Hoe je met veteranen over de oorlog praat
-
0:01 - 0:03Ik ben blij om hier
over veteranen te praten, -
0:03 - 0:05want ik ging niet het leger in
-
0:05 - 0:07omdat ik oorlog wilde voeren.
-
0:07 - 0:10Ik ging niet het leger in,
omdat ik zo nodig -
0:10 - 0:13in het buitenland wilde vechten.
-
0:13 - 0:16Eerlijk gezegd, ging ik het leger in,
-
0:16 - 0:17omdat de universiteit erg duur is
-
0:17 - 0:19en het leger me daarbij zou helpen.
-
0:19 - 0:21Ik ging het leger in,
-
0:21 - 0:23omdat ik niets anders kende
-
0:23 - 0:26en omdat ik dacht
dat ik er goed in zou zijn. -
0:26 - 0:29Ik kom niet uit een militaire familie.
-
0:29 - 0:30Ik ben geen soldatenkind.
-
0:30 - 0:33Niemand in mijn familie
was ooit in het leger geweest -
0:33 - 0:35en mijn eerste kennismaking
met het soldatenleven -
0:35 - 0:39kwam op mijn 13e, toen ik
naar een militaire school werd gestuurd. -
0:40 - 0:41Mijn moeder had sinds mijn achtste
-
0:41 - 0:45met de militaire school gedreigd.
-
0:45 - 0:48Ik had wat problemen toen ik opgroeide
-
0:48 - 0:50en mijn moeder waarschuwde me altijd:
-
0:50 - 0:51"Als je je niet herpakt,
-
0:51 - 0:52ga je naar die school."
-
0:52 - 0:54Dan keek ik haar aan en zei:
-
0:54 - 0:56"Mam, ik zal beter mijn best doen."
-
0:56 - 0:57Toen ik 9 jaar was,
-
0:57 - 1:00gaf ze me brochures als waarschuwing.
-
1:00 - 1:01Ik keek er dan naar en zei:
-
1:01 - 1:03"Oké mam, ik zal beter mijn best doen."
-
1:03 - 1:05Als 10- en 11-jarige
-
1:05 - 1:09bleef mijn gedrag steeds slechter worden.
-
1:09 - 1:12Ik kreeg waarschuwingen
en proefperiodes van school -
1:12 - 1:15nog voor ik tien was
-
1:15 - 1:18en werd voor het eerst
in de boeien geslagen -
1:18 - 1:19toen ik 11 jaar oud was.
-
1:19 - 1:21En toen ik 13 werd
-
1:21 - 1:23kwam mijn moeder naar me toe en zei:
-
1:23 - 1:25"Ik doe dit niet meer.
-
1:25 - 1:26Ik stuur je naar die school."
-
1:26 - 1:28Ik keek haar aan en zei:
-
1:28 - 1:31"Mamma, ik zie dat je boos bent en
ik zal beter mijn best doen." -
1:31 - 1:33Waarop ze zei:
"Nee, je gaat volgende week." -
1:33 - 1:36Zo maakte ik voor het eerst kennis
-
1:36 - 1:38met het militaire leven,
-
1:38 - 1:41omdat zij het een goed idee vond.
-
1:41 - 1:43Ik was het echt met haar oneens
-
1:43 - 1:44toen ik er net was.
-
1:44 - 1:46Want in de eerste 4 dagen
-
1:46 - 1:48was ik al 5 keer van school weggelopen.
-
1:48 - 1:50De school had een groot, zwart hek,
-
1:50 - 1:52en elke keer dat ze niet keken,
-
1:52 - 1:55rende ik de poort uit,
-
1:55 - 1:57want ze zeiden: als je dit niet wilt
-
1:57 - 1:58dan mag je zo weggaan.
-
1:58 - 2:00Dus dacht ik: "Wel in dat geval,
-
2:00 - 2:03zou ik graag vertrekken." (Gelach)
-
2:03 - 2:05Maar het werkte nooit.
-
2:05 - 2:07En ik verdwaalde steeds.
