WEBVTT 00:00:00.258 --> 00:00:03.020 Disa njerëz mendojnë që fjalimet TED kane nje formulë: NOTE Paragraph 00:00:03.020 --> 00:00:05.165 ''Mbaj fjalim mbi qilim të kuq rrumbullakët.'' NOTE Paragraph 00:00:05.189 --> 00:00:06.591 "Ndaj një histori fëmijërie." NOTE Paragraph 00:00:06.615 --> 00:00:08.622 "Trego një sekret të brendshëm." NOTE Paragraph 00:00:08.646 --> 00:00:11.417 "Mbylle me një thirrje frymëzuese për veprim." NOTE Paragraph 00:00:11.441 --> 00:00:12.591 Jo. 00:00:12.615 --> 00:00:14.712 Nuk mendohet kështu per fjalimet TED. 00:00:14.736 --> 00:00:16.725 Në fakt, nëse abuzojmë me këto mjete, 00:00:16.749 --> 00:00:20.892 do të dukemi si stereotipa apo manipulues të emocioneve. NOTE Paragraph 00:00:20.916 --> 00:00:24.796 Por, të gjitha fjalimet TED kanë diçka të përbashkët, 00:00:24.820 --> 00:00:27.499 dhe dua ta ndaj atë me ju, NOTE Paragraph 00:00:27.523 --> 00:00:30.198 sepse në 12 vitet e fundit, jam ulur në rreshtin e parë, 00:00:30.222 --> 00:00:34.961 dhe dëgjuar qindra oratore të TED si këta. 00:00:34.985 --> 00:00:37.422 I kam ndihmuar në përgatitjen e fjalimeve për debut, 00:00:37.446 --> 00:00:38.882 dhe kam mësuar prej tyre, 00:00:38.906 --> 00:00:41.232 sekretet për një fjalim të suksesshëm. NOTE Paragraph 00:00:41.256 --> 00:00:44.026 Megjithëse folësit dhe temat e tyre duken 00:00:44.050 --> 00:00:45.201 krejt të ndryshme, 00:00:45.225 --> 00:00:48.961 ato kanë një ingredient kyç të përbashkët. 00:00:49.318 --> 00:00:50.547 Dhe ky është: 00:00:51.254 --> 00:00:53.865 Detyra numër një si folës 00:00:53.889 --> 00:00:58.476 është të fusësh në mëndjen e dëgjuesit një dhuratë të vecantë-- 00:00:58.500 --> 00:01:03.079 diçka të bukur e të çuditshme që ne e quajmë ide. NOTE Paragraph 00:01:04.034 --> 00:01:05.369 Po jua shpjegoj këtë. 00:01:05.393 --> 00:01:06.544 Ja ku është Haley. 00:01:06.568 --> 00:01:08.534 Ajo do të mbajë një fjalim TED 00:01:08.558 --> 00:01:10.401 dhe, sinqerisht, ka shumë frikë. NOTE Paragraph 00:01:10.425 --> 00:01:12.074 Video-Prezantuesi: Haley Van Dyck! NOTE Paragraph 00:01:12.098 --> 00:01:15.098 (Duartrokitje) NOTE Paragraph 00:01:18.537 --> 00:01:20.373 Gjatë 18 minutave, 00:01:20.397 --> 00:01:24.361 1200 persona, shumë nga të cilët as jane takuar më parë, 00:01:24.385 --> 00:01:28.505 zbulojnë që truri i tyre po fillon të sinkronizohet me trurin e Haley-it 00:01:28.529 --> 00:01:29.967 dhe me njëri tjetrin. 00:01:29.991 --> 00:01:33.385 Ata po fillojne të shfaqin të njëjtat motive të valëve të trurit. 00:01:33.409 --> 00:01:36.275 Dhe nuk e kam fjalën që ndjejnë të njëjtat emocione. 00:01:36.299 --> 00:01:38.798 Ka diçka më shumë. NOTE Paragraph 00:01:38.822 --> 00:01:41.719 Le të shohim për një moment brënda trurit të Haley. 00:01:42.190 --> 00:01:46.421 Ka miliarda neurone te ndërlidhura në nyje të pamundshme. 00:01:46.445 --> 00:01:48.252 Por shikoni këtu-- 00:01:48.276 --> 00:01:51.037 disa miliona nga ato janë lidhur me njëra tjetrën 00:01:51.061 --> 00:01:54.500 në një mënyrë që paraqet një ide të vetme. 