Return to Video

Niçin havayolu şirketleri fazladan bilet satar? - Nina Klietsch

  • 0:06 - 0:09
    Hiç belirli bir zamanda randevunuz
    olduğu hâlde
  • 0:09 - 0:12
    bir doktorun ofisinde saatlerce
    oturdunuz mu?
  • 0:12 - 0:16
    Bir otel dolu olduğu için hiç sizin
    rezervasyonunuzu geri çevirdi mi?
  • 0:16 - 0:20
    Ya da hiç ücretini ödediğiniz hâlde
    uçağa alınmadığınız oldu mu?
  • 0:20 - 0:23
    Bunlar hep işletmelerin ve kuruluşların
  • 0:23 - 0:25
    kendi tam kapasitelerinin üzerinde satış
  • 0:25 - 0:28
    ve rezervasyon yapma
    uygulamalarının belirtileri.
  • 0:29 - 0:31
    Müşteri için sinir bozucu olmasına karşın,
  • 0:31 - 0:34
    fazladan yer satma işletmelerin
    kârını artırdığı
  • 0:34 - 0:37
    ve ayrıca kaynaklarını en iyi şekilde
    kullanmalarını sağladığı için yapılır.
  • 0:38 - 0:40
    Onlar, bazılarının randevularına,
    rezervasyonlarına
  • 0:40 - 0:41
    ve uçuşlarına
  • 0:41 - 0:43
    gelmeyeceklerini biliyorlar,
  • 0:43 - 0:46
    bu yüzden gerçekte olduğundan
    daha fazla yeri müsait gösteriyorlar.
  • 0:46 - 0:51
    Havayolu şirketleri klasik bir örnektir,
    çünkü bu onlarda çok sık olmaktadır.
  • 0:51 - 0:55
    Her yıl 50 bin kişi bileti olduğu
    hâlde uçağa alınmamaktadır.
  • 0:56 - 0:59
    Bu rakam tam olarak ne kadar
    bilet satılacağını belirlemek için
  • 0:59 - 1:03
    istatistikleri kullanan havayolu
    firmalarını da şaşırtmaktadır.
  • 1:04 - 1:06
    Bu hassas bir işlem.
  • 1:06 - 1:09
    Çok az satsalar, koltuklar boş kalıyor.
  • 1:09 - 1:12
    Çok fazla satsalar ceza yiyorlar:
  • 1:12 - 1:17
    Para, ücretsiz uçuş, otel konaklaması
    ve kızgın müşteriler.
  • 1:18 - 1:21
    İşte burada onların hesaplarının
    nasıl çalıştığının basit bir hâli var.
  • 1:22 - 1:24
    Havayolu şirketleri
    bazı uçuşlara kimin gelip
  • 1:24 - 1:28
    kimin gelmediği hakkında
    yıllarca bilgi topladılar.
  • 1:28 - 1:31
    Mesela onlar biliyor ki belli bir rotada,
  • 1:31 - 1:36
    her bireysel müşterinin uçuşa
    zamanında gelme olasılığı %90’dır.
  • 1:37 - 1:39
    Basit olsun diye,
  • 1:39 - 1:41
    her müşterinin aile veya
    grup olarak değil de
  • 1:41 - 1:43
    bireysel olarak uçtuklarını farz edeceğiz.
  • 1:44 - 1:50
    Sonra, eğer bir uçakta 180 koltuk var
    ve onlar 180 koltuk satarlarsa,
  • 1:50 - 1:54
    sonuç olarak büyük bir ihtimalle
    162 yolcu uçağa binecektir.
  • 1:55 - 1:58
    Fakat, tabii ki bundan daha fazla
    yolcu da binebilir
  • 1:58 - 1:59
    ya da daha az.
  • 2:00 - 2:03
    Her değer için bu olasılık
  • 2:03 - 2:05
    en iyi ihtimalde doruğa ulaşan
  • 2:05 - 2:07
    binomial değer tarafından verilir.
  • 2:08 - 2:10
    Şimdi, gelin gelire bir bakalım.
  • 2:10 - 2:12
    Havayolu şirketi bilet satın
    alan herkesten para kazanır
  • 2:12 - 2:15
    ve uçağa alınmayan her yolcu
    için para kaybeder.
  • 2:15 - 2:20
    Diyelim ki bir bilet 250$ ve
    bir sonraki uçuşa da değiştirilemiyor.
  • 2:21 - 2:24
    Ve bir yolcuyu uçuşa kabul
    etmemenin bedeli ise 800$.
  • 2:25 - 2:27
    Bu rakamlar sadece örnek
    olsun diye verilmiştir.
  • 2:27 - 2:30
    Gerçek oranlar önemli oranda
    değişiklik gösterir.
  • 2:30 - 2:36
    İşte burada, eğer hiç fazladan bilet
