Return to Video

O energii ziemi - Joshua M. Sneideman

  • 0:08 - 0:10
    Energia jest wszędzie.
  • 0:10 - 0:14
    To wielkość fizyczna, która działa
    zgodnie z prawami natury.
  • 0:14 - 0:17
    Nasz wszechświat posiada
    ograniczoną ilość energii.
  • 0:17 - 0:19
    Nie jest ona ani tworzona ani niszczona
  • 0:19 - 0:20
    ale może przybierać różne formy,
  • 0:20 - 0:23
    takie jak energia kinetyczna
    albo potencjalna,
  • 0:23 - 0:26
    wraz z różnymi cechami
    i wzorami do zapamiętania.
  • 0:26 - 0:27
    Na przykład,
  • 0:27 - 0:30
    6-watowa żarówka diodowej lampki
  • 0:30 - 0:33
    przenosi 6 dżuli
    energii świetlnej na sekundę.
  • 0:33 - 0:36
    Wróćmy jednak do kosmosu,
  • 0:36 - 0:40
    żeby spojrzeć na naszą planetę,
    jej systemy oraz przepływ energii.
  • 0:40 - 0:42
    Układ fizyczny ziemi obejmuje
  • 0:42 - 0:43
    atmosferę,
  • 0:43 - 0:44
    hydrosferę,
  • 0:44 - 0:45
    litosferę
  • 0:45 - 0:47
    oraz biosferę.
  • 0:47 - 0:50
    Ich energia wpływa i wypływa,
  • 0:50 - 0:52
    a podczas każdej wymiany
    energii między systemami
  • 0:52 - 0:55
    jej część rozprosza się w otoczeniu
  • 0:55 - 1:00
    w postaci ciepła, światła,
    dźwięku, wibracji i ruchu.
  • 1:00 - 1:01
    Energia naszej planety pochodzi
  • 1:01 - 1:03
    z wewnętrznych i zewnętrznych źródeł.
  • 1:03 - 1:07
    Energia geotermalna powstająca
    z izotopów promieniotwórczych
  • 1:07 - 1:10
    oraz energia kinetyczna powstająca
    z ruchu obrotowego ziemi
  • 1:10 - 1:12
    są wewnętrznymi źródłami energii,
  • 1:12 - 1:15
    podczas gdy słońce jest
    głównym zewnętrznym źródłem
  • 1:15 - 1:16
    napędzającym pewne systemy,
  • 1:16 - 1:18
    takie jak pogoda i klimat.
  • 1:18 - 1:20
    Słońce ogrzewa powierzchnię oraz atmosferę
  • 1:20 - 1:22
    w różnym stopniu,
  • 1:22 - 1:25
    co powoduje konwekcję, tworząc wiatry
  • 1:25 - 1:27
    i wpływając na prądy oceaniczne.
  • 1:27 - 1:30
    Promieniowanie podczerwone emitowane
  • 1:30 - 1:32
    z ogrzanej powierzchni Ziemi
  • 1:32 - 1:34
    zatrzymywane jest przez gazy cieplarniane
  • 1:34 - 1:36
    i w efekcie wpływa na przepływ energii.
  • 1:36 - 1:39
    Słońce jest też głównym źródłem energii
  • 1:39 - 1:41
    dla organizmów.
  • 1:41 - 1:43
    Rośliny, wodorosty i sinice
  • 1:43 - 1:46
    dzięki słońcu stworzą materię organiczną
  • 1:46 - 1:48
    z dwutlenku węgla i wody,
  • 1:48 - 1:51
    która napędza łańcuchy pokarmowe biosfery.
  • 1:51 - 1:53
    Tę wartość energetyczną uwalniamy,
  • 1:53 - 1:54
    używając reakcji chemicznych,
  • 1:54 - 1:57
    takich jak spalanie i oddychanie.
  • 1:57 - 1:59
    Na każdym poziomie łańcucha pokarmowego
  • 1:59 - 2:00
    część energii przechowywana jest
  • 2:00 - 2:02
    w nowo powstałej strukturze chemicznej.
  • 2:02 - 2:05
    Jednak większość energii
    pozostaje w otoczeniu.
  • 2:05 - 2:07
    Tak jak ciepło, na przykład ciepłota ciała
  • 2:07 - 2:09
    wydzielana podczas procesu trawienia.
  • 2:09 - 2:12
    Z roślin zjedzonych przez konsumentów
    z pierwszego poziomu
  • 2:12 - 2:15
    tylko około 10% całkowitej energii
  • 2:15 - 2:17
    przechodzi do następnego poziomu.
  • 2:17 - 2:20
    Ponieważ energia przepływa
