Return to Video

Sekreti i një fjalimi TED

  • 0:00 - 0:03
    Disa njerëz mendojnë që
    fjalimet TED kane nje formulë:
  • 0:03 - 0:05
    ''Mbaj fjalim mbi qilim
    të kuq rrumbullakët.''
  • 0:05 - 0:07
    "Ndaj një histori fëmijërie."
  • 0:07 - 0:09
    "Trego një sekret të brendshëm."
  • 0:09 - 0:11
    "Mbylle me një thirrje
    frymëzuese për veprim."
  • 0:11 - 0:13
    Jo.
  • 0:13 - 0:15
    Nuk mendohet kështu per fjalimet TED.
  • 0:15 - 0:17
    Në fakt, nëse abuzojmë me këto mjete,
  • 0:17 - 0:21
    do të dukemi si stereotipa
    apo manipulues të emocioneve.
  • 0:21 - 0:25
    Por, të gjitha fjalimet TED
    kanë diçka të përbashkët,
  • 0:25 - 0:27
    dhe dua ta ndaj atë me ju,
  • 0:28 - 0:30
    sepse në 12 vitet e fundit,
    jam ulur në rreshtin e parë,
  • 0:30 - 0:35
    dhe dëgjuar qindra oratore të TED si këta.
  • 0:35 - 0:37
    I kam ndihmuar në përgatitjen
    e fjalimeve për debut,
  • 0:37 - 0:39
    dhe kam mësuar prej tyre,
  • 0:39 - 0:41
    sekretet për një fjalim të suksesshëm.
  • 0:41 - 0:44
    Megjithëse folësit dhe temat e tyre duken
  • 0:44 - 0:45
    krejt të ndryshme,
  • 0:45 - 0:49
    ato kanë një ingredient kyç të përbashkët.
  • 0:49 - 0:51
    Dhe ky është:
  • 0:51 - 0:54
    Detyra numër një si folës
  • 0:54 - 0:58
    është të fusësh në mëndjen e dëgjuesit
    një dhuratë të vecantë--
  • 0:58 - 1:03
    diçka të bukur e të çuditshme
    që ne e quajmë ide.
  • 1:04 - 1:05
    Po jua shpjegoj këtë.
  • 1:05 - 1:07
    Ja ku është Haley.
  • 1:07 - 1:09
    Ajo do të mbajë një fjalim TED
  • 1:09 - 1:10
    dhe, sinqerisht, ka shumë frikë.
  • 1:10 - 1:12
    Video-Prezantuesi: Haley Van Dyck!
  • 1:12 - 1:15
    (Duartrokitje)
  • 1:19 - 1:20
    Gjatë 18 minutave,
  • 1:20 - 1:24
    1200 persona, shumë nga të cilët
    as jane takuar më parë,
  • 1:24 - 1:29
    zbulojnë që truri i tyre po fillon
    të sinkronizohet me trurin e Haley-it
  • 1:29 - 1:30
    dhe me njëri tjetrin.
  • 1:30 - 1:33
    Ata po fillojne të shfaqin të njëjtat
    motive të valëve të trurit.
  • 1:33 - 1:36
    Dhe nuk e kam fjalën që ndjejnë
    të njëjtat emocione.
  • 1:36 - 1:39
    Ka diçka më shumë.
  • 1:39 - 1:42
    Le të shohim për një moment
    brënda trurit të Haley.
  • 1:42 - 1:46
    Ka miliarda neurone te ndërlidhura
    në nyje të pamundshme.
  • 1:46 - 1:48
    Por shikoni këtu--
  • 1:48 - 1:51
    disa miliona nga ato janë lidhur
    me njëra tjetrën
  • 1:51 - 1:54
    në një mënyrë që paraqet një ide të vetme.
  • 1:55 - 1:59
    E pabesueshme, tamam ky motiv
    po krijohet pikërisht tani
  • 1:59 - 2:02
    brënda mëndjes së secilit nga dëgjuesit.