    satmazsanız 45.000$ kazanırsınız.
  • 2:36 - 2:40
    Eğer 15 adet fazladan bilet satarsanız
    ve en az 15 kişi uçuşa gelmezse,
  • 2:40 - 2:44
    $48,750 kazanırsınız.
  • 2:44 - 2:46
    Bu en iyi senaryo.
  • 2:46 - 2:49
    En kötü senaryoda ise herkes uçuşa gelir.
  • 2:49 - 2:56
    15 şanssız yolcu uçuşa kabul edilmez
    ve gelir sadece 36.750$ olur,
  • 2:56 - 3:00
    ilkin sadece 180 bilet satmış
    olmandan daha az.
  • 3:00 - 3:04
    Fakat önemli olan sadece parasal açıdan
    senaryonun iyi veya kötü olması değil,
  • 3:04 - 3:06
    ne kadar olası olduğudur.
  • 3:07 - 3:10
    Her iki senaryonun olma
    olasılığı ne o zaman?
  • 3:10 - 3:13
    Binomial değeri kullanarak
    bunu öğrenebiliriz.
  • 3:13 - 3:19
    Bu örnekte, tam olarak 195
    yolcunun uçağa binme ihtimali
  • 3:19 - 3:21
    neredeyse %0’dır.
  • 3:21 - 3:28
    184 yolcunun uçağa gelme ihtimali
    %1,11’dir ve böyle devam ediyor.
  • 3:29 - 3:32
    Her durum için bu olasılıkları
    gelirle çarpın
  • 3:32 - 3:34
    ve hepsini toplayın
  • 3:34 - 3:38
    ve 195 satılan biletten elde edilen
    kazançtan toplamı çıkarın.
  • 3:38 - 3:43
    Böylece 195 bilet satmaktan
    beklenen geliri elde edersiniz.
  • 3:43 - 3:47
    Bu hesaplamanın fazladan biletlerin
    çeşitli sayıları için tekrarıyla
  • 3:47 - 3:51
    havayolu şirketi en yüksek gelir
    elde edebileceği durumu bulabilir.
  • 3:51 - 3:55
    Bu örnekte, 198 biletten,
    havayolu şirketi
  • 3:55 - 4:00
    belki 48.774$ elde edecek,
  • 4:00 - 4:03
    ki bu fazladan yer satış olmadan
    yaklaşık 4.000 daha fazla demek.
  • 4:03 - 4:05
    Ve bu sadece bir uçuş için.
  • 4:06 - 4:09
    Bunu her yıl her havayolu
    şirketi için milyon uçuşla çarpın,
  • 4:09 - 4:11
    ve fazladan yer satma
    bayağı bir yekûn tutar.
  • 4:12 - 4:15
    Tabii ki, gerçek hesaplama
    çok daha karmaşık.
  • 4:16 - 4:20
    Hava yolları daha doğu modeller
    yaratmak için çok sayıda faktör uyguluyor.
  • 4:20 - 4:22
    Peki böyle yapmalılar mı?
  • 4:22 - 4:25
    Bazıları fazladan yer satmanın
    etik olmadığını savunuyor.
  • 4:25 - 4:28
    Aynı kaynak için iki kişiye
    para ödetiyorsun.
  • 4:28 - 4:31
    Eğer birisinin gelmeyeceğinden
    %100 eminseniz,
  • 4:31 - 4:33
    onun koltuğunu başkasına
    satmak sorun olmaz.
  • 4:33 - 4:36
    Peki sadece %95 eminseniz?
  • 4:37 - 4:38
    %75?
  • 4:39 - 4:44
    Etik olmamaktan pratik olmayı
    ayıran bir sayı var mı?
Title:
Niçin havayolu şirketleri fazladan bilet satar? - Nina Klietsch
Speaker:
Nina Klietsch
Description:

Dersin tamamı için; ed.ted.com: http://ed.ted.com/lessons/why-do-airlines-sell-too-many-tickets-nina-klietsch
Hiç belirli bir zamanda randevunuz olduğu hâlde bir doktorun ofisinde saatlerce oturdunuz mu? Bir otel dolu olduğu için hiç sizin rezervasyonunuzu geri çevirdi mi? Hiç ücretini ödediğiniz hâlde uçağa alınmadığınız oldu mu? Bunlar hep işletmelerin ve kuruluşların kendi tam kapasitelerinin üzerinde satış ve rezervasyon yapma uygulamasının bir belirtisi. Peki, niçin yapıyorlar bunu: Nina Klietsch bu sinir bozucu uygulamanın ardındaki matematiği açıklıyor.
Ders: Nina Klietsch, animasyon: Anton Trofimov.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:00

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.