0:00:01.023,0:00:05.588
Tôi muốn nói rằng thời gian[br]cũng có chủng tộc,

0:00:05.802,0:00:08.562
thứ mà ta tạm thời hiểu như chủng tộc

0:00:08.562,0:00:10.112
ở nước Mĩ.

0:00:10.160,0:00:15.302
Thông thường, ta nói về [br]những vấn đề sắc tộc.

0:00:15.426,0:00:18.326
Trong cộng đồng người Mĩ gốc Phi mà [br]tôi đến từ,

0:00:18.326,0:00:21.368
chúng tôi nói đùa về một thứ qua [br]nhiều thế hệ

0:00:21.368,0:00:23.863
về thứ mà chúng tôi gọi là "thời đại CP",

0:00:23.863,0:00:25.736
hay "thời đại của những người da màu"

0:00:26.259,0:00:29.540
Giờ ta không còn gọi người Phi -Mĩ [br]là da màu,

0:00:29.564,0:00:31.326
nhưng lời nói đùa lâu đời này

0:00:31.350,0:00:33.723
về việc liên tiếp đến nhà thờ muộn,

0:00:33.747,0:00:35.829
đến bữa ăn ngoài trời hay[br]sự kiện gia đình

0:00:35.829,0:00:38.220
và thậm chí cả tang lễ của chính ta,[br]vẫn tồn tại.

0:00:39.116,0:00:41.930
Cá nhân tôi là một người chú trọng [br]thời gian.

0:00:41.954,0:00:44.642
Bởi vì như mẹ tôi thường nói khi[br]tôi trưởng thành

0:00:44.666,0:00:46.592
"Chúng ta sẽ không như [br]người da đen kia"

0:00:46.616,0:00:49.281
Vậy nên chúng tôi thường đến sớm 30 phút.

0:00:50.198,0:00:55.075
Nhưng hôm nay tôi muốn nói nhiều hơn về [br]bản chất chính trị của thời gian,

0:00:55.099,0:00:57.018
Vì nếu thời gian thực sự có dòng dõi,

0:00:57.042,0:00:58.380
nó sẽ là màu trắng.

0:00:59.063,0:01:01.327
Thời đại chỉ của người da trắng,

0:01:02.321,0:01:04.039
Tôi biết, tôi biết,

0:01:04.063,0:01:07.935
Những tuyên bố như vậy rất dễ gây[br]kích động

0:01:08.614,0:01:12.351
Liệu ta đã qua thời mà chủng tộc [br]thật sự quan trọng?

0:01:12.755,0:01:15.462
Lẽ nào chủng tộc không là 1 khái niệm [br]độc đoán?

0:01:15.970,0:01:19.017
Lẽ nào ta không nên tiến tới việc [br]khai sáng, phát triển bản thân

0:01:19.041,0:01:22.676
và vứt bỏ những ý niệm như chủng tộc vào [br]"thùng rác lịch sử"?

0:01:23.130,0:01:27.772
Làm thế nào ta vượt qua được sự phân biệt[br]chủng tộc nếu cứ nói về nó?

0:01:29.779,0:01:33.363
Có lẽ ta nên "khóa" những khái niệm đó vào[br]1 chiếc túi thời đại,

0:01:33.387,0:01:36.308
chôn chúng và đào lên trong 1000 năm nữa,

0:01:36.332,0:01:38.700
rồi xem kĩ với lối suy nghĩ sáng tỏ hơn

0:01:38.864,0:01:41.855
và lối giải thích của chính ta trong [br]tương lai.

0:01:42.497,0:01:43.791
Nhưng bạn thấy đấy,

0:01:43.815,0:01:47.890
khát vọng giảm bớt tầm ảnh hưởng của [br]chủng tộc và phân biệt chủng tộc

0:01:47.890,0:01:50.744
thể hiện ở cách ta quản lí thời gian,

0:01:50.768,0:01:52.828
trong cách ta thuật lại lịch sử,

0:01:52.852,0:01:55.798
trong cách ta cố gắng đẩy những [br]sự thật tiêu cực của hiện tại

0:01:55.798,0:01:57.146
về quá khứ,

0:01:57.146,0:02:00.422
trong cách ta tìm cách chứng minh rằng[br]tương lai ta đang hướng đến

0:02:00.422,0:02:02.484
là hiện tại ta đang sống.

