Return to Video

Bu robotlar bir afetten sonra kurtarmaya geliyor

  • 0:00 - 0:06
    Her yıl afetlerde bir milyonun
    üzerinde insan hayatını kaybeder.
  • 0:06 - 0:11
    2,5 milyon insan kalıcı olarak
    sakatlanır veya yer değiştirir,
  • 0:11 - 0:15
    toplumların iyileşmesi
    20 ila 30 yıl alır
  • 0:15 - 0:18
    ve ekonomik kayıp milyarlarcadır.
  • 0:19 - 0:23
    Eğer ilk müdahaleyi bir gün
    daha kısaltırsanız,
  • 0:23 - 0:27
    tamamen iyileşmeyi bin gün veya
  • 0:27 - 0:30
    üç yıl kadar kısaltabilirsiniz.
  • 0:30 - 0:32
    Nasıl olduğunu görmek ister misiniz?
  • 0:32 - 0:34
    Eğer ilk müdahale edenler,
    içeri girip, hayat kurtarıp,
  • 0:34 - 0:37
    olabilecek taşma tehlikesini
    azaltabilirlerse,
  • 0:37 - 0:39
    bu diğer ekiplerin suyu,
    yolları, elektriği
  • 0:39 - 0:42
    onarmak için gelmeleri
    anlamına gelir;
  • 0:42 - 0:45
    o da inşaatçıların,
    sigortacıların, hepsinin
  • 0:45 - 0:48
    evleri tekrar inşa etmek için
    gelmeleri anlamına gelir;
  • 0:48 - 0:51
    o da ekonomiyi eski hâline
    getirebileceğiniz ve belki de
  • 0:51 - 0:56
    bir sonraki afete karşı daha iyi ve dayanıklı
    hâle getirebileceğiniz anlamına gelir.
  • 0:58 - 1:00
    Büyük bir sigorta şirketi,
  • 1:00 - 1:05
    eğer ev sahiplerinin taleplerini bir gün
    önce işleme koyabilirlerse,
  • 1:05 - 1:07
    o kişinin evinin tamir edilmesinde
  • 1:07 - 1:09
    altı aylık bir fark
    yaratacağını söylemişti.
  • 1:10 - 1:12
    Bu yüzden afet robot teknolojisi
    üzerinde çalışıyorum --
  • 1:12 - 1:17
    çünkü robotlar afetlerin daha
    hızlı geçmesini sağlayabilir.
  • 1:18 - 1:20
    Bunlardan bazılarını zaten gördünüz.
  • 1:20 - 1:22
    Bunlar İHA'lar.
  • 1:22 - 1:24
    Bunlar iki tip İHA:
  • 1:24 - 1:26
    Bir rotorlu hava aracı
    veya vızıldayan kuş;
  • 1:26 - 1:28
    bir sabit kanatlı, bir şahin.
  • 1:28 - 1:31
    2005'ten beri yoğun
    olarak kullanılıyorlar --
  • 1:31 - 1:33
    Katrina Kasırgası.
  • 1:33 - 1:36
    Size bu vızıldayan kuşun, bu rotorlu hava
    aracının nasıl çalıştığını göstereyim.
  • 1:36 - 1:39
    İnşaat mühendisleri için olağanüstü.
  • 1:39 - 1:43
    Yerde dürbünle veya uydu görüntüsüyle
    ya da daha yüksek açıda
  • 1:43 - 1:45
    uçan herhangi bir şeyle
  • 1:45 - 1:48
    alamayacağınız açılardan
    hasarı görebilmek.
  • 1:49 - 1:53
    Ancak buna ihtiyaç duyanlar sadece
    inşaat mühendisleri ve sigortacılar değil.
  • 1:53 - 1:55
    Bu sabit kanatlı, bu şahin
    gibi şeyleriniz var.
  • 1:55 - 1:59
    Bu şahin, coğrafi mekânsal keşifler
    için kullanılabilir.
  • 1:59 - 2:02
    Bununla görüntüleri birleştirip
  • 2:02 - 2:03
    3B olarak yeniden oluşturabilirsiniz.
  • 2:03 - 2:08
    Her ikisini de Vaşington eyaletindeki Oso
    toprak kaymasında kullandık,
  • 2:08 - 2:10
    çünkü büyük sorun
  • 2:10 - 2:13
    afeti coğrafi mekânsal ve
    hidrolojik olarak anlamaktı --
  • 2:13 - 2:14
    arama ve kurtarma olarak değil.
