Return to Video

Jessica Green : Mikroorganizmalarla kaplanmış haldeyiz. Öyleyse hadi onları istediğimiz şekilde düzenleyelim.

  • 0:01 - 0:05
    Her şey küçücük yaşam formlarından yapılan
  • 0:05 - 0:10
    ekosistemlerle kaplıdır: bakteri, virus, mantar.
  • 0:10 - 0:14
    Masalarımız, bilgisayarlarımız, kalemlerimiz, binalarımız
  • 0:14 - 0:17
    Her yer bu mikrobik canlıların yaşam alanıdır.
  • 0:17 - 0:20
    Bu şeyleri dizayn ettiğimizde, hem görünmez dünyaların
  • 0:20 - 0:23
    tasarımı hakkında hem de
  • 0:23 - 0:25
    bizim kişisel ekosistemimizle nasıl iletişim kurdukları
  • 0:25 - 0:28
    hakkında fikir yürütebiliriz.
  • 0:28 - 0:31
    Vücudumuz trilyonlarca mikroba ev sahipliği yapar
  • 0:31 - 0:34
    ve bu yaratıklar kim olacağımızı belirler.
  • 0:34 - 0:38
    Bağırsağınızdaki mikroplar kilonuzu ve ruh halinizi etkiler.
  • 0:38 - 0:41
    Cildinizdeki mikroplar bağışıklık sisteminizi güçlendirmeye yardım eder.
  • 0:41 - 0:44
    Ağzınızdaki mikroplar nefesinizi tazeleyebilir
  • 0:44 - 0:46
    ya da
  • 0:46 - 0:49
    dokunduğumuz tüm şeyler üzerindeki ekosistemlerle kendi kişisel
  • 0:49 - 0:52
    ekosistemlerimizin iletişimi için anahtar rol oynar.
  • 0:52 - 0:53
    Mesela, bir kaleme dokunduğunuzda,
  • 0:53 - 0:56
    mikrobiyal bir degiş-tokuş olur.
  • 0:56 - 1:01
    Eğer bizi çevreleyen görünmez ekosistemlerimizi kendimiz tasarlayabilirsek,
  • 1:01 - 1:04
    bu, bize sağlığımız üzerinde olumlu etkileri olan
  • 1:04 - 1:07
    eşi benzeri görülmemiş bir yol açacaktır.
  • 1:07 - 1:09
    İnsanlar hep bana sorar,
  • 1:09 - 1:13
    Mikrobiyal ekosistemlerimizi tasarlayabilmek gerçekten mümkün müdür?
  • 1:13 - 1:16
    Bu cevabın evet olacağına inanıyorum.
  • 1:16 - 1:18
    Bence bunu tam da şu an yapıyoruz,
  • 1:18 - 1:21
    fakat bilinçsizce yapıyoruz.
  • 1:21 - 1:23
    Şimdi hem bilinçli hem de biliçsiz tasarım
  • 1:23 - 1:27
    yoluyla bu görünmez dünyalara nasıl etki ettiğimizi açıklayan
  • 1:27 - 1:30
    ve bana farklı bir bakış açısı kazandıran
  • 1:30 - 1:32
    mimari odaklı araştırmamı
  • 1:32 - 1:35
    sizlerle paylaşmak istiyorum.
  • 1:35 - 1:39
    Burası Oregon Üniversitesinde bulunan Lillis İş Merkezi.
  • 1:39 - 1:42
    Bu binadaki 300'den fazla odanın örnekleme çalışması için
  • 1:42 - 1:46
    mimar ve biyologlardan oluşan bir ekiple çalıştım.
  • 1:46 - 1:50
    Biz burada, bu binanın fosil kaydı gibi birşey bulmaya çalıştık
  • 1:50 - 1:53
    ve yaptık ta, tozdan örnek aldık.
  • 1:53 - 1:57
    Tozdaki bakteri hücrelerini çıkardık,
  • 1:57 - 2:01
    onlari açtık ve gen dizilerini karşılaştırdık.
  • 2:01 - 2:03
    Bu, grubumdaki insanların proje boyunca
  • 2:03 - 2:06
    çok fazla vakum yaptığı anlamına geliyor.
  • 2:06 - 2:08
    Bu Tim'in resmidir,
  • 2:08 - 2:11
    tam da bu resmi çektiğimde, bana hatırlattı,
  • 2:11 - 2:13
    dedi ki " Jessica, son çalıştığım laboratuvar grubunda
  • 2:13 - 2:16
    Costa Rica yağmur ormanında saha çalışması yapıyordum
  • 2:16 - 2:20
    ve işler benim için dramatik olarak değişti.
  • 2:20 - 2:24
    Şimdi sana ofislerde bulduğumuz ilk şeyi göstereceğim.
  • 2:24 - 2:27
    Autodesk 'le üzerinde ortaklaşa çalıştığım bir görüntüleme aygıtı
  • 2:27 - 2:30
    aracılığıyla elde ettiğimiz veriyi göstereceğim.
  • 2:30 - 2:33
    Bu yöntemde, veriye bakarken
  • 2:33 - 2:37
    ilk önce çemberin dış çevresine bakarsan
  • 2:37 - 2:40
    orada geniş bakteri grupları göreceksin
  • 2:40 - 2:42
    şu pempe lobun şekli ise sana,
  • 2:42 - 2:45
    her grubun kendi içindeki bağıntılı zenginliği hakkında birşeyler söyler.
  • 2:45 - 2:48
    Saat 12:00'da ofislerde bir sürü
  • 2:48 - 2:50
    alfaproteobakteri göreceksin, saat birde ise
  • 2:50 - 2:55
    bu basilleri daha az göreceksin
  • 2:55 - 2:59
    Hadi bu binanın farklı bölümlerinde neler olduğuna bir göz atalım.
