1
00:00:00,000 --> 00:00:05,975
Her yıl afetlerde bir milyonun
üzerinde insan hayatını kaybeder.

2
00:00:05,999 --> 00:00:11,233
2,5 milyon insan kalıcı olarak 
sakatlanır veya yer değiştirir,

3
00:00:11,257 --> 00:00:15,181
toplumların iyileşmesi 
20 ila 30 yıl alır

4
00:00:15,205 --> 00:00:17,606
ve ekonomik kayıp milyarlarcadır.

5
00:00:19,054 --> 00:00:23,425
Eğer ilk müdahaleyi bir gün 
daha kısaltırsanız,

6
00:00:23,449 --> 00:00:26,976
tamamen iyileşmeyi bin gün veya

7
00:00:27,000 --> 00:00:29,808
üç yıl kadar kısaltabilirsiniz.

8
00:00:29,832 --> 00:00:31,585
Nasıl olduğunu görmek ister misiniz?

9
00:00:31,609 --> 00:00:34,459
Eğer ilk müdahale edenler, 
içeri girip, hayat kurtarıp,

10
00:00:34,483 --> 00:00:36,999
olabilecek taşma tehlikesini 
azaltabilirlerse,

11
00:00:37,023 --> 00:00:39,307
bu diğer ekiplerin suyu, 
yolları, elektriği

12
00:00:39,331 --> 00:00:42,316
onarmak için gelmeleri
anlamına gelir;

13
00:00:42,340 --> 00:00:45,456
o da inşaatçıların, 
sigortacıların, hepsinin

14
00:00:45,480 --> 00:00:48,094
evleri tekrar inşa etmek için 
gelmeleri anlamına gelir;

15
00:00:48,118 --> 00:00:51,106
o da ekonomiyi eski hâline 
getirebileceğiniz ve belki de

16
00:00:51,130 --> 00:00:56,003
bir sonraki afete karşı daha iyi ve dayanıklı 
hâle getirebileceğiniz anlamına gelir.

17
00:00:57,899 --> 00:00:59,695
Büyük bir sigorta şirketi,

18
00:00:59,719 --> 00:01:04,831
eğer ev sahiplerinin taleplerini bir gün
önce işleme koyabilirlerse,

19
00:01:04,855 --> 00:01:06,975
o kişinin evinin tamir edilmesinde

20
00:01:06,999 --> 00:01:09,239
altı aylık bir fark 
yaratacağını söylemişti.

21
00:01:10,118 --> 00:01:12,447
Bu yüzden afet robot teknolojisi 
üzerinde çalışıyorum --

22
00:01:12,471 --> 00:01:16,970
çünkü robotlar afetlerin daha 
hızlı geçmesini sağlayabilir.

23
00:01:18,305 --> 00:01:20,322
Bunlardan bazılarını zaten gördünüz.

24
00:01:20,346 --> 00:01:22,066
Bunlar İHA'lar.

25
00:01:22,090 --> 00:01:23,951
Bunlar iki tip İHA:

26
00:01:23,975 --> 00:01:25,840
Bir rotorlu hava aracı 
veya vızıldayan kuş;

27
00:01:25,864 --> 00:01:27,934
bir sabit kanatlı, bir şahin.

28
00:01:27,958 --> 00:01:31,348
2005'ten beri yoğun 
olarak kullanılıyorlar --

29
00:01:31,372 --> 00:01:32,547
Katrina Kasırgası.

30
00:01:32,571 --> 00:01:35,895
Size bu vızıldayan kuşun, bu rotorlu hava 
aracının nasıl çalıştığını göstereyim.

31
00:01:35,919 --> 00:01:38,975
İnşaat mühendisleri için olağanüstü.

32
00:01:38,999 --> 00:01:43,419
Yerde dürbünle veya uydu görüntüsüyle 
ya da daha yüksek açıda

33
00:01:43,443 --> 00:01:44,753
uçan herhangi bir şeyle

34
00:01:44,777 --> 00:01:47,969
alamayacağınız açılardan 
hasarı görebilmek.

