WEBVTT

00:00:06.965 --> 00:00:09.307
Prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki.

00:00:09.307 --> 00:00:13.902
Dla wielu jedno z najpotężniejszych
stanowisk na świecie.

00:00:13.902 --> 00:00:17.656
Ze wszystkich prezydentów USA
oskarżonych o nadużycie władzy

00:00:17.656 --> 00:00:21.144
tylko jeden opuścił urząd.

00:00:21.144 --> 00:00:23.223
Czy Richarda Nixona należy pamiętać

00:00:23.223 --> 00:00:26.790
za coś więcej niż skandal,
który zakończył jego prezydenturę?

00:00:26.790 --> 00:00:31.862
Dowiedzmy się, stawiając przed sądem
niechlubną spuściznę prezydenta

00:00:31.862 --> 00:00:35.201
w "Historii kontra Richard Nixon".

00:00:35.201 --> 00:00:36.486
Sędzia: "Cisza!

00:00:36.486 --> 00:00:39.345
Kto jest dzisiaj oskarżony,
Kolejny aferzysta?".

00:00:39.345 --> 00:00:42.108
Obrona: "Nie, Wysoki Sądzie.

00:00:42.108 --> 00:00:46.347
To Richard Milhous Nixon,
37. prezydent USA,

00:00:46.347 --> 00:00:50.653
urzędujący w latach 1969-1974".

00:00:50.653 --> 00:00:53.352
Sędzia: "Chwila.

00:00:53.352 --> 00:00:56.501
To dziwna liczba lat
jak na rządy prezydenta".

00:00:56.501 --> 00:01:00.298
Obrona: "Prezydent Nixon
zrezygnował dla dobra narodu.

00:01:00.298 --> 00:01:04.027
Ułaskawił go prezydent Ford,
który przejął po nim władzę".

00:01:04.027 --> 00:01:06.434
Oskarżenie: "Zrezygnował,
bo groził mu impeachment,

00:01:06.434 --> 00:01:10.483
i nie chciał, żeby ujawniono
pełny zakres jego zbrodni".

00:01:10.483 --> 00:01:12.766
Sędzia: "Zbrodni?".

00:01:12.766 --> 00:01:16.431
Oskarżenie: "Afera Watergate
była jednym z największych nadużyć

00:01:16.431 --> 00:01:19.738
władzy prezydenta w historii.

00:01:19.738 --> 00:01:23.913
Ludzie Nixona włamali się do siedziby
Krajowego Komitetu Partii Demokratycznej,

00:01:23.913 --> 00:01:27.994
żeby założyć podsłuchy
i zbierać haki na przeciwników

00:01:27.994 --> 00:01:30.208
w kampanii reelekcyjnej".

00:01:30.208 --> 00:01:31.300
(Odchrząknięcie)

00:01:31.300 --> 00:01:35.245
Obrona: "Ustalono, że prezydent
nie zarządził tego włamania".

00:01:35.245 --> 00:01:37.481
Oskarżenie: "Ale gdy tylko
się o tym dowiedział,

00:01:37.481 --> 00:01:41.499
zrobił wszystko, żeby to ukryć.
Kłamał na ten temat całymi miesiącami".

00:01:41.499 --> 00:01:44.901
Obrona: "Tak, ale to było dla dobra kraju.

00:01:44.901 --> 00:01:48.732
Zrobił tak dużo podczas urzędowania
i mógłby zrobić o wiele więcej,

00:01:48.732 --> 00:01:53.304
gdyby nie skandal
przysłaniający jego osiągnięcia".

00:01:53.304 --> 00:01:54.986
Sędzia: "Osiągnięcia?"

00:01:54.986 --> 00:01:56.554
Obrona: "Tak, Wysoki Sądzie.

00:01:56.554 --> 00:01:58.301
To prezydent Nixon

00:01:58.301 --> 00:02:02.510
zaproponował utworzenie
Agencji Ochrony Środowiska

00:02:02.510 --> 00:02:06.530
i podpisał ustawę o polityce
środowiskowej państwa.

00:02:06.530 --> 00:02:08.876
Nie wspominając o ustawie
o zagrożonych gatunkach,

00:02:08.876 --> 00:02:10.925
ustawie o ochronie ssaków morskich,

00:02:10.925 --> 00:02:13.275
rozszerzeniu ustawy o czystym powietrzu".

00:02:13.275 --> 00:02:15.262
Sędzia: "Brzmi dość postępowo".

00:02:15.262 --> 00:02:17.092
Oskarżenie: "Postępowo? Wątpliwe.

00:02:17.092 --> 00:02:19.906
Kampania Nixona była skierowana
do wyborców z Południa

00:02:19.906 --> 00:02:23.397
przeciwnych ruchowi 
na rzecz praw obywatelskich".

00:02:23.397 --> 00:02:25.546
Obrona: "Skoro mówimy
o prawach obywatelskich,

00:02:25.546 --> 00:02:29.920
pana prokuratora może zaskoczyć
informacja, że Nixon podpisał Tytuł IX,

00:02:29.920 --> 00:02:33.639
federalną ustawę edukacyjną
zakazującą dyskryminacji płciowej,

00:02:33.639 --> 00:02:38.132
zapewnił pokojową desegregację szkół

00:02:38.132 --> 00:02:42.294
i obniżył wiek uprawniający do głosowania
do 18 lat, żeby głosować mogli studenci".

