WEBVTT

00:00:01.619 --> 00:00:03.089
On yıl önce,

00:00:03.089 --> 00:00:05.675
hayatımı değiştiren bir 
telefon görüşmesi yaptım.

00:00:06.901 --> 00:00:09.989
O zaman UCLA'da kalp görüntüleme

00:00:10.629 --> 00:00:14.286
teknikleri üzerine uzmanlaşmış
bir kardiyologtum.

00:00:14.286 --> 00:00:18.612
Arayan Los Angeles Hayvanat
Bahçesi'nden bir veterinerdi.

00:00:19.822 --> 00:00:22.196
Yaşlı, dişi bir şempanze yüzü sarkık

00:00:22.196 --> 00:00:23.826
bir şekilde uyanmış ve

00:00:25.456 --> 00:00:28.117
veterinerler felç geçirmiş
olmasından endişelenmişler.

00:00:28.632 --> 00:00:31.541
Benden, hayvanat bahçesine gitmemi

00:00:31.651 --> 00:00:34.400
ve olası bir kardiyak sebebi için

00:00:34.400 --> 00:00:37.291
hayvanın kalp görüntülerini
incelememi istediler.

NOTE Paragraph

00:00:37.291 --> 00:00:40.929
Şu açık ki, Kuzey Amerika 
hayvanat bahçeleri

00:00:40.929 --> 00:00:45.058
hayvanların bakımını
harika bir şekilde üstlenen

00:00:45.058 --> 00:00:49.727
yüksek vasıflı ve lisanslı
veterinerlerle dolu.

00:00:49.727 --> 00:00:53.813
Fakat ara sıra, özellikle bazı 
uzmanlık danışmanlığı için

00:00:53.813 --> 00:00:58.414
insan tıbbı uzmanlarına başvururlar

00:00:58.414 --> 00:01:04.233
ve ben yardım için davet edilen şanslı
hekimlerden biriydim.

00:01:04.233 --> 00:01:10.736
Bu şempanzenin felç geçirme
olasılığını eleyebildim

00:01:10.736 --> 00:01:16.800
ve bu gorilde aort yırtılmasını
engelleyebildim,

00:01:16.800 --> 00:01:21.587
bu macaw papağanının kalp
hırıltısını değerlendirdim,

00:01:21.587 --> 00:01:29.056
bu Kaliforniya deniz aslanın kalp zarınıın
şişmediğinden emin oldum.

00:01:29.056 --> 00:01:33.314
Bu resimde de veteriner ve doktorların 
ortak çalışması ile

00:01:33.314 --> 00:01:36.931
kalbini kaplayan 700 cc sıvının


00:01:36.931 --> 00:01:39.848
kalp zarından boşaltılması ile

00:01:39.848 --> 00:01:44.165
hayatı kurtarılan aslanın

00:01:44.165 --> 00:01:48.569
kalbini dinliyorum.

00:01:48.569 --> 00:01:53.382
Bu operasyon birçok hastama
yaptığımla aynıydı;

00:01:53.382 --> 00:02:02.733
bu pati ve kuyruk hariç.

NOTE Paragraph

00:02:02.733 --> 00:02:09.124
Genellikle, UCLA Tıp Merkezi'nde
doktorlar ile çalışıyor,

00:02:09.124 --> 00:02:14.158
semptomları, teşhisleri

00:02:14.158 --> 00:02:17.599
ve hastalarım için 
tedavileri tartışıyordum.

00:02:17.599 --> 00:02:20.677
Fakat bazı zamanlar Los Angeles 
Hayvanat Bahçesi'nde

00:02:20.677 --> 00:02:26.122
veterinerler ile hayvan hastalarının
semptomlarını, teşhislerini

00:02:26.122 --> 00:02:28.748
ve tedavilerini tartışıyordum.

00:02:28.748 --> 00:02:33.841
Bazen aynı gün

00:02:33.841 --> 00:02:37.620
hem UCLA Tıp Merkezi'ne

00:02:37.620 --> 00:02:40.523
hem Los Angeles
Hayvanat Bahçesi'ne gittim.

