Om eerlijk te zijn,
mij krijg je niet gemakkelijk
aan het grienen.
In mijn werk kwam dat goed uit.
Ik ben mensenrechtenadvocaat,
en ik heb een aantal vreselijke dingen
in de wereld gezien.
Ik begon mijn carrière met werk
aan wangedrag door de politie in de VS.
In 1994 werd ik naar Rwanda gestuurd
als directeur
van het genocide-onderzoek van de VN.
Aan tranen heb je niet veel
bij het onderzoeken van een genocide.
Voor de dingen die ik moest zien,
voelen en aanraken,
zijn er geen woorden
Wat ik wel kan vertellen, is dit:
de Rwandese genocide
was een van 's werelds grootste
mislukkingen van simpele compassie.
Het woord compassie komt
van twee Latijnse woorden:
‘cum' 'passio’,
die gewoon ‘mede lijden’ betekenen.
De dingen die ik zag en meemaakte
toen ik in Rwanda geconfronteerd
werd met menselijk lijden,
bewogen me soms tot tranen.
Maar ik wou dat ik,
en de rest van de wereld,
eerder ontroerd waren geweest.
Niet alleen tot tranen,
maar om de genocide
daadwerkelijk te stoppen.
Maar ik ben ook betrokken geweest
bij één van 's werelds grootste successen
van compassie:
de strijd tegen de wereldwijde armoede.
Het is een zaak waar we hier
wel allemaal bij betrokken zijn.
Ik weet niet of je eerste kennismaking
het refrein van ‘We Are the World’ was,
of misschien de foto
van een sponsorkind op je koelkast,
of misschien toen je voor je verjaardag
doneerde voor schoon water.
Ik herinner me niet echt
mijn eerste kennismaking met de armoede,
maar ik herinner me de meest schokkende.
Het was toen ik Venus ontmoette,
een moeder uit Zambia.
Ze heeft drie kinderen en ze is weduwe.
Toen ik haar ontmoette,
had ze ongeveer 20 kilometer gelopen
in het enige kledingstuk dat ze bezat
om naar de hoofdstad te komen
en haar verhaal te vertellen.
Urenlang wijdde ze me in
in de wereld van de armoede.
Ze beschreef hoe het was
als de kolen op het kookvuur
helemaal koud werden,
als de laatste druppel bakolie opgeraakte,
of wanneer het laatste restje eten
ondanks haar inspanningen
op was.
Ze moest toezien
hoe haar jongste zoon Peter
aan ondervoeding leed,
hoe zijn benen langzaam
tot nutteloosheid kromden.
Hoe zijn ogen doffer werden.
En hoe Peter zelf ten slotte koud werd.
Al meer dan 50 jaar lang wekken
zulke verhalen ons medelijden op.
Wij, met onze kinderen
die genoeg te eten hebben.
Niet alleen zijn we bezorgd
om de wereldwijde armoede,
maar we proberen ook echt te helpen
om het lijden te stoppen.
Je kan daar natuurlijk kritiek op hebben:
dat we niet genoeg hebben gedaan,
en dat wat we hebben gedaan,
niet effectief genoeg is geweest,
maar dit is de waarheid:
de strijd tegen de armoede in de wereld
is waarschijnlijk de omvangrijkste,
langstlopende manifestatie
van het menselijk fenomeen van mededogen
in de geschiedenis van onze soort.
Daarom wil ik graag
een vrij schokkend inzicht delen
dat voor altijd je kijk
op die strijd zal veranderen.
Laat ik beginnen
met wat je waarschijnlijk al weet.
Toen ik 35 jaar geleden afstudeerde
van de middelbare school,
vertelden ze ons dat elke dag
40.000 kinderen stierven
als gevolg van armoede.
Dat aantal is vandaag herleid tot 17.000.
Nog veel te veel natuurlijk
maar het betekent wel dat elk jaar
acht miljoen kinderen
niet hoeven te sterven aan armoede.
Bovendien is het aantal mensen
in onze wereld
die in extreme armoede leven,
met slechts ongeveer 1,25 dollar per dag,
gedaald van 50%
naar slechts 15%.
