλο αντίστασης
κυρίως, κάτω από το 10% στις ΗΠΑ.

Τώρα παρατηρήστε τι συμβαίνει
όταν παίζουμε το βίντεο.

Οπότε, δεν ξέρω που ζείτε

αλλά, όπου και να είναι,

είναι σαφώς πολύ χειρότερα τώρα
απ' ό,τι ήταν το 1999

και αυτό είναι το πρόβλημα
της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά.

Είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα

που επηρεάζει και τις πλούσιες
και τις φτωχές χώρες

και βασικά θα μπορούσατε να πείτε,

καλά, δεν είναι αυτό
απλά ένα ιατρικό πρόβλημα;

Εάν διδάξουμε τους γιατρούς
να χορηγούν αντιβιοτικά με φειδώ,

εάν διδάξουμε τους ασθενείς
να μην απαιτούν αντιβιοτικά,

ίσως αυτό δεν θα είναι ένα ζήτημα,

και ίσως οι φαρμακευτικές εταιρείες
πρέπει να εργάζονται περισσότερο

για ανάπτυξη περισσότερων αντιβιοτικών.

Αποδεικνύεται ότι υπάρχει
κάτι θεμελιώδες στα αντιβιοτικά

που τα διαφοροποιεί από τα άλλα φάρμακα,

δηλαδή εάν κάνω κατάχρηση αντιβιοτικών
ή χρησιμοποιώ αντιβιοτικά,

δεν επηρεάζομαι μόνο εγώ
αλλά επηρεάζονται και οι άλλοι επίσης,

με τον ίδιο τρόπο όπως,
αν επιλέξω να οδηγήσω μέχρι τη δουλειά

ή να ταξιδέψω αεροπορικώς
για να πάω κάπου,

τότε το κόστος που επιβάλω στους άλλους
μέσω της κλιματικής αλλαγής

διαμοιράζεται παντού

και δεν λαμβάνω κατ' ανάγκην υπόψη
αυτό το κόστος.

Αυτό είναι που οι οικονομολόγοι
ίσως αποκαλούν πρόβλημα των κοινών,

αυτό το πρόβλημα είναι ακριβώς

αυτό που αντιμετωπίζουμε επίσης
στην περίπτωση των αντιβιοτικών:

ότι κανείς δεν λαμβάνει υπόψιν,

ούτε άτομα, ούτε ασθενείς,
ούτε νοσοκομεία ή όλο το σύστημα υγείας,

δεν υπολογίζουν το κόστος
που έχει για τους άλλους

ο τρόπος που χρησιμοποιούνται
τα αντιβιοτικά στην πραγματικότητα.

Αυτό είναι ένα πρόβλημα παρόμοιο

με ένα άλλο τομέα που όλοι γνωρίζουμε,

που είναι η χρήση καυσίμου
και της ενέργειας

και φυσικά της ενεργειακής κατανάλωσης
που εξαντλεί και την ενέργεια

και οδηγεί επίσης στη τοπική ρύπανση
και στη κλιματική αλλαγή.

Τυπικά, στην περίπτωση της ενέργειας

υπάρχουν δύο τρόποι
αντιμετώπισης του προβλήματος.

Ο ένας είναι ότι μπορούμε να κάνουμε
καλύτερη χρήση του υπάρχοντος πετρελαίου,

το οποίο είναι ανάλογο

με την καλύτερη χρήση
των υφιστάμενων αντιβιοτικών,

και μπορούμε να το κάνουμε
με μια σειρά τρόπων

που θα συζητήσουμε σε πολύ λίγο,

αλλά η άλλη επιλογή είναι η λύση
«Σκάψε, παιδί μου, σκάψε»,

η οποία στην περίπτωση των αντιβιοτικών,

είναι η ανακάλυψη καινούργιων.

Αυτά τα δύο δεν είναι ξεχωριστά.

Αυτά σχετίζονται διότι,

εάν επενδύσουμε σημαντικά
σε νέες γεωτρήσεις πετρελαίου,

θα μειώσουμε τα κίνητρα
της διατήρησής του πετρελαίου,

με τον ίδιο τρόπο
που θα συμβεί με τα αντιβιοτικά.

Το αντίστροφο επίσης
που θα συμβεί είναι ότι,

εάν χρησιμοποιούμε σωστά τα αντιβιοτικά.

δεν χρειάζεται να κάνουμε επενδύσεις
για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων.

Εάν νομίζετε πως αυτά τα δύο

είναι εντελώς ισορροπημένα
μεταξύ αυτών των δύο επιλογών

θα μπορούσατε να θεωρήσετε το γεγονός ότι

αυτό είναι ένα παιχνίδι που παίζουμε.

