Các chính kiến về chủng tộc của thời gian

Nhà lí luận xã hội Brittney Cooper nói: "Nếu thời gian có chủng tộc, nó sẽ là màu trắng". Trong bài nói gợi nhiều suy nghĩ này, Cooper xét lại sự phân biệt chủng tộc và phân biệt đối xử qua các lăng kính thời gian và cho ta thấy cách thời gian bị tước đoạt từ người da màu. Điều này gây ra những mất mát về niềm vui, kết nối, những năm tháng mạnh khỏe, cũng như làm chậm lại quá trình phát triển của họ.

Tôi muốn nói rằng thời gian
cũng có chủng tộc,

thứ mà ta tạm thời hiểu như chủng tộc

ở nước Mĩ.

Thông thường, ta nói về
những vấn đề sắc tộc.

Trong cộng đồng người Mĩ gốc Phi mà
tôi đến từ,

chúng tôi nói đùa về một thứ qua
nhiều thế hệ

về thứ mà chúng tôi gọi là "thời đại CP",

hay "thời đại của những người da màu"

Giờ ta không còn gọi người Phi -Mĩ
là da màu,

nhưng lời nói đùa lâu đời này

về việc liên tiếp đến nhà thờ muộn,

đến bữa ăn ngoài trời hay
sự kiện gia đình

và thậm chí cả tang lễ của chính ta,
vẫn tồn tại.

Cá nhân tôi là một người chú trọng
thời gian.

Bởi vì như mẹ tôi thường nói khi
tôi trưởng thành

"Chúng ta sẽ không như
người da đen kia"

Vậy nên chúng tôi thường đến sớm 30 phút.

Nhưng hôm nay tôi muốn nói nhiều hơn về
bản chất chính trị của thời gian,

Vì nếu thời gian thực sự có dòng dõi,

nó sẽ là màu trắng.

Thời đại chỉ của người da trắng,

Tôi biết, tôi biết,

Những tuyên bố như vậy rất dễ gây
kích động

Liệu ta đã qua thời mà chủng tộc
thật sự quan trọng?

Lẽ nào chủng tộc không là 1 khái niệm
độc đoán?

Lẽ nào ta không nên tiến tới việc
khai sáng, phát triển bản thân

và vứt bỏ những ý niệm như chủng tộc vào
"thùng rác lịch sử"?

Làm thế nào ta vượt qua được sự phân biệt
chủng tộc nếu cứ nói về nó?

Có lẽ ta nên "khóa" những khái niệm đó vào
1 chiếc túi thời đại,

chôn chúng và đào lên trong 1000 năm nữa,

rồi xem kĩ với lối suy nghĩ sáng tỏ hơn

và lối giải thích của chính ta trong
tương lai.

Nhưng bạn thấy đấy,

khát vọng giảm bớt tầm ảnh hưởng của
chủng tộc và phân biệt chủng tộc

thể hiện ở cách ta quản lí thời gian,

trong cách ta thuật lại lịch sử,

trong cách ta cố gắng đẩy những
sự thật tiêu cực của hiện tại

về quá khứ,

trong cách ta tìm cách chứng minh rằng
tương lai ta đang hướng đến

là hiện tại ta đang sống.

Khi Barack Obama trở thành Tổng thống
Mĩ năm 2008,

nhiều người Mĩ khẳng định ta
đã thắng nạn phân biệt chủng tộc.

Tôi đến từ một học viện

nơi chúng tôi ủng hộ những cái đến sau

như chủ nghĩa hậu hiện đại, phản đối
chủ nghĩa cấu trúc và ủng hộ nữ quyền.

Tiền tố "sau" giúp hình thành 1 phần
lý thuyết phụ

chúng tôi sử dụng trong
nhiều thuật ngữ

để ghi lại cách ta từng sống.

Nhưng mình tiền tố không đủ mạnh để làm
chủng tộc và phân biệt chủng tộc

một điều thuộc về quá khứ.

Nước Mĩ chưa từng là "tiền" chủng tộc

Nên khẳng định chúng ta vượt qua chủng tộc
khi chưa giải quyết được ảnh hưởng của nó

với người da đen, người Mĩ La-tinh
hay người bản xứ

là không thành thật.

Chỉ khi ta đã chuẩn bị để ăn mừng

tương lai không phân chủng tộc,

hoàn cảnh chính trị trở nên đặc biệt
về chủng tộc

trong vòng 50 năm trở lại.

Tôi muốn cho bạn thấy 3 viễn cảnh,

về quá khứ, hiện tại và tương lai,

vì nó liên quan chống phân biệt chủng tộc
và sự thống trị của tộc da trắng.

Đầu tiên về quá khứ

Thời gian chứa đựng lịch sử,

và người da đen cũng vậy.

Nhưng ta coi thời gian là vô tận,

như thể nó luôn như thế,

như thể lịch sử chính trị không hề tồn tại

cùng với việc chiếm đoạt đất của
người bản địa

hay tìm cách tiêu diệt con người nơi đây

và tước đoạt quê hương từ người châu Phi.

