-
Do jakiego zbioru liczb należy ułamek dziesiętny okresowy 3.4028,
-
z tą tajemniczą kreską nad 28?
-
Zanim odpowiemy na to pytanie, zastanówmy się.
-
co to za liczba.
-
A zwłaszcza, co oznacza ta kreska nad 28.
-
Ta kreska oznacza, że 28
-
powtarza się nieskończenie wiele razy.
-
Więc mogę wyrazić tą liczbę jako 3.4028, z grupą cyfr 28
-
powtarzającą się nieskończenie wiele razy.
-
Powtarzają się, powtarzają, nieskończenie wiele razy.
-
Mógłbym zapisywać je bez końca..
-
Oczywiście, znacznie łatwiej jest napisać tą kreskę powyżej
-
28 i umówić się, że oznacza to, że ta grupa cyfr powtarza się nieskończenie wiele razy.
-
Zastanówmy się do jakiego zbioru należy ta liczba.
-
Najszerszy zbiór liczb, z którym do tej pory mieliśmy do czynienia
-
to liczby rzeczywiste.
-
Nasza liczba z z pewnością należy do liczb rzeczywistych.
-
Liczby rzeczywiste wypełniają całą
-
oś liczbową, którą już poznaliśmy.
-
Ułamek dziesiętny okresowy 3.4028 znajduje się gdzieś tutaj.
-
Jeśli tu jest minus 1, dalej mamy 0, 1, 2, 3, 4.
-
3.4028 to trochę więcej niż 3,4,
-
i odrobinę mniej, niż 3.41.
-
To będzie gdzieś tutaj.
-
Z całą pewnością można ją znaleźć na osi liczbowej.
-
Jest to liczba rzeczywista.
-
Zdecydowanie jest liczbą rzeczywistą.
-
To naprawdę liczba rzeczywista.
-
Ale już nie tak oczywistym pytaniem jest, czy należy ona do
-
liczb wymiernych
-
Pamiętasz, liczba wymierna, to taka, którą możesz wyrazić jako
-
wymierne wyrażenie lub jako ułamek.
-
Jeśli powiem, że p jest wymierne, znaczy to, że p
-
może być wyrażone jako iloraz dwóch liczb całkowitych.
-
To oznacza, że p może być wyrażone jako iloraz dwóch
-
liczb całkowitych, m/n.
-
Pytanie więc brzmi: czy możemy wyrazić tą liczbę jako iloraz
-
dwóch całkowitych?
-
Albo inny sposób myślenia o tym zadaniu jest taki:
-
czy mogę przedstawić tą liczbę jako ułamek?
-
I żeby ten problem rozwiązać spróbujemy teraz wyrazić tą liczbę jako ułamek.
-
Niech x będzie równa naszej liczbie.
-
Więc x jest równy 3.4028 z powtarzającą się grupą cyfr 28.
-
Pomyślmy, ile to to będzie x razy 10000.
-
Jedynym powodem, dlaczego mnożę to przez 10 000 jest to, że chcę
-
przesunąć przecinek, do tego miejsca.
-
Więc mnożę razy 10000.
-
Czemu to będzie równe?
-
Zawsze jeśli mnożysz przez 10, przesuwasz
-
przecinek o jedno miejsce na prawo.
-
10 000 równa się 10 do potęgi czwartej.
-
To tak, jakby przesunąć przeninek
-
o cztery miejsca na prawo.
-
1, 2, 3, 4.
-
Więc to będzie 34,028.
-
Ale 28 ciągle się powtarza.
-
Więc nadal mamy 28 powtarzające się raz, drugi,.
-
trzeci, w nieskończoność.
-
Po prostu przesunęły się w lewo w stosunku do kropki, oznaczającej początek cyfr dziesiętnych
-
o 4 miejsca.
-
Można to tak rozumieć.
-
To ma sens.
-
To prawie 3,5.
-
Jeśli pomnożysz jeszcze raz przez 10 000, dostaniesz prawie 35 000.
-
Więc to jest razy 10 000 razy x.
-
A teraz zastanówmy się ile to będzie 100 razy x.
-
Robię to wszystko, by otrzymać takie dwie liczby.
-
wyrażone przez x, które jeśli odejmę je od siebie,
-
to ta część powtarzająca się nieskończenie wiele razy się uprości.
-
Ale kiedy chcemy traktować to jako tradycyjną liczbę.
-
Pomyślmy nad tym ile to jest 100 razy x.
-
100 razy x.
-
To zmienia punkt dziesiętny.
-
Pamiętacie, punkt dziesiętny był tutaj.
-
Przesuwa się w prawo o dwa miejsca.
