Return to Video

Historia kontra Richard Nixon - Alex Gendler

  • 0:07 - 0:09
    Prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki.
  • 0:09 - 0:14
    Dla wielu jedno z najpotężniejszych
    stanowisk na świecie.
  • 0:14 - 0:18
    Ze wszystkich prezydentów USA
    oskarżonych o nadużycie władzy
  • 0:18 - 0:21
    tylko jeden opuścił urząd.
  • 0:21 - 0:23
    Czy Richarda Nixona należy pamiętać
  • 0:23 - 0:27
    za coś więcej niż skandal,
    który zakończył jego prezydenturę?
  • 0:27 - 0:32
    Dowiedzmy się, stawiając przed sądem
    niechlubną spuściznę prezydenta
  • 0:32 - 0:35
    w "Historii kontra Richard Nixon".
  • 0:35 - 0:36
    Sędzia: "Cisza!
  • 0:36 - 0:39
    Kto jest dzisiaj oskarżony,
    Kolejny aferzysta?".
  • 0:39 - 0:42
    Obrona: "Nie, Wysoki Sądzie.
  • 0:42 - 0:46
    To Richard Milhous Nixon,
    37. prezydent USA,
  • 0:46 - 0:51
    urzędujący w latach 1969-1974".
  • 0:51 - 0:53
    Sędzia: "Chwila.
  • 0:53 - 0:57
    To dziwna liczba lat
    jak na rządy prezydenta".
  • 0:57 - 1:00
    Obrona: "Prezydent Nixon
    zrezygnował dla dobra narodu.
  • 1:00 - 1:04
    Ułaskawił go prezydent Ford,
    który przejął po nim władzę".
  • 1:04 - 1:06
    Oskarżenie: "Zrezygnował,
    bo groził mu impeachment,
  • 1:06 - 1:10
    i nie chciał, żeby ujawniono
    pełny zakres jego zbrodni".
  • 1:10 - 1:13
    Sędzia: "Zbrodni?".
  • 1:13 - 1:16
    Oskarżenie: "Afera Watergate
    była jednym z największych nadużyć
  • 1:16 - 1:20
    władzy prezydenta w historii.
  • 1:20 - 1:24
    Ludzie Nixona włamali się do siedziby
    Krajowego Komitetu Partii Demokratycznej,
  • 1:24 - 1:28
    żeby założyć podsłuchy
    i zbierać haki na przeciwników
  • 1:28 - 1:30
    w kampanii reelekcyjnej".
  • 1:30 - 1:31
    (Odchrząknięcie)
  • 1:31 - 1:35
    Obrona: "Ustalono, że prezydent
    nie zarządził tego włamania".
  • 1:35 - 1:37
    Oskarżenie: "Ale gdy tylko
    się o tym dowiedział,
  • 1:37 - 1:41
    zrobił wszystko, żeby to ukryć.
    Kłamał na ten temat całymi miesiącami".
  • 1:41 - 1:45
    Obrona: "Tak, ale to było dla dobra kraju.
  • 1:45 - 1:49
    Zrobił tak dużo podczas urzędowania
    i mógłby zrobić o wiele więcej,
  • 1:49 - 1:53
    gdyby nie skandal
    przysłaniający jego osiągnięcia".
  • 1:53 - 1:55
    Sędzia: "Osiągnięcia?"
  • 1:55 - 1:57
    Obrona: "Tak, Wysoki Sądzie.
  • 1:57 - 1:58
    To prezydent Nixon
  • 1:58 - 2:03
    zaproponował utworzenie
    Agencji Ochrony Środowiska
  • 2:03 - 2:07
    i podpisał ustawę o polityce
    środowiskowej państwa.
  • 2:07 - 2:09
    Nie wspominając o ustawie
    o zagrożonych gatunkach,
  • 2:09 - 2:11
    ustawie o ochronie ssaków morskich,
  • 2:11 - 2:13
    rozszerzeniu ustawy o czystym powietrzu".
  • 2:13 - 2:15
    Sędzia: "Brzmi dość postępowo".
  • 2:15 - 2:17
    Oskarżenie: "Postępowo? Wątpliwe.
  • 2:17 - 2:20
    Kampania Nixona była skierowana
    do wyborców z Południa
  • 2:20 - 2:23
    przeciwnych ruchowi
    na rzecz praw obywatelskich".
  • 2:23 - 2:26
    Obrona: "Skoro mówimy
    o prawach obywatelskich,
  • 2:26 - 2:30
    pana prokuratora może zaskoczyć
    informacja, że Nixon podpisał Tytuł IX,
  • 2:30 - 2:34
    federalną ustawę edukacyjną
    zakazującą dyskryminacji płciowej,
  • 2:34 - 2:38
    zapewnił pokojową desegregację szkół
  • 2:38 - 2:42
    i obniżył wiek uprawniający do głosowania
    do 18 lat, żeby głosować mogli studenci".
  • 2:42 - 2:45
    Oskarżenie: "Nie przejmował się
    zbytnio studentami,
  • 2:45 - 2:49
    gdy Gwardia Narodowa zastrzeliła czterech
    podczas masakry na Uniwersytecie w Kencie.
  • 2:49 - 2:53
    Zamiast tego nazwał ich włóczęgami
    za protesty przeciw wojnie w Wietnamie,
  • 2:53 - 2:56
    do której zakończenia
    nawoływał w trakcie kampanii".
  • 2:56 - 2:58