0:02:03.389,0:02:06.531
Khi Barack Obama trở thành Tổng thống[br]Mĩ năm 2008,

0:02:06.555,0:02:09.545
nhiều người Mĩ khẳng định ta [br]đã thắng nạn phân biệt chủng tộc.

0:02:10.340,0:02:11.629
Tôi đến từ một học viện

0:02:11.653,0:02:14.084
nơi chúng tôi ủng hộ những cái đến sau

0:02:14.424,0:02:18.726
như chủ nghĩa hậu hiện đại, phản đối [br]chủ nghĩa cấu trúc và ủng hộ nữ quyền.

0:02:19.397,0:02:21.829
Tiền tố "sau" giúp hình thành 1 phần[br]lý thuyết phụ[br]

0:02:21.829,0:02:23.769
chúng tôi sử dụng trong [br]nhiều thuật ngữ

0:02:23.793,0:02:25.407
để ghi lại cách ta từng sống.

0:02:26.335,0:02:30.487
Nhưng mình tiền tố không đủ mạnh để làm [br]chủng tộc và phân biệt chủng tộc

0:02:30.511,0:02:32.271
một điều thuộc về quá khứ.

0:02:32.295,0:02:34.257
Nước Mĩ chưa từng là "tiền" chủng tộc

0:02:34.939,0:02:39.140
Nên khẳng định chúng ta vượt qua chủng tộc[br]khi chưa giải quyết được ảnh hưởng của nó

0:02:39.140,0:02:41.752
với người da đen, người Mĩ La-tinh[br]hay người bản xứ

0:02:41.776,0:02:43.378
là không thành thật.

0:02:44.082,0:02:46.845
Chỉ khi ta đã chuẩn bị để ăn mừng

0:02:46.845,0:02:48.346
tương lai không phân chủng tộc,

0:02:48.370,0:02:51.405
hoàn cảnh chính trị trở nên đặc biệt[br]về chủng tộc

0:02:51.405,0:02:52.791
trong vòng 50 năm trở lại.

0:02:53.429,0:02:56.962
Tôi muốn cho bạn thấy 3 viễn cảnh,

0:02:56.986,0:03:00.372
về quá khứ, hiện tại và tương lai,

0:03:00.396,0:03:04.515
vì nó liên quan chống phân biệt chủng tộc[br]và sự thống trị của tộc da trắng.

0:03:04.997,0:03:06.977
Đầu tiên về quá khứ

0:03:07.802,0:03:09.689
Thời gian chứa đựng lịch sử,

0:03:09.713,0:03:11.680
và người da đen cũng vậy.

0:03:11.704,0:03:14.370
Nhưng ta coi thời gian là vô tận,

0:03:14.394,0:03:16.798
như thể nó luôn như thế,

0:03:16.822,0:03:19.111
như thể lịch sử chính trị không hề tồn tại

0:03:19.135,0:03:21.345
cùng với việc chiếm đoạt đất của [br]người bản địa

0:03:21.369,0:03:23.318
hay tìm cách tiêu diệt con người nơi đây

0:03:23.342,0:03:25.992
và tước đoạt quê hương từ người châu Phi.

0:03:26.982,0:03:28.858
Khi các triết gia châu Âu

0:03:28.882,0:03:33.882
lần đầu nghĩ về khái niệm hóa thời gian và[br]lịch sử, có câu nói nổi tiếng rằng

0:03:33.906,0:03:37.449
Châu Phi không thuộc vào lịch sử Thế Giới.

0:03:38.470,0:03:40.044
Người đó về cơ bản nói rằng

0:03:40.068,0:03:42.435
người châu Phi là "con hoang" của lịch sử

0:03:42.459,0:03:44.945
người mà không có tác động tới thời gian

0:03:44.969,0:03:46.618
hay quá trình tiến hóa.

