Return to Video

Cách khác nói về phá thai

  • 0:01 - 0:03
    Lúc đó khoảng giữa hè và
    đã quá giờ đóng cửa
  • 0:03 - 0:06
    quán rượu ở thành phố Berkeley
    nơi bạn tôi Polly và tôi
  • 0:06 - 0:08
    cùng làm người pha chế rượu.
  • 0:09 - 0:12
    Thường thì cuối ca làm, chúng tôi
    uống một ly - nhưng tối đó thì không.
  • 0:14 - 0:15
    "Tôi có thai.
  • 0:15 - 0:18
    Không biết sắp tới phải làm gì,"
    Tôi nói với Polly
  • 0:19 - 0:22
    Không chần chừ, bạn ấy trả lời,
    "Tôi đã từng phá thai."
  • 0:23 - 0:28
    Trước Polly, chưa ai từng nói với tôi rằng
    bạn ấy đã từng phá thai.
  • 0:29 - 0:31
    Tôi tốt nghiệp đại học
    chỉ vài tháng trước đó
  • 0:31 - 0:35
    và tôi đang quen người khác
    khi tôi phát hiện ra mình có thai.
  • 0:36 - 0:40
    Nghĩ về sự chọn lựa, thành thật mà nói
    tôi không biết phải quyết định thế nào,
  • 0:41 - 0:43
    tiêu chuẩn nào tôi dựa vào.
  • 0:43 - 0:46
    Làm sao tôi biết được
    đâu là lựa chọn đúng đắn?
  • 0:46 - 0:50
    Tôi lo sợ là tôi sau đó sẽ hối hận
    vì phá thai
  • 0:51 - 0:54
    Ở vùng biển miền Nam California,
  • 0:54 - 0:57
    Tôi lớn lên giữa lúc đất nước
    đang có tranh luận về việc phá thai.
  • 0:58 - 1:02
    Tôi sinh ra lúc cuộc chiến giữa Roe và
    Wade (vụ xử phá thai) được năm thứ ba.
  • 1:04 - 1:06
    Cộng đồng của tôi theo đạo Cơ Đốc.
  • 1:06 - 1:10
    Chúng tôi tin vào Thượng Đế,
    hơn là số phận và đại dương.
  • 1:10 - 1:12
    Mọi người đều ủng hộ không phá thai.
  • 1:12 - 1:18
    Lúc nhỏ, ý nghĩ về phá thai làm tôi buồn
    nên tôi biết là nếu khi nào tôi có thai
  • 1:18 - 1:20
    tôi sẽ không bao giờ phá.
  • 1:21 - 1:23
    Và rồi tôi lại đi phá.
  • 1:25 - 1:27
    Đây là bậc thang đi vào điều vô vọng.
  • 1:28 - 1:30
    Nhưng Polly tặng tôi một món quà
    rất đặc biệt:
  • 1:30 - 1:33
    Ý nghĩ rằng tôi không phải một mình
  • 1:33 - 1:37
    và sự thật là phá thai là cái gì đó
    chúng ta có thể nói đến.
  • 1:37 - 1:39
    Phá thai phổ biến.
  • 1:39 - 1:43
    Theo viện Guttmacher,
    một trong ba phụ nữ Mỹ
  • 1:43 - 1:45
    sẽ có một lần phá thai trong đời của họ.
  • 1:48 - 1:52
    Nhưng những thập niên cuối,
    cuộc đối thoại xoay quanh phá thai ở Mỹ
  • 1:52 - 1:55
    ít liên quan đến những cái khác
    ngoài việc ủng hộ phá hay không.
  • 1:56 - 1:58
    Đó là chính trị và phân cực.
  • 1:59 - 2:03
    Nhưng ngoài việc tranh cãi dữ dội,
    nó vẫn còn lạ lẫm với chúng ta,
  • 2:03 - 2:07
    liệu một người bạn hay thậm chí
    chỉ là một người nào đó,
  • 2:07 - 2:11
    có nói với nhau về việc phá thai
    mà chúng ta làm,
  • 2:12 - 2:13
    Có một khoảng cách.
