WEBVTT

00:00:00.760 --> 00:00:05.710
Eğer bitkilerimiz topraktaki
zehirlilik oranını hissedebilse

00:00:05.710 --> 00:00:09.450
ve bunu yapraklarının rengini
değiştirerek gösterebilse?

00:00:09.680 --> 00:00:13.970
Peki bu bitkiler zehirleri topraktan
ayırabilse nasıl olurdu?

00:00:15.080 --> 00:00:18.586
Ya da kendi ambalajlarını
kendileri büyürken üretse

00:00:18.586 --> 00:00:21.206
veya sadece sahiplerinin
kendi patentli makineleriyle

00:00:21.206 --> 00:00:23.636
hasat edilebilecek
şekilde tasarlanabilseler?

00:00:23.636 --> 00:00:26.006
Biyolojik tasarım, seri üretim malların

00:00:26.006 --> 00:00:29.076
gereksinimlerine göre
güdülense nasıl olur?

00:00:29.076 --> 00:00:30.740
Ne çeşit bir dünyamız olurdu?

NOTE Paragraph

00:00:31.240 --> 00:00:35.256
Benim adım Ani, MIT Media Lab'da
tasarımcı ve araştırmacıyım.

00:00:35.280 --> 00:00:37.530
Burada nispeten yeni ve 
benzersiz bir grup olan

00:00:37.530 --> 00:00:39.440
Design Fiction 
(Tasarım Kurgu) ekibindeyim.

00:00:39.440 --> 00:00:43.536
Burası bilim kurgu ile bilimsel 
gerçeklerin arasına sıkıştığımız yer.

00:00:43.560 --> 00:00:47.696
MIT'de sentetik nörobiyoloji,
yapay zekâ, yapay yaşam

00:00:47.720 --> 00:00:51.810
ve bunlarla ilgili son derece
modern her türlü alanda

00:00:51.810 --> 00:00:53.750
çalışan bilimciler ile

00:00:53.750 --> 00:00:55.896
bir arada bulunma şansım oluyor.

00:00:55.920 --> 00:00:59.736
Kampüsün her yanında, "Ben dünyayı nasıl
daha iyi bir yer hâline getirebilirim?"

00:00:59.760 --> 00:01:03.256
gibi sorular soran
gerçekten parlak bilimciler var.

00:01:03.280 --> 00:01:06.566
Benim grubumun sormayı sevdiği
sorulardan biri "Daha iyi olan nedir?"

00:01:06.566 --> 00:01:08.170
Senin için, benim için,

00:01:08.170 --> 00:01:11.466
beyaz bir kadın, eşcinsel bir erkek,
bir gazi ya da protezli bir çocuk için

00:01:11.466 --> 00:01:12.976
hangisi daha iyi?

00:01:13.000 --> 00:01:15.056
Teknoloji hiçbir zaman nötr değildir.

00:01:15.080 --> 00:01:16.736
Bir gerçeği çerçeveler

00:01:16.760 --> 00:01:18.450
ve bir bağlamı yansıtır.

00:01:18.450 --> 00:01:20.820
Eğer bunlar ilk gününüzdeki
standart meseleler ise

00:01:20.820 --> 00:01:24.496
ofisinizdeki çalışma dengesi hakkında
ne söyleyeceğini hayal edebilir misiniz?

NOTE Paragraph

00:01:24.520 --> 00:01:25.936
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:01:25.960 --> 00:01:28.216
İnanıyorum ki
kritik soruları gündeme getirmek

00:01:28.240 --> 00:01:30.376
sanatçıların ve tasarımcıların işidir.

00:01:30.400 --> 00:01:32.816
Sanat, geleceği nasıl gördüğün 
ve hissettiğindir

00:01:32.840 --> 00:01:35.316
ve günümüz, tüm yeni araçların
erişilebilir olmasıyla

00:01:35.320 --> 00:01:37.526
tasarımcı olmak için heyecan 
verici bir zaman.

00:01:37.526 --> 00:01:39.056
Örneğin, sentetik biyoloji

00:01:39.080 --> 00:01:41.976
biolojiyi tasarım problemi olarak 
yazmayı arıyor.

00:01:42.000 --> 00:01:43.536
Ve bu gelişmeler vasıtasıyla,

00:01:43.560 --> 00:01:46.496
benim laboratuvarım, 
sanatçının, tasarımcının,

00:01:46.520 --> 00:01:50.856
bilim adamının veya iş adamının
hangi rolde olduğunu sorguluyor.