Khi các triết gia châu Âu

lần đầu nghĩ về khái niệm hóa thời gian và
lịch sử, có câu nói nổi tiếng rằng

Châu Phi không thuộc vào lịch sử Thế Giới.

Người đó về cơ bản nói rằng

người châu Phi là "con hoang" của lịch sử

người mà không có tác động tới thời gian

hay quá trình tiến hóa.

Ý kiến này

là ý niệm của nhà cầm quyền da trắng.

Lí do Carter G. Woodson viết "Tuần lễ của
người da đen" năm 1926.

là lí do ta kỉ niệm Tháng lịch sử của
người da đen

ở Mĩ vào tháng 2.

Giờ ta cũng thấy ý kiến rằng

người da đen hoặc ra khỏi ranh giới
của thời gian

hay bị kẹt ở quá khứ,

ở viễn cảnh giống như tôi ngay lúc này,

một người da màu quả quyết rằng
nạn phân biệt chủng tộc vẫn còn,

và một người khác, thường là da trắng,

nói với họ,

"Tại sao bạn bị kẹt lại ở quá khứ?

Sao bạn không tiến lên?

Chúng ta có vị tổng thống da màu.

Ta đã vượt qua hết thảy."

William Faulkner có câu nói
nổi tiếng rằng

"Quá khứ không chết bao giờ.

Nó thậm chí không phải là quá khứ"

Nhưng bạn tôi, giáo sư Kristie Dotson nói,

"Trí nhớ của ta dài hơn tuổi thọ"

Hi vọng và ước mơ của ta

đều được gia đình và cộng đồng ủng hộ.

Chúng ta không làm được điều xa xỉ như
bỏ đi sức sống của quá khứ.

Nhưng đôi khi,

chính trị diễn biến phức tạp đến nỗi ta

không phân biệt được mình đang ở quá khứ

hay ở hiện tại.

Ví dụ khi những người phản đối quyền cho
người da đen

đe dọa về việc sát hại người da đen
của cảnh sát,

và những cảnh tượng họ vẽ ra

giống với những điều xảy ra 50 năm trước.

Quá khứ sẽ không để ta đi.

Nhưng sẽ để ta tiến tới hiện tại.

Bây giờ tôi sẽ chứng tỏ rằng

việc đấu tranh cho nạn phân biệt chủng tộc

mâu thuẫn với cả thời gian lẫn không gian.

Tôi có ý gì?

Tôi đã nói rồi, là thời đại của riêng
người da trắng.

Những con người độc tài với từng ngày một.

Họ bức chế giá trị thời gian của ta.

Và giáo sư George Lipsitz chỉ rõ rằng

người da trắng chuyên chế cả về
vấn đề xã hội.

Về thời gian đấu tranh của

tộc người thiểu số để giành được quyền
cho bản thân.

Hãy cùng tôi nhìn lại lịch sử và
đưa ra ví dụ

Nếu bạn nghĩ về phong trào dân quyền

và lời kêu gọi cho tự do từ
người đứng đầu,

họ đã thách thức bước tiến của xã hội.

Năm 1965, khi mà quyền bầu cử
được thông qua,

vừa tròn 100 năm

kể từ khi Nội Chiến kết thúc

và sự kiện trao quyền bầu cử cho
cộng đồng Mĩ-Phi.

Bất chấp sự thôi thúc của chiến tranh,

xã hội thực sự mất 100 năm để hiện diện.

Kể từ 2012,

cơ quan lập pháp bảo thủ nhà nước Mĩ
đã nỗ lực

để rút lại quyền bầu cử của người Phi-Mĩ

bằng cách thông qua luật ID
giới hạn số cử tri

và cắt giảm cơ hội bầu cử sớm.

Tháng 7, một tòa án liên bang ở Bắc
Carolina đã bác bỏ luật cử tri

nói rằng nó nhằm vào người Phi -Mĩ.

Việc giới hạn sự hiện diện của tộc Phi-Mĩ
trong chính phủ

là cách cơ bản để ta kiểm soát con người

thông qua việc chế ngự thời gian.

Nhưng ta cũng thấy xung đột giữa
thời gian và không gian

xảy ra ở những nơi quy hoạch như Atlanta,
Brooklyn,

Philadelphia, New Orleans
và Washington, DC

những nơi mà người da đen sống
hàng nghìn đời nay.

Nhưng giờ, quá trình quy hoạch lại đô thị

được dùng để đẩy cộng đồng này ra,

bằng cách hồi sinh nó ở thế kỉ XXI.

Giáo sư Sharon Holland từng hỏi:

Điều gì sẽ xảy ra khi một người tồn tại
trong thời gian

đụng độ với người chiếm lĩnh không gian?

Những cuộc đấu tranh sắc tộc

là cuộc chiến giữa những người được
hiểu như chiếm không gian

với những người được hiểu như
làm nên thế giới.