  • 2:02 - 2:04
    Po vërtetë, në pak minuta,
  • 2:04 - 2:06
    një motiv që përfshin miliona neurone
  • 2:06 - 2:09
    po teleportohet në 1200 mëndje,
  • 2:09 - 2:12
    vetëm sepse njerëzit dëgjojnë
    një zë e shohin një fytyrë.
  • 2:13 - 2:15
    Por, çfarë është një ide?
  • 2:16 - 2:19
    Mund ta mendoni si
    një motiv informacioni
  • 2:19 - 2:22
    që ju ndihmon të kuptoni botën.
  • 2:22 - 2:24
    Idetë lindin në forma e masa
    të ndryshme,
  • 2:24 - 2:26
    nga më komplekset dhe analitiket
  • 2:26 - 2:29
    tek më të thjeshtat dhe estetiket.
  • 2:29 - 2:31
    Ja disa shembuj që janë treguar
    në skenën e TED-it.
  • 2:32 - 2:36
    Ken Robinson thotë: kreativiteti është
    çelësi i të ardhmes së fëmijëve.
  • 2:36 - 2:38
    (Video) Ken Robinson:
    unë mendoj që kreativiteti tani
  • 2:38 - 2:42
    është po aq i rëndësishëm në edukim
    sa shkrimi e këndimi
  • 2:42 - 2:44
    dhe duhet trajtuar në të njëjtën mënyrë.
  • 2:44 - 2:47
    Chris Anderson: Elora Hardy--
    është bukur të ndërtosh me bambu.
  • 2:47 - 2:50
    (Video) Elora hardy:
    Rritet gjithandej,
  • 2:50 - 2:54
    është i fortë, elegant,
    i reziston tërmetit.
  • 2:54 - 2:58
    CA: Chimamanda Adichie --njerëzit
    janë më shumë se një identitet i vetëm.
  • 2:58 - 3:01
    (Video)Chimamanda Adichie:
    Një histori e vetme krijon stereotipe,
  • 3:01 - 3:05
    dhe problemi me to është
    jo se ato janë të pavërteta,
  • 3:05 - 3:07
    por se nuk janë të plota.
  • 3:08 - 3:10
    CA: Mendja juaj është tejmbushur me ide,
  • 3:10 - 3:11
    dhe jo rastësisht.
  • 3:11 - 3:13
    Ato janë të lidhura me kujdes
    me njëra tjetrën
  • 3:13 - 3:16
    bashkë ato formojnë një strukturë
    komplekse të mrekullueshme
  • 3:16 - 3:19
    që është pikëvështrimi ynë i botës.
  • 3:19 - 3:21
    Eshtë sistemi operator i trurit.
  • 3:21 - 3:23
    Eshtë si e kuptojmë botën.
  • 3:23 - 3:27
    Dhe është ndërtuar
    mbi miliona ide individuale.
  • 3:27 - 3:30
    Për shëmbull, nëse një element
    i visionit ndaj botës
  • 3:30 - 3:33
    është ideja që macet janë të lezeçme,
  • 3:33 - 3:35
    atëherë kur ti e sheh këtë,
  • 3:35 - 3:37
    reagon kështu ndaj saj.
  • 3:37 - 3:39
    Por, nëse një element tjetër i vizionit
  • 3:39 - 3:41
    është idea që leopardët
    janë të rrezikshëm,
  • 3:41 - 3:43
    kur ti i sheh,
  • 3:43 - 3:45
    reagon ndryshe.
  • 3:46 - 3:47
    Pra, është e kuptueshme
  • 3:47 - 3:51
    pse idetë që përbëjnë
    botën tuaj janë vendimtare.
  • 3:51 - 3:54
    Ju duhet që ato të jenë sa me shumë
    të besueshme-- një udhëzues,
  • 3:54 - 3:58
    për botën e jashtme sa të frikshme
    por të mrekullueshme.