00:01:50.880 --> 00:01:53.656
Sentetik biyoloji, genetik mühendisliğin

00:01:53.656 --> 00:01:55.176
etkileri nelerdir

00:01:55.200 --> 00:01:59.816
ve bizim insan olmanın anlamı ile ilgili 
kavramlarımızı nasıl şekillendiriyorlar?

00:01:59.840 --> 00:02:03.136
Bunun toplumda ve evrimde etkileri neler?

00:02:03.160 --> 00:02:05.736
Ve bu oyunda riskli olan ne?

NOTE Paragraph

00:02:05.760 --> 00:02:08.976
Benim sahip olduğum 
spekülatif tasarım araştırmam

00:02:09.000 --> 00:02:11.196
şu anda sentetik biyoloji
üzerine çalışıyor,

00:02:11.196 --> 00:02:13.456
fakat daha fazla duygusal
sürülen çıktılar üzerine.

00:02:13.480 --> 00:02:16.256
Tasarım alanı olarak koku alma 
duyusu ile takıntılıyım

00:02:16.280 --> 00:02:20.676
ve bu proje "Koku selfisini, 
smelfie çekebilseydik"

00:02:20.676 --> 00:02:22.896
fikriyle başladı.

NOTE Paragraph

00:02:22.920 --> 00:02:24.376
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:02:24.400 --> 00:02:27.136
Kendi doğal vücut kokunu çekebilsen ve

00:02:27.160 --> 00:02:29.216
bunu sevgiline gönderebilsen ne olurdu?

00:02:29.240 --> 00:02:33.016
Yeterince komik, bunun bir 19'uncu yüzyıl 
Avusturya geleneği olduğunu buldum,

00:02:33.040 --> 00:02:36.226
burada çiftler kur yaparken bir 
dilim elmayı dans boyunca

00:02:36.226 --> 00:02:38.256
koltuk altında tutuyormuş

00:02:38.280 --> 00:02:39.816
ve gecenin sonunda

00:02:39.840 --> 00:02:43.216
kız en çok çekici bulduğu erkeğe
kendi kullanılmış meyvesini veriyor

00:02:43.240 --> 00:02:45.400
ve eğer hisler karşılıklı ise,

00:02:45.400 --> 00:02:47.376
erkek bu kokuşmuş elmayı yalayıp yutuyor.

NOTE Paragraph

00:02:47.400 --> 00:02:50.520
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:02:51.680 --> 00:02:54.976
Bilindiği üzere, Napolyon Josephine'ye 
birçok mektup yazmıştır

00:02:55.000 --> 00:02:59.256
fakat belki en çok hatırlananlar 
arasında bu kısa ve öz not vardır:

00:02:59.280 --> 00:03:01.496
"Üç gün içinde evdeyim. Banyo yapma."

NOTE Paragraph

00:03:01.520 --> 00:03:03.576
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:03:03.600 --> 00:03:06.360
Hem Napoleon, hem de Josephine
menekşelere hayrandı.

00:03:07.340 --> 00:03:09.476
Josephine menekşe kokulu
parfüm kullanırdı,

00:03:09.480 --> 00:03:11.296
düğün gününde menekşe taşıdı

00:03:11.320 --> 00:03:13.335
ve her evlilik yıl dönümlerinde Napolyon


00:03:13.359 --> 00:03:14.946
ona bir buket menekşe gönderirdi.

00:03:14.946 --> 00:03:16.480
Josephine öldüğü zaman,

00:03:16.480 --> 00:03:18.536
Josephine'nin mezarına menekşelerden ekti.

00:03:18.536 --> 00:03:19.936
Ve sürgününden önce

00:03:19.960 --> 00:03:21.550
bu anıt mezar alanına geldi,

00:03:21.550 --> 00:03:24.846
biraz çiçek topladı, bunları kalp
şeklindeki kolye ucuna içine koydu

00:03:24.846 --> 00:03:26.520
ve bunu öldüğü güne kadar taşıdı.

NOTE Paragraph

00:03:26.520 --> 00:03:28.096
Ve ben bunu çok duygulu buldum.

00:03:28.120 --> 00:03:32.016
Josephine gibi kokan bu menekşeleri
yapabilir miyim diye düşündüm.

00:03:32.040 --> 00:03:33.696
Sonsuzluğun geri kalanı için

00:03:33.720 --> 00:03:35.896
onun yerini ziyarete gittiğinizde,

00:03:35.896 --> 00:03:38.576
Napolyon'un onu sevdiği gibi 
koklayabiliyor olsaydınız?

00:03:38.600 --> 00:03:42.086
Yas tutmanın yeni yollarını, 
anmak için yeni ritüeller

00:03:42.086 --> 00:03:43.136
yapabilir miyiz?