0:03:47.103,0:03:51.548
Ý kiến này

0:03:51.572,0:03:55.044
là ý niệm của nhà cầm quyền da trắng.

0:03:55.068,0:03:59.902
Lí do Carter G. Woodson viết "Tuần lễ của [br]người da đen" năm 1926.

0:03:59.926,0:04:03.291
là lí do ta kỉ niệm Tháng lịch sử của [br]người da đen

0:04:03.291,0:04:05.633
ở Mĩ vào tháng 2.

0:04:06.780,0:04:09.130
Giờ ta cũng thấy ý kiến rằng

0:04:09.154,0:04:13.677
người da đen hoặc ra khỏi ranh giới [br]của thời gian

0:04:13.701,0:04:15.209
hay bị kẹt ở quá khứ,

0:04:15.233,0:04:18.108
ở viễn cảnh giống như tôi ngay lúc này,

0:04:18.132,0:04:22.258
một người da màu quả quyết rằng [br]nạn phân biệt chủng tộc vẫn còn,

0:04:22.282,0:04:24.608
và một người khác, thường là da trắng,

0:04:24.632,0:04:25.798
nói với họ,

0:04:25.822,0:04:27.476
"Tại sao bạn bị kẹt lại ở quá khứ?

0:04:27.782,0:04:29.259
Sao bạn không tiến lên?

0:04:30.087,0:04:31.991
Chúng ta có vị tổng thống da màu.

0:04:32.015,0:04:33.441
Ta đã vượt qua hết thảy."

0:04:34.751,0:04:36.960
William Faulkner có câu nói [br]nổi tiếng rằng

0:04:36.984,0:04:39.079
"Quá khứ không chết bao giờ.

0:04:39.103,0:04:40.905
Nó thậm chí không phải là quá khứ"

0:04:41.996,0:04:45.085
Nhưng bạn tôi, giáo sư Kristie Dotson nói,

0:04:45.109,0:04:48.358
"Trí nhớ của ta dài hơn tuổi thọ"

0:04:49.204,0:04:51.506
Hi vọng và ước mơ của ta

0:04:51.530,0:04:55.231
đều được gia đình và cộng đồng ủng hộ.

0:04:57.080,0:05:01.962
Chúng ta không làm được điều xa xỉ như[br]bỏ đi sức sống của quá khứ.

0:05:01.986,0:05:03.905
Nhưng đôi khi,

0:05:03.929,0:05:05.914
chính trị diễn biến phức tạp đến nỗi ta

0:05:05.938,0:05:08.127
không phân biệt được mình đang ở quá khứ

0:05:08.151,0:05:10.038
hay ở hiện tại.

0:05:10.038,0:05:12.943
Ví dụ khi những người phản đối quyền cho [br]người da đen

0:05:12.967,0:05:16.988
đe dọa về việc sát hại người da đen[br]của cảnh sát,

0:05:17.012,0:05:20.113
và những cảnh tượng họ vẽ ra

0:05:20.137,0:05:23.795
giống với những điều xảy ra 50 năm trước.

0:05:23.795,0:05:25.993
Quá khứ sẽ không để ta đi.

0:05:26.696,0:05:30.647
Nhưng sẽ để ta tiến tới hiện tại.

0:05:31.537,0:05:33.969
Bây giờ tôi sẽ chứng tỏ rằng

0:05:33.993,0:05:36.330
việc đấu tranh cho nạn phân biệt chủng tộc

0:05:36.354,0:05:39.431
mâu thuẫn với cả thời gian lẫn không gian.

0:05:40.185,0:05:41.570
Tôi có ý gì?

0:05:42.300,0:05:45.219
Tôi đã nói rồi, là thời đại của riêng [br]người da trắng.

0:05:45.842,0:05:48.917
Những con người độc tài với từng ngày một.

0:05:49.593,0:05:52.982
Họ bức chế giá trị thời gian của ta.

0:05:53.973,0:05:56.115
Và giáo sư George Lipsitz chỉ rõ rằng

0:05:56.139,0:06:00.050
người da trắng chuyên chế cả về [br]vấn đề xã hội.