Dat is een enorme vooruitgang,
die eenieders verwachtingen
over wat mogelijk is overtreft.
Ik denk dat jij en ik ons,
eerlijk gezegd, trots
en aangemoedigd mogen voelen
over hoe mededogen erin slaagt
om het lijden
van miljoenen mensen te stoppen.
Maar hier komt het deel
waar je niet heel veel over zal horen.
Als je dat armoedepeil verhoogt
naar twee dollar per dag,
dan blijkt dat vrijwel
dezelfde twee miljard mensen
die vastzaten in die barre armoede
toen ik op de middelbare school zat,
er 35 jaar later nog steeds in vastzitten.
Waarom zitten zoveel miljarden
nog steeds vast in zulke barre armoede?
Denk even aan Venus.
Mijn vrouw en ik zijn al tientallen jaren
bewogen door gezamenlijk mededogen
om kinderen te sponsoren,
om microkredieten te financieren,
om buitenlandse hulp
gul te ondersteunen.
Maar voordat ik met Venus sprak,
had ik geen idee
dat geen van die benaderingen
kon voorkomen dat ze haar zoon
zag sterven.
"We deden het prima,” vertelde Venus me,
"totdat Brutus problemen
begon te veroorzaken."
Brutus is Venus’ buur
en de problemen
begonnen de dag nadat haar man stierf.
Brutus zette Venus en de kinderen
het huis uit,
stal al hun land
en legde beslag op hun marktkraam.
Geweld bracht Venus tot armoede.
Ik realiseerde me
dat mijn kindsponsoring,
noch microkredieten,
noch de traditionele
anti-armoedeprogramma's
Brutus gingen tegenhouden,
omdat ze daarvoor niet bedoeld waren.
Dit werd me nog duidelijker met Griselda.
Ze is een prachtig jong meisje
dat in een zeer arme gemeenschap
in Guatemala woont.
Van de dingen die we
in de afgelopen jaren hebben geleerd,
is misschien wel het voornaamste
dat Griselda en haar familie kunnen doen
om haar en haar familie
uit de armoede te halen,
ervoor te zorgen
dat ze naar school kan.
Experts noemen dit het ‘Girl Effect’.
Maar toen we Griselda ontmoetten,
ging ze niet naar school.
In feite verliet ze zelden haar huis.
Kort voor we haar ontmoetten,
was ze van de kerk
met haar familie op weg naar huis,
op klaarlichte dag,
toen mannen uit haar gemeenschap
haar overvielen en gewelddadig verkrachtten.
Griselda had alle kansen
om naar school te gaan,
maar het was voor haar
niet veilig om er te komen.
En Griselda is niet de enige.
Over de hele wereld
worden arme vrouwen en meisjes
tussen de leeftijden van 15 en 44
slachtoffers van dagelijks geweld,
huiselijk geweld en seksueel geweld.
Die twee vormen van geweld veroorzaken
meer sterfte en invaliditeit
dan malaria, auto-ongelukken
en oorlog gecombineerd.
De waarheid is dat
de armen van onze wereld
gevangen zitten
in hele systemen van geweld.
In Zuid-Azië reed ik langs een rijstmolen
en zag een man
zakken rijst van 50 kilogram
op zijn tengere rug hijsen.
Maar ik zou pas later ontdekken
dat hij eigenlijk een slaaf was,
die door geweld in die rijstmolen
werd vastgehouden
sinds de tijd dat ik
op de middelbare school zat.
Decennia van programma's
tegen armoede in zijn gemeenschap
hadden hem of een van de honderd andere
slaven niet kunnen redden van de slagen,
de verkrachtingen, de marteling
en het geweld in die rijstmolen.
Na een halve eeuw
van anti-armoedeprogramma's
zijn er meer arme mensen in slavernij
dan ooit in de menselijke geschiedenis.
Volgens deskundigen leven er vandaag
ongeveer 35 miljoen mensen in slavernij.
Ongeveer zoveel mensen als in Canada,
waar we vandaag zijn.