  • 2:14 - 2:17
    Arama ve kurtarma ekipleri
    kontrol altına almıştı
  • 2:17 - 2:18
    ve ne yaptıklarını biliyorlardı.
  • 2:18 - 2:22
    Daha büyük sorun, nehir ve toprak kaymasının
    müdahale edenleri süpürüp su altında
  • 2:22 - 2:23
    bırakmasının muhtemel olmasıydı.
  • 2:23 - 2:27
    Müdahale edenler ve mülk hasarı
    konusunda zorlayıcı olmakla kalmayıp,
  • 2:27 - 2:31
    Vaşington eyaletinin o kısmında
    somon balığı avcılığının
  • 2:31 - 2:32
    geleceğini de riske sokuyordu.
  • 2:32 - 2:35
    Bu yüzden neler olup bittiğini
    anlamaları lazımdı.
  • 2:35 - 2:37
    Yedi saat içinde, Arlington'dan çıkıp,
  • 2:37 - 2:42
    olay komuta merkezinden bölgeye
    araba sürüp, İHA'ları uçurup,
  • 2:42 - 2:46
    veriyi işleyip, Arlington komuta merkezine
    arabayla geri dönüldü --
  • 2:46 - 2:47
    yedi saat.
  • 2:47 - 2:51
    Onlara yedi saat içinde başka bir
    yoldan iki veya üç günde
  • 2:51 - 2:55
    elde edebilecekleri veriyi verdik
  • 2:55 - 2:57
    ve daha yüksek çözünürlükte.
  • 2:57 - 2:58
    Bu oyunu değiştiriyor.
  • 3:00 - 3:02
    Sadece İHA'ları düşünmeyin.
  • 3:02 - 3:04
    Elbette seksiler -- ama unutmayın,
  • 3:05 - 3:08
    dünyanın yüzde 80'i su kenarında yaşıyor
  • 3:08 - 3:11
    ve bu kritik altyapımızın su altında
    olduğu anlamına geliyor --
  • 3:11 - 3:14
    ulaşamayacağımız kısımlar,
    köprüler ve benzeri şeyler.
  • 3:14 - 3:17
    Bu yüzden insansız deniz araçlarımız var,
  • 3:17 - 3:21
    bir tipiyle zaten tanıştınız,
    yani SARbot, bir kare yunus.
  • 3:21 - 3:24
    Su altında gider ve sonar kullanır.
  • 3:24 - 3:26
    Neden deniz araçları bu kadar önemli
  • 3:26 - 3:29
    ve neden çok, çok önemliler?
  • 3:29 - 3:31
    Azımsanıyorlar.
  • 3:31 - 3:33
    Japonya'daki tsunamiyi düşünün --
  • 3:33 - 3:37
    400 millik sahil alanı tamamen harap oldu,
  • 3:37 - 3:42
    Birleşik Devletler'de Katrina Kasırgası
    ile harap olan sahil alanının iki katı.
  • 3:42 - 3:46
    Köprüleriniz, boru hatlarınız, limanlarınızdan
    bahsediyoruz -- yok oldular.
  • 3:46 - 3:48
    Eğer bir limanınız yoksa,
  • 3:48 - 3:51
    nüfusu desteklemek için yeterince
    yardım malzemesi
  • 3:51 - 3:52
    alma yolunuz yoktur.
  • 3:52 - 3:55
    Bu durum Haiti depreminde
    çok büyük bir sorundu.
  • 3:56 - 3:58
    Bu yüzden deniz araçlarına
    ihtiyacımız vardı.
  • 3:58 - 4:00
    SARbot'tan nasıl göründüğüne dair
  • 4:00 - 4:02
    bakış açısını görelim.
  • 4:02 - 4:04
    Bir balıkçı limanı üzerinde çalışıyorduk.
  • 4:04 - 4:10
    O balıkçı limanını, sonarını kullanarak
    dört saat içinde tekrar açmayı başardık.
  • 4:10 - 4:12
    Balıkçı limanına bir dalgıç ekibini
    sokabilmelerinin
  • 4:12 - 4:15
    altı ay alacağı söylendi
  • 4:15 - 4:18
    ve dalgıçların işi de iki hafta sürecekti.
  • 4:18 - 4:20
    O bölgenin ana ekonomisi olan,
  • 4:20 - 4:24
    bir nevi Cape Cod'ları olan, sonbahardaki
    balık sezonunu kaçıracaklardı.