Είναι ένα από τα παιχνίδια συνεξέλιξης,

και συνεξέλιξη προκύπτει,
στη συγκεκριμένη εικόνα,

μεταξύ των τσιτάχ και των γαζέλων.

Τα τσιτάχ έχουν εξελιχθεί
να τρέχουν γρηγορότερα

γιατί αλλιώς δεν θα πιάσουν κανένα γεύμα.

Οι γαζέλες έχουν εξελιχθεί
να τρέχουν πιο γρήγορα

επειδή, εάν δεν τρέχουν πιο γρήγορα,
θα καταλήξουν να είναι γεύμα.

Αυτό είναι το παιχνίδι
που παίζουμε εναντίον των βακτηρίων

με τη διαφορά ότι δεν είμαστε τα τσιτάχ,
είμαστε οι γαζέλες,

και τα βακτήρια,

μόνο κατά τη διάρκεια
αυτής της μικρής ομιλίας,

θα είχαν κάνει παιδιά και εγγόνια

και θα είχαν ανακαλύψει
πως να είναι ανθεκτικά

μόνο με την επιλογή
μέσω της μεθόδου δοκιμής και του λάθους

προσπαθώντας ξανά και ξανά.

Πώς παραμένουμε ένα βήμα
μπροστά από τα βακτήρια;

Έχουμε διαδικασίες ανακάλυψης φαρμάκων,
εξέταση μορίων, κλινικές δοκιμές,

και τέλος, όταν νομίζουμε
πως βρήκαμε το φάρμακο,

τότε έχουμε την ρυθμιστική διαδικασία
της Διεύθυνσης Τροφίμων και Φαρμάκων.

Mόλις τα περάσουμε όλα αυτά

τότε προσπαθούμε να παραμείνουμε
ένα βήμα μπροστά από τα βακτήρια.

Σαφώς δεν είναι ένα παιχνίδι
που μπορεί να συνεχιστεί για καιρό

ή που μπορούμε να το κερδίσουμε
απλά καινοτομώντας.

Πρέπει να επιβραδύνουμε
τον ρυθμό συνεξέλιξης,

υπάρχουν ιδέες που μπορούμε
να δανειστούμε από την ενέργεια,

οι οποίες είναι χρήσιμες

για το πως θα το κάνουμε αυτό
και στην περίπτωση των αντιβιοτικών.

Εάν για παράδειγμα σκεφτείτε
πώς τιμολογούμε την ενέργεια,

λαμβάνουμε υπόψη τους φόρους εκπομπών,

που σημαίνει ότι επιβάλουμε
το κόστος της ρύπανσης

σε ανθρώπους που πράγματι
χρησιμοποιούν αυτή την ενέργεια.

Θα μπορούσαμε να το εξετάσουμε αυτό
και με τα αντιβιοτικά

και ίσως θα μας εξασφάλιζε

ότι τα αντιβιοτικά
πράγματι χρησιμοποιούνται κατάλληλα.

Υπάρχουν ενεργειακές επιδοτήσεις

για καύσιμα που δεν είναι μολύνουν
τόσο πολύ

ή που ίσως να μην χρειάζονται
τα ορυκτά καύσιμα.

Σήμερα, η αναλογία εδώ είναι,

ότι ίσως πρέπει να απομακρυνθούμε
από τη χρήση των αντιβιοτικών,

και εάν το σκεφτείτε αυτό,

ποια είναι τα καλά υποκατάστατα
για τα αντιβιοτικά;

Φαίνεται ότι, οτιδήποτε μειώνει την ανάγκη
για αντιβιοτικά, θα λειτουργούσε,

αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει
καλύτερο έλεγχο νοσοκομειακών λοιμώξεων,

ή εμβολιασμό των ανθρώπων,

ειδικά κατά της εποχιακής γρίπης.

Η εποχιακή γρίπη είναι πιθανότατα

η μεγαλύτερη αιτία χρήσης αντιβιοτικών,

τόσο σε αυτή τη χώρα
όσο και σε πολλές άλλες,

κι αυτό πραγματικά θα βοηθούσε.

Η τρίτη επιλογή θα περιελάμβανε
κάτι σαν τις εμπορεύσιμες άδειες.

Αυτές φαίνονται σαν μακρινά σενάρια,

όμως, εάν σκεφτείτε το γεγονός

ότι μπορεί να μην έχουμε αντιβιοτικά
για πολλούς άρρωστους ανθρώπους,

θα εξετάζαμε το γεγονός

να καθορίσουμε ποιος πράγματι χρειάζεται
κάποια από αυτά τα αντιβιοτικά

σε σχέση με άλλους,

όπου μερικά από αυτά πρέπει να αποτελούν
τη βάση της κλινικής ανάγκης

αλλά επίσης και της τιμολόγησης.

Ασφαλώς χρειάζεται
η εκπαίδευση των καταναλωτών.