    tylko w jednym kierunku
  • 2:20 - 2:21
    w łańcuchu pokarmowym,
  • 2:21 - 2:24
    od producentów
    przez konsumentów do destruentów,
  • 2:24 - 2:27
    organizm znajdujący się niżej w łańcuchu
  • 2:27 - 2:29
    jest bardziej wydajny niż ten
    z wyższego poziomu.
  • 2:29 - 2:32
    Poziom konsumentów jest
    najbardziej wydajnym poziomem,
  • 2:32 - 2:35
    na którym zwierzęta pozyskują energię,
  • 2:35 - 2:37
    jednak bez ciągłego wkładu energii
  • 2:37 - 2:39
    dla producentów,
  • 2:39 - 2:40
    głównie ze światła słonecznego,
  • 2:40 - 2:42
    obecne życie na Ziemi
  • 2:42 - 2:43
    przestałoby istnieć.
  • 2:43 - 2:45
    Ludzie wykorzystują energię
  • 2:45 - 2:47
    do różnych rzeczy poza jedzeniem.
  • 2:47 - 2:52
    Podróżujemy, budujemy, napędzamy technikę.
  • 2:52 - 2:53
    Do tego wszystkiego
  • 2:53 - 2:56
    używamy źródeł takich jak paliwa kopalne:
  • 2:56 - 2:58
    węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny,
  • 2:58 - 3:00
    które zawierają energię
  • 3:00 - 3:01
    dawno pobraną przez rośliny
  • 3:01 - 3:02
    ze światła słonecznego
  • 3:02 - 3:05
    i przechowywaną w formie węgla.
  • 3:05 - 3:07
    Kiedy paliwa kopalne
    spalane są w elektrowniach,
  • 3:07 - 3:09
    przechowywana energia zostaje uwolniona
  • 3:09 - 3:12
    w celu wytworzenia elektryczności.
  • 3:12 - 3:13
    Aby wytworzyć elektryczność,
  • 3:13 - 3:15
    ciepło ze spalanych paliw kopalnych
  • 3:15 - 3:17
    wykorzystywane jest do zasilania turbin
  • 3:17 - 3:19
    obracających magnesy,
  • 3:19 - 3:21
    które z kolei tworzą
    zmiany pola magnetycznego
  • 3:21 - 3:24
    względem uzwojenia,
  • 3:24 - 3:28
    zmuszając elektrony
    do ruchu w przewodzie.
  • 3:28 - 3:31
    Współczesna cywilizacja
    zależy od naszej zdolności
  • 3:31 - 3:34
    do utrzymywania przepływu
    energii w elektronach.
  • 3:34 - 3:36
    Na szczęście nie musimy się ograniczać
  • 3:36 - 3:38
    do spalania
    nieodnawialnych paliw kopalnych,
  • 3:38 - 3:40
    żeby produkować energię.
  • 3:40 - 3:42
    Elektrony można też zmuszać do ruchu
  • 3:42 - 3:45
    przez bezpośredni kontakt
    z cząstkami światła,
  • 3:45 - 3:47
    tak jak w przypadku ogniwa słonecznego.
  • 3:47 - 3:49
    Inne nieodnawialne źródła energii,
  • 3:49 - 3:54
    takie jak: wiatr, woda,
    energia geotermalna i biopaliwa,
  • 3:54 - 3:57
    też mogą być używane
    do wytwarzania elektryczności.
  • 3:57 - 4:00
    Światowe zapotrzebowanie
    na energię wzrasta,
  • 4:00 - 4:02
    jednak Ziemia ma
    ograniczone źródła energii,
  • 4:02 - 4:05
    z których korzystamy
    przez złożoną sieć energetyczną.
  • 4:05 - 4:07
    Wraz ze wzrostem populacji
  • 4:07 - 4:10
    rośnie prędkość
    industrializacji i rozwoju,
  • 4:10 - 4:13
    a decyzje dotyczące energii
    stają się coraz ważniejsze.
  • 4:13 - 4:16
    Dostęp do energii wpływa na zdrowie,
  • 4:16 - 4:20
    edukację, moc polityczną
    i status socjoekonomiczny.
  • 4:20 - 4:22
    Jeśli poprawimy wydajność
    zużycia naszej energii,
  • 4:22 - 4:25
    będziemy korzystać z zasobów
    naturalnych z większą dbałością
  • 4:25 - 4:28
    i poprawimy jakość życia wszystkich ludzi.
Title:
O energii ziemi - Joshua M. Sneideman
Description:

Energia nie jest ani tworzona ani niszczona - jednak globalne zapotrzebowanie na energię wzrasta. Skąd ona pochodzi i dokąd idzie?
Joshua M. Sneideman bada sposób, w jaki energia krąży po naszej planecie, od słońca przez łańcuch pokarmowy do energii elektrycznej oraz dalej.

Lekcja: Joshua M. Sneideman, animacja: Marc Christoforidis.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:44

  • Rysia Wand

    Sending back to translator.

    Odsyłam do ponownego przejrzenia.
    Proszę dodać tłumaczenie tytułu i opisu (ikona ołówka w lewej górnej części)
    ===
    Tytuł TED-Ed
    Uwaga - opis trzeba przesunąć suwakiem, żeby nic się nie schowało. W TED-Ed na końcu opisu zawsze jest "lesson by" i "animation by". Utarło się, żeby po polsku dawać lekcja: (z dwukropkiem), bo wtedy można dać nazwisko bez odmieniania przez przypadki.

    ===
    Czerwone wykrzykniki

    Trzeba przepracować wszystkie linijki z czerwonymi wykrzyknikami.
    Tekst musi się mieścić w limicie 21 znaków na sekundę i 42 znaków na linijkę (poradnik tutaj: http://www.youtube.com/watch?v=yvNQoD32Qqo​).
    Czasem wystarczy linijkę złamać, ale czasem trzeba coś skrócić lub przesunąć czas w pasku Timeline (patrz tutaj: https://youtu.be/kQ2CZonFYgA?t=1m54s). Jeśli go nie widzisz, kliknij w ikonkę narzędzi obok “Editing Polish”.
    Wskazówki, jak skracać linijki znadziesz tutaj: (http://translations.ted.org/wiki/Compressing_subtitles). Tutaj wskazówki nt. łamania linijek http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines). Przed puszczeniem tekstu na trzeba upewnić się, że wszystkie wykrzykniki zostały usunięte. Najłatwiej poszukać je funkcją ctrl+F.

  • Rysia Wand

    Finished review.

    Dzięki za wprowadzenie zmian :-)
    Inne:
    ===
    Koniec zdania i początek następnego w jednym napisie

    W takiej sytuacji trzeba dodać osobną linijkę lub przenieść fragment to innej linijki
    https://youtu.be/kQ2CZonFYgA?list=PLuvL0OYxuPwxQbdq4W7TCQ7TBnW39cDRC
    ===
    Niewłaściwe łamanie/kończenie linijek/napisów.

    Na końcu napisu/linijki należy zostawiać w razie możliwości językową "całość". To stosunkowo istotna kwestia. Czasami ostatnie słowo lub wyrażenie trzeba przenieść do napisu następnego, żeby umożliwić zakończenie napisu na językową całość - nawet jeśli odpowiednik w oryginale jest na końcu danego napisu.

    Przykłady:
    1. Nie należy zostawiać na końcu linijki przyimków (w, po, z, o, do), zaimków względnych (który, że, gdy, gdzie).

    2. "Tak więc zacznę od tego, że jeśli" – trzeba zakończyć po "tego,"; w następnym napisie byłoby zdanie podrzędne.

    3. W zdaniu „Można nawet symulować te zachowania w przeglądarce” nie można rozbić „te” i „zachowania”.

    Wyjątkiem jest sytuacja, w której napisy muszą być bardzo zsynchronizowane z tym, co się dzieje na
    ekranie - na przykład ostatnie słowo odnosi się do jakiejś zmiany w pokazywanej właśnie animacji.

    Więcej informacji w poradniku pod adresem http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines
    Trisha17 - Just now
    ===
    Uwaga na mylenie technologii z techniką.
    Technology to większości wypadków po polsku technika. Natomiast “technique” może oznaczać właśnie “technologię”.
    http://www.uci.agh.edu.pl/bip/63/11_63.htm
    ===
    Zrobiłam też trochę skrótów.
    Daj znać, jeśli masz pytania.

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.