  • 3:58 - 4:02
    Tani, njerëz të ndryshëm mund të kenë
    vizione krejt të ndryshme.
  • 4:02 - 4:03
    Për shëmbull,
  • 4:03 - 4:07
    si do të reagonit kur shihni këtë figurë:
  • 4:08 - 4:11
    (Video) Dalia Mogahed:
    çfarë mendoni kur më shihni?
  • 4:11 - 4:15
    "Një grua e besimit", "një eksperte"
    "ndoshta një motër" ?
  • 4:16 - 4:20
    Apo "e shtypur", "e manipuluar",
  • 4:20 - 4:21
    "një terroriste"?
  • 4:22 - 4:23
    CA: Sidoqoftë përgjigjja juaj
  • 4:23 - 4:27
    ka miliona persona të tjerë që
    do të reagojnë ndryshe.
  • 4:27 - 4:29
    Ja sepse idetë kanë rëndësi.
  • 4:29 - 4:33
    Nëse komunikohen si duhet, ato janë
    të afta të ndryshojnë, përgjithmonë,
  • 4:33 - 4:35
    sesi personi mendon rreth botës,
  • 4:35 - 4:39
    dhe sesi orientohen veprimet e tyre
    tani dhe në të ardhmen.
  • 4:40 - 4:43
    Idetë janë forca më e madhe
    për të formuar kulturën njerëzore.
  • 4:44 - 4:45
    Kështu, nëse pranon
  • 4:45 - 4:47
    që detyra numër një si folës
    është të ndërtosh një ide
  • 4:47 - 4:49
    brënda mëndjes së publikut,
  • 4:50 - 4:53
    këtu janë katër udhëzues
    se si duhet ta bësh këtë detyrë:
  • 4:53 - 4:57
    E para, kufizohu vetëm me një ide.
  • 4:57 - 4:59
    Idetë janë gjëra komplekse;
  • 4:59 - 5:02
    përmbajtja e fjalimit
    duhet te jetë e fokusuar
  • 5:02 - 5:05
    në një ide të vetme me të
    cilën jeni më i pasionuar,
  • 5:05 - 5:09
    dhe ti jepni shansin vetes që ta shpjegoni
    atë gjë të vetme siç duhet.
  • 5:09 - 5:13
    Duhet ti vini gjërat ne kontekst,
    të jepni shëmbuj, ta gjallëroni atë.
  • 5:13 - 5:14
    Zgjidhni një ide,
  • 5:14 - 5:17
    dhe bëni që ajo të jetë
    filli i të gjithë fjalimit tuaj,
  • 5:17 - 5:21
    në mënyrë që çdo gjë që thoni të lidhet
    prapë me të në ndonjë mënyrë.
  • 5:21 - 5:25
    E dyta, jepini publikut
    arsyen për t'ju dëgjuar.
  • 5:26 - 5:30
    Para se të filloni të ndërtoni
    brënda mëndjes së publikut,
  • 5:30 - 5:32
    duhet të kërkoni leje për të hyrë aty.
  • 5:32 - 5:34
    Dhe mënyra për ta arritur?
  • 5:34 - 5:36
    Kurioziteti.
  • 5:36 - 5:38
    Pickoni kuriozitetin e publikut.
  • 5:38 - 5:40
    Përdorni pyetje provokuese
  • 5:40 - 5:44
    për të identifikuar pse diçka
    ska kuptim apo kërkon shpjegim.
  • 5:45 - 5:49
    Nëse mund të tregosh një shkëputje
    në vizionin e dikujt,
  • 5:49 - 5:52
    do të ndihet e nevojshme
    për ta mbushur këtë mungesë njohurie.
  • 5:52 - 5:54
    Dhe sapo e ndez këtë dëshirë,
  • 5:54 - 5:57
    do të jetë shumë e lehtë
    të fillosh të ndërtosh idenë tënde.