-
2:07 - 2:09Maar uiteindelijk,
-
2:09 - 2:11nadat ik er een tijdje was geweest,
-
2:11 - 2:14aan het eind van mijn eerste jaar
op deze militaire school, -
2:14 - 2:19besefte ik dat ik volwassen werd.
-
2:19 - 2:22Ik besefte dat de dingen waarvan ik genoot
-
2:22 - 2:25binnen deze school en deze structuur,
-
2:25 - 2:28iets waren wat ik nooit eerder had gekend:
-
2:28 - 2:31het feit dat ik deel uitmaakte
van iets groters, van een team, -
2:31 - 2:33dat het anderen kon schelen
-
2:33 - 2:35dat ik daar was.
-
2:35 - 2:38Het feit dat leiderschap
daar geen slogan was, -
2:38 - 2:41maar dat het aan de basis lag
-
2:41 - 2:43van mijn hele ervaring.
-
2:43 - 2:45Toen ik op het punt stond
-
2:45 - 2:47mijn middelbare school af te maken,
-
2:47 - 2:50ging ik nadenken wat ik wilde doen.
-
2:50 - 2:52Net zoals de meeste studenten
-
2:52 - 2:55had ik geen idee wat dat betekende
of wat ik wilde doen. -
2:55 - 2:57Ik dacht na over de mensen
-
2:57 - 2:59die ik respecteerde en bewonderde.
-
2:59 - 3:01Ik dacht veel aan mensen,
-
3:01 - 3:04voornamelijk mannen, in mijn leven
-
3:04 - 3:06tegen wie ik opkeek.
-
3:06 - 3:08Ze droegen allemaal het uniform
-
3:08 - 3:10van de Verenigde Staten van Amerika.
-
3:10 - 3:14Dus voor mij werden de vraag
en het antwoord heel eenvoudig. -
3:14 - 3:16De vraag wat ik wilde doen,
-
3:16 - 3:17was snel beantwoord:
-
3:17 - 3:20ik denk dat ik legerofficier word.
-
3:20 - 3:22Het leger startte een procedure
-
3:22 - 3:23en begon me te trainen.
-
3:23 - 3:25Ik wilde niet bij het leger,
-
3:25 - 3:26omdat ik oorlog wilde voeren.
-
3:26 - 3:29Maar ik trad toe in 1996.
-
3:29 - 3:31Toen was er niet zo veel gaande.
-
3:31 - 3:34Ik had nooit het gevoel dat er gevaar was.
-
3:34 - 3:36Ik ging in het leger op mijn 17e
-
3:36 - 3:39en had dus haar toestemming nodig --
-
3:39 - 3:40en toen ik haar de papieren gaf,
-
3:40 - 3:42dacht zij dat het zoals school zou zijn.
-
3:42 - 3:44Ze dacht: "Het was goed,
-
3:44 - 3:46dus hij kan het beter blijven doen."
-
3:46 - 3:49Zonder te beseffen dat
de papieren die ze ondertekende, -
3:49 - 3:51betekenden dat haar zoon
-
3:51 - 3:53een legerofficier zou worden.
-
3:54 - 3:56Ik doorliep de procedures
-
3:56 - 3:58en ik dacht nog steeds:
-
3:58 - 4:02geweldig, ik dien misschien in het weekend
-
4:02 - 4:06of twee weken per jaar,
doe mee aan oefeningen. -
4:07 - 4:09Maar een paar jaar later,
-
4:09 - 4:12een paar jaar nadat
mijn moeder had getekend, -
4:12 - 4:15veranderde de hele wereld.
-
4:16 - 4:19Na 9/11 veranderde de context helemaal
-
4:19 - 4:22van het beroep dat ik gekozen had.
-
4:23 - 4:27Toen ik me aansloot,
was dat niet om te vechten, -
4:27 - 4:29maar nu ik erin zat,
-
4:29 - 4:32was dat precies wat er ging gebeuren.
-
4:33 - 4:36Ik dacht zo veel aan de soldaten
-
4:36 - 4:38die ik uiteindelijk moest leiden.
-
4:38 - 4:41Ik herinner me hoe ik 3 weken na 9/11
-
4:41 - 4:43in een vliegtuig de oceaan over vloog,
-
4:43 - 4:45maar niet richting het leger.
