Return to Video

Zahra' Langhi: Libya'daki devrim neden başarısız oldu? -- Eksik olan neydi?

  • 0:01 - 0:07
    Sürgünde ölen büyükannemin sözlerini
  • 0:07 - 0:09
    asla ve asla unutmadım:
  • 0:09 - 0:14
    "Evlat, Kaddafi'ye diren. Onunla savaş.
  • 0:14 - 0:17
    Ama hiçbir zaman
  • 0:17 - 0:24
    Kaddafi-türü bir devrimciye dönüşme."
  • 0:24 - 0:26
    Hem Tunus hem de Mısır devrimlerindeki
  • 0:26 - 0:29
    halk seferberliği dalgalarından ilham alan,
  • 0:29 - 0:33
    Libya Devrimi patlak verdiğinden bu yana
  • 0:33 - 0:38
    neredeyse iki yıl geçti.
  • 0:38 - 0:43
    Kaddafi'nin zorba rejimine karşı bir devrim başlatmak
  • 0:43 - 0:45
    ve bir öfke günü çağrısı yapmak için
  • 0:45 - 0:52
    Libya içinde ve dışındaki birçok Libyalı ile güç birliği yaptım.
  • 0:52 - 0:56
    Ve sonunda oldu, büyük bir devrim.
  • 0:56 - 1:00
    Genç Libyalı kadınlar ve erkekler en ön saftaydı
  • 1:00 - 1:03
    rejimin düşmesi çağrısı yapıyor,
  • 1:03 - 1:08
    özgürlük, onur, sosyal adalet sloganları atıyorlardı.
  • 1:08 - 1:11
    Kaddafi'nin acımasız diktatörlüğüne karşı
  • 1:11 - 1:15
    göğüs gererek bir cesaret örneği sergilediler.
  • 1:15 - 1:19
    En batıdan, en doğuya ve güneye
  • 1:19 - 1:22
    büyük bir dayanışma sağduyusu gösterdiler.
  • 1:22 - 1:28
    En sonunda, altı aylık acımasız bir savaş döneminden
  • 1:28 - 1:34
    ve yaklaşık 50,000 ölü verdikten sonra
  • 1:34 - 1:39
    despotu devirmeyi ve ülkemizi özgürleştirmeyi başardık.
  • 1:39 - 1:45
    (Alkışlar)
  • 1:45 - 1:50
    Ancak, Kaddafi arkasında ağır bir yük bıraktı,
  • 1:50 - 1:57
    bir tiranlık mirası, yozlaşma ve bölünme tohumları.
  • 1:57 - 2:01
    Kırk yıl boyunca Kaddafi’nin despotluk rejimi,
  • 2:01 - 2:10
    Libya toplumunun kültürüyle birlikte altyapısını ve ahlaki dokusunu tahrip etti.
  • 2:10 - 2:13
    Yıkım ve zorlukların farkında olmama rağmen,
  • 2:13 - 2:20
    diğer birçok kadınla birlikte, Libya sivil toplumunun yeniden inşası,
  • 2:20 - 2:24
    demokrasiye adil ve katılımcı bir geçiş ve
  • 2:24 - 2:27
    milli mutabakat çağrısı yapmak için istekliydim.
  • 2:27 - 2:31
    Kaddafi’nin düşüşü esnasında ve hemen sonrasında
  • 2:31 - 2:33
    Bingazi’de yaklaşık 200 --
  • 2:33 - 2:36
    Trablus’ta yaklaşık 300 örgüt kuruldu.
  • 2:36 - 2:42
    33 yıllık sürgün sonrasında, Libya’ya geri döndüm ve
  • 2:42 - 2:44
    benzersiz bir şevkle
  • 2:44 - 2:47
    kapasite oluşturma üzerine,
  • 2:47 - 2:52
    liderlik becerilerinde insani gelişim üzerine seminerler düzenlemeye başladım.
  • 2:52 - 2:54
    Harika bir grup kadınla birlikte,
  • 2:54 - 2:58
    Barış için Libyalı Kadınlar Platformunu kurdum,
  • 2:58 - 3:03
    toplumun farklı kesimlerinden oluşan,
  • 3:03 - 3:08
    bir "kadınlar", "liderler", hareketi,
  • 3:08 - 3:10
    kadınların sosyopolitik güçlenmesi,
  • 3:10 - 3:15
    demokrasi ve barışın inşasında eşit katılım hakkımız için lobi yapmak amacıyla.
