Güney Kutbu'na gidiş ve dönüş — hayatımın en zor 105 günü

Ben Saunders bu yıl şimdiye kadar yaptığı en iddialı yolculuğa teşebbüs etti. Komutan Robert Falcon Scott’un başarısız 1912 kutup seferini tamamlamak için yola koyuldu. Antarktika'nın kıyısından Güney Kutbu'na ve oradan geriye doğru 3.000 kilometrelik, dört ay süren bir gidiş dönüş yolculuğu. Bu maceranın ardından, sadece dönüşünden beş hafta sonra yaptığı ilk konuşmada, Saunders hayatının en zor kararını verdiren bu bir nebze "gurur verici" amaca dair açık, dürüst bir bakış sunuyor.

Evet, aydınlar vahası olan TED'de,

bu akşam sizin karşınızda

soğuk yerlerde ağır şeyler sürükleme
uzmanı olarak duruyorum.

Neredeyse tüm yetişkin yaşamım boyunca
kutup keşiflerine önderlik ettim

ve geçen ay ekip arkadaşım
Tarka L'Herpiniere ve ben

şimdiye kadar kalkıştığımız
en iddialı keşfi tamamladık.

Aslında ıssız bir yerde
çoğunlukla sızlanıp sövdüğüm

dört ayın ardından doğrudan buraya

TED sahnesine gönderilmiş
gibi hissediyorum.

Yani intikalin tamamıyla kusursuz
olmadığını düşünebilirsiniz.

İlginç yan etkilerden biri,

kısa dönem hafızamın büsbütün
kısacık gibi gelmesi.

Bu yüzden önümdeki 17 dakika
boyunca çok fazla

sızlanma ve sövmeyi önlemek için
bazı notlar almak zorundaydım.

Bu keşif hakkında yaptığım ilk konuşma bu

ki genom dizmesek veya
uzay teleskopları yapmasak da,

bu hikâye daha önce yapılmamış
bir şeye ulaşmak için

her şeyimizi vermekle ilgili.

Bu sebeple içinde umarım düşünmeye değer
bir şeyler bulabilirsiniz.

Bu Antarktika'ya bir
yolculuk, bir keşifti,

dünyadaki en soğuk, en rüzgârlı, en kuru
ve en yüksek rakımlı kıtaya.

Büyüleyici bir yer.
Devasa bir yer.

Avustralya'nın iki katı büyüklüğünde.

Çin ve Hindistan'ın toplamıyla aynı
büyüklükte olan bir kıta.

Bu arada, son günlerde

ilginç bir olay yaşadım,

Chris Hadfield'ın birkaç yıl içinde TED'de
rastlamasını beklediğim bir şey,

şu şekilde devam eden konuşmalar:

"Antarktika. Müthiş.

Kocamla ben yıl dönümümüz için
Lindblad'le Antarktika'ya gittik."

Ya da, "Harika,
oraya maraton için mi gittin?"

(Gülüşmeler)

Aslında yolculuğumuz 105 günde arka
arkaya 69 maratondu.

Antartika kıyılarından Güney
Kutbuna ve oradan geriye

yaya olarak 3.000 kilometrelik
gidiş dönüş yolculuğuydu.

Bu süreçte, insan gücüyle yapılan

en uzun kutup yolculuğu rekorunu
650 kilometren fazla bir farkla kırdık.

(Alkış)

Körfez Bölgesinden olanlar için,

mesafe buradan
San Francisco'ya yürüdükten sonra,

dönüp tekrar geri yürümekle aynı.

Kamp gezisi söz konusu olunca,
bu uzun bir geziydi

ve onu burada Business Insider
Malezya'nın kutsal sayfalarında

en kısa şekilde özetlenmiş olarak gördüm.

["İki Kâşif En Son Teşebbüs Edildiğinde
Herkesin Öldüğü Kutup Keşfini Henüz Tamamladı"]

Chris Hadfield korku ve başarı şansı

ve tabii hayatta kalma ihtimali hakkında
çok güzel konuştu.

Tarihte bizden önce bu yolculuğa
kalkışan dokuz kişiden

hiçbiri kutba gidip geri dönemedi

ve beşi bu süreçte hayatını kaybetti.

Bu kişi Komutan Robert Falcon Scott.