00:02:40.523 --> 00:02:46.861
Burada benim için açıkça görülmeye
başlayan şey şuydu;

00:02:46.861 --> 00:02:51.167
Doktorlar ve veterinerler aslında 
kendi hastalarında

00:02:51.167 --> 00:02:56.337
aynı hastalıklar ile ilgileniyorlar:

00:02:56.337 --> 00:03:00.850
Konjestif kalp yetmezliği, 
beyin tümörü, lösemi,

00:03:00.850 --> 00:03:09.101
diyabet, artrit, ALS
(Motor nöron hastalığı), meme kanseri

00:03:09.101 --> 00:03:14.241
hatta, depresyon, endişe, takıntı,
yeme bozukluğu

00:03:14.241 --> 00:03:20.788
ve kendine zarar verme gibi
psikolojik belirtiler.

NOTE Paragraph

00:03:20.788 --> 00:03:23.666
Şimdi bir şey itiraf etmeliyim.

00:03:23.666 --> 00:03:30.515
Karşılaştırmalı fizyoloji 
ve evrimsel biyoloji

00:03:30.515 --> 00:03:32.598
öğrenmiş bir üniversiteli 
olmama rağmen,

00:03:32.598 --> 00:03:37.136
evrim teorisi üzerine uzmanlık tezi
yazmış olmama rağmen,

00:03:37.136 --> 00:03:39.856
hayvan ve insan hastalıklarının

00:03:39.856 --> 00:03:42.592
kısmen aynı olduğunu öğrenmek,

00:03:42.592 --> 00:03:48.311
bana bir şeylerin değişmesi gerektiğini
farkettiren bir olay oldu.

00:03:48.311 --> 00:03:52.799
Ben de merak etmeye başladım.
Bütün bu benzerliklere rağmen,

00:03:52.799 --> 00:03:56.957
nasıl bir hasta hakkında
bilgi edinmek için

00:03:56.957 --> 00:03:59.264
bir veterinere sormayı

00:03:59.294 --> 00:04:02.673
veya veterinerlik bilgi kaynaklarına
danışmayı hiç düşünmedim?

00:04:05.173 --> 00:04:11.324
Neden ne ben ne hekim arkadaşlarım
ne de meslektaşlarım,

00:04:11.324 --> 00:04:16.667
kime sorduysam, hiç bir veteriner
konferansına katılmadık?

00:04:18.327 --> 00:04:24.443
Onu bırakın, neden bunlardan herhangi 
biri şaşırtıcıydı?

00:04:24.443 --> 00:04:30.588
Anlatmak istediğim, her hekim 
hayvanlar ve insanlar arasıdaki

00:04:30.588 --> 00:04:33.488
bazı biyolojik bağları kabul eder.

00:04:33.488 --> 00:04:38.257
Reçeteye yazdığımız, aldığımız

00:04:38.257 --> 00:04:40.891
veya kendi ailemize verdiğimiz 
bütün ilaçlar

00:04:40.891 --> 00:04:44.471
ilk önce hayvanlar üzerinde 
test ediliyorlar.

NOTE Paragraph

00:04:44.471 --> 00:04:46.887
Fakat bir hayvana ilaç

00:04:46.887 --> 00:04:52.832
veya insan hastalığı vermek ile

00:04:52.832 --> 00:04:56.777
hayvanın kendi kendine 
konjektif kalp yetmezliğine,

00:04:56.777 --> 00:05:02.304
diyabete veya meme kanserine
yakalanması arasında fark var.

00:05:02.954 --> 00:05:05.955
Belki, şaşırdığımız bazı olaylar,

00:05:05.955 --> 00:05:09.539
dünyamızdaki giderek artan

00:05:09.539 --> 00:05:13.423
kentsel ve kırsal ayrımın sonucudur.

00:05:13.423 --> 00:05:16.121
Yünün ağaçta yetiştiğini

00:05:16.121 --> 00:05:20.192
veya peynirin bitkiden
üretildiğini düşünen

00:05:20.192 --> 00:05:24.256
şehirli çocukların olduğunu duyuyoruz.

00:05:24.256 --> 00:05:26.989
Günümüzde hastaneler giderek pırıltılı,

00:05:26.989 --> 00:05:33.800
teknoloji katedrallerine 
dönüşüyorlar.

00:05:33.810 --> 00:05:38.717
Bu da oralarda tedavi edilen
insan hastalar ile

00:05:38.717 --> 00:05:43.637
okyanuslarda, çiftliklerde
ve ormanlarda yaşayan

00:05:43.637 --> 00:05:46.684
hayvan hastalar arasında
psikolojik bir ayrıma neden oluyor.

NOTE Paragraph

00:05:49.452 --> 00:05:54.561
Fakat, bence burada daha derin
bir sebep var.