00:01:54.524 --> 00:01:58.564 E pabesueshme, tamam ky motiv po krijohet pikërisht tani 00:01:58.588 --> 00:02:01.666 brënda mëndjes së secilit nga dëgjuesit. 00:02:01.690 --> 00:02:03.850 Po vërtetë, në pak minuta, 00:02:03.874 --> 00:02:06.237 një motiv që përfshin miliona neurone 00:02:06.261 --> 00:02:09.046 po teleportohet në 1200 mëndje, 00:02:09.070 --> 00:02:12.199 vetëm sepse njerëzit dëgjojnë një zë e shohin një fytyrë. NOTE Paragraph 00:02:12.682 --> 00:02:15.491 Por, çfarë është një ide? 00:02:15.515 --> 00:02:18.999 Mund ta mendoni si një motiv informacioni 00:02:19.023 --> 00:02:22.411 që ju ndihmon të kuptoni botën. 00:02:22.435 --> 00:02:24.411 Idetë lindin në forma e masa të ndryshme, 00:02:24.435 --> 00:02:26.435 nga më komplekset dhe analitiket 00:02:26.459 --> 00:02:28.538 tek më të thjeshtat dhe estetiket. NOTE Paragraph 00:02:28.562 --> 00:02:31.435 Ja disa shembuj që janë treguar në skenën e TED-it. 00:02:31.816 --> 00:02:35.521 Ken Robinson thotë: kreativiteti është çelësi i të ardhmes së fëmijëve. NOTE Paragraph 00:02:35.545 --> 00:02:38.476 (Video) Ken Robinson: unë mendoj që kreativiteti tani 00:02:38.500 --> 00:02:41.601 është po aq i rëndësishëm në edukim sa shkrimi e këndimi 00:02:41.625 --> 00:02:44.115 dhe duhet trajtuar në të njëjtën mënyrë. NOTE Paragraph 00:02:44.139 --> 00:02:47.259 Chris Anderson: Elora Hardy-- është bukur të ndërtosh me bambu. NOTE Paragraph 00:02:47.283 --> 00:02:49.607 (Video) Elora hardy: Rritet gjithandej, 00:02:49.631 --> 00:02:53.791 është i fortë, elegant, i reziston tërmetit. NOTE Paragraph 00:02:53.815 --> 00:02:57.656 CA: Chimamanda Adichie --njerëzit janë më shumë se një identitet i vetëm. NOTE Paragraph 00:02:57.680 --> 00:03:00.782 (Video)Chimamanda Adichie: Një histori e vetme krijon stereotipe, 00:03:00.806 --> 00:03:05.203 dhe problemi me to është jo se ato janë të pavërteta, 00:03:05.227 --> 00:03:07.211 por se nuk janë të plota. NOTE Paragraph 00:03:07.607 --> 00:03:09.821 CA: Mendja juaj është tejmbushur me ide, 00:03:09.845 --> 00:03:11.196 dhe jo rastësisht. 00:03:11.220 --> 00:03:13.426 Ato janë të lidhura me kujdes me njëra tjetrën 00:03:13.450 --> 00:03:16.355 bashkë ato formojnë një strukturë komplekse të mrekullueshme 00:03:16.379 --> 00:03:18.553 që është pikëvështrimi ynë i botës. 00:03:18.577 --> 00:03:20.863 Eshtë sistemi operator i trurit. 00:03:20.887 --> 00:03:22.759 Eshtë si e kuptojmë botën. 00:03:22.783 --> 00:03:26.568 Dhe është ndërtuar mbi miliona ide individuale. NOTE Paragraph 00:03:26.592 --> 00:03:30.061 Për shëmbull, nëse një element i visionit ndaj botës 00:03:30.085 --> 00:03:32.911 është ideja që macet janë të lezeçme, 00:03:32.935 --> 00:03:35.330 atëherë kur ti e sheh këtë, 00:03:35.354 --> 00:03:36.934 reagon kështu ndaj saj. 00:03:36.958 --> 00:03:39.035 Por, nëse një element tjetër i vizionit 00:03:39.059 --> 00:03:41.322 është idea që leopardët janë të rrezikshëm, 00:03:41.346 --> 00:03:42.591 kur ti i sheh, 00:03:42.615 --> 00:03:44.876 reagon ndryshe. 