Πολύ συχνά οι άνθρωποι
κάνουν κατάχρηση αντιβιοτικών

ή συνταγογραφούν πάρα πολλά
χωρίς απαραιτήτως να το αντιλαμβάνονται,

και οι μηχανισμοί ανατροφοδότησης
έχει διαπιστωθεί ότι είναι χρήσιμοι,

και στην ενέργεια --

Όταν λέτε σε κάποιον

ότι καταναλώνει πολύ ενέργεια
στην ώρα αιχμής

τότε τείνει να κάνει περικοπές,

το ίδιο παράδειγμα έχει πραγματοποιηθεί

και στην περίπτωση των αντιβιοτικών.

Ένα νοσοκομείο στο Σεντ Λούις

παρουσίασε σε ένα διάγραμμα
τα ονόματα των χειρουργών

ταξινομώντας πόσα αντιβιοτικά
χρησιμοποίησαν αυτοί τον περασμένο μήνα,

ήταν καθαρά ενημερωτική ανατροφοδότηση
χωρίς καθόλου διαπόμπευση,

αλλά ουσιαστικά παρείχε
πληροφορίες στους χειρούργους

ώστε να μπορέσουν να ξανασκεφτούν

τον τρόπο που χρησιμοποίησαν
τα αντιβιοτικά.

Τώρα, μπορούν επίσης να γίνουν πολλά

στην πλευρά του εφοδιασμού φαρμάκων.

Εάν κοιτάξετε την τιμή της πενικιλίνης
το ημερήσιο κόστος είναι περίπου 10 λεπτά.

Είναι ένα αρκετά φτηνό φάρμακο.

Αν παίρνετε φάρμακα
τα οποία έχουν εισαχθεί έκτοτε

- όπως λινεζολίδη ή δαπτομυκίνη -

είναι πολύ πιο ακριβά,

έτσι, σε ένα κόσμο

που έχει συνηθίσει να πληρώνει
ημερησίως 10 λεπτά για αντιβιοτικά

η ιδέα να πληρώνουν 147,38 ευρώ
φαίνεται υπερβολική.

Αλλά αυτό τι μας λέει πραγματικά;

Αυτή η τιμή μας πληροφορεί

ότι δεν θα πρέπει πλέον
να θεωρούμε δεδομένα

τα φτηνά, αποτελεσματικά αντιβιοτικά
στο άμεσο μέλλον,

και αυτή η τιμή είναι μια ένδειξη

ότι ίσως χρειάζεται να δώσουμε
ιδιαίτερη προσοχή στη διατήρησή τους.

Η τιμή είναι επίσης μια ένδειξη

ότι ίσως πρέπει να αρχίσουμε
να ψάχνουμε σε άλλες τεχνολογίες,

με τον ίδιο τρόπο
που η τιμή της βενζίνης είναι μια ένδειξη

και μια ώθηση προς την ανάπτυξη
των ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων.

Οι τιμές είναι σημαντικά μηνύματα
και χρειάζεται να δίνουμε προσοχή

αλλά επίσης χρειάζεται
να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι,

αν και αυτές οι υψηλές τιμές
φαίνονται ασυνήθιστες για τα αντιβιοτικά,

δεν συγκρίνονται με την ημερήσια τιμή
ορισμένων καρκινικών φαρμάκων

που μπορούν να παρατείνουν τη ζωή
για μερικούς μήνες ή ίσως για ένα χρόνο,

ενώ τα αντιβιοτικά ενδεχομένως
να σώσουν τη ζωή του ασθενή για πάντα.

Αυτό θα συνεπάγεται
μια εντελώς νέα παραδειγματική αλλαγή,

μια επίσης τρομακτική αλλαγή,

επειδή σε πολλές περιοχές
αυτής της χώρας και του κόσμου,

η ιδέα πληρωμής 163,76 ευρώ την μέρα
μόνο για αντιβιοτική θεραπεία,

είναι απλά αδιανόητη.

Έτσι χρειάζεται να σκεφτούμε περί αυτού.

Τώρα, υπάρχουν ασφαλείς επιλογές

οι οποίες είναι εναλλακτικές τεχνολογίες
πάνω στις οποίες εργάζονται άνθρωποι.

Περιλαμβάνουν βακτηριοφάγους, προβιοτικά,
αίσθηση απαρτίας και συμβιωτικά.

Όλοι αυτοί είναι αρκετά χρήσιμοι τρόποι
για να τους επιδιώξουμε

και θα γίνουν ακόμα πιο προσοδοφόροι

όταν η τιμή των νέων αντιβιοτικών
αρχίσει να αυξάνεται,

έχουμε δει ότι η αγορά δεν ανταποκρίνεται

και η κυβέρνηση εξετάζει τώρα τρόπους

για την επιδότηση ανάπτυξης
νέων αντιβιοτικών.