  • 5:58 - 6:01
    E treta, ndërtoje idenë, pjesë-pjesë,
  • 6:01 - 6:05
    nga konceptet që publiku
    i ka kuptuar tashmë.
  • 6:05 - 6:07
    Përdorni fuqinë e gjuhës
  • 6:07 - 6:10
    për të thurur konceptet
    që ekzistojnë tashmë
  • 6:10 - 6:11
    në mendjen e dëgjuesit --
  • 6:11 - 6:14
    por jo në gjuhën tuaj, në gjuhën e tyre.
  • 6:14 - 6:15
    Filloni aty ku janë ata.
  • 6:15 - 6:19
    Folësit shpesh harrojnë që shumë fjalë
    apo koncepte me të cilat ata jetojnë
  • 6:19 - 6:22
    janë fare të panjohura për publikun.
  • 6:22 - 6:27
    Metaforat luajnë rol kyç për të treguar
    si lidhen pjesët me njëra tjetrën,
  • 6:27 - 6:30
    sepse ato tregojnë
    formën definitive të skemës,
  • 6:30 - 6:34
    të bazuar mbi një ide që dëgjuesit
    e kuptojnë tashmë.
  • 6:34 - 6:36
    Për shëmbull, kur Jennifer Kahn
  • 6:36 - 6:40
    donte të shpjegonte bioteknologjinë e re
    të pabesueshme të quajtur CRISPR,
  • 6:40 - 6:42
    ajo tha, "është sikur, për herë të parë
  • 6:42 - 6:45
    të kesh një program kompjuteri
    për të modifikuar DNA.
  • 6:45 - 6:50
    CRISPR ju lejon te prisni/ngjisni
    informacionet gjenetike me shumë lehtësi.
  • 6:50 - 6:54
    Një shpjegim i gjallë si ky sjell
    një moment qartësimi
  • 6:54 - 6:57
    bile të ngulet në mëndje.
  • 6:57 - 7:01
    Eshtë e rëndësishme që ti testosh
    fjalimet me miq të besuar,
  • 7:01 - 7:03
    dhe të zbulosh momentet
    ku ata duken të konfuzuar.
  • 7:03 - 7:06
    E katërta, kjo është e fundit:
  • 7:06 - 7:09
    Gjeni nje ide që ia vlen të shpërndahet.
  • 7:09 - 7:12
    Dua të them, bëni pyetjen vetes:
  • 7:12 - 7:14
    "Kush do përfitojë nga kjo ide?"
  • 7:14 - 7:17
    Dhe duhet të jeni i sinqertë
    me pergjigjen.
  • 7:17 - 7:20
    Nëse idea ju shërben vetëm ju
    ose vetëm organizatës suaj,
  • 7:20 - 7:24
    atëherë, më vjen keq, por ndoshta
    nuk ia vlen të shpërndahet.
  • 7:24 - 7:26
    Publiku do ta kuptojë menjëherë.
  • 7:26 - 7:29
    Por, nëse besoni që ideja ka mundësi
  • 7:29 - 7:30
    të ndricojë ditën e dikujt
  • 7:30 - 7:33
    apo të ndryshojë për më mirë
    të ardhmen e dikujt
  • 7:33 - 7:36
    apo të frymëzojë dikë
    të bëjë diçka ndryshe,
  • 7:36 - 7:40
    atëherë ju keni përbërësin kryesor
    për një fjalim vërtet të fuqishëm
  • 7:40 - 7:43
    që është një dhuratë për publikun
    dhe për të gjithë ne.
Title:
Sekreti i një fjalimi TED
Speaker:
Chris Anderson
Description:

Nuk ka një formulë të vetme për një fjalim frymëzues, por ka një përbërës sekret që kanë të përbashkët më të mirët. Kuratori i TED Chris Anderson ndan këtë sekret me ne-- bashkë me katër mënyra si ta bësh të funsionojë për ty. A je i zoti të ndash një ide që ja vlen të shpërndahet?

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
07:55

Albanian subtitles

Revisions