  • 3:15 - 3:21
    Ön seçimlerde çok zor bir ortamla karşılaştım,
  • 3:21 - 3:25
    tahakküm ve dışlamanın bencil politikalarıyla şekillenmiş,
  • 3:25 - 3:34
    gittikçe kutuplaşan bir ortamla.
  • 3:34 - 3:38
    Barış için Libyalı Kadınlar Platformunda, daha katılımcı bir seçim yasası
  • 3:38 - 3:42
    için lobi oluşturmaya öncülük ettim,
  • 3:42 - 3:47
    bu yasa, geçmişi ne olursa olsun, herkesin
  • 3:47 - 3:50
    seçme ve seçilme hakkını kullanabilmesini
  • 3:50 - 3:54
    ve daha da önemlisi, politik partilerde erkekle kadınların
  • 3:54 - 3:59
    seçim listelerinde dönüşümlü olarak hem yatay hem de dikeyde yer almasını
  • 3:59 - 4:02
    zorunlu kılmayı, karma liste oluşturmayı
  • 4:02 - 4:05
    sağlayacaktı.
  • 4:05 - 4:11
    Sonunda, girişimlerimiz başarıyla kabul edildi.
  • 4:11 - 4:17
    İlk seçimlerde, son 52 yılda ilk defa kadınlar,
  • 4:17 - 4:21
    Ulusal Meclis'in yüzde 17.5'i oranında oy aldılar.
  • 4:21 - 4:28
    (Alkışlar)
  • 4:28 - 4:34
    Ancak, azar azar, seçimlerin ve bir bütün olarak
  • 4:34 - 4:38
    devrimin neşesi yok olmaya
  • 4:38 - 4:40
    başladı--
  • 4:40 - 4:44
    çünkü her gün yeni şiddet haberlerine uyanıyorduk.
  • 4:44 - 4:46
    Bir gün, Sufi anıtları ve tarihi camiler
  • 4:46 - 4:50
    saygısızlıkla kirletildiği haberine uyanıyorduk.
  • 4:50 - 4:52
    Öteki gün, konsolos saldırıya uğruyor,
  • 4:52 - 4:56
    Amerikan büyükelçisi cinayete kurban gidiyordu.
  • 4:56 - 4:58
    Bir başka gün ise ordu mensuplarına
  • 4:58 - 5:02
    suikast düzenleniyordu.
  • 5:02 - 5:07
    Ve her geçen gün milislerin kurallarıyla
  • 5:07 - 5:12
    tutsakların insan haklarını ihlal etmelerine
  • 5:12 - 5:16
    ve hukukun üstünlüğünü yok saymalarına tanık olduk.
  • 5:16 - 5:20
    Devrimci bir zihniyetle şekillenmiş toplumumuzda
  • 5:20 - 5:22
    kutuplaşmalar başladı,
  • 5:22 - 5:25
    en başta belirlediğimiz özgürlük, saygınlık, sosyal adalet
  • 5:25 - 5:28
    gibi ideallerinden ve prensiplerinden
  • 5:28 - 5:30
    uzaklaştı.
  • 5:30 - 5:34
    Hoşgörüsüzlük, ayrımcılık ve intikam
  • 5:34 - 5:39
    devrim sonrası ikonlar haline geldi.
  • 5:39 - 5:44
    Ben bugün burada size sadece, başarılı karma liste ve
  • 5:44 - 5:48
    seçim öyküleryle ilham vermek için bulunmuyorum.
  • 5:48 - 5:50
    Bugün, bir ulus olarak nasıl yanlış seçimler yapıp
  • 5:50 - 5:57
    yanlış kararlar verdiğimizi itiraf etmek için buradayım.
  • 5:57 - 6:00
    Önceliklerimizi doğru seçemedik.
  • 6:00 - 6:07
    Seçimler Libya'ya güvenlik, barış ve istikrar kazandırmadı.
  • 6:07 - 6:13
    Karma liste ve kadın-erkek adaylar
  • 6:13 - 6:16
    ulusal uzlaşmayı sağladı mı?
  • 6:16 - 6:18
    Hayır. Sağlamadı.
  • 6:18 - 6:20
    Ne oldu peki?
  • 6:20 - 6:26
    Toplumumuz neden kutuplaşmaya ve ayrımcı, bencil politikaların, ki onları
  • 6:26 - 6:34
    kadınlar ve erkekler birlikte yaptılar, baskısı altında kalmaya devam etti?
  • 6:34 - 6:38