Ik ben deze epidemie van geweld
het Sprinkhaaneffect gaan noemen.
Omdat ze het leven van de armen
als een plaag overvalt
en alles vernietigt.
In echt arme gemeenschappen
zullen de mensen je vertellen
dat hun grootste angst geweld is.
Maar het geweld dat ze vrezen,
is niet het geweld van genocide of oorlog,
maar het dagelijkse geweld.
Mijn eerste reactie als advocaat
was natuurlijk om te denken
dat de wetten moesten veranderen.
We moeten al dit geweld
tegen de armen illegaal maken.
Maar toen ontdekte ik dat die er al waren.
Hun probleem is niet
dat er geen wetten zijn,
maar dat er geen rechtshandhaving is.
In de derde wereld zijn
de fundamentele systemen voor
rechtshandhaving zo belabberd
dat de VN onlangs een rapport uitbrachten
dat stelde dat "de meeste arme mensen
buiten de bescherming van de wet leven."
Wij hebben er hier nauwelijks een idee van
wat dat betekent,
want we hebben er zelf geen ervaring mee.
Een werkende rechtshandhaving
is voor ons vanzelfsprekend.
Niets maakt dat duidelijker
dan drie eenvoudige cijfers:
9-1-1,
natuurlijk het nummer
om de politie op te roepen
hier in Canada en de Verenigde Staten,
waar de gemiddelde responstijd
voor een 911-noodoproep
ongeveer 10 minuten is.
Dat vinden we normaal.
Maar wat als er geen politie is
om je te beschermen?
Een vrouw in Oregon
kon dit onlangs ervaren.
Ze was op een zaterdagavond
alleen in haar donkere huis
toen een man probeerde binnen te dringen.
Dit was haar ergste nachtmerrie,
want deze man had haar
in het ziekenhuis doen belanden
door een overval
slechts twee weken eerder.
Doodsbang pakt ze de telefoon
en doet wat ieder van ons zou doen:
ze belt 911 -
maar ze kan alleen maar vaststellen
dat door bezuinigingen in haar provincie,
rechtshandhaving in het weekend
niet voorhanden was.
Luister:
Meldkamer: Ik heb niemand om te sturen.
Vrouw: Oké.
Meldkamer: Hm, als hij binnenkomt
en u aanvalt,
kunt u hem misschien vragen
om weg te gaan?
Misschien is hij wel dronken of zo?
Vrouw: Ik heb het hem al gevraagd.
Ik heb hem gezegd dat ik u belde.
Hij heeft eerder al ingebroken
en mij aangevallen.
Afzender: Uh-huh.
Vrouw: Mmm, ja, dus ...
Meldkamer: Is er een manier
om uw woning veilig te verlaten?
Vrouw: Nee, gaat niet,
hij blokkeert mijn enige uitweg.
Meldkamer: Nou, het enige wat ik kan doen,
is wat advies geven.
Bel morgen het kantoor van de sheriff.
Uiteraard, als hij binnenkomt
en helaas een wapen heeft
of u probeert aan te vallen,
is dat een ander verhaal.
U weet wel dat het kantoor
bij u buiten dienst is.
Ik heb niemand om te sturen."
Gary Haugen: Tragisch genoeg werd de vrouw
aangevallen, verstikt en verkracht.
Dit is wat het betekent
om buiten de rechtsstaat te leven.
Zo leven miljarden van onze armsten.
Wat betekent dat?
Als in Bolivia een man
een arm kind seksueel misbruikt,
heeft hij, statistisch gezien,
een groter risico
om uit te glijden in de douche
en daarbij te sterven
dan dat hij ooit naar de gevangenis
moet voor die misdaad.
Als je in Zuid-Azië een arme mens
tot slaaf maakt,
heb je een groter risico
getroffen te worden door de bliksem
dan ooit voor die misdaad
in de gevangenis te geraken.
Dus blijft die epidemie
van dagelijks geweld maar doorgaan.
En vernietigt ze onze inspanningen
om miljarden mensen te bevrijden
uit hun hel van twee-dollar-per-dag.
Omdat de gegevens gewoon niet liegen.