Όμως, υπάρχουν προκλήσεις εδώ.

Δεν θέλουμε απλά να ξοδέψουμε χρήματα.

Θέλουμε να είμαστε σε θέση
να επενδύσουμε σε νέα αντιβιοτικά

με τρόπους που πραγματικά ενθαρρύνουν

την κατάλληλη χρήση
και τις πωλήσεις αυτών των αντιβιοτικών,

και αυτό είναι πράγματι
μια πραγματική πρόκληση εδώ.

Επιστρέφοντας σε αυτές τις τεχνολογίες,

θυμάστε όλοι το ρητό
από την περίφημη ταινία δεινοσαύρων,

«Η φύση θα βρει έναν τρόπο».

Δεν είναι και καλά αυτές μόνιμες λύσεις.

Χρειάζεται πραγματικά να θυμόμαστε ότι,

όποια και να ήταν η τεχνολογία,
η φύση θα βρει κάποιους τρόπους επίλυσης.

Μπορεί να σκεφτείτε,

αυτό είναι απλώς ένα πρόβλημα
μόνο με αντιβιοτικά και βακτήρια

αλλά αποδεικνύεται ότι έχουμε
ακριβώς το ίδιο πρόβλημα

σε πολλούς άλλους τομείς,
όπως και με την πολυανθεκτική φυματίωση,

το οποίο είναι σοβαρό πρόβλημα
στην Ινδία και στην Νότια Αφρική.

Χιλιάδες ασθενείς πεθαίνουν επειδή

τα δεύτερης γραμμής φάρμακα
είναι πολύ ακριβά,

σε ορισμένες περιπτώσεις
ούτε αυτά λειτουργούν

όταν έχετε πολυανθεκτική φυματίωση.

Οι ιοί γίνονται ανθεκτικοί.

Γεωργικά παράσιτα.
Παράσιτα της ελονοσίας.

Αυτή τη στιγμή, ένα μεγάλο μέρος
του κόσμου εξαρτάται από ένα φάρμακο,

από τα φάρμακα αρτεμισινίνης,

για την εξ ολοκλήρου θεραπεία
της ελονοσίας.

Έχει ήδη εμφανιστεί
αντίσταση στην αρτεμισινίνη,

και αν αυτή πρόκειται να εξαπλωθεί,
τότε θέτει σε κίνδυνο

το μόνο φάρμακο που έχουμε
κατά της ελονοσίας σε όλο τον κόσμο

με ασφαλή και αποτελεσματικό τρόπο
θεραπείας.

Τα κουνούπια αναπτύσσουν αντίσταση.

Εάν έχετε παιδιά,
πιθανώς να γνωρίζετε για τις ψείρες,

αν είστε από την Νέα Υόρκη

καταλαβαίνω ότι υπάρχουν
συγκεκριμένα εκεί κοριοί.

Αυτοί είναι επίσης ανθεκτικοί.

Πρέπει να αναφέρουμε
ένα παράδειγμα της άλλη πλευράς.

Αποδεικνύεται ότι οι αρουραίοι
είναι ανθεκτικοί στα δηλητήρια.

Αυτό που είναι κοινό
σε όλα αυτά τα πράγματα

είναι η ιδέα ότι είχαμε αυτές
τις τεχνολογίες για τον έλεγχο της φύσης

μόνο για τα τελευταία 70, 80 ή 100 χρόνια

και ουσιαστικά σε μια στιγμή

έχουμε σπαταλήσει
την ικανότητά μας για έλεγχο

γιατί δεν έχουμε αναγνωρίσει

ότι η φυσική επιλογή και η εξέλιξη
θα βρουν τρόπο να επιστρέψουν

και χρειάζεται να αναθεωρήσουμε πλήρως

τον τρόπο με τον οποίο θα χρησιμοποιήσουμε
μέτρα για τον έλεγχο βιολογικών οργανισμών

και να ξανασκεφτούμε
πώς θα δώσουμε κίνητρα

στην ανάπτυξη, στην εφαρμογή,

στην περίπτωση
των συνταγογραφούμενων αντιβιοτικών,

και στη χρήση αυτών
των πολύτιμων πόρων.

Πρέπει να αρχίσουμε να τα βλέπουμε
ως φυσικούς πόρους.

Βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι.

Η μία επιλογή είναι να προχωρήσουμε
μέσω του αναστοχασμού

και να εξετάσουμε προσεκτικά τα κίνητρα

ώστε να αλλάξουμε τον τρόπο
που λειτουργούμε.

Η εναλλακτική επιλογή είναι

ένας κόσμος στον οποίο
ακόμη και ένα χορταράκι

είναι ένα δυνητικά θανατηφόρο όπλο.

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)