Bu keşfe kalkışan son ekibe önderlik etti.

Scott ve rakibi Sör Ernest Shackleton,

on yıl boyunca, her ikisi de
Güney Kutbuna

ilk erişen kişi olmak ve Antarktika'nın
iç bölgelerini haritalamak için,

mücadele ettikleri seferleri yönettiler,

ki orası o zamanlar ayın yüzeyinden

daha az bildiğimiz bir yerdi.

Çünkü ayı teleskoplar
sayesinde görebiliyorduk.

Antarktika'nın büyük bir çoğunluğu yüzyıl
önce keşfedilmemişti.

Bazılarınız hikâyeyi biliyordur.

Scott'ın son seferi, 1910'daki
Terra Nova Keşfi,

büyük bir kuşatmaya benzer bir
yaklaşımla başladı.

Büyük bir ekibi vardı,
midillileri kullanarak,

köpekleri kullanarak, benzinle çalışan
traktörleri kullanarak,

önceden yerleştirilmiş pek çok gıda
ve yakıt deposu bırakarak,

ki bunlar sayesinde Scott'un beş kişilik
final ekibi Kutba seyahat edebilir,

oradan geri dönüp, yaya olarak
kıyıya kayakla gidebilirdi.

Scott ve beş kişilik final ekibi

Güney Kutbu'na Ocak 1912'de eriştiler.

Orada Roald Amundsen tarafından yönetilen
köpek kızaklarına binen Norveçli ekibin

onları geçtiğini öğrendiler.

Scott'ın ekibi yaya olarak gelmişti.

Bir yüzyıldan fazla bir süre,
bu yolculuk bitmeden kaldı.

Scott'ın beş kişilik ekibi dönüş
yolculuğunda hayatlarını kaybetti.

Son on yıldır da,

bunun neden böyle olduğunu
kendime soruyorum.

Nasıl olur da bu doruk
noktası olarak kalır?

Scott'ın ekibi yaya olarak
2.500 kilometrelik alanı geçti.

O zamandan beri kimse buna yaklaşamadı.

Yani insan dayanıklılığının,
insan çabasının,

tartışmasız dünyadaki en zorlu iklimde

insanın atletik başarısının
zirve noktası bu.

1912'den beri maraton rekorunun hiç

kırılmamış olması gibiydi.

Elbette merak, inat ve muhtemelen gururun

biraz garip ve beklenen kombinasyonu beni

bu işi tamamlamayı deneyecek adam
olabileceğime dair düşünmeye sevk etti.

Scott'un seferinin aksine,
sadece ikimiz vardık

ve geçen sene Ekim'de Antarktika'nın
kıyısından yola çıktık.

Scott'ın "insanla taşıma" dediği gibi,

her şeyi kendimiz sürükledik.

Mesafe buradan San Francisco'ya
yürüyüp dönmek kadar derken,

aslında var olan en ağır NFL
oyuncusundan biraz daha

ağır bir şeyi sürükleyerek
yürümeyi kastettim.

Başlangıçta kızaklarımızın her biri

200 kilo veya 440 libre ağırlığındaydı,

Scott'ın midillilerinin en zayıfının
çektiği ağırlıkla aynı.

Başlangıçta saatte ortalama
0,8 kilometre yaptık.

Belki de şimdiye kadar,
bir yüzyıldan fazla süredir

bu yolculuğa kimsenin
kalkışmamasının sebebi

kimsenin denemek için
yeterince aptal olmamasıydı.

Kelimenin tam anlamıyla Edward üslubu

keşif yaptığımızı iddia etmesem de-

hiçbir dağa isim vermiyorduk veya
meçhul vadileri haritalamıyorduk.

Meçhul bir bölgeye insani anlamda
adım attığımızı düşünüyorum.

Elbette, gelecekte insan
beyninde bir alanın,

biri kendi kendine sövünce
aydınlandığını öğrenirsek

hiç de şaşırmam.

Ortalama bir Amerikalı'nın
zamanının %90'ını

kapalı ortamlarda
geçirdiğini duymuşsunuzdur.

Biz dört ay boyunca içeri girmedik.

Güneşin batışını da görmedik.

24 saat boyunca gün ışığı vardı.

Yaşam koşulları oldukça sertti.

