Sentetik biyolojide öz koku ve diğer tecrübeler
-
0:01 - 0:06Eğer bitkilerimiz topraktaki
zehirlilik oranını hissedebilse -
0:06 - 0:09ve bunu yapraklarının rengini
değiştirerek gösterebilse? -
0:10 - 0:14Peki bu bitkiler zehirleri topraktan
ayırabilse nasıl olurdu? -
0:15 - 0:19Ya da kendi ambalajlarını
kendileri büyürken üretse -
0:19 - 0:21veya sadece sahiplerinin
kendi patentli makineleriyle -
0:21 - 0:24hasat edilebilecek
şekilde tasarlanabilseler? -
0:24 - 0:26Biyolojik tasarım, seri üretim malların
-
0:26 - 0:29gereksinimlerine göre
güdülense nasıl olur? -
0:29 - 0:31Ne çeşit bir dünyamız olurdu?
-
0:31 - 0:35Benim adım Ani, MIT Media Lab'da
tasarımcı ve araştırmacıyım. -
0:35 - 0:38Burada nispeten yeni ve
benzersiz bir grup olan -
0:38 - 0:39Design Fiction
(Tasarım Kurgu) ekibindeyim. -
0:39 - 0:44Burası bilim kurgu ile bilimsel
gerçeklerin arasına sıkıştığımız yer. -
0:44 - 0:48MIT'de sentetik nörobiyoloji,
yapay zekâ, yapay yaşam -
0:48 - 0:52ve bunlarla ilgili son derece
modern her türlü alanda -
0:52 - 0:54çalışan bilimciler ile
-
0:54 - 0:56bir arada bulunma şansım oluyor.
-
0:56 - 1:00Kampüsün her yanında, "Ben dünyayı nasıl
daha iyi bir yer hâline getirebilirim?" -
1:00 - 1:03gibi sorular soran
gerçekten parlak bilimciler var. -
1:03 - 1:07Benim grubumun sormayı sevdiği
sorulardan biri "Daha iyi olan nedir?" -
1:07 - 1:08Senin için, benim için,
-
1:08 - 1:11beyaz bir kadın, eşcinsel bir erkek,
bir gazi ya da protezli bir çocuk için -
1:11 - 1:13hangisi daha iyi?
-
1:13 - 1:15Teknoloji hiçbir zaman nötr değildir.
-
1:15 - 1:17Bir gerçeği çerçeveler
-
1:17 - 1:18ve bir bağlamı yansıtır.
-
1:18 - 1:21Eğer bunlar ilk gününüzdeki
standart meseleler ise -
1:21 - 1:24ofisinizdeki çalışma dengesi hakkında
ne söyleyeceğini hayal edebilir misiniz? -
1:25 - 1:26(Gülüşmeler)
-
1:26 - 1:28İnanıyorum ki
kritik soruları gündeme getirmek -
1:28 - 1:30sanatçıların ve tasarımcıların işidir.
-
1:30 - 1:33Sanat, geleceği nasıl gördüğün
ve hissettiğindir -
1:33 - 1:35ve günümüz, tüm yeni araçların
erişilebilir olmasıyla -
1:35 - 1:38tasarımcı olmak için heyecan
verici bir zaman. -
1:38 - 1:39Örneğin, sentetik biyoloji
-
1:39 - 1:42biolojiyi tasarım problemi olarak
yazmayı arıyor. -
1:42 - 1:44Ve bu gelişmeler vasıtasıyla,
-
1:44 - 1:46benim laboratuvarım,
sanatçının, tasarımcının, -
1:47 - 1:51bilim adamının veya iş adamının
hangi rolde olduğunu sorguluyor. -
1:51 - 1:54Sentetik biyoloji, genetik mühendisliğin
-
1:54 - 1:55etkileri nelerdir
-
1:55 - 2:00ve bizim insan olmanın anlamı ile ilgili
kavramlarımızı nasıl şekillendiriyorlar? -
2:00 - 2:03Bunun toplumda ve evrimde etkileri neler?
