Veterinerler doktorların bilmediği neyi biliyorlar
-
0:02 - 0:03On yıl önce,
-
0:03 - 0:06hayatımı değiştiren bir
telefon görüşmesi yaptım. -
0:07 - 0:10O zaman UCLA'da kalp görüntüleme
-
0:11 - 0:14teknikleri üzerine uzmanlaşmış
bir kardiyologtum. -
0:14 - 0:19Arayan Los Angeles Hayvanat
Bahçesi'nden bir veterinerdi. -
0:20 - 0:22Yaşlı, dişi bir şempanze yüzü sarkık
-
0:22 - 0:24bir şekilde uyanmış ve
-
0:25 - 0:28veterinerler felç geçirmiş
olmasından endişelenmişler. -
0:29 - 0:32Benden, hayvanat bahçesine gitmemi
-
0:32 - 0:34ve olası bir kardiyak sebebi için
-
0:34 - 0:37hayvanın kalp görüntülerini
incelememi istediler. -
0:37 - 0:41Şu açık ki, Kuzey Amerika
hayvanat bahçeleri -
0:41 - 0:45hayvanların bakımını
harika bir şekilde üstlenen -
0:45 - 0:50yüksek vasıflı ve lisanslı
veterinerlerle dolu. -
0:50 - 0:54Fakat ara sıra, özellikle bazı
uzmanlık danışmanlığı için -
0:54 - 0:58insan tıbbı uzmanlarına başvururlar
-
0:58 - 1:04ve ben yardım için davet edilen şanslı
hekimlerden biriydim. -
1:04 - 1:11Bu şempanzenin felç geçirme
olasılığını eleyebildim -
1:11 - 1:17ve bu gorilde aort yırtılmasını
engelleyebildim, -
1:17 - 1:22bu macaw papağanının kalp
hırıltısını değerlendirdim, -
1:22 - 1:29bu Kaliforniya deniz aslanın kalp zarınıın
şişmediğinden emin oldum. -
1:29 - 1:33Bu resimde de veteriner ve doktorların
ortak çalışması ile -
1:33 - 1:37kalbini kaplayan 700 cc sıvının
-
1:37 - 1:40kalp zarından boşaltılması ile
-
1:40 - 1:44hayatı kurtarılan aslanın
-
1:44 - 1:49kalbini dinliyorum.
-
1:49 - 1:53Bu operasyon birçok hastama
yaptığımla aynıydı; -
1:53 - 2:03bu pati ve kuyruk hariç.
-
2:03 - 2:09Genellikle, UCLA Tıp Merkezi'nde
doktorlar ile çalışıyor, -
2:09 - 2:14semptomları, teşhisleri
-
2:14 - 2:18ve hastalarım için
tedavileri tartışıyordum. -
2:18 - 2:21Fakat bazı zamanlar Los Angeles
Hayvanat Bahçesi'nde -
2:21 - 2:26veterinerler ile hayvan hastalarının
semptomlarını, teşhislerini -
2:26 - 2:29ve tedavilerini tartışıyordum.
-
2:29 - 2:34Bazen aynı gün
-
2:34 - 2:38hem UCLA Tıp Merkezi'ne
-
2:38 - 2:41hem Los Angeles
Hayvanat Bahçesi'ne gittim. -
2:41 - 2:47Burada benim için açıkça görülmeye
başlayan şey şuydu; -
2:47 - 2:51Doktorlar ve veterinerler aslında
kendi hastalarında -
2:51 - 2:56aynı hastalıklar ile ilgileniyorlar:
-
2:56 - 3:01Konjestif kalp yetmezliği,
beyin tümörü, lösemi, -
3:01 - 3:09diyabet, artrit, ALS
(Motor nöron hastalığı), meme kanseri -
3:09 - 3:14hatta, depresyon, endişe, takıntı,
yeme bozukluğu -
3:14 - 3:21ve kendine zarar verme gibi
psikolojik belirtiler. -
3:21 - 3:24Şimdi bir şey itiraf etmeliyim.
-
3:24 - 3:31Karşılaştırmalı fizyoloji
ve evrimsel biyoloji -
3:31 - 3:33öğrenmiş bir üniversiteli
olmama rağmen, -
3:33 - 3:37evrim teorisi üzerine uzmanlık tezi
yazmış olmama rağmen, -
3:37 - 3:40hayvan ve insan hastalıklarının
-
3:40 - 3:43kısmen aynı olduğunu öğrenmek,
-
3:43 - 3:48bana bir şeylerin değişmesi gerektiğini
farkettiren bir olay oldu. -
3:48 - 3:53Ben de merak etmeye başladım.
