De verborgen reden voor armoede die de wereld nu moet aanpakken

Collectieve compassie betekende een algemene daling van de armoede in de wereld sinds de jaren 1980, zegt burgerrechtenadvocaat Gary Haugen. Maar ondanks massale geldelijke hulp houdt een overal aanwezig, verborgen probleem de armoede in stand. Haugen onthult de donkere onderliggende oorzaak die we moeten onderkennen en aanpakken.

Om eerlijk te zijn,

mij krijg je niet gemakkelijk
aan het grienen.

In mijn werk kwam dat goed uit.

Ik ben mensenrechtenadvocaat,

en ik heb een aantal vreselijke dingen
in de wereld gezien.

Ik begon mijn carrière met werk
aan wangedrag door de politie in de VS.

In 1994 werd ik naar Rwanda gestuurd

als directeur
van het genocide-onderzoek van de VN.

Aan tranen heb je niet veel

bij het onderzoeken van een genocide.

Voor de dingen die ik moest zien,
voelen en aanraken,

zijn er geen woorden

Wat ik wel kan vertellen, is dit:

de Rwandese genocide

was een van 's werelds grootste
mislukkingen van simpele compassie.

Het woord compassie komt
van twee Latijnse woorden:

‘cum' 'passio’,
die gewoon ‘mede lijden’ betekenen.

De dingen die ik zag en meemaakte

toen ik in Rwanda geconfronteerd
werd met menselijk lijden,

bewogen me soms tot tranen.

Maar ik wou dat ik,
en de rest van de wereld,

eerder ontroerd waren geweest.

Niet alleen tot tranen,

maar om de genocide
daadwerkelijk te stoppen.

Maar ik ben ook betrokken geweest

bij één van 's werelds grootste successen
van compassie:

de strijd tegen de wereldwijde armoede.

Het is een zaak waar we hier
wel allemaal bij betrokken zijn.

Ik weet niet of je eerste kennismaking

het refrein van ‘We Are the World’ was,

of misschien de foto
van een sponsorkind op je koelkast,

of misschien toen je voor je verjaardag
doneerde voor schoon water.

Ik herinner me niet echt
mijn eerste kennismaking met de armoede,

maar ik herinner me de meest schokkende.

Het was toen ik Venus ontmoette,

een moeder uit Zambia.

Ze heeft drie kinderen en ze is weduwe.

Toen ik haar ontmoette,
had ze ongeveer 20 kilometer gelopen

in het enige kledingstuk dat ze bezat

om naar de hoofdstad te komen
en haar verhaal te vertellen.

Urenlang wijdde ze me in

in de wereld van de armoede.

Ze beschreef hoe het was
als de kolen op het kookvuur

helemaal koud werden,

als de laatste druppel bakolie opgeraakte,

of wanneer het laatste restje eten
ondanks haar inspanningen

op was.

Ze moest toezien
hoe haar jongste zoon Peter

aan ondervoeding leed,

hoe zijn benen langzaam
tot nutteloosheid kromden.

Hoe zijn ogen doffer werden.

En hoe Peter zelf ten slotte koud werd.

Al meer dan 50 jaar lang wekken
zulke verhalen ons medelijden op.

Wij, met onze kinderen
die genoeg te eten hebben.

Niet alleen zijn we bezorgd
om de wereldwijde armoede,

maar we proberen ook echt te helpen
om het lijden te stoppen.

Je kan daar natuurlijk kritiek op hebben:
dat we niet genoeg hebben gedaan,

en dat wat we hebben gedaan,
niet effectief genoeg is geweest,

maar dit is de waarheid:

de strijd tegen de armoede in de wereld
is waarschijnlijk de omvangrijkste,

langstlopende manifestatie
van het menselijk fenomeen van mededogen

in de geschiedenis van onze soort.

Daarom wil ik graag
een vrij schokkend inzicht delen

dat voor altijd je kijk
op die strijd zal veranderen.

Laat ik beginnen
met wat je waarschijnlijk al weet.

Toen ik 35 jaar geleden afstudeerde
van de middelbare school,

vertelden ze ons dat elke dag

40.000 kinderen stierven
als gevolg van armoede.

