Return to Video

I'm Batman - Amy Wray

  • 0:10 - 0:14
    Lecąc przez noc,
    czuwam nad miastem
  • 0:14 - 0:21
    cichy strażnik, czujny obrońca,
    mroczny rycerz, to ja...
  • 0:23 - 0:26
    Okej, no dobra, nie jestem Batmanem.
    Jestem zwykłym nietoperzem.
  • 0:26 - 0:29
    Ale jak Batman,
    bywam często niezrozumiany.
  • 0:29 - 0:32
    Uważa się, że jestem przerażający,
    dziwny i niebezpieczny.
  • 0:32 - 0:37
    Gdyby jednak znali mnie lepiej,
    byłbym traktowany jak bohater.
  • 0:37 - 0:38
    Kiedy widzimy nietoperze,
  • 0:38 - 0:42
    to wielu z nas widzi wampiry,
    które chcą wyssać naszą krew.
  • 0:42 - 0:44
    Ale prawda jest taka,
    że spośród 1200 gatunków
  • 0:44 - 0:48
    tylko trzy to nietoperze wampiry.
  • 0:48 - 0:51
    Z tych trzech, tylko jeden
    preferuje krew ssaków,
  • 0:51 - 0:54
    i nawet te nietoperze
    karmią się głównie bydłem.
  • 0:54 - 0:56
    Może to wciąż nie jest świetne,
  • 0:56 - 1:01
    ale nietoperze wampiry
    są pomocne dla ludzi.
  • 1:01 - 1:05
    Desmoteplaza, substancja chemiczna
    obecna w ślinie nietoperzy
  • 1:05 - 1:07
    pomaga w usuwaniu skrzepów krwi
  • 1:07 - 1:11
    i jest testowana
    wśród pacjentów po udarach.
  • 1:11 - 1:16
    Spośród pozostałych ponad 1000 gatunków,
    około 70% karmi się owadami.
  • 1:16 - 1:19
    Te nietoperze pomagają kontrolować
    prawdziwe wampiry:
  • 1:19 - 1:22
    komary, których paskudne ugryzienia
    nie tylko są irytujące,
  • 1:22 - 1:26
    ale też roznoszą choroby
    jak wirus zachodniego Nilu.
  • 1:26 - 1:30
    Pojedynczy mały, brązowy nietoperz
    może zjeść 1000 owadów co godzinę,
  • 1:30 - 1:35
    a kolonia molosów meksykańskich
    może pożreć kilka ton ciem
  • 1:35 - 1:36
    w jedną noc.
  • 1:36 - 1:38
    Tylko w USA
  • 1:38 - 1:42
    nietoperze dostarczają
    wartej ponad 3.7 miliarda dolarów
  • 1:42 - 1:44
    dezynsekcji owadów dla rolników,
  • 1:44 - 1:48
    co daje korzyści każdemu,
    kto zjada ich plony.
  • 1:48 - 1:51
    Rudawki wielkie, nazwane tak
    ze względu na ogromny rozmiar,
  • 1:51 - 1:55
    grają ważną rolę w zapylaniu roślin.
  • 1:55 - 1:58
    Podróżując między kwiatami,
    odżywiają się nektarem i owocami
  • 1:58 - 2:03
    a także transportują pyłek i nasiona
    pomagając roślinom w rozmnażaniu.
  • 2:03 - 2:04
    W Azji Południowo-Wschodniej
  • 2:04 - 2:09
    nietoperz rudawkowaty jest jedynym
    zapylaczem owocu durian.
  • 2:09 - 2:12
    Inne nietoperze zapylają
    brzoskwinie, banany
  • 2:12 - 2:15
    i rośliny agawy, z której
    produkuje się tequile.
  • 2:15 - 2:16
    Bez nich,
  • 2:16 - 2:20
    wiele naszych roślin byłoby niezdolnych
    do wydania owoców, które tak kochamy.
  • 2:20 - 2:26
    Jako herosi ekosystemu, nietoperze
    mają zestaw przydatnych gadżetów.
  • 2:26 - 2:29
    Nietoperze były źródłem inspiracji
    dla latających robotów,
  • 2:29 - 2:32
    a nawet energooszczędnych
    samolotów szpiegowskich,
  • 2:32 - 2:38
    jako, że są jedynymi ssakami
    zdolnymi do samodzielnego lotu.
  • 2:39 - 2:45
    Echolokacja, rodzaj biologicznego sonaru,
    jest używana jako sposób nawigowania
  • 2:45 - 2:47
    i szukania ofiar nocą.
  • 2:47 - 2:50
    Panuje błędne przekonanie,
    że nietoperze są ślepe,
  • 2:50 - 2:53
    bo prawdą jest, że wszystkie gatunki
    posiadają zmysł wzroku.
  • 2:53 - 2:57
    Niektóre posiadają nawet ogromne oczy
    by lepiej widzieć w słabym świetle.
  • 2:57 - 3:00
    Ludzie martwią się, że mogą
    być zarażeni przez nietoperze
  • 3:00 - 3:04
    choć jak inne zwierzęta, mogą one
    przenosić choroby takie jak wścieklizna.
  • 3:04 - 3:10
    W rzeczywistości, mniej niż 0.5%
    nietoperzy to nosiciele.
  • 3:10 - 3:13
    To takie samo prawdopodobieństwo
    jak wyrzucenie reszki
  • 3:13 - 3:17
    osiem razy z rzędu.
  • 3:19 - 3:21
    Wyobrażenie, że nietoperze
    są nosicielami