-
2:03 - 2:06Ve bu oyunda riskli olan ne?
-
2:06 - 2:09Benim sahip olduğum
spekülatif tasarım araştırmam -
2:09 - 2:11şu anda sentetik biyoloji
üzerine çalışıyor, -
2:11 - 2:13fakat daha fazla duygusal
sürülen çıktılar üzerine. -
2:13 - 2:16Tasarım alanı olarak koku alma
duyusu ile takıntılıyım -
2:16 - 2:21ve bu proje "Koku selfisini,
smelfie çekebilseydik" -
2:21 - 2:23fikriyle başladı.
-
2:23 - 2:24(Gülüşmeler)
-
2:24 - 2:27Kendi doğal vücut kokunu çekebilsen ve
-
2:27 - 2:29bunu sevgiline gönderebilsen ne olurdu?
-
2:29 - 2:33Yeterince komik, bunun bir 19'uncu yüzyıl
Avusturya geleneği olduğunu buldum, -
2:33 - 2:36burada çiftler kur yaparken bir
dilim elmayı dans boyunca -
2:36 - 2:38koltuk altında tutuyormuş
-
2:38 - 2:40ve gecenin sonunda
-
2:40 - 2:43kız en çok çekici bulduğu erkeğe
kendi kullanılmış meyvesini veriyor -
2:43 - 2:45ve eğer hisler karşılıklı ise,
-
2:45 - 2:47erkek bu kokuşmuş elmayı yalayıp yutuyor.
-
2:47 - 2:51(Gülüşmeler)
-
2:52 - 2:55Bilindiği üzere, Napolyon Josephine'ye
birçok mektup yazmıştır -
2:55 - 2:59fakat belki en çok hatırlananlar
arasında bu kısa ve öz not vardır: -
2:59 - 3:01"Üç gün içinde evdeyim. Banyo yapma."
-
3:02 - 3:04(Gülüşmeler)
-
3:04 - 3:06Hem Napoleon, hem de Josephine
menekşelere hayrandı. -
3:07 - 3:09Josephine menekşe kokulu
parfüm kullanırdı, -
3:09 - 3:11düğün gününde menekşe taşıdı
-
3:11 - 3:13ve her evlilik yıl dönümlerinde Napolyon
-
3:13 - 3:15ona bir buket menekşe gönderirdi.
-
3:15 - 3:16Josephine öldüğü zaman,
-
3:16 - 3:19Josephine'nin mezarına menekşelerden ekti.
-
3:19 - 3:20Ve sürgününden önce
-
3:20 - 3:22bu anıt mezar alanına geldi,
-
3:22 - 3:25biraz çiçek topladı, bunları kalp
şeklindeki kolye ucuna içine koydu -
3:25 - 3:27ve bunu öldüğü güne kadar taşıdı.
-
3:27 - 3:28Ve ben bunu çok duygulu buldum.
-
3:28 - 3:32Josephine gibi kokan bu menekşeleri
yapabilir miyim diye düşündüm. -
3:32 - 3:34Sonsuzluğun geri kalanı için
-
3:34 - 3:36onun yerini ziyarete gittiğinizde,
-
3:36 - 3:39Napolyon'un onu sevdiği gibi
koklayabiliyor olsaydınız? -
3:39 - 3:42Yas tutmanın yeni yollarını,
anmak için yeni ritüeller -
3:42 - 3:43yapabilir miyiz?
-
3:43 - 3:46En sonunda kârı maksimize etmek için
-
3:46 - 3:48transgenetik mahsul ürettik.
-
3:48 - 3:50Sevk edilmeye dayanıklı mahsuller,
-
3:50 - 3:52uzun raf ömürlü mahsuller,
-
3:52 - 3:55şekerli tadı olan fakat haşereye
karşı dayanıklı mahsuller, -
3:55 - 3:58bazen bunlar besin değeri
pahasına oluyor. -
3:58 - 4:02Biz aynı teknolojilerinden duygusal olarak
hassas çıktı için faydalanabilir miyiz? -
4:02 - 4:04Benim laboratuvarımda şu sıralar,
-
4:04 - 4:07insanın insan gibi kokmasına sebep olan
şey gibi soruları araştırıyorum. -
4:07 - 4:10Ve bu araştırmanın
sonucu çok karışık çıktı. -
4:10 - 4:13Beslenme şekliniz, tedavileriniz,
yaşam tarzınız gibi tüm faktörler, -
4:13 - 4:15sizin nasıl koktuğunuzu etkiliyor.
