De status van het klimaat — en wat we eraan kunnen doen

Hoe kunnen we beginnen met de aanpak van het wereldwijde, verraderlijke probleem van de klimaatverandering -- een probleem dat te groot is om door een enkel land te worden opgelost? Econoom Nicholas Stern beschrijft een plan, voorgelegd aan de VN-klimaattop in 2014, dat laat zien hoe landen kunnen samenwerken aan het klimaat. Het is een visioen van samenwerking die veel meer oplevert dan het afwenden van een ramp. Stern vraagt zich af hoe we deze crisis kunnen gebruiken als aansporing om te komen tot een beter leven voor iedereen.

We zijn aanbeland op een bijzonder moment
in de geschiedenis.

Voor ons staan twee decennia

met twee fundamentele veranderingen

die bepalen of de volgende eeuw

de beste of de slechtste
eeuw ooit zal worden.

Ik leg het uit met een voorbeeld.

25 jaar geleden bezocht ik Peking
voor het eerst

om les te geven
aan de Volksuniversiteit van China.

China ging markteconomie
en universitair onderwijs serieus nemen

en vroegen daarom hulp
van buitenlandse deskundigen.

Net als de meeste mensen

reed ik in Peking rond op een fiets.

Hoewel ik soms een voertuig
moest ontwijken,

was het een veilige manier
om me te verplaatsen.

Nu is fietsen in China
heel anders geworden.

De wegen zitten vol
met auto's en vrachtauto's.

De lucht is gevaarlijk vervuild

door verbranding van steenkool en diesel.

Toen ik er laatst in het voorjaar was,

adviseerde men
mensen van mijn leeftijd --

boven de 65 --

om binnen te blijven en weinig te bewegen.

Hoe kwam dat zo?

Het kwam door de manier

waarop Peking als stad was gegroeid.

Het is in 25 jaar
ruim twee keer zo groot geworden.

Van 10 naar 20 miljoen inwoners.

Het werd een uitgestrekte stad,

afhankelijk van vieze brandstof,
vieze energie,

vooral steenkool.

China verstookt elk jaar
de helft van de steenkool van de wereld.

Dat is de hoofdoorzaak

dat het de grootste uitstoot heeft

van broeikasgassen.

Tegelijkertijd moeten we erkennen

dat China in die periode
enorm gegroeid is.

Het is de een-na-grootste
wereldeconomie geworden.

Honderden miljoenen mensen

zijn de armoede ontstegen.

Dat is heel belangrijk.

Maar tegelijk vragen de Chinezen zich af

wat de groei waard is

als de steden onleefbaar worden.

Ze hebben nagedacht en bedacht

dat deze weg van groei en ontwikkeling
niet duurzaam is.

China wil minder steenkool gebruiken.

Ze kijken naar andere manieren
van stedenbouw.

De groei van China

is onderdeel van een enorme,
fundamentele verandering

in de structuur van de wereldeconomie.

25 jaar geleden produceerden
de ontwikkelingslanden,

de armere landen van de wereld,

hoewel daar de meeste mensen wonen,

maar een derde van de wereldproductie.

Nu is dat ruim de helft;

over 25 jaar zal het twee derde zijn,

door de landen die we 25 jaar geleden

onderontwikkeld vonden.

Dat is opmerkelijk.

Het betekent dat de meeste landen,
arm of rijk,

afstevenen op twee
fundamentele transformaties

waar ik het over wil hebben.

De eerste van deze transformaties

is in de basisstructuur

van de economieën en gemeenschappen

die ik al schetste

in de beschrijving van Peking.

50 procent woont nu in de stad.

Dat zal naar 70 procent gaan in 2050 .

Binnen 20 jaar zien we
de energiebehoefte

met 40 procent toenemen.

De groei van de economie en de bevolking

zorgt voor een toenemende druk
op het land,

op ons water en onze bossen.

Dat is een ingrijpende verandering.

Als we daarbij nalatig
en kortzichtig zijn,

zorgen we voor afval,
vervuiling, verstopping

en afbraak van land en bos.

Als we denken aan de drie gebieden

die ik liet zien met mijn cijfers:

steden, energie, land,

als we die verkeerd beheren,

zal leven en levensonderhoud

van iedereen op de wereld

daaronder lijden.

Bovendien stijgt dan de uitstoot
van broeikasgas

met enorme risico's voor ons klimaat.

De concentratie van broeikasgas
in de lucht

is nu al hoger

dan ze in miljoenen jaren geweest is.

Als we die concentraties
nog verder laten stijgen,

riskeren we dat de temperatuur
in pakweg de komende eeuw

hoger wordt dan in de laatste
tientallen miljoenen jaren.

We zijn hier als Homo sapiens --

wel een ruimhartige definitie: sapiens --

al zo'n kwart miljoen jaar.

We riskeren temperaturen die er
al tientallen miljoenen jaren niet waren,

binnen een eeuw.

Dat zou de relatie veranderen

tussen de mens en de aarde.

Het zou leiden tot
veranderende woestijnen,

andere rivieren
en andere orkaan-routes,

andere zeeniveaus.