0:06:00.074,0:06:02.514
Về thời gian đấu tranh của

0:06:02.514,0:06:06.838
tộc người thiểu số để giành được quyền[br]cho bản thân.

0:06:07.315,0:06:10.173
Hãy cùng tôi nhìn lại lịch sử và [br]đưa ra ví dụ

0:06:11.101,0:06:13.244
Nếu bạn nghĩ về phong trào dân quyền

0:06:13.268,0:06:16.201
và lời kêu gọi cho tự do từ [br]người đứng đầu,

0:06:16.225,0:06:19.594
họ đã thách thức bước tiến của xã hội.

0:06:20.317,0:06:24.345
Năm 1965, khi mà quyền bầu cử [br]được thông qua,

0:06:24.369,0:06:25.999
vừa tròn 100 năm

0:06:26.023,0:06:27.866
kể từ khi Nội Chiến kết thúc

0:06:27.890,0:06:31.036
và sự kiện trao quyền bầu cử cho[br]cộng đồng Mĩ-Phi.

0:06:31.060,0:06:33.275
Bất chấp sự thôi thúc của chiến tranh,

0:06:33.299,0:06:37.646
xã hội thực sự mất 100 năm để hiện diện.

0:06:38.498,0:06:40.433
Kể từ 2012,

0:06:40.457,0:06:44.134
cơ quan lập pháp bảo thủ nhà nước Mĩ[br]đã nỗ lực

0:06:44.158,0:06:46.347
để rút lại quyền bầu cử của người Phi-Mĩ

0:06:46.371,0:06:48.846
bằng cách thông qua luật ID [br]giới hạn số cử tri

0:06:48.870,0:06:51.435
và cắt giảm cơ hội bầu cử sớm.

0:06:51.852,0:06:55.802
Tháng 7, một tòa án liên bang ở Bắc [br]Carolina đã bác bỏ luật cử tri

0:06:55.826,0:07:00.999
nói rằng nó nhằm vào người Phi -Mĩ.

0:07:02.605,0:07:06.017
Việc giới hạn sự hiện diện của tộc Phi-Mĩ [br]trong chính phủ

0:07:06.041,0:07:11.033
là cách cơ bản để ta kiểm soát con người

0:07:11.057,0:07:13.576
thông qua việc chế ngự thời gian.

0:07:14.188,0:07:17.756
Nhưng ta cũng thấy xung đột giữa[br]thời gian và không gian

0:07:17.780,0:07:21.248
xảy ra ở những nơi quy hoạch như Atlanta, [br]Brooklyn,

0:07:21.272,0:07:24.739
Philadelphia, New Orleans[br]và Washington, DC

0:07:24.763,0:07:28.387
những nơi mà người da đen sống [br]hàng nghìn đời nay.

0:07:28.411,0:07:31.703
Nhưng giờ, quá trình quy hoạch lại đô thị

0:07:31.727,0:07:33.714
được dùng để đẩy cộng đồng này ra,

0:07:33.738,0:07:36.332
bằng cách hồi sinh nó ở thế kỉ XXI.

0:07:36.904,0:07:40.152
Giáo sư Sharon Holland từng hỏi:

0:07:40.176,0:07:43.843
Điều gì sẽ xảy ra khi một người tồn tại[br]trong thời gian

0:07:43.867,0:07:47.294
đụng độ với người chiếm lĩnh không gian?

0:07:48.897,0:07:50.492
Những cuộc đấu tranh sắc tộc

0:07:50.516,0:07:54.096
là cuộc chiến giữa những người được [br]hiểu như chiếm không gian

0:07:54.120,0:07:57.161
với những người được hiểu như[br]làm nên thế giới.

0:07:58.041,0:08:01.030
Những người kiểm soát dòng chảy lịch sử

0:08:01.054,0:08:04.707
được xem như người làm nên thế giới với [br]khả năng làm chủ thời gian.

0:08:05.195,0:08:07.490
Hay nói cách khác, người da trắng.

