[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.50,0:00:09.60,Default,,0000,0000,0000,,Energia jest wszędzie.
Dialogue: 0,0:00:09.60,0:00:14.03,Default,,0000,0000,0000,,To wielkość fizyczna, która działa \Nzgodnie z prawami natury.
Dialogue: 0,0:00:14.03,0:00:16.50,Default,,0000,0000,0000,,Nasz wszechświat posiada \Nograniczoną ilość energii.
Dialogue: 0,0:00:16.50,0:00:18.70,Default,,0000,0000,0000,,Nie jest ona ani tworzona ani niszczona
Dialogue: 0,0:00:18.70,0:00:20.32,Default,,0000,0000,0000,,ale może przybierać różne formy,
Dialogue: 0,0:00:20.32,0:00:22.55,Default,,0000,0000,0000,,takie jak energia kinetyczna \Nalbo potencjalna,
Dialogue: 0,0:00:22.55,0:00:25.72,Default,,0000,0000,0000,,wraz z różnymi cechami\Ni wzorami do zapamiętania.
Dialogue: 0,0:00:25.72,0:00:27.12,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład,
Dialogue: 0,0:00:27.12,0:00:29.62,Default,,0000,0000,0000,,6-watowa żarówka diodowej lampki
Dialogue: 0,0:00:29.62,0:00:33.27,Default,,0000,0000,0000,,przenosi 6 dżuli \Nenergii świetlnej na sekundę.
Dialogue: 0,0:00:33.27,0:00:35.56,Default,,0000,0000,0000,,Wróćmy jednak do kosmosu,
Dialogue: 0,0:00:35.56,0:00:40.07,Default,,0000,0000,0000,,żeby spojrzeć na naszą planetę, \Njej systemy oraz przepływ energii.
Dialogue: 0,0:00:40.07,0:00:41.74,Default,,0000,0000,0000,,Układ fizyczny ziemi obejmuje
Dialogue: 0,0:00:41.74,0:00:43.07,Default,,0000,0000,0000,,atmosferę,
Dialogue: 0,0:00:43.07,0:00:44.24,Default,,0000,0000,0000,,hydrosferę,
Dialogue: 0,0:00:44.24,0:00:45.32,Default,,0000,0000,0000,,litosferę
Dialogue: 0,0:00:45.32,0:00:46.78,Default,,0000,0000,0000,,oraz biosferę.
Dialogue: 0,0:00:46.78,0:00:49.58,Default,,0000,0000,0000,,Ich energia wpływa i wypływa,
Dialogue: 0,0:00:49.58,0:00:52.37,Default,,0000,0000,0000,,a podczas każdej wymiany \Nenergii między systemami
Dialogue: 0,0:00:52.37,0:00:54.78,Default,,0000,0000,0000,,jej część rozprosza się w otoczeniu
Dialogue: 0,0:00:54.78,0:00:59.78,Default,,0000,0000,0000,,w postaci ciepła, światła, \Ndźwięku, wibracji i ruchu.
Dialogue: 0,0:00:59.78,0:01:01.36,Default,,0000,0000,0000,,Energia naszej planety pochodzi
Dialogue: 0,0:01:01.36,0:01:03.43,Default,,0000,0000,0000,,z wewnętrznych i zewnętrznych źródeł.
Dialogue: 0,0:01:03.43,0:01:06.68,Default,,0000,0000,0000,,Energia geotermalna powstająca\Nz izotopów promieniotwórczych
Dialogue: 0,0:01:06.68,0:01:09.78,Default,,0000,0000,0000,,oraz energia kinetyczna powstająca\Nz ruchu obrotowego ziemi
Dialogue: 0,0:01:09.78,0:01:11.85,Default,,0000,0000,0000,,są wewnętrznymi źródłami energii,
Dialogue: 0,0:01:11.85,0:01:14.90,Default,,0000,0000,0000,,podczas gdy słońce jest \Ngłównym zewnętrznym źródłem
Dialogue: 0,0:01:14.90,0:01:16.31,Default,,0000,0000,0000,,napędzającym pewne systemy,
Dialogue: 0,0:01:16.31,0:01:18.23,Default,,0000,0000,0000,,takie jak pogoda i klimat.