Honderden miljoenen mensen,

misschien zelfs miljarden mensen,
die moeten verhuizen.

Als we iets hebben geleerd

dan worden dat ernstige
en uitgebreide conflicten.

En je kan het niet zomaar uitzetten.

Je maakt geen vredesverdrag met de aarde.

Je kan niet onderhandelen
met natuurwetten.

Je zit erin. Je zit vast.

Met die inzet spelen we.

Daarom is die tweede transformatie nodig,

de klimaat-transformatie.

Veranderen naar een koolstofarme economie.

De eerste transformatie
gaat sowieso gebeuren.

We moeten beslissen:
pakken we het goed of slecht aan,

die economische, structurele verandering?

Maar voor de tweede transformatie,

de klimaat-transformatie,
moeten wij zelf kiezen.

Deze twee transformaties wachten ons

in de komende 20 jaar.

De komende twee decennia zijn bepalend

voor wat we moeten doen.

Hoe meer ik nadacht

over die samenvallende transformaties,

hoe meer ik me realiseerde

dat dit een geweldige kans is.

Het is een kans die we kunnen benutten

of een kans die we kunnen verliezen.

Ik leg het uit met
de drie sleutelgebieden

die ik heb onderscheiden:
steden, energie en land.

Ik zal beginnen met steden.

Ik heb het probleem van Peking
al uitgelegd:

vervuiling, verstopping, afval, enzovoort.

Natuurlijk zien we dat
in veel steden wereldwijd.

In het leven, maar vooral bij steden,

moet je vooruit denken.

Voor de steden die we gaan bouwen --
veel steden, ook grote --

moeten we kijken hoe we ze
compact kunnen bouwen

zodat we reistijd en energie
kunnen besparen.

Voor steden die er al zijn,
lang gevestigde steden,

moeten we nadenken
over vernieuwing en investeringen

zodat we binnen die steden
beter verbonden zijn,

en het meer mensen aanmoedigt

om dichter bij het centrum te wonen.

We hebben steeds meer
voorbeelden wereldwijd

van manieren waarop dat kan.

De snelbus in Bogotá, Colombia

is een belangrijk voorbeeld

hoe je je veilig en snel verplaatst

op een schone manier in de stad.

Frequent rijdende bussen,

veilige routes,

een dienst die sterk lijkt op de metro

maar veel goedkoper

en veel sneller te realiseren.

Een geweldig idee
voor andere steden

die zich ontwikkelen.

Sommige dingen in steden kosten tijd.

Andere dingen gaan een stuk sneller.

Neem mijn eigen stad, Londen.

In 1952 stierven in Londen
4.000 mensen door smog,

en die verwoestte het leven van
nog veel meer mensen.

Het ging maar door.

Wie in Engeland buiten Londen woont,

zal zich herinneren:
het heette 'The Smoke'.

Zo was Londen.

Door steenkoolgebruik te reguleren,

werd het probleem
binnen een paar jaar minder.

Ik herinner me de smog nog goed.

Als het zicht minder werd

dan een paar meter

reed de bus niet meer
en moest ik lopen.

Dat was in de jaren 50.

Ik moest vijf kilometer lopen
vanaf school.

Ademen was een gevaarlijke handeling.

Maar het veranderde door een besluit.

Goede besluiten kunnen snel

goede, opvallende resultaten geven.

We hebben meer gezien: in Londen
is er de verstoppingsheffing.

Best snel en effectief.

We zagen grote verbeteringen

in de busdienst
en hebben die opgeschoond.

Je ziet dat de twee transformaties
die ik heb beschreven:

die van structuur en klimaat,

erg gelijk op gaan.

Maar we moeten investeren
in onze steden.

We moeten slim investeren,
en als we dat doen

krijgen we schonere, stillere
en veiligere steden,

aantrekkelijkere en productievere steden,

met een sterkere gemeenschap --

openbaar vervoer, recycling, hergebruik.

Allemaal dingen
die de mensen bij elkaar brengen.

Dat kunnen we,

maar we moeten wel nadenken,
investeren en plannen.

Ik ga naar de energie.

Energie is de laatste 25 jaar

toegenomen met 50 procent.

Tachtig procent daarvan
komt uit fossiele brandstof.

Binnen 20 jaar

kan dat toenemen met zo'n 40 procent.

We moeten sterk investeren in energie.

We moeten het veel effectiever gebruiken.

We moeten het schoon maken.

We zien al hoe dat moet.

In Californië bijvoorbeeld.

Het zou in de top 10 komen van landen

als het onafhankelijk was.

Ik wil niemand op ideeën brengen...

(Gelach)

Californië is geweldig.

(Gelach)

Binnen vijf of tien jaar

gaan ze van zo'n 20 procent
hernieuwbare energie --

wind, zon en dergelijke --

naar meer dan 33 procent.

Dat zou de Californische
broeikasgasemissies in 2020

weer op het niveau brengen van 1990.

In die periode is de
Californische economie verdubbeld.

Een verbluffende prestatie.

Het laat zien wat mogelijk is.