00:03:45.524 --> 00:03:47.112 Pra, është e kuptueshme 00:03:47.136 --> 00:03:51.049 pse idetë që përbëjnë botën tuaj janë vendimtare. 00:03:51.073 --> 00:03:54.069 Ju duhet që ato të jenë sa me shumë të besueshme-- një udhëzues, 00:03:54.093 --> 00:03:57.881 për botën e jashtme sa të frikshme por të mrekullueshme. NOTE Paragraph 00:03:57.905 --> 00:04:01.652 Tani, njerëz të ndryshëm mund të kenë vizione krejt të ndryshme. 00:04:02.198 --> 00:04:03.384 Për shëmbull, 00:04:03.408 --> 00:04:07.246 si do të reagonit kur shihni këtë figurë: NOTE Paragraph 00:04:07.919 --> 00:04:10.887 (Video) Dalia Mogahed: çfarë mendoni kur më shihni? 00:04:10.911 --> 00:04:15.353 "Një grua e besimit", "një eksperte" "ndoshta një motër" ? 00:04:16.292 --> 00:04:20.111 Apo "e shtypur", "e manipuluar", 00:04:20.135 --> 00:04:21.300 "një terroriste"? NOTE Paragraph 00:04:21.955 --> 00:04:23.349 CA: Sidoqoftë përgjigjja juaj 00:04:23.373 --> 00:04:26.770 ka miliona persona të tjerë që do të reagojnë ndryshe. 00:04:26.794 --> 00:04:28.870 Ja sepse idetë kanë rëndësi. 00:04:28.894 --> 00:04:32.572 Nëse komunikohen si duhet, ato janë të afta të ndryshojnë, përgjithmonë, 00:04:32.596 --> 00:04:34.645 sesi personi mendon rreth botës, 00:04:34.669 --> 00:04:39.054 dhe sesi orientohen veprimet e tyre tani dhe në të ardhmen. 00:04:39.603 --> 00:04:43.484 Idetë janë forca më e madhe për të formuar kulturën njerëzore. NOTE Paragraph 00:04:43.508 --> 00:04:44.659 Kështu, nëse pranon 00:04:44.683 --> 00:04:47.413 që detyra numër një si folës është të ndërtosh një ide 00:04:47.437 --> 00:04:49.483 brënda mëndjes së publikut, 00:04:49.507 --> 00:04:52.801 këtu janë katër udhëzues se si duhet ta bësh këtë detyrë: NOTE Paragraph 00:04:52.825 --> 00:04:56.646 E para, kufizohu vetëm me një ide. 00:04:57.157 --> 00:04:58.990 Idetë janë gjëra komplekse; 00:04:59.014 --> 00:05:02.379 përmbajtja e fjalimit duhet te jetë e fokusuar 00:05:02.403 --> 00:05:05.156 në një ide të vetme me të cilën jeni më i pasionuar, 00:05:05.180 --> 00:05:08.814 dhe ti jepni shansin vetes që ta shpjegoni atë gjë të vetme siç duhet. 00:05:08.838 --> 00:05:12.591 Duhet ti vini gjërat ne kontekst, të jepni shëmbuj, ta gjallëroni atë. 00:05:12.615 --> 00:05:13.862 Zgjidhni një ide, 00:05:13.886 --> 00:05:17.087 dhe bëni që ajo të jetë filli i të gjithë fjalimit tuaj, 00:05:17.111 --> 00:05:20.589 në mënyrë që çdo gjë që thoni të lidhet prapë me të në ndonjë mënyrë. NOTE Paragraph 00:05:21.182 --> 00:05:24.557 E dyta, jepini publikut arsyen për t'ju dëgjuar. 00:05:25.523 --> 00:05:29.554 Para se të filloni të ndërtoni brënda mëndjes së publikut, 00:05:29.578 --> 00:05:31.983 duhet të kërkoni leje për të hyrë aty. 00:05:32.007 --> 00:05:33.840 Dhe mënyra për ta arritur? 00:05:34.181 --> 00:05:35.524 Kurioziteti. 00:05:35.548 --> 00:05:37.796 Pickoni kuriozitetin e publikut. 00:05:37.820 --> 00:05:40.041 Përdorni pyetje provokuese 00:05:40.065 --> 00:05:44.246 për të identifikuar pse diçka ska kuptim apo kërkon shpjegim. 