35
00:01:48,530 --> 00:01:52,902
Ancak buna ihtiyaç duyanlar sadece 
inşaat mühendisleri ve sigortacılar değil.

36
00:01:52,926 --> 00:01:55,393
Bu sabit kanatlı, bu şahin 
gibi şeyleriniz var.

37
00:01:55,417 --> 00:01:58,688
Bu şahin, coğrafi mekânsal keşifler 
için kullanılabilir.

38
00:01:58,712 --> 00:02:01,561
Bununla görüntüleri birleştirip

39
00:02:01,585 --> 00:02:03,410
3B olarak yeniden oluşturabilirsiniz.

40
00:02:03,434 --> 00:02:07,508
Her ikisini de Vaşington eyaletindeki Oso
toprak kaymasında kullandık,

41
00:02:07,532 --> 00:02:09,731
çünkü büyük sorun

42
00:02:09,755 --> 00:02:12,913
afeti coğrafi mekânsal ve 
hidrolojik olarak anlamaktı --

43
00:02:12,937 --> 00:02:14,183
arama ve kurtarma olarak değil.

44
00:02:14,207 --> 00:02:16,526
Arama ve kurtarma ekipleri 
kontrol altına almıştı

45
00:02:16,550 --> 00:02:18,028
ve ne yaptıklarını biliyorlardı.

46
00:02:18,052 --> 00:02:21,922
Daha büyük sorun, nehir ve toprak kaymasının 
müdahale edenleri süpürüp su altında

47
00:02:21,946 --> 00:02:23,440
bırakmasının muhtemel olmasıydı.

48
00:02:23,464 --> 00:02:27,206
Müdahale edenler ve mülk hasarı 
konusunda zorlayıcı olmakla kalmayıp,

49
00:02:27,230 --> 00:02:30,509
Vaşington eyaletinin o kısmında 
somon balığı avcılığının

50
00:02:30,533 --> 00:02:32,249
geleceğini de riske sokuyordu.

51
00:02:32,273 --> 00:02:34,749
Bu yüzden neler olup bittiğini
anlamaları lazımdı.

52
00:02:34,773 --> 00:02:37,382
Yedi saat içinde, Arlington'dan çıkıp,

53
00:02:37,406 --> 00:02:42,220
olay komuta merkezinden bölgeye 
araba sürüp, İHA'ları uçurup,

54
00:02:42,244 --> 00:02:45,975
veriyi işleyip, Arlington komuta merkezine
arabayla geri dönüldü --

55
00:02:45,999 --> 00:02:47,405
yedi saat.

56
00:02:47,429 --> 00:02:50,963
Onlara yedi saat içinde başka bir 
yoldan iki veya üç günde

57
00:02:50,987 --> 00:02:54,737
elde edebilecekleri veriyi verdik

58
00:02:54,761 --> 00:02:56,598
ve daha yüksek çözünürlükte.

59
00:02:57,064 --> 00:02:58,437
Bu oyunu değiştiriyor.

60
00:02:59,773 --> 00:03:01,842
Sadece İHA'ları düşünmeyin.

61
00:03:01,866 --> 00:03:04,494
Elbette seksiler -- ama unutmayın,

62
00:03:04,518 --> 00:03:07,854
dünyanın yüzde 80'i su kenarında yaşıyor

63
00:03:07,878 --> 00:03:10,742
ve bu kritik altyapımızın su altında 
olduğu anlamına geliyor --

64
00:03:10,766 --> 00:03:14,052
ulaşamayacağımız kısımlar, 
köprüler ve benzeri şeyler.

65
00:03:14,076 --> 00:03:16,668
Bu yüzden insansız deniz araçlarımız var,

66
00:03:16,692 --> 00:03:21,144
bir tipiyle zaten tanıştınız, 
yani SARbot, bir kare yunus.

67
00:03:21,168 --> 00:03:23,864
Su altında gider ve sonar kullanır.