0:08:08.270,0:08:12.375
Nhưng khi Hegel nói châu Phi không thuộc[br]vào Thế Giới,

0:08:12.399,0:08:14.904
ông ấy ngụ ý rằng nó chỉ[br]là một khu đất rộng

0:08:14.928,0:08:17.049
chiếm dụng khoảng không ở đáy địa cầu.

0:08:17.520,0:08:20.002
Người châu Phi đã từng chiếm giữ[br]không gian.

0:08:20.528,0:08:24.811
Nên hôm nay, khi người da trắng tiếp tục [br]kiểm soát dòng chảy lịch sử,

0:08:24.835,0:08:29.648
và liên tiếp đối xử với người da đen như [br]thể chúng tôi chỉ chiếm dụng không gian,

0:08:29.648,0:08:31.329
như thể chúng tôi không đáng [br]được đề cập

0:08:31.710,0:08:35.657
Sự trôi đi của thời gian được họ [br]dùng để bào chữa

0:08:35.681,0:08:40.096
cho sự ác liệt với những con người [br]nhạy cảm như chúng tôi,

0:08:40.120,0:08:45.195
những người bị coi là kẻ chiếm dụng [br]không gian thay vì người làm nên thế giới,

0:08:45.219,0:08:47.536
người bị đuổi ra khỏi nơi ở

0:08:47.560,0:08:50.768
bằng cách hồi sinh các quá trình đó[br]ở thế kỉ XXI.

0:08:51.868,0:08:55.792
Theo mã bưu chính, tuổi thọ ngắn đi [br]chỉ là một ví dụ

0:08:55.792,0:08:58.909
của việc thời gian và không gian [br]kết hợp theo lối không công bằng

0:08:58.909,0:09:00.613
với đời sống của người da đen.

0:09:00.973,0:09:05.494
Trẻ em được sinh ra ở New Orleans [br]số mã 70124,

0:09:05.518,0:09:07.446
nơi mà 93% người da trắng,

0:09:07.470,0:09:10.699
có thể sống lâu hơn 25 năm

0:09:10.723,0:09:14.978
so với trẻ em sinh ra ở đó [br]số mã 70112,

0:09:15.002,0:09:17.039
nơi 60% là da đen.

0:09:18.036,0:09:22.160
Trẻ em được sinh ra ở ngoại ô trù phú [br]Maryland thuộc Washington, DC

0:09:22.184,0:09:25.290
có thể sống lâu hơn 20 năm

0:09:25.314,0:09:28.922
so với trẻ em được sinh ra ở các khu phố.

0:09:29.672,0:09:32.356
Ta-Nehisi Coates tranh luận rằng:

0:09:32.380,0:09:38.020
"Việc xác định đặc trưng của tộc da đen

0:09:38.044,0:09:40.948
là một tội ác thời đại không thể [br]lờ đi được."

0:09:41.568,0:09:43.480
Chúng ta trải qua sự phân biệt đối xử,

0:09:43.514,0:09:44.741
ông ấy bảo ta,

0:09:44.765,0:09:46.245
không chỉ về kết cấu,

0:09:46.269,0:09:47.720
mà cả với cá nhân:

0:09:47.744,0:09:49.568
trong việc đánh mất niềm vui,

0:09:49.592,0:09:51.808
đánh mất kết nối,

0:09:51.832,0:09:54.329
đánh mất khoảng thời gian với [br]người ta yêu quý

0:09:54.353,0:09:57.429
và những năm tháng khỏe mạnh.

0:10:00.009,0:10:03.694
Trong tương lai, bạn có thấy [br]những người da đen?

0:10:04.524,0:10:07.288
Liệu họ có tương lai không?

0:10:08.389,0:10:10.619
Sẽ thế nào nếu bạn thuộc tộc người

0:10:10.643,0:10:13.390
mà luôn phải chống lại thời gian?

0:10:14.325,0:10:19.131
Sẽ thế nào nếu dòng tộc của bạn chưa từng [br]tưởng tượng về tương lai?