Het blijkt dat je
allerlei goederen en diensten
aan de armen kan geven,
maar als je ze niet kan beschermen
tegen gewelddadige verdrukkers
die hen alles afnemen,
gaat de impact van je inspanningen
op de lange termijn teleurstellend zijn.
Dus zou je denken dat het uiteenvallen
van de fundamentele rechtshandhaving
in de derde wereld
een enorme prioriteit zou krijgen
in de wereldwijde strijd tegen armoede.
Maar dat is niet zo.
Accountants van internationale hulp
konden onlangs vaststellen
dat zelfs niet één procent van de hulp
gaat naar de bescherming van de armen
tegen de wetteloze chaos
van het dagelijkse geweld.
Eerlijk gezegd, neemt
het geweld tegen de armen
soms de vreemdste vormen aan.
Een organisatie voor schoon water
vertelt een hartverscheurend verhaal
van meisjes die verkracht zijn
bij het halen van water,
en dan tevreden is met een nieuwe put
die hun tocht drastisch inkort.
Einde verhaal.
Maar geen woord over de verkrachters
die daar nog in die gemeenschap rondlopen.
Als een jonge vrouw
op een van onze universiteitscampussen
verkracht werd tijdens haar wandeling
naar de bibliotheek,
zouden we nooit tevreden zijn
met de bibliotheek dichterbij te brengen.
Toch moet dit, hoe dan ook,
goed genoeg zijn voor arme mensen.
De waarheid is dat de traditionele experts
in economische ontwikkeling
en armoedebestrijding,
niet weten hoe ze dit probleem
moeten oplossen.
Wat gebeurt er dan?
Ze praten er niet over.
Maar de meer fundamentele reden
waarom rechtshandhaving
voor de armen in de derde wereld
zo verwaarloosd is,
is dat in de derde wereld
de mensen met geld
ze niet nodig hebben.
Ik praatte niet zo lang geleden
op het Wereld Economisch Forum
met bedrijfsleiders van grote bedrijven
in de ontwikkelingslanden.
Ik vroeg ze:
"Hoe beschermen jullie je mensen
en goederen tegen dat geweld?"
Ze keken elkaar aan
en zeiden praktisch in koor:
"Wij kopen bescherming."
Inderdaad zijn particuliere
veiligheidsdiensten in de derde wereld
nu, vier, vijf... zeven keer groter
dan de publieke politie.
In Afrika is particuliere beveiliging nu
de grootste werkgever op het continent.
De rijken kunnen betalen voor veiligheid
en worden steeds rijker,
terwijl de arme dat niet kan
en totaal onbeschermd is.
Telkens opnieuw
worden ze de grond in geboord.
Dit is een enorme schande.
Het hoeft zo niet te gaan.
Gebrekkige rechtshandhaving
kan worden hersteld.
Geweld kan worden gestopt.
Bijna alle strafrechtstelsels
beginnen gebrekkig en corrupt,
maar kunnen worden verbeterd
door felle inzet en betrokkenheid.
De weg vooruit is echt vrij duidelijk.
Nummer één: we moeten ervoor zorgen
dat stoppen van geweld onmisbaar wordt
in de strijd tegen armoede.
In feite moet elk gesprek
over wereldwijde armoede
dat geen rekening houdt met geweld,
niet ernstig worden genomen.
Ten tweede moeten we
serieus middelen gaan investeren
en expertise delen
om de ontwikkelingslanden te steunen
bij de ontwikkeling van nieuwe,
openbare rechtssystemen.
Geen particuliere beveiliging,
maar iedereen
een kans op veiligheid geven.
Deze verbeteringen zijn mogelijk
en gebeuren vandaag ook.
Onlangs heeft de Gates Foundation
een project gefinancierd
in de tweede grootste stad
van de Filipijnen,
waar lokale advocaten
en de politie
de corrupte politie en foute rechtbanken
zo drastisch hervormden
dat ze in slechts vier jaar
het commerciële seksuele geweld
tegen arme kinderen
met 79 procent konden verminderen.