Bütün bu benzerliklere rağmen, -
3:53 - 3:57nasıl bir hasta hakkında
bilgi edinmek için -
3:57 - 3:59bir veterinere sormayı
-
3:59 - 4:03veya veterinerlik bilgi kaynaklarına
danışmayı hiç düşünmedim? -
4:05 - 4:11Neden ne ben ne hekim arkadaşlarım
ne de meslektaşlarım, -
4:11 - 4:17kime sorduysam, hiç bir veteriner
konferansına katılmadık? -
4:18 - 4:24Onu bırakın, neden bunlardan herhangi
biri şaşırtıcıydı? -
4:24 - 4:31Anlatmak istediğim, her hekim
hayvanlar ve insanlar arasıdaki -
4:31 - 4:33bazı biyolojik bağları kabul eder.
-
4:33 - 4:38Reçeteye yazdığımız, aldığımız
-
4:38 - 4:41veya kendi ailemize verdiğimiz
bütün ilaçlar -
4:41 - 4:44ilk önce hayvanlar üzerinde
test ediliyorlar. -
4:44 - 4:47Fakat bir hayvana ilaç
-
4:47 - 4:53veya insan hastalığı vermek ile
-
4:53 - 4:57hayvanın kendi kendine
konjektif kalp yetmezliğine, -
4:57 - 5:02diyabete veya meme kanserine
yakalanması arasında fark var. -
5:03 - 5:06Belki, şaşırdığımız bazı olaylar,
-
5:06 - 5:10dünyamızdaki giderek artan
-
5:10 - 5:13kentsel ve kırsal ayrımın sonucudur.
-
5:13 - 5:16Yünün ağaçta yetiştiğini
-
5:16 - 5:20veya peynirin bitkiden
üretildiğini düşünen -
5:20 - 5:24şehirli çocukların olduğunu duyuyoruz.
-
5:24 - 5:27Günümüzde hastaneler giderek pırıltılı,
-
5:27 - 5:34teknoloji katedrallerine
dönüşüyorlar. -
5:34 - 5:39Bu da oralarda tedavi edilen
insan hastalar ile -
5:39 - 5:44okyanuslarda, çiftliklerde
ve ormanlarda yaşayan -
5:44 - 5:47hayvan hastalar arasında
psikolojik bir ayrıma neden oluyor. -
5:49 - 5:55Fakat, bence burada daha derin
bir sebep var. -
5:55 - 6:01Doktorlar ve bilim adamları olarak,
entelektüel açıdan -
6:01 - 6:05türümüz "Homo sapiens"in
sadece bir hayvan türü olduğunu -
6:05 - 6:11ve diğerlerinden daha özel
olmadığını kabul ederiz. -
6:11 - 6:16Fakat kalbimizde buna tamamen
inanmıyoruz. -
6:17 - 6:21Mozart dinlerken veya MacBook'umda
Mars Rover'in resimlerine bakarken -
6:21 - 6:26kendim böyle hissediyorum.
-
6:26 - 6:32Kendimizi üstün tür ve farklı görmenin
-
6:32 - 6:36bilimselliğe olan zararının
farkında olmama rağmen, -
6:36 - 6:43bu insan istisnacılığının çekimini
hissediyorum. -
6:43 - 6:46Bugünlerde,
-
6:46 - 6:50bir hastaya baktığım zaman, kendime
her zaman şunu soruyorum: -
6:50 - 6:55Veterinerler bu sorun hakkında benim
bilmediğim ne biliyorlar? -
6:55 - 7:01Eğer onlara bir insan ve hayvan hasta
gibi bakarsam -
7:01 - 7:06hastalarım ile daha iyi
ilgilenebilir miyim? -
7:08 - 7:12Bu tarz düşünmenin
yol açtığı bazı bağlantıları -
7:12 - 7:16sizinle paylaşmak istiyorum.
-
7:16 - 7:19Korku kaynaklı kalp yetmezliği:
-
7:19 - 7:212000 yılı civarında,
kardiyoloji uzmanları -
7:21 - 7:29duygusal kaynaklı kalp yetmezliğini
"keşfettiler". -
7:29 - 7:34Bütün birikimi barbut oyununda
kaybeden kumarbaz bir babada -
7:34 - 7:37ve düğün töreni esnasında
kilise önünde terk edilen -
7:37 - 7:42gelinde tanımlandı.
-
7:42 - 7:47Fakat bu "yeni" teşhis ne yeni,
ne de sadece insana özgüydü. -
7:51 - 7:57Veterinerler maymundan
flamingoya, -
7:57 - 8:01geyikten tavşana kadar, hayvanlarda
duygusal kaynaklı semptomları -
8:01 - 8:071970'lerden bu yana tanımlamış,
tedavi etmiş -
8:07 - 8:10ve hatta engellemişler.