Dialogue: 0,0:01:18.23,0:01:20.40,Default,,0000,0000,0000,,Słońce ogrzewa powierzchnię oraz atmosferę
Dialogue: 0,0:01:20.40,0:01:21.99,Default,,0000,0000,0000,,w różnym stopniu,
Dialogue: 0,0:01:21.99,0:01:25.12,Default,,0000,0000,0000,,co powoduje konwekcję, tworząc wiatry
Dialogue: 0,0:01:25.12,0:01:26.78,Default,,0000,0000,0000,,i wpływając na prądy oceaniczne.
Dialogue: 0,0:01:26.78,0:01:29.70,Default,,0000,0000,0000,,Promieniowanie podczerwone emitowane
Dialogue: 0,0:01:29.70,0:01:31.87,Default,,0000,0000,0000,,z ogrzanej powierzchni Ziemi
Dialogue: 0,0:01:31.87,0:01:34.33,Default,,0000,0000,0000,,zatrzymywane jest przez gazy cieplarniane
Dialogue: 0,0:01:34.33,0:01:36.47,Default,,0000,0000,0000,,i w efekcie wpływa na przepływ energii.
Dialogue: 0,0:01:36.47,0:01:38.83,Default,,0000,0000,0000,,Słońce jest też głównym źródłem energii
Dialogue: 0,0:01:38.83,0:01:40.50,Default,,0000,0000,0000,,dla organizmów.
Dialogue: 0,0:01:40.50,0:01:42.92,Default,,0000,0000,0000,,Rośliny, wodorosty i sinice
Dialogue: 0,0:01:42.92,0:01:45.53,Default,,0000,0000,0000,,dzięki słońcu stworzą materię organiczną
Dialogue: 0,0:01:45.53,0:01:48.14,Default,,0000,0000,0000,,z dwutlenku węgla i wody,
Dialogue: 0,0:01:48.14,0:01:50.76,Default,,0000,0000,0000,,która napędza łańcuchy pokarmowe biosfery.
Dialogue: 0,0:01:50.76,0:01:52.70,Default,,0000,0000,0000,,Tę wartość energetyczną uwalniamy,
Dialogue: 0,0:01:52.70,0:01:54.48,Default,,0000,0000,0000,,używając reakcji chemicznych,
Dialogue: 0,0:01:54.48,0:01:56.95,Default,,0000,0000,0000,,takich jak spalanie i oddychanie.
Dialogue: 0,0:01:56.95,0:01:58.82,Default,,0000,0000,0000,,Na każdym poziomie łańcucha pokarmowego
Dialogue: 0,0:01:58.82,0:02:00.37,Default,,0000,0000,0000,,część energii przechowywana jest
Dialogue: 0,0:02:00.37,0:02:02.45,Default,,0000,0000,0000,,w nowo powstałej strukturze chemicznej.
Dialogue: 0,0:02:02.45,0:02:04.82,Default,,0000,0000,0000,,Jednak większość energii \Npozostaje w otoczeniu.
Dialogue: 0,0:02:04.82,0:02:06.86,Default,,0000,0000,0000,,Tak jak ciepło, na przykład ciepłota ciała
Dialogue: 0,0:02:06.86,0:02:09.20,Default,,0000,0000,0000,,wydzielana podczas procesu trawienia.
Dialogue: 0,0:02:09.20,0:02:12.45,Default,,0000,0000,0000,,Z roślin zjedzonych przez konsumentów \Nz pierwszego poziomu
Dialogue: 0,0:02:12.45,0:02:14.83,Default,,0000,0000,0000,,tylko około 10% całkowitej energii
Dialogue: 0,0:02:14.83,0:02:17.37,Default,,0000,0000,0000,,przechodzi do następnego poziomu.