00:05:54.561 --> 00:06:01.294
Doktorlar ve bilim adamları olarak,
entelektüel açıdan

00:06:01.294 --> 00:06:05.035
türümüz "Homo sapiens"in
sadece bir hayvan türü olduğunu

00:06:05.035 --> 00:06:10.506
ve diğerlerinden daha özel 
olmadığını kabul ederiz.

00:06:10.506 --> 00:06:15.522
Fakat kalbimizde buna tamamen
inanmıyoruz.

00:06:16.572 --> 00:06:20.866
Mozart dinlerken veya MacBook'umda
Mars Rover'in resimlerine bakarken

00:06:20.866 --> 00:06:26.266
kendim böyle hissediyorum.

00:06:26.266 --> 00:06:31.812
Kendimizi üstün tür ve farklı görmenin

00:06:31.812 --> 00:06:36.370
bilimselliğe olan zararının 
farkında olmama rağmen,

00:06:36.370 --> 00:06:42.746
bu insan istisnacılığının çekimini
hissediyorum.

00:06:42.746 --> 00:06:45.979
Bugünlerde,

00:06:45.979 --> 00:06:50.441
bir hastaya baktığım zaman, kendime 
her zaman şunu soruyorum:

00:06:50.441 --> 00:06:55.283
Veterinerler bu sorun hakkında benim
bilmediğim ne biliyorlar?

00:06:55.283 --> 00:07:00.745
Eğer onlara bir insan ve hayvan hasta 
gibi bakarsam

00:07:00.745 --> 00:07:05.918
hastalarım ile daha iyi 
ilgilenebilir miyim?

NOTE Paragraph

00:07:07.858 --> 00:07:12.095
Bu tarz düşünmenin
yol açtığı bazı bağlantıları

00:07:12.095 --> 00:07:16.057
sizinle paylaşmak istiyorum.

00:07:16.057 --> 00:07:18.894
Korku kaynaklı kalp yetmezliği:

00:07:18.894 --> 00:07:21.398
2000 yılı civarında, 
kardiyoloji uzmanları

00:07:21.398 --> 00:07:28.898
duygusal kaynaklı kalp yetmezliğini
"keşfettiler".

00:07:28.898 --> 00:07:34.000
Bütün birikimi barbut oyununda
kaybeden kumarbaz bir babada

00:07:34.000 --> 00:07:37.152
ve düğün töreni esnasında
kilise önünde terk edilen

00:07:37.152 --> 00:07:41.823
gelinde tanımlandı.

00:07:41.823 --> 00:07:47.234
Fakat bu "yeni" teşhis ne yeni, 
ne de sadece insana özgüydü.

00:07:50.939 --> 00:07:56.867
Veterinerler maymundan 
flamingoya,

00:07:56.867 --> 00:08:00.746
geyikten tavşana kadar, hayvanlarda
duygusal kaynaklı semptomları

00:08:00.746 --> 00:08:06.650
1970'lerden bu yana tanımlamış,
tedavi etmiş

00:08:06.650 --> 00:08:09.708
ve hatta engellemişler.

00:08:10.968 --> 00:08:14.334
Eğer bu veterinerlik bilgi kaynakları
kardiyoloji uzmanları

00:08:14.334 --> 00:08:17.939
veya acil servis doktorları
ile paylaşılsaydı,

00:08:17.939 --> 00:08:21.845
kaç insan hayatı kurtarılabilirdi?

NOTE Paragraph

00:08:23.055 --> 00:08:25.517
Kendini yaralama:

00:08:25.517 --> 00:08:29.652
Bazı hastalar kendilerine 
zarar veriyorlar.

00:08:29.652 --> 00:08:33.352
Bazıları saçından parçalar koparıyorlar,

00:08:33.352 --> 00:08:36.452
diğerleri ise kendilerini kesiyorlar.

00:08:38.242 --> 00:08:42.064
Bazı hayvan hastalar da
kendilerine zarar veriyor.

00:08:42.064 --> 00:08:45.544
Tüylerini koparan kuşlar var.

00:08:45.544 --> 00:08:53.313
Yan taraflarını tekrar tekrar,
kanayana dek ısıran atlar var.

00:08:53.313 --> 00:08:58.485
Fakat veterinerler çok özel 
ve etkili tedavi,

00:08:58.485 --> 00:09:02.904
hatta kendini yaralayan hayvanlarda

00:09:02.904 --> 00:09:06.686
bunun tekrarlanmasını önleme 
tekniklerine sahipler.