00:05:44.698 --> 00:05:48.659 Nëse mund të tregosh një shkëputje në vizionin e dikujt, 00:05:48.683 --> 00:05:52.000 do të ndihet e nevojshme për ta mbushur këtë mungesë njohurie. 00:05:52.024 --> 00:05:54.063 Dhe sapo e ndez këtë dëshirë, 00:05:54.087 --> 00:05:57.371 do të jetë shumë e lehtë të fillosh të ndërtosh idenë tënde. NOTE Paragraph 00:05:58.032 --> 00:06:01.405 E treta, ndërtoje idenë, pjesë-pjesë, 00:06:01.429 --> 00:06:05.143 nga konceptet që publiku i ka kuptuar tashmë. 00:06:05.167 --> 00:06:06.814 Përdorni fuqinë e gjuhës 00:06:06.838 --> 00:06:09.767 për të thurur konceptet që ekzistojnë tashmë 00:06:09.791 --> 00:06:11.428 në mendjen e dëgjuesit -- 00:06:11.452 --> 00:06:13.746 por jo në gjuhën tuaj, në gjuhën e tyre. 00:06:13.770 --> 00:06:15.206 Filloni aty ku janë ata. 00:06:15.230 --> 00:06:18.928 Folësit shpesh harrojnë që shumë fjalë apo koncepte me të cilat ata jetojnë 00:06:18.952 --> 00:06:21.563 janë fare të panjohura për publikun. 00:06:21.587 --> 00:06:26.761 Metaforat luajnë rol kyç për të treguar si lidhen pjesët me njëra tjetrën, 00:06:26.785 --> 00:06:30.459 sepse ato tregojnë formën definitive të skemës, 00:06:30.483 --> 00:06:33.991 të bazuar mbi një ide që dëgjuesit e kuptojnë tashmë. NOTE Paragraph 00:06:34.015 --> 00:06:36.000 Për shëmbull, kur Jennifer Kahn 00:06:36.024 --> 00:06:39.673 donte të shpjegonte bioteknologjinë e re të pabesueshme të quajtur CRISPR, 00:06:39.697 --> 00:06:41.983 ajo tha, "është sikur, për herë të parë 00:06:42.007 --> 00:06:45.038 të kesh një program kompjuteri për të modifikuar DNA. 00:06:45.062 --> 00:06:49.689 CRISPR ju lejon te prisni/ngjisni informacionet gjenetike me shumë lehtësi. 00:06:50.165 --> 00:06:54.443 Një shpjegim i gjallë si ky sjell një moment qartësimi 00:06:54.467 --> 00:06:56.800 bile të ngulet në mëndje. 00:06:56.824 --> 00:07:00.744 Eshtë e rëndësishme që ti testosh fjalimet me miq të besuar, 00:07:00.768 --> 00:07:03.372 dhe të zbulosh momentet ku ata duken të konfuzuar. NOTE Paragraph 00:07:03.396 --> 00:07:05.704 E katërta, kjo është e fundit: 00:07:05.728 --> 00:07:08.505 Gjeni nje ide që ia vlen të shpërndahet. 00:07:09.242 --> 00:07:11.895 Dua të them, bëni pyetjen vetes: 00:07:11.919 --> 00:07:13.737 "Kush do përfitojë nga kjo ide?" 00:07:14.489 --> 00:07:17.450 Dhe duhet të jeni i sinqertë me pergjigjen. 00:07:17.474 --> 00:07:20.386 Nëse idea ju shërben vetëm ju ose vetëm organizatës suaj, 00:07:20.410 --> 00:07:23.687 atëherë, më vjen keq, por ndoshta nuk ia vlen të shpërndahet. 00:07:23.711 --> 00:07:25.822 Publiku do ta kuptojë menjëherë. 00:07:25.846 --> 00:07:28.528 Por, nëse besoni që ideja ka mundësi 00:07:28.552 --> 00:07:30.450 të ndricojë ditën e dikujt 00:07:30.474 --> 00:07:33.290 apo të ndryshojë për më mirë të ardhmen e dikujt 00:07:33.314 --> 00:07:36.178 apo të frymëzojë dikë të bëjë diçka ndryshe, 00:07:36.202 --> 00:07:39.822 atëherë ju keni përbërësin kryesor për një fjalim vërtet të fuqishëm 00:07:39.846 --> 00:07:42.976 që është një dhuratë për publikun dhe për të gjithë ne.