Dialogue: 0,0:02:17.37,0:02:19.87,Default,,0000,0000,0000,,Ponieważ energia przepływa \Ntylko w jednym kierunku
Dialogue: 0,0:02:19.87,0:02:21.37,Default,,0000,0000,0000,,w łańcuchu pokarmowym,
Dialogue: 0,0:02:21.37,0:02:24.36,Default,,0000,0000,0000,,od producentów \Nprzez konsumentów do destruentów,
Dialogue: 0,0:02:24.36,0:02:26.68,Default,,0000,0000,0000,,organizm znajdujący się niżej w łańcuchu
Dialogue: 0,0:02:26.68,0:02:29.43,Default,,0000,0000,0000,,jest bardziej wydajny niż ten \Nz wyższego poziomu.
Dialogue: 0,0:02:29.43,0:02:32.30,Default,,0000,0000,0000,,Poziom konsumentów jest \Nnajbardziej wydajnym poziomem,
Dialogue: 0,0:02:32.30,0:02:34.78,Default,,0000,0000,0000,,na którym zwierzęta pozyskują energię,
Dialogue: 0,0:02:34.78,0:02:37.23,Default,,0000,0000,0000,,jednak bez ciągłego wkładu energii
Dialogue: 0,0:02:37.23,0:02:38.70,Default,,0000,0000,0000,,dla producentów,
Dialogue: 0,0:02:38.70,0:02:40.27,Default,,0000,0000,0000,,głównie ze światła słonecznego,
Dialogue: 0,0:02:40.27,0:02:41.82,Default,,0000,0000,0000,,obecne życie na Ziemi
Dialogue: 0,0:02:41.82,0:02:43.45,Default,,0000,0000,0000,,przestałoby istnieć.
Dialogue: 0,0:02:43.45,0:02:45.28,Default,,0000,0000,0000,,Ludzie wykorzystują energię
Dialogue: 0,0:02:45.28,0:02:47.45,Default,,0000,0000,0000,,do różnych rzeczy poza jedzeniem.
Dialogue: 0,0:02:47.45,0:02:51.88,Default,,0000,0000,0000,,Podróżujemy, budujemy, napędzamy technikę.
Dialogue: 0,0:02:51.88,0:02:53.13,Default,,0000,0000,0000,,Do tego wszystkiego
Dialogue: 0,0:02:53.13,0:02:55.73,Default,,0000,0000,0000,,używamy źródeł takich jak paliwa kopalne:
Dialogue: 0,0:02:55.73,0:02:57.83,Default,,0000,0000,0000,,węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny,
Dialogue: 0,0:02:57.83,0:02:59.58,Default,,0000,0000,0000,,które zawierają energię
Dialogue: 0,0:02:59.58,0:03:01.21,Default,,0000,0000,0000,,dawno pobraną przez rośliny
Dialogue: 0,0:03:01.21,0:03:02.46,Default,,0000,0000,0000,,ze światła słonecznego
Dialogue: 0,0:03:02.46,0:03:04.87,Default,,0000,0000,0000,,i przechowywaną w formie węgla.
Dialogue: 0,0:03:04.87,0:03:07.42,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy paliwa kopalne \Nspalane są w elektrowniach,
Dialogue: 0,0:03:07.42,0:03:09.29,Default,,0000,0000,0000,,przechowywana energia zostaje uwolniona
Dialogue: 0,0:03:09.29,0:03:11.71,Default,,0000,0000,0000,,w celu wytworzenia elektryczności.
