Haberlerin geleceği? Sanal gerçeklik

Bir hikâyeyi sadece zihninizle değil, tüm bedeninizle deneyimleseniz ne olurdu? Nonny de la Peña seyirciyi hikâyenin içine koymak için geleneksel haberciliği yeni ortaya çıkan sanal gerçeklik (virtual reality) teknolojileri ile birleştiren yeni bir tür gazetecilik üzerinde çalışıyor. Sonuç, de la Peña'nın insanların haberleri yepyeni bir yolla anlamasına yardımcı olacağını umduğu hatırda kalıcı bir deneyim.

Eğer size sadece zihninizle değil,

tüm bedeninizle
hatırlayacağınız bir hikâye

sunsam ne olurdu?

Hayatım boyunca, bir gazeteci
olarak cidden fark yaratacak

ve belki de insanların
umursamasına sebep olacak

hikâyeler ortaya çıkarmaya çalıştım.

Basılı yayında çalıştım.
Belgeselde çalıştım.

Görsel medyada çalıştım.

Ancak sanal gerçeklikle
uğraşmaya başlayınca,

insanlardan beni sahiden çok şaşırtan

gerçekten kuvvetli, içten reaksiyonları

görmeye başladım.

SG, yani sanal gerçeklikliğin olayı,

sizi hikâyenin tam ortasına,

sahneye koyabiliyorum.

Nereye bakarsanız takip eden
gözlükleri takarak,

tüm bedenin hissetmesini sağlıyorsunuz,

gerçekten de oradaymışsınız gibi.

Beş sene önce sanal gerçeklikle
gazeteciliği bir arada

kullanmak üzere gerçekten sınırları
zorlamaya başladığım zamandı.

Ve açlıkla ilgili bir parça
yapmak istedim.

Amerika'daki aileler aç kalıyor,
gıda bankaları hücuma uğrayarak

çoğu zaman yiyecekleri tükeniyor.

Biliyordum ki insanları aç hissettiremem,

ama onların fiziksel bir şeyler
hissetmeleri için bir yol bulabilirdim.

Bu yüzden -- yine, bu beş sene önce --

gazeteciliğin ve sanal gerçekliğin
birlikte yapılması

yarı olgun bir fikirden daha
kötü olarak düşünülüyordu

ve finansmanım yoktu.

İnanın ki bana gülen
bir sürü meslektaşım vardı.

Ama gerçekten harika bir stajyerim vardı,

Michaela Kobsa-Mark adında bir kadın.

Birlikte gıda bankalarına gittik,

ses ve fotoğraf kayıtları
almaya başladık.

Bir gün ofisime geri geldiğinde

haykırıyordu, sadece ağlıyordu.

Olay yerinde uzun bir kuyruktaymış,

sırayı idare eden kadın
son derece sıkıntı duyuyor

ve bağırıyormuş,
"Çok fazla insan var!"

"Çok fazla insan var!"

Diyabetli bir adam
zamanında yemeğini alamamış,

kan şekeri çok fazla düşmüş
ve komaya girmiş.

Bu kaydı duyar duymaz,

bunun gıda bankalarında
neler olduğunu anlatabilecek,

hatırda kalıcı türden bir
parça olabileceğini biliyordum.

İşte gerçek sıra. Ne kadar uzunlukta
olduğunu görüyorsunuz, değil mi?

Dediğim gibi, fazla finansmanımız yoktu,

bu yüzden bağışlanan sanal insanlarla
reprodüksiyon yapmak zorunda kaldım,

modelleri yaratmama yardımcı olmak ve
işleri elimden geldiğince doğru olarak

yapmam için insanlar yardım
rica ederek destek aldılar.

Sonra o gün neler olduğunu
mümkün olduğunca

doğru şekilde iletmeye çalıştık.

(Video) Ses: Çok fazla insan var!
Çok fazla insan var!

Ses: Tamam, kriz geçiriyor.

Ses: Bir ambulans lazım.

Nonny de la Peña: Sağdaki adam,

ona göre, bedenin etrafında yürüyor.

Ona göre, o bedenle aynı odada.

Bu adam ayağının dibinde.

Periferik görüşüyle olsa bile,

bu laboratuvar alanında
olduğunu görebiliyor,

aslında sokakta olmadığını
görebilmesi lazım;

ama o insanlarla orada
olduğunu hissediyor.

Gerçekten orada olmayan o adamın üzerine

basmamaya dikkat ediyor, değil mi?

Bu eser sonuçta 2012 yılında
Sundance'e gitti,

oldukça inanılmaz bir şey ve bu esasen

ilk sanal gerçeklik filmiydi.

Gittiğimizde, gerçekten korktum.

İnsanların nasıl tepki
vereceğini ve neler olacağını

gerçekten bilmiyordum.

Selobantlı bir çift gözlükle
oraya gittik.

(Video) Ağlıyorsun. Ağlıyorsun.
Gina, ağlıyorsun.

Sesimdeki şaşırmayı
duyabiliyorsunuz, değil mi?

Bu tür bir tepki sonuçta
durmadan gördüğümüz

türden bir tepki oldu:

İnsanlar yerde kriz geçiren mağduru
rahatlatmaya çalışıyor,

kulağına bir şeyler fısıldamaya

veya bir şekilde yardım etmeye
çalışıyor, yapamasalar da.

Bir sürü insan bu filmden
sonra bana gelip şöyle dedi,

"Aman Tanrım, çok sinirlendim.
Adama yardım edemedim."

ve bunu alıp hayatlarına döndüler.