  • 2:13 - 2:17
    Giữa những gì diễn ra trong chính trị
    và những gì diễn ra trong đời sống thật,
  • 2:17 - 2:19
    và trong khoảng cách đó
    là chiến trường đấu trí.
  • 2:20 - 2:23
    Ủng hộ tôi hay chống lại tôi?
    chổ đứng nào cũng có căn cơ.
  • 2:24 - 2:27
    Đây không chỉ là phá thai.
  • 2:27 - 2:31
    Có những vấn đề quan trọng khác mà
    chúng ta không thể nói được.
  • 2:32 - 2:38
    Và tìm cách chuyển từ đối đầu
    sang đối thoại
  • 2:38 - 2:40
    là công việc của cuộc đời tôi.
  • 2:41 - 2:44
    Có hai cách chính để bắt đầu.
  • 2:44 - 2:46
    Một cách là lắng nghe kỹ.
  • 2:47 - 2:49
    Và một cách khác là chia sẻ
    những câu chuyện.
  • 2:51 - 2:55
    Cách đây 15 năm, tôi cùng sáng lập ra
    một tổ chức gọi là Exhale
  • 2:55 - 2:57
    bắt đầu lắng nghe những người đã từng
    phá thai.
  • 2:59 - 3:02
    Việc đầu tiên chúng tôi làm là lập
    một đường dây tâm sự, nơi mà nam nữ
  • 3:02 - 3:04
    đều có thể gọi vào
    để được chia sẻ cảm xúc.
  • 3:05 - 3:09
    Không bị dị nghị hay dính dáng chính trị,
    có tin không? không dịch vụ nào như vậy
  • 3:09 - 3:10
    tồn tại trước đó.
  • 3:12 - 3:16
    Chúng tôi cần có một khuôn mẫu mới có thể
    gom tất cả những kinh nghiệm khi chúng tôi
  • 3:16 - 3:18
    lắng nghe trên đường dây của chúng tôi.
  • 3:19 - 3:21
    Một phụ nữ hối tiếc về việc
    phá thai của cô.
  • 3:22 - 3:24
    Một tín đồ Công giáo biết ơn
    cho quyết định của cô.
  • 3:24 - 3:29
    Kinh nghiệm bản thân không thật vừa vặn
    trong cái hộp này hay hộp kia.
  • 3:29 - 3:33
    Chúng tôi không nghĩ mình làm đúng
    khi hỏi những phụ nữ đó đứng về phía nào.
  • 3:33 - 3:38
    Chúng tôi muốn chứng minh cho họ thấy
    rằng cả thế giới này đồng tình với họ.
  • 3:38 - 3:43
    khi họ vượt qua trãi nghiệm
    riêng tư sâu thẳm này.
  • 3:43 - 3:45
    Chúng tôi tạo ra "pro-voice"
    (ủng hộ nói ra)
  • 3:46 - 3:51
    Ngoài phá thai,"pro-voice" thực hiện những
    vấn đề khó khăn mà thế giới đang vật lộn
  • 3:51 - 3:52
    trong nhiều năm,
  • 3:52 - 3:57
    những vấn đề như nhập cư,
    chấp nhận tôn giáo, bạo lực phụ nữ.
  • 3:57 - 4:01
    Chúng tôi cũng tiếp cận những đề tài
    cá nhân chuyên sâu mà chỉ liên quan đến bạn
  • 4:01 - 4:03
    và dòng họ gần và bạn bè của bạn.
  • 4:04 - 4:08
    Họ có bệnh sắp mất,
    mẹ họ vừa chết,
  • 4:08 - 4:12
    họ có con bị khuyết tật mà họ
    không thể chia sẻ được.
  • 4:14 - 4:18
    Lắng nghe và kể chuyện là
    điểm nhấn của phương cách pro-voice.
  • 4:19 - 4:21
    Lắng nghe và kể chuyện.