-
Więc mnożąc to przez 100, dostanę 300. - zapisze to w ten sposób.
-
To byłoby 340,28 z powtarzaniem 28 nieskończoną ilość razy.
-
Moglibyśmy zapisać kreskę nad 28 w tym miejscu,
-
ale to nie miałoby sensu o tyle,
-
że zawsze zapisujemy część powtarzającą się za punktem dziesiętnym.
-
Więc piszemy 28 ponownie, by pokazać, że się powtarza.
-
A teraz popatrzcie, stało się coś ciekawego.
-
Te dwie liczby są wielokrotnościami x.
-
I jeśli odejmiemy dolną liczbę od górnej,
-
co się stanie?
-
Ta powtarzająca się część się uprości.
-
Więc zróbmy to!
-
Wykonajmy tą operację po obu stronach równania.
-
Zróbmy tak.
-
Więc po lewej stronie równania mamy 10 000x minus
-
100x da nam 9.900x.
-
A po prawej stronie, zobaczmy - część dziesiętna
-
się uprości.
-
Musimy wyliczyć ile wynosi 34.028 minus 340.
-
Obliczmy to...
-
8 jest większe od 0, więc nie możemy
-
nic tu przegrupować.
-
2 jest mniejsze od 4.
-
Więc musimy to trochę przegrupować, ale nie możemy
-
tu nic pożyczyć, ponieważ mamy tutaj 0.
-
Skoro 0 jest mniejsze niż 3, przegrupujmy to
-
tutaj lub pożyczmy...
-
Pożyczmy z pierwszej 4-ki.
-
Jeśli pożyczymy z czwórki, tu wychodzi 4, a dalej
-
wychodzi 10.
-
Wtedy 2 możemy pożyczyć od 10.
-
Tutaj wychodzi 9, a to staje się 12-tką.
-
Teraz możemy wykonać odejmowanie.
-
8 odjąć 0 jest 8.
-
12 minus 4 to 8.
-
9 minus 4 to 6.
-
3 minus 0 to 3.
-
3 minus 0 to 3.
-
Więc 9900x jest równe 33688.
-
Po prostu odjęliśmy 340 od tego powyżej.
-
Więc otrzymaliśmy 33688.
-
Teraz, by znaleźć, ile wynosi x, musimy tylko podzielić
-
dwie strony przez 9900.
-
Podzielić lewą stronę przez 9900.
-
Podzielić prawą stronę przez 9900.
-
I teraz, co mamy po prawej stronie?
-
Otrzymaliśmy, że x równa się 33288 przez 9900.
-
Co to znaczy?
-
Więc x był liczbą od której zaczęliśmy.
-
Liczbą, w której rozwinięciu dziesiętnym była powtarzające się cyfry.
-
Wykonując parę algebraicznych manipulacji,
-
odejmując a potem mnożąc, możemy
-
wyrazić tą samą liczbę x jako ułamek.
-
Ten ułamek da się jeszcze uprościć. Jego licznik i mianownik
-
zdecydowanie dzielą się przez 2 a wygląda na to, że także przez 4.
-
Więc moglibyśmy to wyrazić w prostszej formie, ale
-
nie musimy się tym przejmować.
-
To co jest ważne, to to że możemy przedstawić
-
x, możemy przedstawić liczbę x, jako ułamek.
-
Jako iloraz dwóch liczb.
-
Więc x jest także liczbą wymierną.
-
Jest to także liczba wymierna.
-
I ta metoda, którą się posłużyliśmy, można zastosować nie tylko
-
do liczby x.
-
Za każdym razem, kiedy tylko masz liczbę, której cyfry powtarzają się w nieskończoność,
-
możesz zrobić to samo.
-
A więc w ogólności ułamki dziesiętne okresowe są liczbami wymiernymi.
-
W rozwinięciu dziesiętnym liczb rzeczywistych, na przykład w rozwinięciu dziesiętnym pi, nie ma cyfr powtarzających
-
się nieskończoną ilość razy.
-
Inna rzecz, która jest dość oczywista,
-
że x to nie jest liczba całkowitą.
-
Liczby całkowite nie mają nic po przecinku,
-
więc to nie jest liczba całkowita.
-
Na osi liczbowej leży pomiędzy dwoma sąsiednimi liczbami naturalnymi.
-
To nie jest liczba całkowita ani liczba naturalna dodatnia. Liczby naturalne
-
czasem określa się jako podzbiór liczb całkowitych.
-
To z pewnością nie jest żadna z nich.
-
Więc jest ona liczbą rzeczywistą i wymierną.
-
To wszystko, co można o niej powiedzieć.