68
00:03:23,888 --> 00:03:26,221
Neden deniz araçları bu kadar önemli

69
00:03:26,245 --> 00:03:29,369
ve neden çok, çok önemliler?

70
00:03:29,393 --> 00:03:30,909
Azımsanıyorlar.

71
00:03:30,933 --> 00:03:33,335
Japonya'daki tsunamiyi düşünün --

72
00:03:33,359 --> 00:03:37,325
400 millik sahil alanı tamamen harap oldu,

73
00:03:37,349 --> 00:03:42,045
Birleşik Devletler'de Katrina Kasırgası 
ile harap olan sahil alanının iki katı.

74
00:03:42,069 --> 00:03:45,925
Köprüleriniz, boru hatlarınız, limanlarınızdan 
bahsediyoruz -- yok oldular.

75
00:03:45,949 --> 00:03:47,561
Eğer bir limanınız yoksa,

76
00:03:47,585 --> 00:03:50,831
nüfusu desteklemek için yeterince 
yardım malzemesi

77
00:03:50,855 --> 00:03:52,076
alma yolunuz yoktur.

78
00:03:52,100 --> 00:03:54,672
Bu durum Haiti depreminde 
çok büyük bir sorundu.

79
00:03:55,565 --> 00:03:57,687
Bu yüzden deniz araçlarına 
ihtiyacımız vardı.

80
00:03:57,711 --> 00:04:00,142
SARbot'tan nasıl göründüğüne dair

81
00:04:00,166 --> 00:04:01,637
bakış açısını görelim.

82
00:04:01,661 --> 00:04:03,907
Bir balıkçı limanı üzerinde çalışıyorduk.

83
00:04:03,931 --> 00:04:09,647
O balıkçı limanını, sonarını kullanarak 
dört saat içinde tekrar açmayı başardık.

84
00:04:09,671 --> 00:04:12,324
Balıkçı limanına bir dalgıç ekibini 
sokabilmelerinin

85
00:04:12,348 --> 00:04:15,054
altı ay alacağı söylendi

86
00:04:15,078 --> 00:04:17,765
ve dalgıçların işi de iki hafta sürecekti.

87
00:04:17,789 --> 00:04:20,083
O bölgenin ana ekonomisi olan, 


88
00:04:20,107 --> 00:04:24,333
bir nevi Cape Cod'ları olan, sonbahardaki 
balık sezonunu kaçıracaklardı.

89
00:04:24,357 --> 00:04:26,625
İnsansız araçlar çok önemli.

90
00:04:26,649 --> 00:04:29,897
Ancak biliyorsunuz, size gösterdiğim 
bütün robotlar küçük,

91
00:04:29,921 --> 00:04:33,698
bunun nedeni robotların insanların 
yaptığı şeyleri yapmaması.

92
00:04:33,722 --> 00:04:35,975
İnsanların gidemediği yerlere giderler.

93
00:04:35,999 --> 00:04:38,975
Bunun için harika bir örnek Bujold.

94
00:04:38,999 --> 00:04:41,975
İnsansız yer araçları özellikle küçüktür,

95
00:04:41,999 --> 00:04:43,317
bu yüzden Bujold --

96
00:04:43,341 --> 00:04:44,849
(Gülüşmeler)

97
00:04:44,873 --> 00:04:46,056
Bujold'a merhaba deyin.

98
00:04:46,080 --> 00:04:48,764
(Gülüşmeler)

99
00:04:49,606 --> 00:04:52,975
Bujold, Dünya Ticaret Merkezi'nde 
Kule 1, 2 ve 3'e girebilmek için

100
00:04:52,999 --> 00:04:55,379
yoğun şekilde kullanıldı.

101
00:04:55,403 --> 00:05:00,048
Enkazın içine doğru tırmanıyor, aşağı iniyor, 
boşluğun derinlerine doğru gidiyorsunuz.

102
00:05:00,072 --> 00:05:04,631
Sadece Dünya Ticaret Merkezi'ni Bujold'un 
gözüyle görmek için şuna bakın.