0:10:20.091,0:10:21.787
Những xung đột thời - không này

0:10:21.811,0:10:24.352
giữa người phản đối và nghe theo [br]chính phủ,

0:10:24.376,0:10:26.746
giữa trưởng giả với người dân

0:10:26.770,0:10:28.767
không vẽ nên một bức tranh tuyệt đẹp

0:10:28.791,0:10:32.366
về thứ người Mĩ mong muốn cho tương lai [br]của người da đen.

0:10:32.390,0:10:34.104
Nếu hiện tại có bất cứ chỉ thị nào,

0:10:34.128,0:10:36.179
con cháu ta sẽ bị thất học,

0:10:36.203,0:10:38.561
những căn bệnh sẽ gây thiệt hại nặng nề

0:10:38.585,0:10:41.384
và nhu cầu nhà ở sẽ không được đáp ứng.

0:10:42.092,0:10:45.114
Vậy nên nếu ta thật sự sẵn sàng để [br]nói về tương lai,

0:10:45.138,0:10:48.526
có lẽ nên bắt đầu với việc thừa nhận [br]ta đã hết thời gian

0:10:49.994,0:10:52.677
Chúng tôi những người da đen luôn [br]không còn thời gian.

0:10:53.265,0:10:55.389
Nó không thuộc về chúng tôi.

0:10:55.413,0:10:58.609
Cuộc đời chúng tôi chứa đựng [br]việc gấp rút liên miên.

0:10:58.633,0:11:01.165
Thời gian được sử dụng để [br]thay thế chúng tôi,

0:11:01.189,0:11:04.199
hay trái lại, chúng tôi yêu cầu [br]được công nhận

0:11:04.223,0:11:07.444
qua những cuộc gọi không dứt [br]chỉ để kiên nhẫn.

0:11:07.985,0:11:10.437
Nhưng nếu quá khứ là mở đầu,

0:11:10.461,0:11:13.714
hãy để chúng tôi nắm lấy cơ hội vì dù sao [br]thời gian đã hết

0:11:13.738,0:11:15.386
để yêu cầu cấp bách

0:11:15.410,0:11:17.148
tự do ngay bây giờ.

0:11:17.767,0:11:20.622
Tôi tin rằng tương lai là do ta tạo thành.

0:11:20.646,0:11:25.241
Nhưng trước tiên ta phải đồng ý rằng thời gian [br]thuộc về tất cả chúng ta.

0:11:25.817,0:11:28.520
Mà không, ta đều không có [br]thời gian ngang nhau,

0:11:28.544,0:11:32.562
Nhưng ta có thể quyết định thời gian là [br]tất nhiên và miễn phí.

0:11:32.586,0:11:35.371
Ta có thể dừng coi mã bưu chính như [br]điều cơ bản quyết định

0:11:35.371,0:11:36.647
tuổi thọ của mình.

0:11:37.024,0:11:39.744
Có thể dừng chiếm thời gian [br]học tập của trẻ em da đen

0:11:39.768,0:11:42.824
qua việc lạm dụng quyền đuổi thải.

0:11:42.848,0:11:44.917
Ta có thể dừng chiếm thời gian[br]người da đen

0:11:44.941,0:11:48.400
qua việc bỏ tù tội phạm phi bạo lực.

0:11:48.947,0:11:51.943
Cảnh sát có thể chấm dứt việc tước đoạt [br]cuộc đời họ

0:11:51.967,0:11:54.059
qua việc sử dụng vũ lực.

0:11:55.177,0:11:57.917
Tôi tin rằng tương lai là do ta tạo thành.

0:11:58.424,0:12:02.439
Nhưng không thể tới đó từ thời đại [br]của người da màu

0:12:02.463,0:12:04.391
hay thời đại của tộc da trắng

0:12:04.415,0:12:06.227
hoặc của bạn

0:12:06.251,0:12:08.000
hay thậm chí của tôi.

0:12:08.981,0:12:10.304
Mà là thời đại của chúng ta.

0:12:11.063,0:12:12.455
Của tất cả chúng ta

0:12:12.455,0:12:13.646
Cảm ơn các bạn.

0:12:13.646,0:12:16.749
(vỗ tay)