Achteraf bekeken is het
onverklaarbaarste en onvergeeflijkste
altijd het simpele tekort aan compassie.
De geschiedenis roept een tribunaal
van onze kleinkinderen samen
en ze vragen ons:
"Oma, Opa, waar was je?
Waar was je, opa,
toen de Joden nazi-Duitsland ontvluchtten
en van onze kusten werden afgewezen?
Waar was je?
En oma, waar was je
toen ze onze Japans-Amerikaanse buren
naar de interneringskampen afvoerden?
En opa, waar was je toen ze
onze Afro-Amerikaanse buren
in elkaar sloegen
alleen maar omdat ze zich probeerden
te registreren om te stemmen?"
Ook wanneer onze kleinkinderen ons vragen,
"Oma, opa, waar was je
toen twee miljard 's werelds armsten
ten onder gingen in een wetteloze chaos
van dagelijks geweld?"
hoop ik dat we kunnen zeggen
dat we medelijden hadden,
dat we onze stem verhieven,
en dat onze generatie ertoe werd bewogen
om het geweld te doen stoppen.
Heel erg bedankt.
(Applaus)
Chris Anderson: Een heel krachtig betoog.
Zeg nog even hoe dat
het er echt aan toe ging,
zoals het stimuleren van politietraining.
Hoe moeilijk was dat?
GH: Nou, een van de heerlijke dingen
die nu gebeuren,
is de afbraak van deze systemen.
De gevolgen worden steeds duidelijker.
Er is nu de politieke wil om dat te doen.
Maar het vereist net nu
een investering van middelen
en de overdracht van deskundigheid.
Er zullen politieke
strubbelingen plaatsvinden,
maar dat zijn winbare gevechten,
omdat we over de hele wereld
bij International Justice Mission
enkele bemoedigende voorbeelden
hebben gehad.
CA: Vertel ons eens
hoeveel het voor één land kost
om een wezenlijk verschil
voor de politie te maken.
Ik weet dat dat slechts
een gedeelte ervan is.
GH: In Guatemala zijn we
met een project gestart
met de lokale politie
en het gerechtelijke systeem,
officieren van justitie,
om hen om te scholen zodat ze
deze gevallen effectief kunnen behandelen.
Vervolgingen
tegen plegers van seksueel geweld
zijn met meer
dan 1.000 percent toegenomen.
Dit project is bescheiden gefinancierd.
Ongeveer een miljoen dollar per jaar.
Dat kun je krijgen voor je geld
in termen van het opkrikken
van een strafrechtelijk systeem
dat zou kunnen functioneren als het
goed werd opgeleid, gemotiveerd en geleid.
In deze landen ziet vooral de middenklasse
in dat er echt geen toekomst is
met deze totale instabiliteit
en totale privatisering van veiligheid.
Hier is een kans,
een venster voor verandering.
CA: Maar om dit te laten gebeuren,
moet je naar elke schakel
van de keten kijken - de politie, wie nog?
GH: Rechtshandhaving
begint bij de politie.
Zij liggen aan de basis
van de rechtvaardigheid.
Zij geven het door aan de aanklagers,
en de aanklagers aan de rechters.
Overlevenden van geweld moeten hulp
vinden bij sociale diensten.
Dat komt er allemaal bij kijken.
Je moet dus
een overkoepelende aanpak hebben.
De rechtbanken waren vroeger wel
wat opgeleid,
maar ze kregen waardeloos
bewijsmateriaal van de politie.
Of je had wat over politie-interventie
bij drugs of terrorisme,
maar niets had te maken
met een goede rechtshandhaving
voor de gewone arme mens.
Dat allemaal samen,
kan ervoor zorgen dat mensen
in zeer arme gemeenschappen
rechtshandhaving krijgen net als wij.
Die is ook wel onvolmaakt, zeker,
maar man, het is geweldig
als je de 911 kunt bellen
en dat er misschien
iemand je zal beschermen.
CA: Gary, ik vind het buitengewoon
dat je dit in je boek en hier vandaag
onder de aandacht
van de wereld hebt gebracht.
Heel erg bedankt.
Gary Haugen.
(Applaus)