-
4:15 - 4:18Ve şunu buldum ki bizim terimiz
genellikle kokusuzdur -
4:18 - 4:20fakat bakterilerimiz ve mikrobiyomlarımız,
-
4:20 - 4:24sizin kokularınızdan, ruh hâlinizden,
kimliğinizden ve -
4:24 - 4:26bunun ötesinde birçok şeyden sorumludur.
-
4:26 - 4:28Ve bunlar yaydığınız
her çeşit moleküllerdir, -
4:28 - 4:31fakat bunu sadece
bilinçaltımızda algılıyoruz. -
4:31 - 4:33Bu nedenle, vücudun farklı bölümlerindeki
-
4:33 - 4:36bakterileri topluyor ve katologluyorum.
-
4:36 - 4:38Bir bilim adamıyla
konuştuktan sonra, düşündük ki, -
4:38 - 4:40belki Ani'nin mükemmel karışımı,
-
4:40 - 4:43%10 köprücük kemiği (boyun bölgesi),
%30 koltuk altı, -
4:43 - 4:46%40 bikini bölgesi ve
benzeri gibi olabilir -
4:46 - 4:49ve bazen diğer laboratuvarlardaki
araştırmacılara benim örneklerimi -
4:49 - 4:50koklamalarına izin veriyorum.
-
4:50 - 4:54Ve vücudun nasıl koktuğunun
vücut bağlamı dışında algılandığını -
4:54 - 4:56duymak ilginç oluyor.
-
4:57 - 4:58Geri dönüşler aldım, örneğin;
-
4:58 - 5:01çiçekler gibi kokuyor,
tavuk gibi kokuyor, -
5:01 - 5:02mısır gevreği gibi kokuyor,
-
5:02 - 5:04beef carnitas (bir çeşit et yemeği)
gibi kokuyor. -
5:04 - 5:05(Gülüşmeler)
-
5:05 - 5:09Aynı zamanda, avlarını
cezbetmek için etimsi kokular -
5:09 - 5:13yayma kabiliyetleri için bir takım
etçil bitkiler yetiştiriyorum, -
5:13 - 5:15bunu, benim bakterilerimle
bu organizmalar arasında -
5:15 - 5:19bir çeşit ortak yaşam ilişkisi
kurma teşebbüsümde yapıyorum. -
5:20 - 5:22Ve tesadüfen, ben MIT'teyim
ve bir bardayım, -
5:22 - 5:24kimyager ve bitki bilimci olan
-
5:25 - 5:27bir bilim adamı ile konuşuyordum
-
5:27 - 5:29ve ona benim projelerimden bahsediyordum
-
5:29 - 5:34ve o "kulağa yalnız bir kadın için
botanik gibi geliyor" havasındaydı. -
5:34 - 5:35(Gülüşmeler)
-
5:35 - 5:38İstifimi bozmadan, "Peki" dedim.
-
5:38 - 5:39Ona meydan okudum.
-
5:39 - 5:42"Beni sevebilecek bir bitki
yapabilir miyiz?" -
5:43 - 5:46Ve bazı sebeplerden o sanki
"tabii, neden olmasın?" havasına girdi. -
5:46 - 5:49Ardından, beraber başladık,
ben güneşmişim gibi -
5:49 - 5:51bana doğru yetişen bir
bitki elde edebilir miyiz? -
5:51 - 5:54Bu nedenle bitkilerdeki hücrelerin
gölgeli tarafta uzanmasına -
5:54 - 5:57neden olan oksin gibi hormonların
üretimiyle bitkinin güneşe doğru -
5:57 - 5:59büyümesini sağlayan
-
5:59 - 6:01fototropizm gibi mekanizmalar bakıyoruz.