-
4:45 - 4:47Ik had een beurs gekregen
-
4:47 - 4:49in het buitenland.
-
4:49 - 4:50Ik had een beurs gekregen
-
4:50 - 4:53om in het buitenland te studeren.
-
4:53 - 4:55Ik woonde in Engeland, best interessant,
-
4:55 - 4:56maar tegelijkertijd
-
4:56 - 4:59gingen de mensen met wie ik getraind had,
-
4:59 - 5:02de soldaten met wie ik altijd getraind had
-
5:02 - 5:04ter voorbereiding op een oorlog ...
-
5:04 - 5:07zij gingen er nu ook echt naartoe.
-
5:07 - 5:09Zij gingen nu naar plaatsen toe
-
5:09 - 5:13die de overgrote meerderheid van de mensen
-
5:13 - 5:15en de meesten van óns tijdens de training
-
5:15 - 5:18niet eens op een kaart konden aanwijzen.
-
5:19 - 5:21Het duurde een paar jaar
voor ik afstudeerde -
5:21 - 5:23en de hele tijd dat ik
-
5:23 - 5:25in Oxfords gebouwen doorbracht,
-
5:25 - 5:29die waren gebouwd honderden jaren
voordat de VS werden gesticht, -
5:29 - 5:32praatte ik met professoren
-
5:32 - 5:36over de aanslag op Aartshertog Ferdinand
-
5:36 - 5:40en hoe dat het begin van WOI had ingeluid,
-
5:40 - 5:43terwijl mijn hart en gedachten steeds
-
5:43 - 5:45bij mijn soldaten waren,
-
5:45 - 5:49die nu Kevlar helmen opzetten,
hun kogelvrije vesten grepen, -
5:49 - 5:51en uitvisten hoe je munitie vervangt
-
5:51 - 5:54of hoe je een machinegeweer schoonmaakt
-
5:54 - 5:56in het donker.
-
5:56 - 5:58Dat was de nieuwe realiteit.
-
6:00 - 6:02Toen ik klaar was
en me bij mijn eenheid voegde -
6:02 - 6:05en we ons klaarmaakten voor Afghanistan,
-
6:05 - 6:06waren er soldaten in mijn eenheid
-
6:06 - 6:08op hun 2e of 3e derde missie,
-
6:08 - 6:10terwijl het mijn eerste was.
-
6:10 - 6:12Ik herinner me de 1e keer
dat we gingen. -
6:12 - 6:13Als je in het leger gaat
-
6:13 - 6:15en je op een gevechtsmissie gaat,
-
6:15 - 6:17kijkt iedereen naar je schouder
-
6:17 - 6:19want daar zitten je insignes.
-
6:20 - 6:21Dus zodra je iemand ontmoet
-
6:21 - 6:23en je de hand schudt,
-
6:23 - 6:24bekijk je hun schouder
-
6:24 - 6:26om te zien waar ze geweest zijn,
-
6:26 - 6:28bij welke eenheid ze zaten.
-
6:28 - 6:29Ik was de enige
-
6:29 - 6:30met een lege schouder.
-
6:31 - 6:35Ik voelde het branden elke keer
dat iemand ernaar keek. -
6:35 - 6:38Maar je krijgt de kans om
met je soldaten te praten, -
6:38 - 6:41te vragen waarom ze
bij het leger zijn gegaan. -
6:42 - 6:46Ik deed het omdat
de universiteit zo duur was. -
6:46 - 6:50Veel van mijn soldaten
hadden hele andere redenen. -
6:51 - 6:53Omdat ze een zekere plicht voelden,
-
6:53 - 6:54omdat ze boos waren
-
6:54 - 6:56en er iets aan wilden doen.
-
6:56 - 6:58Ze waren het leger ingegaan
-
6:58 - 6:59omdat hun familie het belangrijk vond.
-
6:59 - 7:02Ze deden het omdat ze wraak wilden.
-
7:02 - 7:05Ze deden het om allerlei
verschillende redenen. -
7:06 - 7:09En nu zaten we allemaal
-
7:09 - 7:11in overzeese gevechtssituaties.