00:03:43.160 --> 00:03:45.856
En sonunda kârı maksimize etmek için

00:03:45.880 --> 00:03:48.016
transgenetik mahsul ürettik.

00:03:48.040 --> 00:03:50.176
Sevk edilmeye dayanıklı mahsuller,

00:03:50.200 --> 00:03:52.136
uzun raf ömürlü mahsuller,

00:03:52.136 --> 00:03:54.912
şekerli tadı olan fakat haşereye
karşı dayanıklı mahsuller,

00:03:54.912 --> 00:03:58.056
bazen bunlar besin değeri
pahasına oluyor.

00:03:58.056 --> 00:04:01.956
Biz aynı teknolojilerinden duygusal olarak
hassas çıktı için faydalanabilir miyiz?

NOTE Paragraph

00:04:01.980 --> 00:04:03.976
Benim laboratuvarımda şu sıralar,

00:04:03.976 --> 00:04:07.396
insanın insan gibi kokmasına sebep olan
şey gibi soruları araştırıyorum.

00:04:07.396 --> 00:04:09.936
Ve bu araştırmanın 
sonucu çok karışık çıktı.

00:04:09.960 --> 00:04:13.176
Beslenme şekliniz, tedavileriniz,
yaşam tarzınız gibi tüm faktörler,

00:04:13.200 --> 00:04:15.216
sizin nasıl koktuğunuzu etkiliyor.

00:04:15.240 --> 00:04:17.776
Ve şunu buldum ki bizim terimiz
genellikle kokusuzdur

00:04:17.800 --> 00:04:19.935
fakat bakterilerimiz ve mikrobiyomlarımız,

00:04:19.959 --> 00:04:23.696
sizin kokularınızdan, ruh hâlinizden,
kimliğinizden ve

00:04:23.696 --> 00:04:25.672
bunun ötesinde birçok şeyden sorumludur.

00:04:25.672 --> 00:04:28.346
Ve bunlar yaydığınız
her çeşit moleküllerdir,

00:04:28.346 --> 00:04:31.010
fakat bunu sadece
bilinçaltımızda algılıyoruz.

NOTE Paragraph

00:04:31.120 --> 00:04:33.456
Bu nedenle, vücudun farklı bölümlerindeki


00:04:33.480 --> 00:04:35.620
bakterileri topluyor ve katologluyorum.

00:04:35.620 --> 00:04:38.016
Bir bilim adamıyla 
konuştuktan sonra, düşündük ki,

00:04:38.016 --> 00:04:39.776
belki Ani'nin mükemmel karışımı,

00:04:39.776 --> 00:04:43.376
%10 köprücük kemiği (boyun bölgesi), 
%30 koltuk altı,

00:04:43.400 --> 00:04:45.696
%40 bikini bölgesi ve
benzeri gibi olabilir

00:04:45.720 --> 00:04:48.906
ve bazen diğer laboratuvarlardaki
araştırmacılara benim örneklerimi

00:04:48.906 --> 00:04:50.456
koklamalarına izin veriyorum.

00:04:50.480 --> 00:04:53.656
Ve vücudun nasıl koktuğunun 
vücut bağlamı dışında algılandığını

00:04:53.680 --> 00:04:56.496
duymak ilginç oluyor.

00:04:56.520 --> 00:04:58.096
Geri dönüşler aldım, örneğin;

00:04:58.120 --> 00:05:00.576
çiçekler gibi kokuyor, 
tavuk gibi kokuyor,

00:05:00.576 --> 00:05:01.862
mısır gevreği gibi kokuyor,

00:05:01.862 --> 00:05:04.056
beef carnitas (bir çeşit et yemeği) 
gibi kokuyor.

NOTE Paragraph

00:05:04.056 --> 00:05:05.216
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:05:05.240 --> 00:05:08.856
Aynı zamanda, avlarını 
cezbetmek için etimsi kokular 


00:05:08.880 --> 00:05:12.536
yayma kabiliyetleri için bir takım 
etçil bitkiler yetiştiriyorum,

00:05:12.560 --> 00:05:15.376
bunu, benim bakterilerimle 
bu organizmalar arasında

00:05:15.400 --> 00:05:19.350
bir çeşit ortak yaşam ilişkisi 
kurma teşebbüsümde yapıyorum.