Dat aantal is vandaag herleid tot 17.000.

Nog veel te veel natuurlijk

maar het betekent wel dat elk jaar

acht miljoen kinderen
niet hoeven te sterven aan armoede.

Bovendien is het aantal mensen
in onze wereld

die in extreme armoede leven,

met slechts ongeveer 1,25 dollar per dag,

gedaald van 50%

naar slechts 15%.

Dat is een enorme vooruitgang,

die eenieders verwachtingen
over wat mogelijk is overtreft.

Ik denk dat jij en ik ons,

eerlijk gezegd, trots
en aangemoedigd mogen voelen

over hoe mededogen erin slaagt

om het lijden
van miljoenen mensen te stoppen.

Maar hier komt het deel
waar je niet heel veel over zal horen.

Als je dat armoedepeil verhoogt
naar twee dollar per dag,

dan blijkt dat vrijwel
dezelfde twee miljard mensen

die vastzaten in die barre armoede
toen ik op de middelbare school zat,

er 35 jaar later nog steeds in vastzitten.

Waarom zitten zoveel miljarden
nog steeds vast in zulke barre armoede?

Denk even aan Venus.

Mijn vrouw en ik zijn al tientallen jaren
bewogen door gezamenlijk mededogen

om kinderen te sponsoren,
om microkredieten te financieren,

om buitenlandse hulp
gul te ondersteunen.

Maar voordat ik met Venus sprak,

had ik geen idee
dat geen van die benaderingen

kon voorkomen dat ze haar zoon
zag sterven.

"We deden het prima,” vertelde Venus me,

"totdat Brutus problemen
begon te veroorzaken."

Brutus is Venus’ buur
en de problemen

begonnen de dag nadat haar man stierf.

Brutus zette Venus en de kinderen
het huis uit,

stal al hun land
en legde beslag op hun marktkraam.

Geweld bracht Venus tot armoede.

Ik realiseerde me

dat mijn kindsponsoring,
noch microkredieten,

noch de traditionele
anti-armoedeprogramma's

Brutus gingen tegenhouden,

omdat ze daarvoor niet bedoeld waren.

Dit werd me nog duidelijker met Griselda.

Ze is een prachtig jong meisje

dat in een zeer arme gemeenschap
in Guatemala woont.

Van de dingen die we
in de afgelopen jaren hebben geleerd,

is misschien wel het voornaamste

dat Griselda en haar familie kunnen doen

om haar en haar familie
uit de armoede te halen,

ervoor te zorgen
dat ze naar school kan.

Experts noemen dit het ‘Girl Effect’.

Maar toen we Griselda ontmoetten,
ging ze niet naar school.

In feite verliet ze zelden haar huis.

Kort voor we haar ontmoetten,

was ze van de kerk
met haar familie op weg naar huis,

op klaarlichte dag,

toen mannen uit haar gemeenschap

haar overvielen en gewelddadig verkrachtten.

Griselda had alle kansen
om naar school te gaan,

maar het was voor haar
niet veilig om er te komen.

En Griselda is niet de enige.

Over de hele wereld
worden arme vrouwen en meisjes

tussen de leeftijden van 15 en 44

slachtoffers van dagelijks geweld,

huiselijk geweld en seksueel geweld.

Die twee vormen van geweld veroorzaken
meer sterfte en invaliditeit

dan malaria, auto-ongelukken
en oorlog gecombineerd.

De waarheid is dat
de armen van onze wereld

gevangen zitten
in hele systemen van geweld.

In Zuid-Azië reed ik langs een rijstmolen

en zag een man
zakken rijst van 50 kilogram

op zijn tengere rug hijsen.

Maar ik zou pas later ontdekken

dat hij eigenlijk een slaaf was,

die door geweld in die rijstmolen
werd vastgehouden

sinds de tijd dat ik
op de middelbare school zat.

Decennia van programma's
tegen armoede in zijn gemeenschap

hadden hem of een van de honderd andere
slaven niet kunnen redden van de slagen,

de verkrachtingen, de marteling
en het geweld in die rijstmolen.

Na een halve eeuw
van anti-armoedeprogramma's

zijn er meer arme mensen in slavernij

dan ooit in de menselijke geschiedenis.