105 gün boyunca iç çamaşırımı
üç kez değiştirdim

ve Tarka'yla ben çadır içinde
3 metrekareyi paylaştık.

Ancak Scott'ın hayal edemeyeceği türden
bir teknolojiye sahiptik.

Her akşam çadırdan, tamamı güneşle
çalışan bir dizüstü bilgisayar

ve özel yapım bir uydu vericisi ile

canlı olarak blog yazdık:

Çadır üzerinde esnek bir
fotovoltaik panelimiz vardı.

Yazmak benim için önemliydi.

Çocukken macera ve keşif
kitaplarından etkilenmiştim

ve bu hafta burada hepimiz

hikâye anlatmanın önemini
ve gücünü gördük.

21. yüzyılın donanımına sahiptik,

ancak gerçekte Scott'un
karşılaştığı sorunlar bizim

karşılaştıklarımızın aynısıydı:

Hava şartları ve Scott'un
kayma dediği şey,

kızaklarla kar arasındaki
sürtünme miktarı.

Yaşadığımız en düşük hissedilen
sıcaklık -70'lerdeydi

ve yolculuğun büyük bir
çoğunluğunda beyaz körlük

denen sıfır görüşe sahiptik.

Dünyadaki en büyük ve en tehlikeli

buzullardan biri olan Beardmore buzulu
üzerinde gittik ve geldik.

180 kilometre uzunluğunda ve yüzeyinin
büyük bir kısmı mavi buz denen hâlde.

Binlerce yarıkla kaplı, güzel,
çelik sertliğinde parlak mavi

bir yüzey olduğunu görebilirsiniz.

Buzuldaki bu derin çatlaklar
60 metre derinliği bulabiliyor.

Uçaklar buraya inemez,

yani kurtarılmak için en az

şansımızın olduğu, teknik yönden en
tehlikede olduğumuz zamandı.

Güney Kutbu'na yaya olarak
61 gün sonra vardık,

kötü hava bir gün için yoktu

ve söylediğim için üzgünüm
ama biraz düş kırıklığıydı.

Orada daimi bir Amerikan üssü var;

Güney Kutbundaki
Amundsen-Scott Kutup İstasyonu.

Uçak pistleri var, kantinleri var,

sıcak duşları var,

postanesi, turist mağazası,

sinema salonu olarak kullanılabilen
basketbol sahaları var.

Ama bu günlerde durum biraz farklı

ve dönümlerce çöp de var.

İnsanların yılın 365 günü

hamburgerler, sıcak duşlar
ve sinema salonlarıyla

var olması harika bir şey,

ancak çok fazla boş karton
kutu ortaya çıkıyor gibi.

Bu fotoğrafın solunda gördüğünüz gibi,

birkaç dönüm çöp

Güney Kutbu'ndan götürülmek
üzere bekliyor.

Ancak Güney Kutbunda da bir kutup var

ve oraya yaya olarak, yardım almadan,

destek almadan, en zor rotadan,

1.500 kilometreye
rekor sürede, tarihte herkesten

daha fazla yük taşıyarak ulaştık.

Eğer orada durup eve uçsaydık,

ki bu fazlasıyla akıllıca bir şey olurdu,

o zaman benim konuşmam burada biterdi

ve bu şekilde biterdi.

Eğer çevrenizde doğru ekibiniz, doğru
araçlarınız, doğru teknolojiniz varsa,

eğer yeterli derecede kendinize inancınız
ve yeterli azminiz varsa,

o zaman her şey mümkündür.

Sonra geri döndük

ve o zaman işler ilginçleşmeye başladı.

Güney Kutbu düzlüğünün tepesinde,
10.000 fit üzerinde,

çok rüzgârlı, çok soğuk, çok kuruydu,
biz de bitap düşmüştük.

35 maraton geçirmiştik,

sadece yarı yolu geçmiştik

ve elbette güvencemiz vardı,

kızaklı uçaklar ve uydu telefonları,

Scott'ın sahip olmadığı canlı,
24 saat takip sinyalleri,

ancak geriye bakınca,

güvence hayatımızı kolaylaştırmak yerine,

her şeyi aslında daha ince

ayrıntıya indirgeyerek, insanoğlu olarak

mutlak limitlerimize çok yakın
seyretmemize izin verdi.