103
00:05:04,655 --> 00:05:09,724
Bir insanı veya bir köpeği koyamayacağınız 
bir afetten söz ediyorsunuz --

104
00:05:09,748 --> 00:05:11,890
ve yangın içerisinde.

105
00:05:11,914 --> 00:05:15,648
Hayatta kalan birine ulaşmak 
için tek umut ta bodrumda,

106
00:05:15,672 --> 00:05:17,867
yanan şeyler arasından 
gitmek durumdasınız.

107
00:05:17,891 --> 00:05:22,395
Öylesine sıcaktı ki robotlardan birinin 
rayları erimeye ve atmaya başladı.

108
00:05:23,161 --> 00:05:25,949
Robotlar insanların veya köpeklerin 
yerini tutmazlar

109
00:05:25,973 --> 00:05:28,494
veya vızıldayan kuşlar veya 
şahinler ya da yunuslar.

110
00:05:28,518 --> 00:05:30,554
İşleri başka şekilde yaparlar.

111
00:05:30,578 --> 00:05:36,267
Müdahale edenlere, uzmanlara yeni 
ve inovatif şekilde yardımcı olurlar.

112
00:05:36,291 --> 00:05:40,720
Ancak en büyük sorun, robotları 
daha küçük yapmak değil.

113
00:05:40,744 --> 00:05:42,975
Onları ısıya daha dayanıklı yapmak değil.

114
00:05:42,999 --> 00:05:44,756
Daha fazla sensör yapmak değil.

115
00:05:44,780 --> 00:05:48,390
En büyük sorun veri, enformatik,

116
00:05:48,414 --> 00:05:52,450
çünkü bu insanlar doğru veriyi, 
doğru zamanda almak zorunda.

117
00:05:52,474 --> 00:05:57,975
Olay yerine araba sürerek zaman 
kaybetmeden, uzmanların hemen

118
00:05:57,999 --> 00:06:00,975
robotlara erişmelerini 
sağlasak harika olmaz mı?

119
00:06:00,999 --> 00:06:03,932
Yani orada her kim varsa internetten 
robotlarını kullansalar.

120
00:06:03,956 --> 00:06:05,338
Hadi bunun hakkında düşünelim.

121
00:06:05,362 --> 00:06:08,734
Kırsal bir alanda kimyasal trenin raydan 
çıktığını düşünelim.

122
00:06:08,758 --> 00:06:12,600
Uzmanların, kimya mühendisinin, 
demiryolu ulaşım mühendislerinin

123
00:06:12,624 --> 00:06:14,486
o ilçenin sahip olduğu

124
00:06:14,510 --> 00:06:19,371
İHA ile ilgili eğitim almış 
olma olasılığı nedir?

125
00:06:19,395 --> 00:06:20,928
Muhtemelen yok gibi.

126
00:06:20,952 --> 00:06:23,342
Bu sebeple, insanların hangi robotu

127
00:06:23,366 --> 00:06:27,706
kullandıklarını bilmeden veya bir robot
kullanıp kullanmadıklarını dahi bilmeden

128
00:06:27,730 --> 00:06:30,516
robotları kullanmaları için 
bu tip arayüzler kullanıyoruz.

129
00:06:32,252 --> 00:06:38,286
Robotların size verdiği şey, 
uzmanlara verdiği şey ise veri.

130
00:06:38,310 --> 00:06:41,890
Sorun şu hâle geliyor: 
Kim, hangi veriyi, ne zaman alır?

131
00:06:41,914 --> 00:06:45,807
Yapılacak şeylerden biri, bütün bilgiyi 
herkese göndermek ve onların

132
00:06:45,831 --> 00:06:47,343
düzenlenmesini sağlamak.

133
00:06:47,367 --> 00:06:51,223
Bununla ilgili sorun ise, 
ağları meşgul etmesi

134
00:06:51,247 --> 00:06:54,933
veyahut daha da kötüsü, farkı yaratacak 
kararın alınmasında gerekli olan

135
00:06:54,957 --> 00:06:59,466
o bir parça bilgiyi almaya 
çalışan herkesin

136
00:06:59,490 --> 00:07:03,295
kavrama yetisine etki etmesi.