-
8:11 - 8:14Eğer bu veterinerlik bilgi kaynakları
kardiyoloji uzmanları -
8:14 - 8:18veya acil servis doktorları
ile paylaşılsaydı, -
8:18 - 8:22kaç insan hayatı kurtarılabilirdi?
-
8:23 - 8:26Kendini yaralama:
-
8:26 - 8:30Bazı hastalar kendilerine
zarar veriyorlar. -
8:30 - 8:33Bazıları saçından parçalar koparıyorlar,
-
8:33 - 8:36diğerleri ise kendilerini kesiyorlar.
-
8:38 - 8:42Bazı hayvan hastalar da
kendilerine zarar veriyor. -
8:42 - 8:46Tüylerini koparan kuşlar var.
-
8:46 - 8:53Yan taraflarını tekrar tekrar,
kanayana dek ısıran atlar var. -
8:53 - 8:58Fakat veterinerler çok özel
ve etkili tedavi, -
8:58 - 9:03hatta kendini yaralayan hayvanlarda
-
9:03 - 9:07bunun tekrarlanmasını önleme
tekniklerine sahipler. -
9:07 - 9:10Bu veterinerlik bilgi birikimi,
kendini yaralama ile -
9:10 - 9:13mücadele eden psikoterapistler,
ebeveynler -
9:13 - 9:16ve hastalar ile paylaşılamaz mı?
-
9:17 - 9:22Doğum sonrası depresyon
ve doğum sonrası psikoz: -
9:22 - 9:25Bazen doğum sonrasında
-
9:25 - 9:28bazı kadınlar bunalıma girerler.
-
9:28 - 9:32Bazen de ciddi şekilde depresyonda,
hatta psikoz halinde olurlar. -
9:32 - 9:35Yeni doğan bebeklerini
ihmal edebilirler -
9:35 - 9:37ve bazen en uçlarda
-
9:37 - 9:40bebeğe zarar bile verebilirler.
-
9:40 - 9:44Veterinerler bir kısrağın
nadiren, doğumdan hemen sonra -
9:44 - 9:47tayı ihmal edeceğini,
-
9:47 - 9:51emzirmeyi reddedeceğini
ve bazı durumlarda -
9:51 - 9:56ölümüne tekmeleyeceğini bilirler.
-
9:57 - 10:00Fakat veterinerler tay reddetme
sendromu ile -
10:00 - 10:05başa çıkmak için bir müdahale
yöntemi geliştirdiler: -
10:05 - 10:10Kısrakta oksitosinin arttırılması.
-
10:10 - 10:13Oksitosin bir bağlanma hormonudur
-
10:13 - 10:16ve kısrağın yavrusuna
karşı olan ilgisinin -
10:16 - 10:19bir parça yenilenmesene sebep olur.
-
10:19 - 10:21Bu bilgi doğum sonrası depresyon
-
10:21 - 10:24ve psikoz ile mücadele eden
-
10:24 - 10:28kadın hastalıkları ve doğum uzmanları,
-
10:28 - 10:33aile doktorları ve hastalar ile
paylaşılamaz mı? -
10:35 - 10:38Tüm bu umut verici bulguya rağmen,
-
10:38 - 10:45çalışma alanlarımız arasındaki
büyük uçurum yerinde duruyor. -
10:45 - 10:51Bunu açıklamak için, ne yazık ki
bazı kirli çamaşırları ortaya dökmeliyim. -
10:51 - 10:55Bazı hekimler, tıp akademisi mezunu
olmayan doktorlara karşı -
10:55 - 10:58gerçekten züppe olabiliyorlar.
-
10:58 - 11:04Diş doktorları, optometristler,
psikologlar -
11:04 - 11:08ve belki de özellikle
veterinerlere karşı... -
11:08 - 11:12Tabii ki, birçok doktor, günümüzde
veterinerlik fakültesine girmenin -
11:12 - 11:16tıp akademisine girmekten
daha zor olduğunun farkında değil. -
11:16 - 11:19Tıp akademisinde sadece
tek tür hakkında -
11:19 - 11:21olabilecek her şeyi öğreniyoruz:
-
11:21 - 11:24Homo sapiens.
-
11:24 - 11:29Fakat veterinerler memeliler,
amfibiler, sürüngenler, balıklar -
11:29 - 11:34ve kuşların sağlığı ve hastalıklarını
öğrenmek zorundalar. -
11:34 - 11:38Bu yüzden meslektaşlarımın
kibirliliklerine -
11:38 - 11:44ve cahilliklerine kızdıkları
için veterinerleri suçlamıyorum. -
11:44 - 11:47İşte veterinerlerden bir yorum:
-
11:48 - 11:52Sadece tek tür ile ilgilenebilen
bir veterinere ne denir? -
11:57 - 12:00Doktor.