Dialogue: 0,0:03:11.71,0:03:13.29,Default,,0000,0000,0000,,Aby wytworzyć elektryczność,
Dialogue: 0,0:03:13.29,0:03:15.02,Default,,0000,0000,0000,,ciepło ze spalanych paliw kopalnych
Dialogue: 0,0:03:15.02,0:03:16.96,Default,,0000,0000,0000,,wykorzystywane jest do zasilania turbin
Dialogue: 0,0:03:16.96,0:03:18.81,Default,,0000,0000,0000,,obracających magnesy,
Dialogue: 0,0:03:18.81,0:03:21.44,Default,,0000,0000,0000,,które z kolei tworzą \Nzmiany pola magnetycznego
Dialogue: 0,0:03:21.44,0:03:23.69,Default,,0000,0000,0000,,względem uzwojenia,
Dialogue: 0,0:03:23.69,0:03:27.96,Default,,0000,0000,0000,,zmuszając elektrony \Ndo ruchu w przewodzie.
Dialogue: 0,0:03:27.96,0:03:30.70,Default,,0000,0000,0000,,Współczesna cywilizacja \Nzależy od naszej zdolności
Dialogue: 0,0:03:30.70,0:03:33.91,Default,,0000,0000,0000,,do utrzymywania przepływu \Nenergii w elektronach.
Dialogue: 0,0:03:33.91,0:03:35.81,Default,,0000,0000,0000,,Na szczęście nie musimy się ograniczać
Dialogue: 0,0:03:35.81,0:03:37.97,Default,,0000,0000,0000,,do spalania \Nnieodnawialnych paliw kopalnych,
Dialogue: 0,0:03:37.97,0:03:39.54,Default,,0000,0000,0000,,żeby produkować energię.
Dialogue: 0,0:03:39.54,0:03:41.67,Default,,0000,0000,0000,,Elektrony można też zmuszać do ruchu
Dialogue: 0,0:03:41.67,0:03:44.87,Default,,0000,0000,0000,,przez bezpośredni kontakt \Nz cząstkami światła,
Dialogue: 0,0:03:44.87,0:03:46.87,Default,,0000,0000,0000,,tak jak w przypadku ogniwa słonecznego.
Dialogue: 0,0:03:46.87,0:03:49.17,Default,,0000,0000,0000,,Inne nieodnawialne źródła energii,
Dialogue: 0,0:03:49.17,0:03:53.93,Default,,0000,0000,0000,,takie jak: wiatr, woda, \Nenergia geotermalna i biopaliwa,
Dialogue: 0,0:03:53.93,0:03:56.68,Default,,0000,0000,0000,,też mogą być używane \Ndo wytwarzania elektryczności.
Dialogue: 0,0:03:56.68,0:03:59.89,Default,,0000,0000,0000,,Światowe zapotrzebowanie \Nna energię wzrasta,
Dialogue: 0,0:03:59.89,0:04:02.06,Default,,0000,0000,0000,,jednak Ziemia ma \Nograniczone źródła energii,
Dialogue: 0,0:04:02.06,0:04:05.40,Default,,0000,0000,0000,,z których korzystamy \Nprzez złożoną sieć energetyczną.
Dialogue: 0,0:04:05.40,0:04:07.15,Default,,0000,0000,0000,,Wraz ze wzrostem populacji
Dialogue: 0,0:04:07.15,0:04:10.07,Default,,0000,0000,0000,,rośnie prędkość \Nindustrializacji i rozwoju,
Dialogue: 0,0:04:10.07,0:04:13.39,Default,,0000,0000,0000,,a decyzje dotyczące energii \Nstają się coraz ważniejsze.
Dialogue: 0,0:04:13.39,0:04:15.62,Default,,0000,0000,0000,,Dostęp do energii wpływa na zdrowie,
Dialogue: 0,0:04:15.62,0:04:19.97,Default,,0000,0000,0000,,edukację, moc polityczną \Ni status socjoekonomiczny.
Dialogue: 0,0:04:19.97,0:04:22.37,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli poprawimy wydajność \Nzużycia naszej energii,
Dialogue: 0,0:04:22.37,0:04:25.42,Default,,0000,0000,0000,,będziemy korzystać z zasobów \Nnaturalnych z większą dbałością
Dialogue: 0,0:04:25.42,0:04:28.37,Default,,0000,0000,0000,,i poprawimy jakość życia wszystkich ludzi.