-
7:13 - 7:15Wat me verwonderde was dat ik,
-
7:15 - 7:20heel naïef, de volgende zin hoorde
-
7:20 - 7:22die ik nooit echt goed begrepen had.
-
7:23 - 7:25Na 9/11werd het gewoon
-
7:25 - 7:27dat mensen tegen je zeiden:
-
7:27 - 7:29"Dank je wel voor je dienst."
-
7:29 - 7:31Ik ging dat ook doen en begon het
-
7:31 - 7:33tegen mijn soldaten te zeggen.
-
7:33 - 7:35Nog voor ik op missie ging.
-
7:35 - 7:38Maar ik wist niet echt wat het betekende.
-
7:38 - 7:40Ik zei het omdat het goed klonk,
-
7:40 - 7:42omdat het gepast leek dat te zeggen
-
7:42 - 7:44tegen mensen die er waren geweest.
-
7:44 - 7:46"Bedankt voor je dienst."
-
7:46 - 7:48Maar ik had geen idee wat de context was
-
7:48 - 7:50of wat het betekende
-
7:50 - 7:54voor degene tegen wie je dat zei.
-
7:54 - 7:59Toen ik terugkwam uit Afghanistan,
-
7:59 - 8:02dacht ik dat als je het overleefd hebt,
-
8:02 - 8:05dat al het gevaar geweken was.
-
8:06 - 8:08Ik dacht dat als je
terugkwam uit zo'n gebied, -
8:08 - 8:11je simpelweg het zweet
van je voorhoofd veegt -
8:11 - 8:12en dat je zegt:
-
8:12 - 8:15"Pff, daar ben ik goed weggekomen."
-
8:15 - 8:17Zonder te begrijpen dat voor velen,
-
8:17 - 8:19als ze thuiskomen,
-
8:19 - 8:22de oorlog verdergaat.
-
8:22 - 8:24Het gaat verder in ons hoofd.
-
8:24 - 8:27Het gaat verder in de herinneringen.
-
8:27 - 8:30We herbeleven de gevoelens.
-
8:31 - 8:33Vergeef ons alsjeblieft,
-
8:33 - 8:37als we niet graag
in grote menigtes zijn. -
8:38 - 8:40Vergeef het ons alsjeblieft,
-
8:40 - 8:42wanneer we een week lang
op een plek zijn geweest -
8:42 - 8:45met 100% lichtdiscipline --
-
8:45 - 8:47dat is als je geen
wit licht mag gebruiken. -
8:47 - 8:50Want wit licht is zichtbaar
van kilometers ver. -
8:50 - 8:51Terwijl groene
-
8:51 - 8:53of blauwe lampjes
-
8:53 - 8:55niet van ver gezien kunnen worden.
-
8:55 - 8:57Vergeef het ons dus
-
8:57 - 9:00als we eerst 100% lichtdiscipline hebben
-
9:00 - 9:03en een week later op Times Square staan
-
9:03 - 9:07dat we het moeilijk vinden
om ons aan te passen. -
9:08 - 9:09Vergeef het ons alsjeblieft,
-
9:09 - 9:11wanneer we weer bij ons gezin zijn,
-
9:11 - 9:15dat het zonder jou heeft weten te redden,
-
9:15 - 9:17en we hebben het moeilijk
-
9:17 - 9:21om de draad weer op te pakken.
-
9:21 - 9:25Want alles wat normaal was, is veranderd.
-
9:25 - 9:29Ik herinner me, dat ik bij terugkomst
graag met mensen wilde praten. -
9:29 - 9:32Ik wilde dat mensen me
naar mijn ervaring zouden vragen. -
9:32 - 9:33Ik wilde dat mensen zouden vragen:
-
9:33 - 9:35"Wat heb je gedaan?"
-
9:35 - 9:36Ik wilde dat ze zouden vragen:
-
9:36 - 9:38"Hoe was het? Hoe was het eten?
-
9:38 - 9:40Hoe was de ervaring? Hoe gaat het met je?"