Những người kiểm soát dòng chảy lịch sử

được xem như người làm nên thế giới với
khả năng làm chủ thời gian.

Hay nói cách khác, người da trắng.

Nhưng khi Hegel nói châu Phi không thuộc
vào Thế Giới,

ông ấy ngụ ý rằng nó chỉ
là một khu đất rộng

chiếm dụng khoảng không ở đáy địa cầu.

Người châu Phi đã từng chiếm giữ
không gian.

Nên hôm nay, khi người da trắng tiếp tục
kiểm soát dòng chảy lịch sử,

và liên tiếp đối xử với người da đen như
thể chúng tôi chỉ chiếm dụng không gian,

như thể chúng tôi không đáng
được đề cập

Sự trôi đi của thời gian được họ
dùng để bào chữa

cho sự ác liệt với những con người
nhạy cảm như chúng tôi,

những người bị coi là kẻ chiếm dụng
không gian thay vì người làm nên thế giới,

người bị đuổi ra khỏi nơi ở

bằng cách hồi sinh các quá trình đó
ở thế kỉ XXI.

Theo mã bưu chính, tuổi thọ ngắn đi
chỉ là một ví dụ

của việc thời gian và không gian
kết hợp theo lối không công bằng

với đời sống của người da đen.

Trẻ em được sinh ra ở New Orleans
số mã 70124,

nơi mà 93% người da trắng,

có thể sống lâu hơn 25 năm

so với trẻ em sinh ra ở đó
số mã 70112,

nơi 60% là da đen.

Trẻ em được sinh ra ở ngoại ô trù phú
Maryland thuộc Washington, DC

có thể sống lâu hơn 20 năm

so với trẻ em được sinh ra ở các khu phố.

Ta-Nehisi Coates tranh luận rằng:

"Việc xác định đặc trưng của tộc da đen

là một tội ác thời đại không thể
lờ đi được."

Chúng ta trải qua sự phân biệt đối xử,

ông ấy bảo ta,

không chỉ về kết cấu,

mà cả với cá nhân:

trong việc đánh mất niềm vui,

đánh mất kết nối,

đánh mất khoảng thời gian với
người ta yêu quý

và những năm tháng khỏe mạnh.

Trong tương lai, bạn có thấy
những người da đen?

Liệu họ có tương lai không?

Sẽ thế nào nếu bạn thuộc tộc người

mà luôn phải chống lại thời gian?

Sẽ thế nào nếu dòng tộc của bạn chưa từng
tưởng tượng về tương lai?

Những xung đột thời - không này

giữa người phản đối và nghe theo
chính phủ,

giữa trưởng giả với người dân

không vẽ nên một bức tranh tuyệt đẹp

về thứ người Mĩ mong muốn cho tương lai
của người da đen.

Nếu hiện tại có bất cứ chỉ thị nào,

con cháu ta sẽ bị thất học,

những căn bệnh sẽ gây thiệt hại nặng nề

và nhu cầu nhà ở sẽ không được đáp ứng.

Vậy nên nếu ta thật sự sẵn sàng để
nói về tương lai,

có lẽ nên bắt đầu với việc thừa nhận
ta đã hết thời gian

Chúng tôi những người da đen luôn
không còn thời gian.

Nó không thuộc về chúng tôi.

Cuộc đời chúng tôi chứa đựng
việc gấp rút liên miên.

Thời gian được sử dụng để
thay thế chúng tôi,

hay trái lại, chúng tôi yêu cầu
được công nhận

qua những cuộc gọi không dứt
chỉ để kiên nhẫn.

Nhưng nếu quá khứ là mở đầu,

hãy để chúng tôi nắm lấy cơ hội vì dù sao
thời gian đã hết

để yêu cầu cấp bách

tự do ngay bây giờ.

Tôi tin rằng tương lai là do ta tạo thành.

Nhưng trước tiên ta phải đồng ý rằng thời gian
thuộc về tất cả chúng ta.

Mà không, ta đều không có
thời gian ngang nhau,

Nhưng ta có thể quyết định thời gian là
tất nhiên và miễn phí.

Ta có thể dừng coi mã bưu chính như
điều cơ bản quyết định

tuổi thọ của mình.

Có thể dừng chiếm thời gian
học tập của trẻ em da đen

qua việc lạm dụng quyền đuổi thải.

Ta có thể dừng chiếm thời gian
người da đen

qua việc bỏ tù tội phạm phi bạo lực.

Cảnh sát có thể chấm dứt việc tước đoạt
cuộc đời họ

qua việc sử dụng vũ lực.

Tôi tin rằng tương lai là do ta tạo thành.

Nhưng không thể tới đó từ thời đại
của người da màu

hay thời đại của tộc da trắng

hoặc của bạn

hay thậm chí của tôi.

Mà là thời đại của chúng ta.

Của tất cả chúng ta

Cảm ơn các bạn.

(vỗ tay)