  • 4:21 - 4:23
    Nghe có vẻ hay.
  • 4:24 - 4:27
    Nghe có lẽ dễ quá?
    Tất cả chúng ta có thể làm được.
  • 4:27 - 4:29
    Nó không dễ vậy đâu. Nó rất khó.
  • 4:30 - 4:36
    Pro-voice khó vì chúng ta đang nói về
    những thứ mà mọi người đang đấu tranh
  • 4:36 - 4:39
    hay những thứ mà không ai muốn nói tới.
  • 4:39 - 4:46
    Tôi ước tôi có thể nói bạn rằng khi bạn
    quyết định là pro-voice, bạn sẽ tìm thấy
  • 4:46 - 4:50
    những khoảng khắc tuyệt đẹp khi bạn
    vượt qua được và những khu vườn đầy hoa,
  • 4:51 - 4:54
    khi lắng nghe và kể chuyện mà
    tạo ra những khoảng khắc "a-ha" tuyệt vời.
  • 4:55 - 4:59
    Tôi ước có thể nói rằng sẽ có một bữa tiệc
    chào mừng đầy nữ tính dành cho bạn,
  • 4:59 - 5:03
    hay là có một tình chị em bị mất đã lâu
    với những người chỉ vừa sẵn sàng
  • 5:03 - 5:05
    đón nhận bạn quay lại khi bạn
    bị đóng sầm cửa lại.
  • 5:06 - 5:11
    Lúc kể câu chuyện của chính mình,
    mình có thể bị tổn thương và mệt mỏi
  • 5:11 - 5:13
    khi có cảm giác như không ai quan tâm đến.
  • 5:15 - 5:19
    Và nếu chúng ta thành thật
    lắng nghe lẫn nhau,
  • 5:19 - 5:25
    chúng ta sẽ nghe những điều mà đòi hỏi
    chúng ta thay đổi cách nhìn của chính mình.
  • 5:26 - 5:29
    Không có thời gian hoàn hảo,
    và không có nơi hoàn hảo
  • 5:29 - 5:31
    để bắt đầu một câu chuyện khó nói.
  • 5:32 - 5:37
    Không bao giờ có lúc mà mọi người sẽ
    đọc cùng một trang, nhìn cùng một kiếng,
  • 5:37 - 5:40
    hay biết cùng một lịch sử.
  • 5:41 - 5:46
    Nên hãy cùng nói về việc lắng nghe và
    làm sao thành một người lắng nghe giỏi.
  • 5:47 - 5:51
    Có nhìều cách thành một người lắng nghe
    giỏi và tôi sẽ cho bạn chỉ hai cách.
  • 5:51 - 5:54
    Một là hỏi những câu hỏi mở - đóng.
  • 5:54 - 5:57
    Bạn có thể hỏi bạn hay người nào đó mà bạn biết,
  • 5:57 - 6:00
    "Bạn thấy (hôm nay) sao?"
  • 6:00 - 6:01
    "Nó như thế nào?"
  • 6:02 - 6:04
    "Bây giờ bạn mong gì?"
  • 6:06 - 6:10
    Cách khác để thành người lắng nghe giỏi
    là dùng lại ngôn ngữ.
  • 6:11 - 6:14
    Nếu người đó đang nói về
    trãi nghiệm của chính họ,
  • 6:14 - 6:16
    dùng những từ mà họ dùng.
  • 6:16 - 6:19
    Nếu người đó đang nói về phá thai |và họ nói từ "em bé"
  • 6:20 - 6:21
    bạn có thể nói từ "em bé"
  • 6:21 - 6:24
    Nếu họ nói "bào thai,"
    Bạn cũng nói "bào thai."
  • 6:24 - 6:27
    Nếu người đó diễn tả với bạn họ
    là một người đồng tính,
  • 6:27 - 6:29
    bạn cũng dùng "người đồng tính."
  • 6:30 - 6:33
    Nếu người đó giống một anh,
    nhưng họ nói họ là chi -- tốt thôi.