Volgens deskundigen leven er vandaag
ongeveer 35 miljoen mensen in slavernij.

Ongeveer zoveel mensen als in Canada,
waar we vandaag zijn.

Ik ben deze epidemie van geweld

het Sprinkhaaneffect gaan noemen.

Omdat ze het leven van de armen
als een plaag overvalt

en alles vernietigt.

In echt arme gemeenschappen

zullen de mensen je vertellen
dat hun grootste angst geweld is.

Maar het geweld dat ze vrezen,

is niet het geweld van genocide of oorlog,

maar het dagelijkse geweld.

Mijn eerste reactie als advocaat
was natuurlijk om te denken

dat de wetten moesten veranderen.

We moeten al dit geweld
tegen de armen illegaal maken.

Maar toen ontdekte ik dat die er al waren.

Hun probleem is niet
dat er geen wetten zijn,

maar dat er geen rechtshandhaving is.

In de derde wereld zijn

de fundamentele systemen voor
rechtshandhaving zo belabberd

dat de VN onlangs een rapport uitbrachten

dat stelde dat "de meeste arme mensen
buiten de bescherming van de wet leven."

Wij hebben er hier nauwelijks een idee van

wat dat betekent,

want we hebben er zelf geen ervaring mee.

Een werkende rechtshandhaving
is voor ons vanzelfsprekend.

Niets maakt dat duidelijker
dan drie eenvoudige cijfers:

9-1-1,

natuurlijk het nummer
om de politie op te roepen

hier in Canada en de Verenigde Staten,

waar de gemiddelde responstijd
voor een 911-noodoproep

ongeveer 10 minuten is.

Dat vinden we normaal.

Maar wat als er geen politie is
om je te beschermen?

Een vrouw in Oregon
kon dit onlangs ervaren.

Ze was op een zaterdagavond
alleen in haar donkere huis

toen een man probeerde binnen te dringen.

Dit was haar ergste nachtmerrie,

want deze man had haar
in het ziekenhuis doen belanden

door een overval
slechts twee weken eerder.

Doodsbang pakt ze de telefoon
en doet wat ieder van ons zou doen:

ze belt 911 -

maar ze kan alleen maar vaststellen
dat door bezuinigingen in haar provincie,

rechtshandhaving in het weekend
niet voorhanden was.

Luister:

Meldkamer: Ik heb niemand om te sturen.

Vrouw: Oké.

Meldkamer: Hm, als hij binnenkomt
en u aanvalt,

kunt u hem misschien vragen
om weg te gaan?

Misschien is hij wel dronken of zo?

Vrouw: Ik heb het hem al gevraagd.
Ik heb hem gezegd dat ik u belde.

Hij heeft eerder al ingebroken
en mij aangevallen.

Afzender: Uh-huh.

Vrouw: Mmm, ja, dus ...

Meldkamer: Is er een manier
om uw woning veilig te verlaten?

Vrouw: Nee, gaat niet,
hij blokkeert mijn enige uitweg.

Meldkamer: Nou, het enige wat ik kan doen,
is wat advies geven.

Bel morgen het kantoor van de sheriff.

Uiteraard, als hij binnenkomt
en helaas een wapen heeft

of u probeert aan te vallen,
is dat een ander verhaal.

U weet wel dat het kantoor
bij u buiten dienst is.

Ik heb niemand om te sturen."

Gary Haugen: Tragisch genoeg werd de vrouw

aangevallen, verstikt en verkracht.

Dit is wat het betekent
om buiten de rechtsstaat te leven.

Zo leven miljarden van onze armsten.

Wat betekent dat?

Als in Bolivia een man
een arm kind seksueel misbruikt,

heeft hij, statistisch gezien,
een groter risico

om uit te glijden in de douche
en daarbij te sterven

dan dat hij ooit naar de gevangenis
moet voor die misdaad.

Als je in Zuid-Azië een arme mens
tot slaaf maakt,

heb je een groter risico
getroffen te worden door de bliksem

dan ooit voor die misdaad
in de gevangenis te geraken.

Dus blijft die epidemie
van dagelijks geweld maar doorgaan.