-
9:42 - 9:44De enige vraag die ze me stelden, was:
-
9:44 - 9:46"Heb je iemand neergeschoten?"
-
9:47 - 9:49En dat waren de mensen
-
9:49 - 9:53die nieuwsgierig genoeg waren
om überhaupt iets te vragen. -
9:53 - 9:54Soms zijn mensen bang
-
9:54 - 9:56of bezorgd iets te zeggen
-
9:56 - 9:57dat beledigend kan zijn,
-
9:57 - 9:59of iets zal oproepen.
-
9:59 - 10:02Dus zeggen ze meestal niets.
-
10:03 - 10:06Het probleem is dan,
-
10:06 - 10:08dat het aanvoelt alsof je dienst
-
10:08 - 10:10niet eens erkend wordt,
-
10:10 - 10:12alsof het niemand iets kan schelen.
-
10:13 - 10:16"Bedankt voor je dienst,"
-
10:16 - 10:18en het leven gaat door.
-
10:19 - 10:22Wat ik beter wilde begrijpen
-
10:22 - 10:25is wat daarachter zat
-
10:25 - 10:31en waarom 'bedankt voor je dienst'
niet genoeg is. -
10:31 - 10:34We hebben letterlijk
-
10:34 - 10:372,6 miljoen mannen en vrouwen
in ons midden, -
10:37 - 10:42die Iraq- of Afghanistanveteraan zijn.
-
10:43 - 10:44Soms weten we wie ze zijn,
-
10:44 - 10:46soms ook niet.
-
10:47 - 10:50Maar er is een gevoel,
een gedeelde ervaring, -
10:50 - 10:51een verbondenheid.
-
10:52 - 10:56We weten dat die ervaring
en dat hoofdstuk in ons leven -
10:56 - 10:59misschien wel afgesloten is,
-
10:59 - 11:02maar het is nog niet voorbij.
-
11:03 - 11:05'Bedankt voor je dienst.'
-
11:05 - 11:07Mensen zeggen:
"Wat betekent dat voor jou?" -
11:07 - 11:08'Bedankt voor je dienst',
-
11:08 - 11:12betekent voor mij
dat je naar onze verhalen luistert, -
11:12 - 11:15dat je vraagt wie we zijn.
-
11:15 - 11:18Dat je de kracht begrijpt,
-
11:18 - 11:22die zoveel mensen, mensen
met wie we dienen, in zich hebben -
11:22 - 11:26en waarom die dienst zoveel betekent.
-
11:26 - 11:28'Bedankt voor je dienst' betekent:
-
11:28 - 11:29ja, we zijn nu thuis,
-
11:29 - 11:31en dragen geen uniform meer
-
11:31 - 11:32maar dat betekent niet
-
11:32 - 11:35dat onze grotere dienst
aan ons land voorbij is. -
11:36 - 11:39Het feit is dat er nog enorm veel
-
11:39 - 11:42gedaan en gegeven kan worden.
-
11:43 - 11:44Als ik naar mensen kijk
-
11:44 - 11:49zoals onze vriend Taylor Urruela,
-
11:49 - 11:51die zijn been verloor in Irak.
-
11:51 - 11:53Hij had twee grote dromen in zijn leven:
-
11:53 - 11:56soldaat worden en honkbalspeler worden.
-
11:56 - 12:00Hij verliest zijn been in Irak.
-
12:01 - 12:03Hij komt terug
-
12:03 - 12:05en in plaats van te denken,
-
12:05 - 12:07nu ik mijn been kwijt ben,
is mijn droom voorbij, -
12:07 - 12:09besluit hij dat nog steeds
honkballer wil worden. -
12:09 - 12:11Hij richt een groep op: VETSports,
-
12:11 - 12:13die nu landelijk met veteranen werkt
-
12:13 - 12:17en sport gebruikt als geneeswijze.
-
12:19 - 12:21Mensen zoals Tammy Duckworth,
-
12:21 - 12:22die helikopterpilote was.
-
12:22 - 12:24Om de helikopter te besturen
-
12:24 - 12:26heb je zowel je handen
-
12:26 - 12:27als je benen nodig.