  • 3:21 - 3:23
    może wywodzić się z tego,
    że chore nietoperze
  • 3:23 - 3:27
    mogą się dziwnie zachowywać:
    wyłaniają się w ciągu dnia,
  • 3:27 - 3:29
    bądź są niezdolne do lotu
  • 3:29 - 3:31
    przez co mogą szybciej
    napotkać ludzi.
  • 3:31 - 3:35
    Więc dobrym sposobem na ochronę
    jest ochrona samych nietoperzy,
  • 3:35 - 3:37
    należy dbać o ich zdrowie
    oraz środowisko
  • 3:37 - 3:41
    redukując ryzyko przeniesienia
    jakiejś choroby.
  • 3:41 - 3:44
    W Ameryce Północnej nietoperzom
    zagraża wyniszczająca choroba
  • 3:44 - 3:47
    zwana zespołem białego nosa.
  • 3:47 - 3:49
    To zakażenie grzybiczne
    budzi nietoperze
  • 3:49 - 3:51
    podczas ich hibernacji zimą.
  • 3:51 - 3:55
    Niezdolne do znalezienia jedzenia,
    tracą one duże ilości energii,
  • 3:55 - 3:57
    i w końcu umierają z głodu.
  • 3:57 - 4:00
    Zespół białego nosa wyniszczył
    całe jaskinie nietoperzy
  • 4:00 - 4:04
    z umieralnością przekraczającą 90%.
  • 4:04 - 4:06
    Zmiany klimatyczne
    i niszczenie habitatów
  • 4:06 - 4:09
    są także poważnym zagrożeniem
    dla populacji nietoperzy.
  • 4:09 - 4:14
    Na przykład, w styczniu 2014 r.
    rekordowe upały nawiedziły Australię
  • 4:14 - 4:18
    powodując śmierć ponad
    100,000 nietoperzy.
  • 4:18 - 4:21
    Niektórzy ludzie chcą
    widzieć świat w płomieniach,
  • 4:21 - 4:25
    a nietoperze i ich siedliska
    na całym świecie,
  • 4:25 - 4:27
    m.in. bagna namorzynowe,
  • 4:27 - 4:28
    pierwotne lasy
  • 4:28 - 4:31
    i oczywiście jaskinie są zagrożone.
  • 4:31 - 4:36
    Pomimo tego, że jestem bohaterem
    tej historii, to potrzebuję ratunku.
  • 4:36 - 4:37
    A skoro już znacie
    prawdę o nas,
  • 4:37 - 4:41
    możecie nauczyć się
    jak pomagać tak dzielnym zwierzętom.
  • 4:41 - 4:44
    Zainstalujcie poprawnie
    zaprojektowany ''bat box'',
  • 4:44 - 4:47
    to najłatwiejszy sposób,
    aby dać schronienie nietoperzom.
  • 4:47 - 4:50
    Sprzeciwiajcie się pestycydom,
    które szkodzą nietoperzom,
  • 4:50 - 4:54
    kiedy karmimy się owadami,
    których chcecie się pozbyć.
  • 4:54 - 4:58
    Unikajcie wchodzenia do jaskiń,
    gdzie możecie przeszkodzić w hibernacji
  • 4:58 - 5:02
    i zawsze odkażajcie sprzęt
    po wizycie w jaskini.
  • 5:02 - 5:05
    Jeśli macie niechciane nietoperze
    na strychu bądź w stodole
  • 5:05 - 5:09
    to skontaktujcie się z władzami,
    aby nas bezpiecznie przenieść.
  • 5:09 - 5:13
    A jeśli natkniecie się na nietoperza,
    to nie próbujcie niczego sami,
  • 5:13 - 5:17
    tylko wezwijcie odpowiednie służby.
  • 5:17 - 5:20
    Batman miał na uwadze
    swoją sekretną tożsamość,
  • 5:20 - 5:24
    ale najlepszym sposobem by pomóc
    są badania nad nietoperzami
  • 5:24 - 5:27
    i szerzenie wiedzy
    o ich bohaterstwie,
  • 5:27 - 5:31
    nawet jeśli ich dobre czyny
    umykają naszej uwadze.
Title:
I'm Batman - Amy Wray
Description:

Co lata nocą, cicho strzegąc naszego świata od zła? Batman? Raczej...nietoperz. Tak jak Batman, nietoperze są źle rozumiane i demonizowane. Amy Wray demitologizuje to, że nietoperze są niebezpiecznymi złoczyńcami i wyjaśnia dlaczego powinny być traktowane jak bohaterzy, a my powinniśmy je chronić.

Lekcja Amy Wray, animacje TED-Ed.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:48
Kinga Skorupska approved Polish subtitles for I'm Batman - Amy Wray
Kinga Skorupska edited Polish subtitles for I'm Batman - Amy Wray
Kinga Skorupska edited Polish subtitles for I'm Batman - Amy Wray
Kinga Skorupska edited Polish subtitles for I'm Batman - Amy Wray
Kinga Skorupska accepted Polish subtitles for I'm Batman - Amy Wray
Kinga Skorupska edited Polish subtitles for I'm Batman - Amy Wray
Kinga Skorupska edited Polish subtitles for I'm Batman - Amy Wray
Kinga Skorupska edited Polish subtitles for I'm Batman - Amy Wray
Show all

Polish subtitles

Revisions