00:02:42.294 --> 00:02:44.700
Oskarżenie: "Nie przejmował się
zbytnio studentami,

00:02:44.700 --> 00:02:49.026
gdy Gwardia Narodowa zastrzeliła czterech
podczas masakry na Uniwersytecie w Kencie.

00:02:49.026 --> 00:02:53.245
Zamiast tego nazwał ich włóczęgami
za protesty przeciw wojnie w Wietnamie,

00:02:53.245 --> 00:02:55.926
do której zakończenia
nawoływał w trakcie kampanii".

00:02:55.926 --> 00:02:57.515
Obrona: "Ale to on ją zakończył".

00:02:57.515 --> 00:03:01.397
Oskarżenie: "Zakończył ją
dwa lata po objęciu urzędu.

00:03:01.397 --> 00:03:06.412
Tymczasem jego kampania sabotowała
rozmowy pokojowe ówczesnego prezydenta,

00:03:06.412 --> 00:03:11.490
wzywając rząd Wietnamu Południowego
do czekania na rzekomo lepsze warunki,

00:03:11.490 --> 00:03:14.548
których nigdy nie było.

00:03:14.548 --> 00:03:17.401
Przez cztery lata ciągnął wojnę,

00:03:17.401 --> 00:03:22.847
w której 20 000 żołnierzy USA
i ponad milion Wietnamczyków

00:03:22.847 --> 00:03:25.347
zginęło bez sensu".

00:03:25.347 --> 00:03:29.045
Sędzia: "Kandydat na prezydenta
wtrąca się w negocjacje zagraniczne.

00:03:29.045 --> 00:03:31.006
Czy to nie zdrada?".

00:03:31.006 --> 00:03:36.529
Oskarżenie: "Tak, Wysoki Sądzie, wyraźne
naruszenie Ustawy Logana z 1799 roku".

00:03:36.529 --> 00:03:39.925
Obrona: "Zapominamy
o wielu sukcesach Nixona

00:03:39.925 --> 00:03:42.724
w polityce zagranicznej.

00:03:42.724 --> 00:03:45.385
To on unormował stosunki z Chinami,

00:03:45.385 --> 00:03:49.045
tworząc więzi gospodarcze
trwające do dziś".

00:03:49.045 --> 00:03:51.303
Oskarżenie: "Czy to na pewno dobrze?

00:03:51.303 --> 00:03:54.066
Pamiętajmy o jego poparciu
dla zamachu stanu w Chile,

00:03:54.066 --> 00:03:57.346
w wyniku którego demokratycznie
wybranego prezydenta Allende

00:03:57.346 --> 00:04:00.683
zastąpił brutalny dyktator wojskowy".

00:04:00.683 --> 00:04:03.223
Obrona: "To była część
walki z komunizmem".

00:04:03.223 --> 00:04:07.463
Oskarżenie: "Przecież zarzucaliśmy
komunizmowi właśnie tyranię i przemoc.

00:04:07.463 --> 00:04:12.087
Może chodziło o strach przed buntem
niższych klas przeciwko bogatym?".

00:04:12.087 --> 00:04:16.240
Obrona: "Prezydent Nixon nie mógł
przewidzieć przemocy reżimu Pinocheta,

00:04:16.240 --> 00:04:19.608
a antykomunizm nie oznacza
zaniedbywania biednych.

00:04:19.608 --> 00:04:23.362
Amerykańskim rodzinom zaproponował
gwarantowany dochód podstawowy,

00:04:23.362 --> 00:04:26.235
co wciąż jest radykalną koncepcją.

00:04:26.235 --> 00:04:29.282
Naciskał nawet na kompleksową
reformę opieki zdrowotnej,

00:04:29.282 --> 00:04:32.304
taką, jaką przyjęto 40 lat później".

00:04:32.304 --> 00:04:34.912
Sędzia: "Wciąż nie wiem,
o co chodziło z tym włamaniem.

00:04:34.912 --> 00:04:37.123
Był aferzystą czy nie?".

00:04:37.123 --> 00:04:41.139
Obrona: "Wysoki Sądzie, Prezydent Nixon
mógł naruszyć przepis czy dwa,

00:04:41.139 --> 00:04:46.784
ale jakie to ma znaczenie w porównaniu
ze wszystkim, czego dokonał?".

00:04:46.784 --> 00:04:50.132
Oskarżenie: "Miało znaczenie
dla demokracji.

00:04:50.132 --> 00:04:53.470
Cały sens ideałów, które Nixon
chciał promować za granicą,

00:04:53.470 --> 00:04:56.463
opierał się na odpowiedzialności
przywódców wobec ludzi.

00:04:56.463 --> 00:04:59.642
Ale kiedy z jakiegoś powodu
przywódcy stają ponad prawem,

00:04:59.642 --> 00:05:02.207
ideały zostają podważone".

00:05:02.207 --> 00:05:07.180
Sędzia: "Jeśli ludzie przestaną
odpowiadać przed sądem, stracę pracę".

00:05:07.180 --> 00:05:11.621
Wielu polityków złamało zasady
w imię osiągnięcia celu,

00:05:11.621 --> 00:05:17.305
ale łamanie prawa i tuszowanie tego
zagraża podstawom państwowości.

00:05:17.305 --> 00:05:21.133
Ci, którzy to zrobią, muszą pamiętać,
że całe ich dziedzictwo zostanie skażone,

00:05:21.133 --> 00:05:24.242
kiedy historia zostanie
postawiona przed sądem.