    Obrona: "Ale to on ją zakończył".
  • 2:58 - 3:01
    Oskarżenie: "Zakończył ją
    dwa lata po objęciu urzędu.
  • 3:01 - 3:06
    Tymczasem jego kampania sabotowała
    rozmowy pokojowe ówczesnego prezydenta,
  • 3:06 - 3:11
    wzywając rząd Wietnamu Południowego
    do czekania na rzekomo lepsze warunki,
  • 3:11 - 3:15
    których nigdy nie było.
  • 3:15 - 3:17
    Przez cztery lata ciągnął wojnę,
  • 3:17 - 3:23
    w której 20 000 żołnierzy USA
    i ponad milion Wietnamczyków
  • 3:23 - 3:25
    zginęło bez sensu".
  • 3:25 - 3:29
    Sędzia: "Kandydat na prezydenta
    wtrąca się w negocjacje zagraniczne.
  • 3:29 - 3:31
    Czy to nie zdrada?".
  • 3:31 - 3:37
    Oskarżenie: "Tak, Wysoki Sądzie, wyraźne
    naruszenie Ustawy Logana z 1799 roku".
  • 3:37 - 3:40
    Obrona: "Zapominamy
    o wielu sukcesach Nixona
  • 3:40 - 3:43
    w polityce zagranicznej.
  • 3:43 - 3:45
    To on unormował stosunki z Chinami,
  • 3:45 - 3:49
    tworząc więzi gospodarcze
    trwające do dziś".
  • 3:49 - 3:51
    Oskarżenie: "Czy to na pewno dobrze?
  • 3:51 - 3:54
    Pamiętajmy o jego poparciu
    dla zamachu stanu w Chile,
  • 3:54 - 3:57
    w wyniku którego demokratycznie
    wybranego prezydenta Allende
  • 3:57 - 4:01
    zastąpił brutalny dyktator wojskowy".
  • 4:01 - 4:03
    Obrona: "To była część
    walki z komunizmem".
  • 4:03 - 4:07
    Oskarżenie: "Przecież zarzucaliśmy
    komunizmowi właśnie tyranię i przemoc.
  • 4:07 - 4:12
    Może chodziło o strach przed buntem
    niższych klas przeciwko bogatym?".
  • 4:12 - 4:16
    Obrona: "Prezydent Nixon nie mógł
    przewidzieć przemocy reżimu Pinocheta,
  • 4:16 - 4:20
    a antykomunizm nie oznacza
    zaniedbywania biednych.
  • 4:20 - 4:23
    Amerykańskim rodzinom zaproponował
    gwarantowany dochód podstawowy,
  • 4:23 - 4:26
    co wciąż jest radykalną koncepcją.
  • 4:26 - 4:29
    Naciskał nawet na kompleksową
    reformę opieki zdrowotnej,
  • 4:29 - 4:32
    taką, jaką przyjęto 40 lat później".
  • 4:32 - 4:35
    Sędzia: "Wciąż nie wiem,
    o co chodziło z tym włamaniem.
  • 4:35 - 4:37
    Był aferzystą czy nie?".
  • 4:37 - 4:41
    Obrona: "Wysoki Sądzie, Prezydent Nixon
    mógł naruszyć przepis czy dwa,
  • 4:41 - 4:47
    ale jakie to ma znaczenie w porównaniu
    ze wszystkim, czego dokonał?".
  • 4:47 - 4:50
    Oskarżenie: "Miało znaczenie
    dla demokracji.
  • 4:50 - 4:53
    Cały sens ideałów, które Nixon
    chciał promować za granicą,
  • 4:53 - 4:56
    opierał się na odpowiedzialności
    przywódców wobec ludzi.
  • 4:56 - 5:00
    Ale kiedy z jakiegoś powodu
    przywódcy stają ponad prawem,
  • 5:00 - 5:02
    ideały zostają podważone".
  • 5:02 - 5:07
    Sędzia: "Jeśli ludzie przestaną
    odpowiadać przed sądem, stracę pracę".
  • 5:07 - 5:12
    Wielu polityków złamało zasady
    w imię osiągnięcia celu,
  • 5:12 - 5:17
    ale łamanie prawa i tuszowanie tego
    zagraża podstawom państwowości.
  • 5:17 - 5:21
    Ci, którzy to zrobią, muszą pamiętać,
    że całe ich dziedzictwo zostanie skażone,
  • 5:21 - 5:24
    kiedy historia zostanie
    postawiona przed sądem.
Title:
Historia kontra Richard Nixon - Alex Gendler
Description:

Zobacz pełną lekcję: http://ed.ted.com/lessons/history-vs-richard-nixon-alex-gendler

Stanowisko prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki jest uważane za jedno z najbardziej wpływowych stanowisk na świecie. Jednak spośród wszystkich prezydentów USA oskarżonych o nadużywanie władzy tylko jeden zrezygnował. Czy Richarda Nixona można zapamiętać za coś innego niż skandal, który zakończył jego urzędowanie? Alex Gendler wymierza sprawiedliwość niechlubnej spuściźnie Nixona.

Lekcja: Alex Gendler, animacja: Brett Underhill.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:40

Polish subtitles

Revisions