Yiyecekle dolu bir kızağı sürüklerken,

günbegün kendinizi açlık
noktasına getirerek

bitkin düşürmek mükemmel
bir işkence şekli.

Yıllardır sponsorluk tekliflerinde
insan dayanıklılığının

limitlerini zorlamakla ilgili düşünmeden
satırlar yazıyordum,

ancak gerçekte bu durumun içinde
olmak çok korkutucu.

Kutba varmadan önce, iki hafta

bizi yavaşlatan, neredeyse kalıcı,
karşıdan esen rüzgârla karşılaştık.

Sonuç olarak, yarım erzak yediğimiz
birkaç gün oldu.

Bu yolculuğu yapmak için
kızaklarda sınırlı

yiyeceğimiz vardı, bu yüzden yiyeceği

yememiz gerekenin yarısı kadar kaloriye
düşürerek, bunu esnetmeye çalışıyorduk.

Sonuç olarak ikimiz de giderek
hipoglisemik olduk-

günlerce düşük kan şekeri
seviyelerimiz oldu-

ve giderek aşırı soğuğa karşı
duyarlı hâle geldik.

Bir akşam hipotermiden neredeyse bayılmak

üzereyken, Tarka bu fotoğrafımı çekti.

İkimiz de daha önce hiç yaşamadığımız
tekrarlanan hipotermi nöbetleri geçirdik

ve gerçekten çok güçten düşürücüydü.

Benim gibi siz de hiç pes etmeyen
bir kişi olduğunuzu,

teslim olmayı reddeceğinizi

düşünseniz bile, hipotermi size

fazla bir seçenek bırakmaz.

Tamamıyla güçsüz hâle gelirsiniz.

Sarhoş bir çocuk gibi olmaya benziyor.

Acınacak hâle gelirsiniz.

Sadece uzanıp bırakmak
istediğimi hatırlıyorum.

Tuhaf, tuhaf bir histi

ve o dereceye kadar kuvvetten düşmek
benim için gerçek bir sürprizdi.

Sonra yiyeceğimiz tamamen bitti,

gidiş yolculuğumuzda bıraktığımız

depoların ilkine
75 kilometre uzaklıktaydık.

10 depo yiyecek bırakmıştık,

dönüş yolculuğumuz için yiyecek
ve yakıtı sahiden gömmüştük-

yakıt ocak içindi, böylece su elde etmek
için karı eritebiliyorsunuz-

ve yeniden ikmal uçuşu çağırmak üzere
karar almaya mecbur kalmıştım,

o boşluğu idare etmek için sekiz günlük
yiyecek taşıyan kızaklı bir uçak.

Antarktika'nın diğer tarafından bize
ulaşmak 12 saatlerini aldı.

O uçağı çağırmak hayatımda verdiğim
en zor kararlardan biriydi.

Az biraz göbekle şimdi burada durarak
biraz sahtekâr gibi görünüyorum.

Son üç haftada 13 kilo aldım.

O kadar aç kalmak ilginç
bir ruhsal yara bıraktı,

bulabildiğim her otel
büfesini temizliyorum.

(Gülüşmeler)

Gerçekten oldukça açtık,
hem de çok fena.

O uçağı çağırdığıma bir saniye
olsun pişman değilim,

çünkü burada canlı olarak duruyorum,

bütün parmaklarım yerinde,
bu hikâyeyi anlatıyorum.

Ancak bu şekilde dışarıdan yardım almak
hiçbir zaman planın bir parçası değildi

ve bu hâlâ egomun mücadele
ettiği bir şey.

Bu sahip olduğum en büyük hayaldi

ve neredeyse mükemmeldi.

Kıyıya doğru dönüşte,

kramponlarımız, buzuldaki o mavi buzun

üzerinde gidebilmek için
botlarımızdaki o çiviler,

Beardmore'un tepesinde kırıldı.

Çok kaygan, kaya gibi sert mavi buzun

üzerinde yokuş aşağı hâlâ
160 kilometre yolumuz vardı.

Neredeyse her saat tamire
ihtiyaçları vardı.

Ölçek hakkında size bir fikir vermek için,

bu Beardmore Buzulu'nun
girişine doğru bir bakış.

Manhattan'ın tamamını ufuktaki
boşluğa sığdırabilirsiniz.