(Kahkaha) -
12:00 - 12:06Bu boşluğu doldurmak, benim için
bir tutku haline geldi -
12:06 - 12:09ve UCLA'da "Darwin on Rounds" gibi
-
12:09 - 12:12programlar düzenleyerek, hayvan
ve evrim biyolojisi uzmanlarını -
12:12 - 12:17bir araya getiriyor,
-
12:17 - 12:21stajer ve asistan doktorlarımızla birlikte
-
12:21 - 12:25kendi ekimize dahil ediyoruz.
-
12:25 - 12:29Zoobiquity konferansları sayesinde,
-
12:29 - 12:33tıp okulları ve veterinerlik okullarını,
-
12:33 - 12:35hayvan ve insanlardaki ortak hastalıklar
-
12:35 - 12:38ve rahatsızlıkları tartışmak için
-
12:38 - 12:42bir araya getiriyoruz.
-
12:42 - 12:45Zoobiquity konferanslarında,
-
12:45 - 12:51katılımcılar bir kaplanda meme kanseri
tedavisinin, -
12:51 - 12:54bir anaokulu öğretmenindeki meme
kanseri tedavisinde -
12:54 - 12:57nasıl yardımcı olacağını;
-
12:57 - 13:02Bir Holstein ineğindeki
polikistik over sendromunu anlamanın -
13:02 - 13:04bize bir dans öğretmeninin
ağrılı dönemleri ile -
13:04 - 13:09daha iyi ilgilenmek için nasıl
yardımcı olabileceğini -
13:09 - 13:13ve sinirli bir Sheltie çoban köpeğindeki
ayrılık kaygısının tedavisini anlamanın, -
13:13 - 13:16endişeli bir çocuğun
okulun ilk günündeki stresini -
13:16 - 13:21azaltmaya nasıl yardımcı
olabileceğini öğreniyorlar. -
13:23 - 13:27Amerika Birleşik Devletleri ve
uluslararasında -
13:27 - 13:31Zoobiquity konferanslarında
doktorlar ve veterinerler -
13:31 - 13:37görüşlerini ve önyargılarını
dışarıda bırakarak -
13:37 - 13:45bir meslektaş gibi, arkadaş gibi
ve doktor gibi buluşuyorlar. -
13:47 - 13:52Sonuç olarak, biz insanlar da
birer hayvanız. -
13:52 - 13:56Biz doktorlar için hastalarımızın
-
13:56 - 14:00ve kendimizin doğasını benimseme
-
14:00 - 14:03ve sağlık için tek tür yaklaşımı ile
-
14:03 - 14:08veterinerlerle işbirliği yapmanın zamanı.
-
14:08 - 14:14Çünkü, bazı en iyi ve en insancıl tıbbın
-
14:15 - 14:18hastaları insan olmayan
doktorlar tarafından -
14:18 - 14:21uygulandığı ortada.
-
14:21 - 14:24Hastalar ile ilgilenmenin
en iyi yollarından biri, -
14:24 - 14:30dünya üzerindeki diğer tüm hayvanların
-
14:31 - 14:35nasıl yaşadıkları, geliştikleri,
hastalandıkları -
14:35 - 14:39ve iyileştiklerine yakından dikkat etmek.
-
14:39 - 14:42Teşekkürler.
-
14:42 - 14:44(Alkışlama)-
- Title:
- Veterinerler doktorların bilmediği neyi biliyorlar
- Speaker:
- Barbara Natterson-Horowitz
- Description:
-
Sadece bir türle ilgilenebilen veterinere ne nedir? Hekim. Barbara Natterson-Horowitz bu şaşırtıcı konuşmada, türler arası bir bakışla insan türündeki hayvanın sağlık hizmetinin, özellikle de akıl sağlığı alanında nasıl iyileştirilebileceğini paylaşıyor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 14:57
Meric Aydonat edited Turkish subtitles for What veterinarians know that physicians don't | ||
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for What veterinarians know that physicians don't | ||
Meric Aydonat accepted Turkish subtitles for What veterinarians know that physicians don't | ||
Meric Aydonat edited Turkish subtitles for What veterinarians know that physicians don't | ||
Meric Aydonat edited Turkish subtitles for What veterinarians know that physicians don't | ||
Meric Aydonat edited Turkish subtitles for What veterinarians know that physicians don't | ||
Enis Solakoglu edited Turkish subtitles for What veterinarians know that physicians don't | ||
Enis Solakoglu edited Turkish subtitles for What veterinarians know that physicians don't |