  • 4:24 - 4:27
    İnsansız araçlar çok önemli.
  • 4:27 - 4:30
    Ancak biliyorsunuz, size gösterdiğim
    bütün robotlar küçük,
  • 4:30 - 4:34
    bunun nedeni robotların insanların
    yaptığı şeyleri yapmaması.
  • 4:34 - 4:36
    İnsanların gidemediği yerlere giderler.
  • 4:36 - 4:39
    Bunun için harika bir örnek Bujold.
  • 4:39 - 4:42
    İnsansız yer araçları özellikle küçüktür,
  • 4:42 - 4:43
    bu yüzden Bujold --
  • 4:43 - 4:45
    (Gülüşmeler)
  • 4:45 - 4:46
    Bujold'a merhaba deyin.
  • 4:46 - 4:49
    (Gülüşmeler)
  • 4:50 - 4:53
    Bujold, Dünya Ticaret Merkezi'nde
    Kule 1, 2 ve 3'e girebilmek için
  • 4:53 - 4:55
    yoğun şekilde kullanıldı.
  • 4:55 - 5:00
    Enkazın içine doğru tırmanıyor, aşağı iniyor,
    boşluğun derinlerine doğru gidiyorsunuz.
  • 5:00 - 5:05
    Sadece Dünya Ticaret Merkezi'ni Bujold'un
    gözüyle görmek için şuna bakın.
  • 5:05 - 5:10
    Bir insanı veya bir köpeği koyamayacağınız
    bir afetten söz ediyorsunuz --
  • 5:10 - 5:12
    ve yangın içerisinde.
  • 5:12 - 5:16
    Hayatta kalan birine ulaşmak
    için tek umut ta bodrumda,
  • 5:16 - 5:18
    yanan şeyler arasından
    gitmek durumdasınız.
  • 5:18 - 5:22
    Öylesine sıcaktı ki robotlardan birinin
    rayları erimeye ve atmaya başladı.
  • 5:23 - 5:26
    Robotlar insanların veya köpeklerin
    yerini tutmazlar
  • 5:26 - 5:28
    veya vızıldayan kuşlar veya
    şahinler ya da yunuslar.
  • 5:29 - 5:31
    İşleri başka şekilde yaparlar.
  • 5:31 - 5:36
    Müdahale edenlere, uzmanlara yeni
    ve inovatif şekilde yardımcı olurlar.
  • 5:36 - 5:41
    Ancak en büyük sorun, robotları
    daha küçük yapmak değil.
  • 5:41 - 5:43
    Onları ısıya daha dayanıklı yapmak değil.
  • 5:43 - 5:45
    Daha fazla sensör yapmak değil.
  • 5:45 - 5:48
    En büyük sorun veri, enformatik,
  • 5:48 - 5:52
    çünkü bu insanlar doğru veriyi,
    doğru zamanda almak zorunda.
  • 5:52 - 5:58
    Olay yerine araba sürerek zaman
    kaybetmeden, uzmanların hemen
  • 5:58 - 6:01
    robotlara erişmelerini
    sağlasak harika olmaz mı?
  • 6:01 - 6:04
    Yani orada her kim varsa internetten
    robotlarını kullansalar.
  • 6:04 - 6:05
    Hadi bunun hakkında düşünelim.
  • 6:05 - 6:09
    Kırsal bir alanda kimyasal trenin raydan
    çıktığını düşünelim.
  • 6:09 - 6:13
    Uzmanların, kimya mühendisinin,
    demiryolu ulaşım mühendislerinin
  • 6:13 - 6:14
    o ilçenin sahip olduğu
  • 6:15 - 6:19
    İHA ile ilgili eğitim almış
    olma olasılığı nedir?
  • 6:19 - 6:21
    Muhtemelen yok gibi.
  • 6:21 - 6:23
    Bu sebeple, insanların hangi robotu
  • 6:23 - 6:28
    kullandıklarını bilmeden veya bir robot
    kullanıp kullanmadıklarını dahi bilmeden
  • 6:28 - 6:31
    robotları kullanmaları için
    bu tip arayüzler kullanıyoruz.
  • 6:32 - 6:38
    Robotların size verdiği şey,
    uzmanlara verdiği şey ise veri.
  • 6:38 - 6:42
    Sorun şu hâle geliyor:
    Kim, hangi veriyi, ne zaman alır?