En vernietigt ze onze inspanningen
om miljarden mensen te bevrijden

uit hun hel van twee-dollar-per-dag.

Omdat de gegevens gewoon niet liegen.

Het blijkt dat je
allerlei goederen en diensten

aan de armen kan geven,

maar als je ze niet kan beschermen
tegen gewelddadige verdrukkers

die hen alles afnemen,

gaat de impact van je inspanningen
op de lange termijn teleurstellend zijn.

Dus zou je denken dat het uiteenvallen
van de fundamentele rechtshandhaving

in de derde wereld
een enorme prioriteit zou krijgen

in de wereldwijde strijd tegen armoede.

Maar dat is niet zo.

Accountants van internationale hulp
konden onlangs vaststellen

dat zelfs niet één procent van de hulp
gaat naar de bescherming van de armen

tegen de wetteloze chaos
van het dagelijkse geweld.

Eerlijk gezegd, neemt
het geweld tegen de armen

soms de vreemdste vormen aan.

Een organisatie voor schoon water
vertelt een hartverscheurend verhaal

van meisjes die verkracht zijn
bij het halen van water,

en dan tevreden is met een nieuwe put

die hun tocht drastisch inkort.

Einde verhaal.

Maar geen woord over de verkrachters
die daar nog in die gemeenschap rondlopen.

Als een jonge vrouw
op een van onze universiteitscampussen

verkracht werd tijdens haar wandeling
naar de bibliotheek,

zouden we nooit tevreden zijn
met de bibliotheek dichterbij te brengen.

Toch moet dit, hoe dan ook,
goed genoeg zijn voor arme mensen.

De waarheid is dat de traditionele experts

in economische ontwikkeling
en armoedebestrijding,

niet weten hoe ze dit probleem
moeten oplossen.

Wat gebeurt er dan?

Ze praten er niet over.

Maar de meer fundamentele reden

waarom rechtshandhaving
voor de armen in de derde wereld

zo verwaarloosd is,

is dat in de derde wereld
de mensen met geld

ze niet nodig hebben.

Ik praatte niet zo lang geleden
op het Wereld Economisch Forum

met bedrijfsleiders van grote bedrijven
in de ontwikkelingslanden.

Ik vroeg ze:

"Hoe beschermen jullie je mensen
en goederen tegen dat geweld?"

Ze keken elkaar aan
en zeiden praktisch in koor:

"Wij kopen bescherming."

Inderdaad zijn particuliere
veiligheidsdiensten in de derde wereld

nu, vier, vijf... zeven keer groter
dan de publieke politie.

In Afrika is particuliere beveiliging nu
de grootste werkgever op het continent.

De rijken kunnen betalen voor veiligheid
en worden steeds rijker,

terwijl de arme dat niet kan
en totaal onbeschermd is.

Telkens opnieuw
worden ze de grond in geboord.

Dit is een enorme schande.

Het hoeft zo niet te gaan.

Gebrekkige rechtshandhaving
kan worden hersteld.

Geweld kan worden gestopt.

Bijna alle strafrechtstelsels

beginnen gebrekkig en corrupt,

maar kunnen worden verbeterd
door felle inzet en betrokkenheid.

De weg vooruit is echt vrij duidelijk.

Nummer één: we moeten ervoor zorgen

dat stoppen van geweld onmisbaar wordt
in de strijd tegen armoede.

In feite moet elk gesprek
over wereldwijde armoede

dat geen rekening houdt met geweld,
niet ernstig worden genomen.

Ten tweede moeten we
serieus middelen gaan investeren

en expertise delen
om de ontwikkelingslanden te steunen

bij de ontwikkeling van nieuwe,
openbare rechtssystemen.

Geen particuliere beveiliging,

maar iedereen
een kans op veiligheid geven.

Deze verbeteringen zijn mogelijk

en gebeuren vandaag ook.

Onlangs heeft de Gates Foundation
een project gefinancierd

in de tweede grootste stad
van de Filipijnen,

waar lokale advocaten
en de politie

de corrupte politie en foute rechtbanken
zo drastisch hervormden

dat ze in slechts vier jaar

het commerciële seksuele geweld
tegen arme kinderen

met 79 procent konden verminderen.