Bu Hope Dağı ve Kyffin Dağı
arası 30 kilometredir.

Kendimi hiçbir zaman Antarktika'daki
kadar küçük hissetmedim.

Buzulun ağzına geldiğimizde,

taze karın düzinelerce derin
yarığı gizlediğini gördük.

Shackleton'ın adamlarından biri bu türde
bir alanı geçmenin,

bir tren garının cam tavanı üzerinde
yürümek gibi olduğunu anlatmış.

Hatırlayabildiğimden daha
fazla sayıda düştük,

çoğunlukla karın içinde sadece
kayak veya bot giydik.

Arada sırada koltuk altlarımıza
kadar içeri girdik,

ama şükür ki ondan daha derine değil.

Beş haftadan daha kısa zaman önce,
105 gün sonra

o tuhaf bir şekilde talihsiz olan
bitiş çizgisini geçtik,

Antarktika'nın Yeni Zelanda
tarafındaki Ross Adası kıyısı.

Ön taraftaki buzu

ve onun arkasındaki pürüzlü
kayayı görebilirsiniz.

Arkamızda yaklaşık 3.000 kilometrelik
bozulmamış kayak pisti duruyor.

Şimdiye kadar yapılan en uzun
yaya yolculuğunu yaptık,

on yıldır yapmayı hayal ettiğim bir şey.

Geçmişe bakınca,

yıllardır hedeflerin önemi,

azim ve kendine inanmakla ilgili

söylediğim şeylerin

arkasında duruyorum,

ancak bütün yetişkin hayatın boyunca

kendini adadığın, hep meşgul
olduğun amaca

ulaşınca ne olduğu konusuna pek
kafa yormadığımı itiraf edeceğim

ve gerçek şu ki, hâlâ biraz
bunu bulmaya çalışıyorum.

Söylediğim gibi, oralarda olduğuma dair
çok az yapay işaret var.

13 kilo aldım.

Belli belirsiz, şimdi muhtemelen makyajla
kapanmış soğuk ısırması izlerim var.

Burnumda bir tane, her bir yanağımda,
gözlüklerin olduğu yerde bir tane var,

ancak içeride gerçekten de
çok farklı bir insanım.

Dürüst olmak gerekirse,

Antarktika beni öylesine çok zorladı
ve alçakgönüllü yaptı ki,

bunu bir gün kelimelere döküp
dökemeyeceğimden emin değilim.

Düşüncelerimi bir araya getirmekte
hâlâ zorlanıyorum.

Burada durup bu hikâyeyi anlatmam,

hepimizin istekle, tutkuyla,

katışıksız inatla,

vazgeçmeyi reddetmekle,

büyük şeyler başarabileceğine,

Sting'in söylediği gibi eğer
bir şeyi yeterince çok

hayal edersen mutlaka
olacağına dair bir kanıt.

Ama aynı zamanda burada
durup şöyle diyorum,

yolculuğun hedeften daha önemli olduğu
hakkındaki klişeyi biliyorsunuz.

Bunda bir şeyler var.

Varış çizgisine yaklaştıkça,

o pürüzlü, kayalık Ross Adası kıyılarına,

bu çok uzun, çok zor yürüyüşün

bana belki de öğrettiği en büyük ders,

mutluluğun bir bitiş çizgisi olmadığıdır.

Biz insanlar için birçoğumuzun
hayal ettiği mükemmelliğin

hiçbir zaman tamamen
ulaşılabilir olamayabilir.

ve eğer mutlu hissedemez isek,

burada, bugün, şimdi, yolculuklarımızda,

hepimizin içinde yaşadığı
karmaşanın ve mücadelenin,

açık döngülerin, "yarısı bitmiş
yapılacaklar listeleri"nin,

"bir dahaki seferlere
daha iyi olacak"ların ortasında,

hiçbir zaman bunu hissedemeyebiliriz.

Bir sürü insan bundan sonra
ne yapacağımı sordu.

Şu an sadece kendime geliyor olmakla
ve otel büfelerinin önünde çok mutluyum.

Ancak Bob Hope'un dediği gibi,

çok mütevazı hissediyorum,

ama kanımca bununla savaşacak kadar
güçlü kişiliğim var. (Gülüşmeler)

Teşekkürler.

(Alkış)