  • 6:42 - 6:46
    Yapılacak şeylerden biri, bütün bilgiyi
    herkese göndermek ve onların
  • 6:46 - 6:47
    düzenlenmesini sağlamak.
  • 6:47 - 6:51
    Bununla ilgili sorun ise,
    ağları meşgul etmesi
  • 6:51 - 6:55
    veyahut daha da kötüsü, farkı yaratacak
    kararın alınmasında gerekli olan
  • 6:55 - 6:59
    o bir parça bilgiyi almaya
    çalışan herkesin
  • 6:59 - 7:03
    kavrama yetisine etki etmesi.
  • 7:04 - 7:07
    İşte bu tür zorlukları düşünmemiz lazım.
  • 7:07 - 7:08
    Yani veriyi.
  • 7:08 - 7:11
    Dünya Ticaret Merkezi'ne geri dönersek,
  • 7:11 - 7:15
    bu sorunu sadece Bujold ile,
    o enkazın dibindeyken
  • 7:15 - 7:17
    veri kaydederek çözmeye çalıştık,
  • 7:17 - 7:20
    çünkü USAR (Kentsel Arama ve Kurtarma)
    ekibi bunu istediklerini söyledi.
  • 7:21 - 7:23
    O zamanlar inşaat mühendislerinin,
  • 7:23 - 7:26
    enkaza girdiğimiz sırada
    kutu kiriş, seri numaraları,
  • 7:26 - 7:30
    lokasyonları kaydederken elde
    edilen veriyi istediklerini,
  • 7:30 - 7:33
    ihtiyaç duyduklarını bilmiyorduk.
  • 7:33 - 7:35
    Çok değerli veriyi kaybettik.
  • 7:35 - 7:37
    Yani zorluk bütün veriyi alıp
  • 7:37 - 7:39
    doğru insanlara iletmek.
  • 7:39 - 7:42
    İşte başka bir neden.
  • 7:42 - 7:44
    Öğrendik ki bazı binalar --
  • 7:44 - 7:47
    okullar, hastaneler,
    belediye binaları gibi --
  • 7:47 - 7:51
    müdahale döneminde
    farklı birimler tarafından
  • 7:51 - 7:53
    dört kez denetleniyor.
  • 7:54 - 7:57
    Şimdi paylaşmak için robotlardan bu
    veriyi alıp alamayacağımıza bakıyoruz;
  • 7:57 - 8:02
    müdahale zamanını kısaltmak için faz
    aralıklarını sıkıştırma gibi
  • 8:02 - 8:04
    şeyler yapmakla kalmayıp,
  • 8:04 - 8:08
    artık paralelde müdahale
    etmeye de başlayabiliriz.
  • 8:08 - 8:10
    Herkes veriyi görebilir.
  • 8:10 - 8:11
    Bu şekilde kısaltabiliriz.
  • 8:12 - 8:15
    Gerçekten de, "afet robotiği"
    yanlış bir adlandırma.
  • 8:16 - 8:18
    Robotlarla ilgili değil.
  • 8:18 - 8:20
    Veriyle ilgili.
  • 8:20 - 8:24
    (Alkış)
  • 8:24 - 8:26
    İşte benim size çağrım:
  • 8:26 - 8:28
    Bir daha bir afetten
    haberdar olduğunuzda,
  • 8:28 - 8:29
    robotlara bakın.
  • 8:29 - 8:33
    Belki yeraltında, belki su altında
  • 8:33 - 8:34
    belki gökyüzünde olabilirler;
  • 8:34 - 8:36
    ama orada olmalılar.
  • 8:36 - 8:37
    Robotlara bakın,
  • 8:37 - 8:40
    çünkü robotlar kurtarmaya geliyor.
  • 8:40 - 8:46
    (Alkış)
Title:
Bu robotlar bir afetten sonra kurtarmaya geliyor
Speaker:
Robin Murphy
Description:

Afet gerçekleştiğinde, olay yerine ilk önce kim gelir? Artık daha fazla robotlar. Robin Murphy laboratuvarında, olay yerlerinde uçan, yeraltında giden, yüzen ve sürünen robotlar yaparak, itfaiyecilerin ve kurtarma çalışmalarını yürütenlerin daha fazla hayatı emniyetli bir şekilde kurtarmalarını sağlıyor — ve normal hayata dönmelerini üç yıl kadar öne çekerek toplumlara yardımcı oluyor.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
08:59

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.