Achteraf bekeken is het
onverklaarbaarste en onvergeeflijkste

altijd het simpele tekort aan compassie.

De geschiedenis roept een tribunaal
van onze kleinkinderen samen

en ze vragen ons:

"Oma, Opa, waar was je?

Waar was je, opa,
toen de Joden nazi-Duitsland ontvluchtten

en van onze kusten werden afgewezen?

Waar was je?

En oma, waar was je
toen ze onze Japans-Amerikaanse buren

naar de interneringskampen afvoerden?

En opa, waar was je toen ze

onze Afro-Amerikaanse buren
in elkaar sloegen

alleen maar omdat ze zich probeerden
te registreren om te stemmen?"

Ook wanneer onze kleinkinderen ons vragen,

"Oma, opa, waar was je

toen twee miljard 's werelds armsten
ten onder gingen in een wetteloze chaos

van dagelijks geweld?"

hoop ik dat we kunnen zeggen

dat we medelijden hadden,
dat we onze stem verhieven,

en dat onze generatie ertoe werd bewogen
om het geweld te doen stoppen.

Heel erg bedankt.

(Applaus)

Chris Anderson: Een heel krachtig betoog.

Zeg nog even hoe dat

het er echt aan toe ging,
zoals het stimuleren van politietraining.

Hoe moeilijk was dat?

GH: Nou, een van de heerlijke dingen
die nu gebeuren,

is de afbraak van deze systemen.

De gevolgen worden steeds duidelijker.

Er is nu de politieke wil om dat te doen.

Maar het vereist net nu
een investering van middelen

en de overdracht van deskundigheid.

Er zullen politieke
strubbelingen plaatsvinden,

maar dat zijn winbare gevechten,

omdat we over de hele wereld
bij International Justice Mission

enkele bemoedigende voorbeelden
hebben gehad.

CA: Vertel ons eens
hoeveel het voor één land kost

om een wezenlijk verschil
voor de politie te maken.

Ik weet dat dat slechts
een gedeelte ervan is.

GH: In Guatemala zijn we
met een project gestart

met de lokale politie
en het gerechtelijke systeem,

officieren van justitie,

om hen om te scholen zodat ze
deze gevallen effectief kunnen behandelen.

Vervolgingen
tegen plegers van seksueel geweld

zijn met meer
dan 1.000 percent toegenomen.

Dit project is bescheiden gefinancierd.
Ongeveer een miljoen dollar per jaar.

Dat kun je krijgen voor je geld

in termen van het opkrikken
van een strafrechtelijk systeem

dat zou kunnen functioneren als het
goed werd opgeleid, gemotiveerd en geleid.

In deze landen ziet vooral de middenklasse

in dat er echt geen toekomst is

met deze totale instabiliteit
en totale privatisering van veiligheid.

Hier is een kans,
een venster voor verandering.

CA: Maar om dit te laten gebeuren,

moet je naar elke schakel
van de keten kijken - de politie, wie nog?

GH: Rechtshandhaving
begint bij de politie.

Zij liggen aan de basis
van de rechtvaardigheid.

Zij geven het door aan de aanklagers,

en de aanklagers aan de rechters.

Overlevenden van geweld moeten hulp
vinden bij sociale diensten.

Dat komt er allemaal bij kijken.

Je moet dus
een overkoepelende aanpak hebben.

De rechtbanken waren vroeger wel
wat opgeleid,

maar ze kregen waardeloos
bewijsmateriaal van de politie.

Of je had wat over politie-interventie
bij drugs of terrorisme,

maar niets had te maken
met een goede rechtshandhaving

voor de gewone arme mens.

Dat allemaal samen,

kan ervoor zorgen dat mensen
in zeer arme gemeenschappen

rechtshandhaving krijgen net als wij.

Die is ook wel onvolmaakt, zeker,

maar man, het is geweldig
als je de 911 kunt bellen

en dat er misschien
iemand je zal beschermen.

CA: Gary, ik vind het buitengewoon

dat je dit in je boek en hier vandaag

onder de aandacht
van de wereld hebt gebracht.

Heel erg bedankt.

Gary Haugen.

(Applaus)