    Belki eksik olan sadece kadınlar değildi, asıl eksiklik
  • 6:38 - 6:45
    kadınsı değerler olan şefkat, merhamet ve kabullenmeydi.
  • 6:45 - 6:50
    Toplumumuzun --kutuplaşma ve bölünmelere neden olan
  • 6:50 - 6:51
    seçimlerden daha çok--
  • 6:51 - 6:55
    ulusal bir diyalog ile oybirliğine ihtiyacı var.
  • 6:55 - 7:02
    Toplumumuzun, kadınların temsil edenlerin
  • 7:02 - 7:08
    sayısından ziyade niteliğinin artırılmasına ihtiyacı var.
  • 7:08 - 7:14
    Öfke temsilcileri gibi hareket edip, intikam çağrıları yapmayı bırakmamız gerekiyor.
  • 7:14 - 7:20
    Şefkat ve merhamet temsilcileri gibi hareket etmeye başlamamız lazım.
  • 7:20 - 7:24
    Ayrımcılık yerine kabullenme, intikam yerine merhamet,
  • 7:24 - 7:28
    çekişme yerine destekleme gibi özellikleri
  • 7:28 - 7:36
    onurlandıran ve uygulayan bir kadın hareketi
  • 7:36 - 7:39
    başlatmalıyoz.
  • 7:39 - 7:42
    Savaşın parçaladığı Libya'nın barışa ulaşmak için
  • 7:42 - 7:46
    umutsuzca ihtiyacı olan idealler bunlar olmalı.
  • 7:46 - 7:48
    Barışın bir simyası vardır
  • 7:48 - 7:55
    ve bu simya, kadın ve erkek bakışaçılarının
  • 7:55 - 7:59
    iç içe olmasını ve karşılıklı iletişimini gerektirir.
  • 7:59 - 8:01
    İşte asıl karma bu.
  • 8:01 - 8:04
    Ve bunu sosyopolitik olarak yapmadan önce,
  • 8:04 - 8:06
    varoluşsal olarak yapmalıyız.
  • 8:06 - 8:09
    Kuran'da bir ayette denildiği gibi:
  • 8:09 - 8:16
    "Selamet" --barış-- "merhametli Allah'ın, rahimin sözüdür."
  • 8:16 - 8:21
    Ayrıca, tüm semavi kültürlerde bilinen "rahim" sözcüğü
  • 8:21 - 8:26
    Arapça kökenli "rahem" -- rahim-- kelimesinden gelir
  • 8:26 - 8:32
    ve kadınların anaçlığının, kadından erkeğe,
  • 8:32 - 8:34
    tüm kabilelerden halklara kadar
  • 8:34 - 8:40
    tüm insanlığı kuşattığını sembolize eder.
  • 8:40 - 8:49
    Yani, rahim nasıl bir embriyonun oluşmasını sağlayıp onu büyütürse
  • 8:49 - 8:56
    şefkatin sonsuz matrisi de tüm varoluşu o şekilde besler.
  • 8:56 - 9:02
    Bu yüzden bize şöyle dendi: "Merhametim herşeyi sarmalar."
  • 9:02 - 9:08
    Bu yüzden bize şöyle dendi: "Merhametim öfkemden üstün gelir."
  • 9:08 - 9:12
    Hepimiz merhamet lütfuyla onurlandırılalım.
  • 9:12 - 9:16
    (Alkışlar)
  • 9:16 - 9:18
    Teşekkür ederim.
  • 9:18 - 9:24
    (Alkışlar)
Title:
Zahra' Langhi: Libya'daki devrim neden başarısız oldu? -- Eksik olan neydi?
Speaker:
Zahra' Langhi
Description:

Libya'da Zahra Langhi, diktatör Kaddafi'yi deviren "öfke günü" hareketinin bir parçasıydı. Ancak-- sonrasında ne oldu? İlk seçimlerinde Libyalılar yenilikçi adaylarla karma seçim yaptı, bu da kadınlarla erkeklerin eşit temsil edilmesini garantiledi. Ancak, kazanan ayrımcılık ve baskıcılık ile tıkalı olan politika oldu. Langhi, Libya'nın şu anda çekişme yerine desteklemeye; öfke yerine merhamete ihtiyacı olduğunu söylüyor.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
09:48

Turkish subtitles

Revisions