00:09:06.686 --> 00:09:09.733
Bu veterinerlik bilgi birikimi, 
kendini yaralama ile

00:09:09.733 --> 00:09:13.459
mücadele eden psikoterapistler,
ebeveynler

00:09:13.459 --> 00:09:16.437
ve hastalar ile paylaşılamaz mı?

NOTE Paragraph

00:09:17.497 --> 00:09:22.332
Doğum sonrası depresyon 
ve doğum sonrası psikoz:

00:09:22.332 --> 00:09:25.467
Bazen doğum sonrasında

00:09:25.467 --> 00:09:27.891
bazı kadınlar bunalıma girerler.

00:09:27.891 --> 00:09:32.197
Bazen de ciddi şekilde depresyonda,
hatta psikoz halinde olurlar.

00:09:32.197 --> 00:09:34.761
Yeni doğan bebeklerini
ihmal edebilirler

00:09:34.761 --> 00:09:36.937
ve bazen en uçlarda

00:09:36.937 --> 00:09:40.086
bebeğe zarar bile verebilirler.

00:09:40.086 --> 00:09:44.312
Veterinerler bir kısrağın
nadiren, doğumdan hemen sonra

00:09:44.312 --> 00:09:47.433
tayı ihmal edeceğini,

00:09:47.433 --> 00:09:50.646
emzirmeyi reddedeceğini
ve bazı durumlarda

00:09:50.646 --> 00:09:55.718
ölümüne tekmeleyeceğini bilirler.

00:09:57.018 --> 00:09:59.823
Fakat veterinerler tay reddetme
sendromu ile

00:09:59.823 --> 00:10:05.296
başa çıkmak için bir müdahale
yöntemi geliştirdiler:

00:10:05.296 --> 00:10:09.561
Kısrakta oksitosinin arttırılması.

00:10:09.561 --> 00:10:12.946
Oksitosin bir bağlanma hormonudur

00:10:12.946 --> 00:10:15.635
ve kısrağın yavrusuna
karşı olan ilgisinin

00:10:15.635 --> 00:10:19.065
bir parça yenilenmesene sebep olur.

00:10:19.065 --> 00:10:21.121
Bu bilgi doğum sonrası depresyon

00:10:21.121 --> 00:10:24.461
ve psikoz ile mücadele eden

00:10:24.461 --> 00:10:27.794
kadın hastalıkları ve doğum uzmanları,

00:10:27.794 --> 00:10:33.156
aile doktorları ve hastalar ile
paylaşılamaz mı?

NOTE Paragraph

00:10:35.306 --> 00:10:37.653
Tüm bu umut verici bulguya rağmen,

00:10:37.653 --> 00:10:45.461
çalışma alanlarımız arasındaki 
büyük uçurum yerinde duruyor.

00:10:45.461 --> 00:10:50.990
Bunu açıklamak için, ne yazık ki
bazı kirli çamaşırları ortaya dökmeliyim.

00:10:50.990 --> 00:10:55.095
Bazı hekimler, tıp akademisi mezunu
olmayan doktorlara karşı

00:10:55.095 --> 00:10:57.649
gerçekten züppe olabiliyorlar.

00:10:57.649 --> 00:11:03.975
Diş doktorları, optometristler,
psikologlar

00:11:03.975 --> 00:11:08.202
ve belki de özellikle
veterinerlere karşı...

00:11:08.202 --> 00:11:12.075
Tabii ki, birçok doktor, günümüzde 
veterinerlik fakültesine girmenin

00:11:12.075 --> 00:11:16.458
tıp akademisine girmekten
daha zor olduğunun farkında değil.

00:11:16.458 --> 00:11:18.742
Tıp akademisinde sadece
tek tür hakkında

00:11:18.742 --> 00:11:21.355
olabilecek her şeyi öğreniyoruz:

00:11:21.355 --> 00:11:24.478
Homo sapiens.

00:11:24.478 --> 00:11:28.785
Fakat veterinerler memeliler,
amfibiler, sürüngenler, balıklar

00:11:28.785 --> 00:11:33.763
ve kuşların sağlığı ve hastalıklarını
öğrenmek zorundalar.

00:11:33.763 --> 00:11:38.447
Bu yüzden meslektaşlarımın
kibirliliklerine

00:11:38.447 --> 00:11:44.412
ve cahilliklerine kızdıkları
için veterinerleri suçlamıyorum.