-
12:27 - 12:29Haar helikopter wordt geraakt
-
12:29 - 12:30en ze probeert te sturen,
-
12:30 - 12:32maar de helikopter reageert niet
-
12:32 - 12:34op haar commando's.
-
12:34 - 12:36Ze probeert veilig te landen,
-
12:36 - 12:38maar dat lukt niet,
-
12:38 - 12:39omdat de helicopter niet reageert
-
12:39 - 12:41op de opdrachten van haar benen,
-
12:41 - 12:45omdat haar benen weggeblazen waren.
-
12:46 - 12:48Ze overleefde het ternauwernood.
-
12:49 - 12:53Hospikken kwamen en redden haar leven,
-
12:53 - 12:56maar tijdens haar revalidatie thuis
-
12:56 - 12:59besefte ze: "Mijn werk is nog niet klaar."
-
13:00 - 13:02Nu gebruikt ze haar stem
-
13:02 - 13:04als congreslid uit Illinois
-
13:04 - 13:07om te vechten en pleiten
voor verschillende zaken, -
13:07 - 13:09waaronder die van veteranen.
-
13:10 - 13:13We zijn in dienst gegaan,
-
13:13 - 13:18omdat we van het land houden
dat we vertegenwoordigen. -
13:18 - 13:20We zijn in dienst gegaan
-
13:20 - 13:22omdat we geloven in de idee
-
13:22 - 13:25en in de mensen links en rechts van ons.
-
13:25 - 13:27Het enige wat we vragen,
-
13:27 - 13:29is dat de zin 'bedankt voor je dienst'
-
13:29 - 13:33meer is dan slechts beleefdheid.
-
13:33 - 13:35Dat 'bedankt voor je dienst' betekent,
-
13:35 - 13:37dat je je het lot aantrekt
-
13:37 - 13:40van de mensen die naar voren stapten
-
13:40 - 13:43omdat hen dat gevraagd werd.
-
13:44 - 13:46Wat het voor ons betekent,
-
13:46 - 13:50niet alleen nu
of tijdens gevechtsoperaties, -
13:50 - 13:55maar lang nadat het laatste voertuig
is vertrokken en het laatste schot gelost. -
13:58 - 14:01Dit zijn de mensen met wie ik heb gediend
-
14:01 - 14:04en de mensen aan wie ik eer betoon.
-
14:04 - 14:07Dus dank je voor je dienst.
-
14:07 - 14:10(Applaus)
- Title:
- Hoe je met veteranen over de oorlog praat
- Speaker:
- Wes Moore
- Description:
-
Wes Moore ging in het Amerikaanse leger om de universiteit te bekostigen, maar zijn ervaring werd een deel van hem. In dit oprechte gesprek legt de parachutist en kapitein - auteur van "The Other Wes Moore" - de schok uit die hij ervoer toen hij terugkwam uit Afghanistan. Hij vertelt waarom de standaardzin die hij keer op keer hoorde van mensen gewoon niet genoeg is. Hij roept ons op om veteranen hun verhaal te laten doen en ernaar te luisteren.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 14:27
Axel Saffran approved Dutch subtitles for How to talk to veterans about war | ||
Axel Saffran edited Dutch subtitles for How to talk to veterans about war | ||
Axel Saffran edited Dutch subtitles for How to talk to veterans about war | ||
Axel Saffran edited Dutch subtitles for How to talk to veterans about war | ||
Axel Saffran accepted Dutch subtitles for How to talk to veterans about war | ||
Axel Saffran declined Dutch subtitles for How to talk to veterans about war | ||
Axel Saffran edited Dutch subtitles for How to talk to veterans about war | ||
Axel Saffran edited Dutch subtitles for How to talk to veterans about war |
Els De Keyser
Stefan,
Deze ondertitels houden onvoldoende rekening met de regels over maximale regellengte en leessnelheid. Je vindt meer informatie in dit filmpje.
http://www.amara.org/en/videos/bVTsaCmTWlpm/info/the-subtitle-info-box-subtitle-length-and-reading-speed/
Lees je ze nog eens na in het licht daarvan?
Tot later,
Els