-
6:01 - 6:03Şu anda, bu kimyasallarla aşılanmış
-
6:03 - 6:06bir takım rujlar üretiyorum,
ki bu kimyasallar benim -
6:06 - 6:09ile bitkinin kendi kimyasal imzasıyla
iletişime geçmeme izin veriyor. -
6:09 - 6:12Rujlar nereyi öptüysem
oranın büyümesine sebep oluyor, -
6:12 - 6:15bitki benim öptüğüm yerde çiçek açıyor.
-
6:15 - 6:17Ve bu projeler vasıtasıyla,
-
6:17 - 6:19doğayı nasıl tanımlayabiliriz tarzında
-
6:19 - 6:21sorular soruyorum.
-
6:21 - 6:25Doğanın özelliklerini tekrar
tasarlayabilirken onu nasıl tanımlarız -
6:25 - 6:26ve bunu ne zaman yapmalıyız?
-
6:26 - 6:30Bunu kâr için, fayda için mi
yapmalı mıyız? -
6:30 - 6:32Bunu duygusal bir mesele için
yapabilir miyiz? -
6:32 - 6:36Biyoteknoloji, müzik gibi hareketli bir
iş yapmak için kullanılabilir mi? -
6:36 - 6:39Bilim ve onun duygusal manzaramızı
şekillendirme kabiliyeti -
6:39 - 6:40arasındaki eşikler nedir?
-
6:41 - 6:44Bu, formun fonksiyonu takip ettiği
ünlü dizayn mantradır. -
6:44 - 6:48Peki, şimdi, bilim, dizayn ve sanat
arasında bir yer sabitleyin. -
6:49 - 6:50soruyorum,
-
6:50 - 6:51kurgu gerçeği bilgilendirse?
-
6:51 - 6:53Buna benzer bir Ar-Ge laboratuvarı
nasıl olurdu -
6:53 - 6:56ve birlikte ne çeşit sorular sorardık?
-
6:56 - 6:58Sıklıkla teknolojiye cevapmış
gibi bakıyoruz, -
6:58 - 7:00fakat sanatçı ve tasarımcı olarak,
-
7:00 - 7:02sormak istiyorum, fakat soru ne?
-
7:02 - 7:04Teşekkür ederim.
-
7:04 - 7:07(Alkışlar)
- Title:
- Sentetik biyolojide öz koku ve diğer tecrübeler
- Speaker:
- Ani Liu
- Description:
-
Eğer kendi kokunu, öz kokunu çekebilseydin ne olurdu? Eğer bir rujun olsa ve bu ruj sen nereden öpersen oranın büyümesine sebep olsa? Ani Liu teknoloji ve algı farkındalığının kesişme noktasını araştırıyor ve onun çalışmaları bilim, dizayn ve sanat arasında bir noktada sabitleşmiştir. Bu hızlı, akıllı konuşmada hayallerini, meraklarını ve tecrübelerini paylaşıyor ve soruyor: Bilim kurgu bilimsel gerçek olsaydı ne olurdu?
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 07:20
Eren Gokce approved Turkish subtitles for Smelfies, and other experiments in synthetic biology | ||
Eren Gokce edited Turkish subtitles for Smelfies, and other experiments in synthetic biology | ||
Yunus ASIK accepted Turkish subtitles for Smelfies, and other experiments in synthetic biology | ||
Yunus ASIK edited Turkish subtitles for Smelfies, and other experiments in synthetic biology | ||
Orkun Nazim Kadioglu edited Turkish subtitles for Smelfies, and other experiments in synthetic biology | ||
Suleyman Cengiz edited Turkish subtitles for Smelfies, and other experiments in synthetic biology | ||
S Uzel edited Turkish subtitles for Smelfies, and other experiments in synthetic biology | ||
Fatih Yürekli edited Turkish subtitles for Smelfies, and other experiments in synthetic biology |