00:11:44.412 --> 00:11:47.152
İşte veterinerlerden bir yorum:

00:11:47.662 --> 00:11:51.669
Sadece tek tür ile ilgilenebilen
bir veterinere ne denir?

00:11:57.080 --> 00:11:59.517
Doktor.
(Kahkaha)

NOTE Paragraph

00:11:59.737 --> 00:12:05.946
Bu boşluğu doldurmak, benim için
bir tutku haline geldi

00:12:05.946 --> 00:12:08.547
ve UCLA'da "Darwin on Rounds" gibi

00:12:08.547 --> 00:12:12.029
programlar düzenleyerek, hayvan 
ve evrim biyolojisi uzmanlarını

00:12:12.029 --> 00:12:17.236
bir araya getiriyor,

00:12:17.236 --> 00:12:21.388
stajer ve asistan doktorlarımızla birlikte

00:12:21.388 --> 00:12:25.326
kendi ekimize dahil ediyoruz.

00:12:25.326 --> 00:12:29.033
Zoobiquity konferansları sayesinde,

00:12:29.033 --> 00:12:33.252
tıp okulları ve veterinerlik okullarını,

00:12:33.252 --> 00:12:35.392
hayvan ve insanlardaki ortak hastalıklar

00:12:35.392 --> 00:12:38.193
ve rahatsızlıkları tartışmak için

00:12:38.193 --> 00:12:42.319
bir araya getiriyoruz.

00:12:42.319 --> 00:12:45.162
Zoobiquity konferanslarında,

00:12:45.162 --> 00:12:50.582
katılımcılar bir kaplanda meme kanseri
tedavisinin,

00:12:50.582 --> 00:12:53.535
bir anaokulu öğretmenindeki meme 
kanseri tedavisinde

00:12:53.535 --> 00:12:56.846
nasıl yardımcı olacağını;

00:12:56.846 --> 00:13:01.709
Bir Holstein ineğindeki
polikistik over sendromunu anlamanın

00:13:01.709 --> 00:13:03.943
bize bir dans öğretmeninin
ağrılı dönemleri ile

00:13:03.943 --> 00:13:08.503
daha iyi ilgilenmek için nasıl
yardımcı olabileceğini

00:13:08.503 --> 00:13:13.152
ve sinirli bir Sheltie çoban köpeğindeki
ayrılık kaygısının tedavisini anlamanın,

00:13:13.152 --> 00:13:15.561
endişeli bir çocuğun 
okulun ilk günündeki stresini

00:13:15.561 --> 00:13:21.392
azaltmaya nasıl yardımcı
olabileceğini öğreniyorlar.

NOTE Paragraph

00:13:22.612 --> 00:13:26.667
Amerika Birleşik Devletleri ve 
uluslararasında

00:13:26.667 --> 00:13:31.326
Zoobiquity konferanslarında
doktorlar ve veterinerler

00:13:31.346 --> 00:13:37.160
görüşlerini ve önyargılarını
dışarıda bırakarak

00:13:37.160 --> 00:13:45.085
bir meslektaş gibi, arkadaş gibi
ve doktor gibi buluşuyorlar.

00:13:46.965 --> 00:13:52.385
Sonuç olarak, biz insanlar da
birer hayvanız.

00:13:52.385 --> 00:13:55.845
Biz doktorlar için hastalarımızın

00:13:55.845 --> 00:14:00.392
ve kendimizin doğasını benimseme

00:14:00.392 --> 00:14:02.530
ve sağlık için tek tür yaklaşımı ile

00:14:02.530 --> 00:14:07.518
veterinerlerle işbirliği yapmanın zamanı.

NOTE Paragraph

00:14:07.518 --> 00:14:13.881
Çünkü, bazı en iyi ve en insancıl tıbbın

00:14:15.211 --> 00:14:18.169
hastaları insan olmayan
doktorlar tarafından

00:14:18.169 --> 00:14:20.939
uygulandığı ortada.

00:14:20.939 --> 00:14:23.851
Hastalar ile ilgilenmenin
en iyi yollarından biri,

00:14:23.851 --> 00:14:29.772
dünya üzerindeki diğer tüm hayvanların

00:14:31.212 --> 00:14:35.345
nasıl yaşadıkları, geliştikleri,
hastalandıkları

00:14:35.345 --> 00:14:39.312
ve iyileştiklerine yakından dikkat etmek.

NOTE Paragraph

00:14:39.312 --> 00:14:41.897
Teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:14:41.897 --> 00:14:44.377
(Alkışlama)-