137
00:07:03,999 --> 00:07:07,093
İşte bu tür zorlukları düşünmemiz lazım.

138
00:07:07,117 --> 00:07:08,382
Yani veriyi.

139
00:07:08,406 --> 00:07:10,642
Dünya Ticaret Merkezi'ne geri dönersek,

140
00:07:10,666 --> 00:07:14,975
bu sorunu sadece Bujold ile, 
o enkazın dibindeyken

141
00:07:14,999 --> 00:07:16,975
veri kaydederek çözmeye çalıştık,

142
00:07:16,999 --> 00:07:19,563
çünkü USAR (Kentsel Arama ve Kurtarma) 
ekibi bunu istediklerini söyledi.

143
00:07:20,523 --> 00:07:23,111
O zamanlar inşaat mühendislerinin,

144
00:07:23,135 --> 00:07:25,733
enkaza girdiğimiz sırada 
kutu kiriş, seri numaraları,

145
00:07:25,757 --> 00:07:29,975
lokasyonları kaydederken elde 
edilen veriyi istediklerini,

146
00:07:29,999 --> 00:07:32,618
ihtiyaç duyduklarını bilmiyorduk.

147
00:07:33,343 --> 00:07:34,810
Çok değerli veriyi kaybettik.

148
00:07:34,834 --> 00:07:37,213
Yani zorluk bütün veriyi alıp

149
00:07:37,237 --> 00:07:39,417
doğru insanlara iletmek.

150
00:07:39,441 --> 00:07:41,518
İşte başka bir neden.

151
00:07:41,542 --> 00:07:43,853
Öğrendik ki bazı binalar --

152
00:07:43,877 --> 00:07:47,149
okullar, hastaneler, 
belediye binaları gibi --

153
00:07:47,173 --> 00:07:51,192
müdahale döneminde 
farklı birimler tarafından

154
00:07:51,216 --> 00:07:53,466
dört kez denetleniyor.

155
00:07:54,156 --> 00:07:57,425
Şimdi paylaşmak için robotlardan bu 
veriyi alıp alamayacağımıza bakıyoruz;

156
00:07:57,449 --> 00:08:02,299
müdahale zamanını kısaltmak için faz 
aralıklarını sıkıştırma gibi

157
00:08:02,323 --> 00:08:03,976
şeyler yapmakla kalmayıp,

158
00:08:04,000 --> 00:08:08,358
artık paralelde müdahale 
etmeye de başlayabiliriz.

159
00:08:08,382 --> 00:08:09,761
Herkes veriyi görebilir.

160
00:08:09,785 --> 00:08:11,247
Bu şekilde kısaltabiliriz.

161
00:08:11,999 --> 00:08:15,405
Gerçekten de, "afet robotiği"
yanlış bir adlandırma.

162
00:08:16,227 --> 00:08:18,122
Robotlarla ilgili değil.

163
00:08:18,146 --> 00:08:20,028
Veriyle ilgili.

164
00:08:20,433 --> 00:08:23,763
(Alkış)

165
00:08:23,787 --> 00:08:25,744
İşte benim size çağrım:

166
00:08:25,768 --> 00:08:28,068
Bir daha bir afetten 
haberdar olduğunuzda,

167
00:08:28,092 --> 00:08:29,417
robotlara bakın.

168
00:08:29,441 --> 00:08:32,566
Belki yeraltında, belki su altında

169
00:08:32,590 --> 00:08:34,284
belki gökyüzünde olabilirler;

170
00:08:34,308 --> 00:08:36,273
ama orada olmalılar.

171
00:08:36,297 --> 00:08:37,464
Robotlara bakın,

172
00:08:37,488 --> 00:08:40,235
çünkü robotlar kurtarmaya geliyor.

173
00:08:40,259 --> 00:08:45,920
(Alkış)