Niet alleen Californië --
de nieuwe regering van India

is van plan met zonne-energie

de huizen te verlichten

van 400 miljoen mensen

die geen elektriciteit hebben in India.

Ze hebben zich vijf jaar
als doel gesteld.

Ik geef ze een goede kans
dat te halen.

We zullen het zien,

maar wat je nu ziet
is dat het allemaal veel sneller gaat.

400 miljoen, meer dan de bevolking

van de Verenigde Staten.

Dat soort ambities
hebben mensen tegenwoordig

als je het hebt over snelle verandering.

Weer zie je dat goede beslissingen
snel resultaat kunnen geven

en die twee transformaties,
de economie en de structuur

en het klimaat en de lage CO2,

innig zijn vergroeid met elkaar.

Doe de eerste goed, de structuur.

dan wordt de tweede, met het klimaat,

veel makkelijker.

Kijk naar het land,

land en vooral de bossen.

Bossen zijn rijk aan
waardevolle planten- en diersoorten.

Ze houden water vast in de grond

en halen CO2 uit de atmosfeer.

Van levensbelang bij de aanpak
van klimaatverandering.

Maar we raken onze bossen kwijt.

In de laatste tien jaar
zijn we bosgebieden kwijtgeraakt

ter grootte van Portugal

en er is nog veel meer aangetast.

Maar we zien al

dat we daar veel aan kunnen doen.

We kunnen het probleem erkennen,

en tevens begrijpen
wat we eraan moeten doen.

In Brazilië is de ontbossing

al teruggebracht met 70 procent

gedurende de laatste tien jaar.

Hoe? Door de bevolking erbij te betrekken,

te investeren in hun landbouw en economie,

door beter toezicht,

door de wet strikter te handhaven.

Het stopt niet alleen ontbossing.

Dat is natuurlijk het belangrijkst,

maar het krikt het land ook op,

herstelt het aangetaste land.

In 1967 ging ik
voor het eerst naar Ethiopië.

Het was hopeloos arm.

In de jaren erna heersten er
vreselijke hongersnoden

en zeer ernstige sociale conflicten.

In de laatste jaren, eigenlijk al langer,

groeide Ethiopië veel sneller.

Het wil binnen 15 jaar

qua inkomen een middenklasse-land worden

en CO2-neutraal zijn.

Ik denk dat het ambitieus is

maar wel aannemelijk.

Je ziet het commitment.

Je ziet wat er kan.

Ethiopië investeert in groene energie.

Het werkt aan herstel van het land.

In Humbo, in zuidwest-Ethiopë,

heeft een mooi project

dat bomen plant op aangetast land

en dat met lokale gemeenschappen

duurzame bosbouw bedrijft,

geleid tot een sterk
toegenomen levensstandaard.

We zien dus dat we
van Peking tot Londen,

van Californië tot India,

van Brazilië tot Ethiopië,

begrijpen hoe we die twee
transformaties moeten aanpakken:

van structuur en klimaat.

We begrijpen de aanpak goed.

De techniek verandert snel.

Ik hoef niet alles op te sommen

aan een publiek als dit,

maar je ziet elektrische auto's,

je ziet batterijen van nieuwe materialen.

We kunnen al op afstand

dingen in ons huis
met ons mobieltje besturen.

Er wordt beter geïsoleerd.

En er komt nog veel meer aan.

Maar, er is een grote maar,

de wereld als geheel

gaat veel te langzaam.

We beperken de uitstoot niet
zoals het zou moeten.

We pakken die
grote transformaties niet aan

zoals we zouden kunnen.

De ernst van het enorme klimaatrisico

is nog niet doorgedrongen.

Men begrijpt nog niet

hoe aantrekkelijk onze mogelijkheden zijn.

Er is politieke druk nodig om te bouwen.

We hebben leiders nodig die opstaan.

We kunnen meer groei krijgen,

een beter klimaat, een betere wereld.

We kunnen,

door die twee veranderingen goed te doen,

de volgende eeuw
tot de beste eeuw ooit maken.

Als we er een bende van maken,
wij, jij en ik,

als we die veranderingen
niet voor elkaar krijgen,

zal de volgende eeuw

de slechtste eeuw ooit worden.

Dat is de hoofdconclusie

van het rapport
over de economie en het klimaat

geleid door
ex-president Calderón van Mexico.

We hadden samen de leiding.

We hebben het
gisteren gepresenteerd

hier in New York, in het gebouw van de VN

aan de secretaris-generaal van de VN,
Ban Ki-Moon.

We weten dat we het kunnen.

Twee weken geleden

werd ik voor de vierde keer opa.

Onze dochter --

(Baby huilt) (Gelach) (Applaus) --

Onze dochter beviel van Rosa,
hier in New York,

twee weken geleden.
Hier zijn Helen en Rosa.

(Applaus)

Twee weken oud.
(Publiek: oh)

Kijken we onze kleinkinderen in hun ogen

en vertellen we hen
dat we het begrepen hebben,

dat we de gevaren
en de mogelijkheden zagen,

en dat we toch niets deden?

Natuurlijk niet.
Laten we van de volgende eeuw

de beste eeuw maken.

(Applaus)