  • 6:34 - 6:36
    Gọi người đó là chị.
  • 6:36 - 6:40
    Khi chúng ta dùng lại ngôn ngữ
    của người đang kể câu chuyện của họ,
  • 6:40 - 6:45
    chúng ta đang ám chỉ rằng chúng ta
    quan tâm hiểu họ là ai
  • 6:45 - 6:47
    và những gì họ đang phải vượt qua.
  • 6:48 - 6:52
    Cũng giống như chúng ta hy vọng
    người ta hứng thú biết chúng ta.
  • 6:53 - 6:56
    Tôi sẽ không bao giờ quên trong
    một trong những buổi gặp tư vấn Exhale,
  • 6:56 - 7:00
    lắng nghe một tình nguyện viên nói về việc
    cô làm sao nhận được nhiều cú điện thoại
  • 7:00 - 7:03
    từ những phụ nữ Cơ Đốc
    nói về Đấng Chúa Trời.
  • 7:04 - 7:08
    Nhiều tình nguyện viên theo đạo
    nhưng đây là một người đặt biệt không theo.
  • 7:08 - 7:12
    Đầu tiên, cô thấy kỳ lạ khi nói với
    người gọi vào về Đấng Chúa trời.
  • 7:13 - 7:15
    Nên cô quyết định tạo sự thoải mái.
  • 7:15 - 7:19
    Và cô đứng trước kiếng ở nhà, và cô nói từ "Chúa Trời."
  • 7:20 - 7:20
    "Chúa Trời."
  • 7:21 - 7:22
    "Chúa Trời."
  • 7:22 - 7:22
    "Chúa Trời."
  • 7:22 - 7:23
    "Chúa Trời."
  • 7:23 - 7:24
    "Chúa Trời."
  • 7:24 - 7:25
    "Chúa Trời."
  • 7:26 - 7:29
    Lập đi lập lại cho đến khi từ đó
    không còn cảm thấy lạ lẫm
  • 7:29 - 7:31
    thốt ra từ miệng cô.
  • 7:31 - 7:35
    Nói từ Chúa trời không làm
    tình nguyện viên này thành người Cơ Đốc,
  • 7:35 - 7:40
    nhưng làm cho cô thành người
    biết lắng nghe những phụ nữ Cơ Đốc.
  • 7:43 - 7:47
    Vì vậy, cách khác để thành pro-voice
    là chia sẻ những câu chuyện,
  • 7:47 - 7:51
    và một nguy cơ mà bạn gặp phải
    khi bạn kể câu chuyện với ai đó,
  • 7:51 - 7:54
    là nghĩ họ cùng một hoàn cảnh như bạn
  • 7:54 - 7:57
    nhưng họ có thể thật sự
    có một quyết định khác.
  • 7:57 - 8:01
    Ví dụ như, nếu bạn kể câu chuyện về
    phá thai của bạn,
  • 8:01 - 8:04
    nhận ra rằng cô ấy có lẽ đã giữ đứa bé đó.
  • 8:06 - 8:08
    Cô ấy có lẽ đã định phá thai.
  • 8:10 - 8:14
    Cô ấy có lẽ đã nói với ba mẹ cô,
    với người đàn ông kia- hoặc là không.
  • 8:15 - 8:20
    Cô ấy có lẽ đã cảm thấy an ủi và tự tin
    cho dù bạn lại cảm thấy buồn và mất mát.
  • 8:20 - 8:22
    Điều này bình thường thôi.
  • 8:24 - 8:29
    Cảm thông tạo ra lúc chúng ta tưởng tượng
    chính mình trong hoàn cảnh người khác.
  • 8:30 - 8:33
    Không có nghĩa là tất cả chúng ta kết thúc
    cùng một nơi.
  • 8:35 - 8:40
    Đó không là giao ước, đó không là
    sự lặp lại mà pro-voice tạo ra.