Bu eser yapıldıktan sonra,

USC'nin, Güney Kaliforniya
Üniversitesi'nin sinema okulunun dekanı

Dünya Ekonomik Forumu başkanını
"Açlık"ı denemesi için getirdi,

kendisi gözlükleri çıkardığında

hemen orada Suriye'yle ilgili
bir parça sipariş etti.

Ben de Suriyeli mülteci çocuklarla ilgili
gerçekten bir şeyler yapmak istedim,

çünkü çocuklar Suriye'deki
iç savaştan en çok etkilenenler.

Mülteci kamplarında materyal kaydetmesi
için Irak sınırına bir ekip gönderdim,

şimdi bir ekibi
göndermeyeceğim bir bölgeye,

çünkü IŞİD'in gerçekte
faaliyette bulunduğu yer.

Sonra genç bir kızın şarkı söylediği ve

bir bombanın patladığı bir
sokak sahnesi de canlandırdık.

Öyle ki, o sahnenin ortasındayken ve

o sesleri duyduğunuzda,

etrafınızda yaralananları gördüğünüzde,

inanılmaz derecede
korkutucu ve gerçekçi bir his.

Gerçek bombalama yaşayan kişiler bana

benzer bir korku uyandırdığını söylediler.

[Suriye'deki iç savaş uzakta görünebilir]

[ta ki kendiniz deneyimleyene dek]

(Kız şarkı söylüyor)

(Patlama)

[Proje Suriye]

[Bir sanal gerçeklik deneyimi]

NP: Sonra eseri Londra'daki
Victoria ve Albert Müzesi'ne

götürmek üzere davet edildik.

Reklamı yapılmamıştı.

Bizi duvar halılarının
olduğu odaya koydular.

Konuyla ilgili basın yoktu,

yani o gün müzeyi ziyaret
etmek üzere gelmiş olanlar

bizi o çılgın ışıklarla göreceklerdi.

Belki duvar halılarının eski hikâyeleri
anlatımını görmek isteyeceklerdi.

Bizim sanal gerçeklik
kameralarımızla karşılaştılar.

Ancak bir sürü insan denedi
ve beş günlük sürenin

sonunda 54 sayfalık ziyaretçi
defteri yorumları aldık

ve oradaki küratörler böyle bir akını

daha önce görmediklerini söylediler.

Şöyle şeyler, "Çok gerçekçi,"
"Kesinlikle inanılmaz,"

veya elbette bana
çok heyecan veren,

"Normalde TV haberlerinde
göreceğiniz bir şeyin

tam ortasında olduğunuzu
gerçekten hissetme."

Yani işe yarıyor, değil mi?
Bu şey işe yarıyor.

Nereden olduğunuz veya
yaşınız fark etmiyor --

gerçekten akılda kalıcı.

Şimdi beni yanlış anlamayın --
filmin içindeyken orada olduğunuzu

unuttuğunuzu söylemiyorum.

Ancak aynı anda iki yerde olduğumuzu
hissedebildiğimiz ortaya çıktı.

Benim ikili var olma adını
verdiğim şey mümkün

ve bence empati hislerine
dokunmama izin veren şey bu.

Değil mi?

Elbette bunun anlamı,

bu eserleri yaratırken çok
dikkatli olmam gerekiyor.

Gerçekten en iyi gazetecilik
uygulamalarını izlemeli

ve bu güçlü hikâyelerin dürüstlükle

geliştirildiğine emin olmalıyım.

Eğer materyalleri kendimiz çekmezsek,

kaynağını anlama, o malzemenin

nereden geldiği ve gerçekliği konusunda

son derece titiz olmalıyız.

Size bir örnek vereyim.

Trayvon Martin olayında,
kendisi 17 yaşında bir genç,

bir çocuk ve bir dükkândan
içecek ve şekerleme almış

ve eve dönerken George Zimmerman
adında bir semt bekçisi

tarafından izlenmiş,
adam sonuçta ona ateş edip öldürmüş.

Bu parçayı yapmak için,

tüm kompleksin mimari çizimlerini aldık

ve bu çizimlere dayanarak tüm
sahneyi yeniden derledik.

Tüm aksiyon,

polisle yapılmış gerçek 911 kayıtlı
görüşmelerinin bilgisini içeriyor.

İlginç bir şekilde, bu hikâyeyle
bazı bilgileri vermiş olduk.

Yeniden ses düzenlemesini yapan
adli kurum Primeau Productions,

George Zimmerman'ın arabasından

dışarı çıktıktan sonra,
Martin'i takip etmeye gitmeden

tetiği çektiğini doğrulayacağını belirtti.

Yani görüyorsunuz ki
gazeteciliğin temel ilkeleri

gerçekten değişmiyor burada, değil mi?

Her zaman izleyeceğimiz
aynı prensipleri hâlâ izliyoruz.

Farklı olan sahnenin içinde olma hissi,

ister bir adamın açlıktan
yere yıkıldığını görün,

isterse bir bombalama sahnesinin
ortasında olduğunuzu hissedin.

Bu parçaları ortaya çıkarmamı
ve nasıl yapacağımı düşünmemi

sağlayan şey işte biraz da bu.

Bunu tabii ki başlığın ötesinde, daha
kolay bulunur hâle getirmeye çalışıyoruz.

Trayvon Martin parçası gibi
mobil parçalar geliştiriyoruz.

Bunların etkisi oldu.

Bana bağış yaptıklarını
söyleyen Amerikalılar oldu,

Suriyeli çocuk mültecilere gitmesi için

direkt banka hesaplarından
düşülen paralar.

"LA'de Açlık" ise, bence gelecekte

diğer tüm normal platformları

birleştirecek yeni bir tür
gazeteciliği başlatmaya

yardımcı oldu.

Teşekkürler.

(Alkış)