00:05:19.520 --> 00:05:22.176
Ve tesadüfen, ben MIT'teyim
ve bir bardayım,

00:05:22.200 --> 00:05:24.496
kimyager ve bitki bilimci olan

00:05:24.520 --> 00:05:26.896
bir bilim adamı ile konuşuyordum

00:05:26.896 --> 00:05:28.872
ve ona benim projelerimden bahsediyordum

00:05:28.872 --> 00:05:33.976
ve o "kulağa yalnız bir kadın için
botanik gibi geliyor" havasındaydı.

NOTE Paragraph

00:05:33.976 --> 00:05:35.016
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:05:35.040 --> 00:05:37.936
İstifimi bozmadan, "Peki" dedim.

00:05:37.960 --> 00:05:39.176
Ona meydan okudum.

00:05:39.200 --> 00:05:42.496
"Beni sevebilecek bir bitki 
yapabilir miyiz?"

00:05:42.520 --> 00:05:45.976
Ve bazı sebeplerden o sanki 
"tabii, neden olmasın?" havasına girdi.

NOTE Paragraph

00:05:46.000 --> 00:05:48.880
Ardından, beraber başladık,
ben güneşmişim gibi

00:05:48.880 --> 00:05:51.226
bana doğru yetişen bir
bitki elde edebilir miyiz?

00:05:51.226 --> 00:05:54.210
Bu nedenle bitkilerdeki hücrelerin
gölgeli tarafta uzanmasına

00:05:54.210 --> 00:05:57.346
neden olan oksin gibi hormonların 
üretimiyle bitkinin güneşe doğru

00:05:57.346 --> 00:05:58.646
büyümesini sağlayan

00:05:58.646 --> 00:06:01.256
fototropizm gibi mekanizmalar bakıyoruz.

00:06:01.280 --> 00:06:03.416
Şu anda, bu kimyasallarla aşılanmış

00:06:03.440 --> 00:06:06.046
bir takım rujlar üretiyorum, 
ki bu kimyasallar benim

00:06:06.046 --> 00:06:09.306
ile bitkinin kendi kimyasal imzasıyla
iletişime geçmeme izin veriyor.

00:06:09.306 --> 00:06:12.376
Rujlar nereyi öptüysem
oranın büyümesine sebep oluyor,

00:06:12.400 --> 00:06:15.136
bitki benim öptüğüm yerde çiçek açıyor.

NOTE Paragraph

00:06:15.160 --> 00:06:16.800
Ve bu projeler vasıtasıyla,

00:06:16.800 --> 00:06:19.376
doğayı nasıl tanımlayabiliriz tarzında

00:06:19.400 --> 00:06:21.096
sorular soruyorum.

00:06:21.120 --> 00:06:24.656
Doğanın özelliklerini tekrar 
tasarlayabilirken onu nasıl tanımlarız

00:06:24.680 --> 00:06:26.096
ve bunu ne zaman yapmalıyız?

00:06:26.120 --> 00:06:29.816
Bunu kâr için, fayda için mi
yapmalı mıyız?

00:06:29.840 --> 00:06:32.166
Bunu duygusal bir mesele için 
yapabilir miyiz?

00:06:32.166 --> 00:06:35.626
Biyoteknoloji, müzik gibi hareketli bir
iş yapmak için kullanılabilir mi?

00:06:35.626 --> 00:06:38.666
Bilim ve onun duygusal manzaramızı
şekillendirme kabiliyeti

00:06:38.666 --> 00:06:39.920
arasındaki eşikler nedir?

NOTE Paragraph

00:06:40.640 --> 00:06:44.416
Bu, formun fonksiyonu takip ettiği
ünlü dizayn mantradır.

00:06:44.440 --> 00:06:48.496
Peki, şimdi, bilim, dizayn ve sanat 
arasında bir yer sabitleyin.

00:06:48.520 --> 00:06:49.736
soruyorum,

00:06:49.760 --> 00:06:51.216
kurgu gerçeği bilgilendirse?

00:06:51.240 --> 00:06:53.426
Buna benzer bir Ar-Ge laboratuvarı
nasıl olurdu

NOTE Paragraph

00:06:53.426 --> 00:06:55.936
ve birlikte ne çeşit sorular sorardık?

NOTE Paragraph

00:06:55.960 --> 00:06:58.296
Sıklıkla teknolojiye cevapmış
gibi bakıyoruz,

00:06:58.320 --> 00:07:00.056
fakat sanatçı ve tasarımcı olarak,

00:07:00.056 --> 00:07:02.376
sormak istiyorum, fakat soru ne?

NOTE Paragraph

00:07:02.400 --> 00:07:03.616
Teşekkür ederim.

NOTE Paragraph

00:07:03.640 --> 00:07:07.000
(Alkışlar)