  • 8:41 - 8:47
    Nó tạo ra một văn hoá và một xã hội đề cao
    những gì làm ta đặt biệt và riêng biệt.
  • 8:48 - 8:53
    Nó đề cao những gì làm chúng ta là
    con người, những sai lầm và không hoàn hảo.
  • 8:53 - 8:58
    Và cách nghĩ này cho phép chúng ta
    thấy được sự khác biệt bằng sự tôn trọng,
  • 8:58 - 8:59
    thay vì sợ hãi.
  • 9:00 - 9:03
    Nó tạo ra sự cảm thông mà chúng ta cần
  • 9:03 - 9:06
    để vượt qua những cách
    mà chúng ta cố làm tổn thương nhau.
  • 9:06 - 9:12
    Kỳ thị, tủi hổ, thành kiến,
    phân biệt, lạm quyền.
  • 9:13 - 9:18
    Pro voice có tính lây lan và càng thật tế
  • 9:18 - 9:19
    nó càng phổ biến.
  • 9:23 - 9:26
    Vì vậy, năm ngoái tôi có thai lại.
  • 9:26 - 9:30
    Lần này tôi mong ngóng
    hạ sinh con trai tôi.
  • 9:30 - 9:37
    Lúc có thai, tôi không bao giờ tự hỏi
    tôi cảm thấy thế nào trong suốt đời.
  • 9:37 - 9:38
    (Tiếng cười)
  • 9:38 - 9:42
    Tuy nhiên tôi trả lời, bất kì khi
    tôi cảm thấy tuyệt vời và phấn khích
  • 9:42 - 9:45
    hay sợ hãi và hoà toàn điếng hồn,
  • 9:45 - 9:50
    luôn có người nào đó ở đó
    cho tôi câu trả lời "tôi đã từng vậy"
  • 9:50 - 9:51
    Thật tuyệt vời.
  • 9:51 - 9:57
    Đó là bãi đáp mời gọi đầy kịch tính
    từ những gì tôi đã trãi qua
  • 9:57 - 10:00
    khi tôi nói về cảm giác lẫn lộn
    của tôi về phá thai.
  • 10:01 - 10:05
    Pro-voice về những câu chuyện thật
    của người thật
  • 10:05 - 10:07
    tạo ảnh hưởng trên con đường phá thai
  • 10:07 - 10:12
    và những vấn đề chính trị hoá
    và kỳ thị hoá khác
  • 10:12 - 10:14
    được hiểu và bàn thảo.
  • 10:14 - 10:18
    từ giới tính và sức khoẻ tâm thần
    đến nghèo khó và tù tội.
  • 10:20 - 10:23
    Ngoài định nghĩa của quyết định đúng hay sai
  • 10:23 - 10:26
    những trãi nghiệm của chúng ta
    có thể tồn tại trong dãy quang phổ.
  • 10:28 - 10:33
    Pro-voice chú trọng những đối thoại
    về kinh nghiệm con người
  • 10:33 - 10:38
    mà có thể tạo sự ủng hộ và kính trọng
    cho mọi người
  • 10:39 - 10:40
    Cảm ơn
  • 10:40 - 10:43
    (Vỗ tay)
Title:
Cách khác nói về phá thai
Speaker:
Aspen Banker
Description:

Phá thai cực kỳ phổ biến. Ở Mỹ, ví dụ, một trong ba phụ nữ sẽ có lần phá thai trong đời họ, song những cảm xúc mạnh mẽ sống dậy với đề tài này - và chính trị hoá cao xoay quanh nó - tạo ít cơ hội cho tranh luận mở sâu sắc. Trong bài nói chuyện sâu sắc và mang tính cá nhân, Aspen Baker đề cập không phải "ủng hộ không phá thai" (pro-life) hay "ủng hộ phá thai" (pro-choice) mà "ủng hộ lên tiếng" (pro-voice)- và lắng nghe và kể chuyện có thể thành nhập vai khi phải nói đến những đề tài khó khăn này.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:58

Vietnamese subtitles

Revisions