  • 2:59 - 3:01
    Tuvaletlerin içleri,
  • 3:01 - 3:04
    gerçekten benzer ekosistemlere sahiptir.
  • 3:04 - 3:07
    ve sınıfların içleri
  • 3:07 - 3:09
    onlar da benzer ekosistemlere sahiptir.
  • 3:09 - 3:12
    Fakat bu bölümlerin ters yüzlerine bakarsanız,
  • 3:12 - 3:14
    esas olarak birbirlerinden farklı olduklarını
  • 3:14 - 3:16
    görebilirsiniz.
  • 3:16 - 3:19
    Ben banyoları tropikal bir yağmur ormanı olarak düşünmeyi severim.
  • 3:19 - 3:22
    Tim'e dedim ki " Sadece mikropları görebilseydin
  • 3:22 - 3:26
    tıpkı Costa Rica' da olmak gibi olurdu."
  • 3:26 - 3:30
    Ve ayrıca ofisleri de ılıman bir çayır olarak düşünmeyi severim.
  • 3:30 - 3:35
    Bu bakış açısı bir tasarımcı için gerçek bir güçtür,
  • 3:35 - 3:38
    çünkü ekolojiye yeni ilkeler kazandırabilirsin
  • 3:38 - 3:41
    ve ekolojinin çok önemli bir ilkesi de dağılımdır,
  • 3:41 - 3:44
    yani organizmaların hareket etme şeklidir.
  • 3:44 - 3:48
    Mikropların insanlar ve hava yoluyla dağıldığını
  • 3:48 - 3:49
    biliyoruz..
  • 3:49 - 3:52
    Bu yüzden bu binada yapmak istediğimiz ilk şey
  • 3:52 - 3:54
    hava sistemine bakmak oldu.
  • 3:54 - 3:57
    Makine mühendisleri insanların ısı ve hava akımı
  • 3:57 - 3:59
    değerlerinden emin olmaları için, onların rahatlığı için
  • 3:59 - 4:02
    hava yayılım ünitelerini tasarlarlar.
  • 4:02 - 4:05
    Fizik ve Kimya ilkelerini kullanarak bunu yaparlar,
  • 4:05 - 4:09
    fakat biyolojiyi de kullanabilirler.
  • 4:09 - 4:12
    Eğer bu binadaki hava dağılım
  • 4:12 - 4:15
    ünitelerinden birindeki mikroplara bakarsanız
  • 4:15 - 4:19
    birbirlerine çok benzediklerini görürsünüz.
  • 4:19 - 4:22
    ve bunları farklı bir hava dağıtım ünitesi
  • 4:22 - 4:24
    içindeki mikroplarla karşılaştırırsanız
  • 4:24 - 4:27
    esas olarak birbirlerinden farklı olduklarını görürsünüz.
  • 4:27 - 4:31
    Bu binadaki odalar takımadalar içerisindeki adalara benzer,
  • 4:31 - 4:33
    bu, mekanik mühendislerinin ekoloji mühendisleri
  • 4:33 - 4:36
    gibi davranarak bu binada istedikleri yaşam alanlarını
  • 4:36 - 4:42
    planlayabilecek yeteneğe sahip oldukları anlamına gelir.
  • 4:42 - 4:46
    Bu, mikropların insanlar tarafından nasıl yayıldığını gösteren başka bir bakış açısıdır.
  • 4:46 - 4:49
    Tasarımcılar, insanlar arsındaki etkileşimi kolaylaştırmak
  • 4:49 - 4:51
    ya da fikirleri paylaşmak için
  • 4:51 - 4:55
    laboratuvar ve ofis gibi yerlerde sık sık biraraya gelir.
  • 4:55 - 4:57
    İnsanlarla etrafta hareket eden bu mikroplardan
  • 4:57 - 5:00
    birbirlerine yakın odalarda bulunanların gerçekten benzer
  • 5:00 - 5:02
    yaşam alanlarına sahip olduklarını bekleyebilirsiniz.
  • 5:02 - 5:05
    Aslında bizim de tam olarak bulduğumuz da buydu.
  • 5:05 - 5:08
    Birbirlerine bitişik sınıflar,
  • 5:08 - 5:10
    benzer ekosistemlere sahipti,
  • 5:10 - 5:13
    fakat daha uzak
  • 5:13 - 5:16
    mesafedeki bir ofise giderseniz,
  • 5:16 - 5:19
    ekosistemin tamamen farklılaştığını görürsünüz.
  • 5:19 - 5:23
    Bu biyocoğrafik şablonlar üzerindeki dağılım
  • 5:23 - 5:26
    çözümlenmesi gerçekten zor problemlerin
  • 5:26 - 5:28
    çözülebileceğini düşünmem için
  • 5:28 - 5:32
    bana güç verdi,
  • 5:32 - 5:34
    tıpkı hastanelerden kapılan enfeksiyonlar gibi.
  • 5:34 - 5:37
    Binanın kısmi bir ekolojik probleme
  • 5:37 - 5:41
    sahip olduğuna inanıyorum.
  • 5:41 - 5:45
    Şimdi sizlere bu bina hakkında bir hikaye daha anlatacağım.
  • 5:45 - 5:48
    Charlie Brown 'la birlikte çalışıyorum.
  • 5:48 - 5:50
    O bir mimar.
  • 5:50 - 5:55
    Charlie küresel iklim değişimi hakkında derin endişelere sahip biri.
  • 5:55 - 5:58
    Hayatını çevreci tasarıma adadı.
  • 5:58 - 6:01
    Onunla tanıştığımda onun tasarım seçimlerinin
  • 6:01 - 6:03
    bu binanın biyolojisi ve ekolojisine nasıl
  • 6:03 - 6:06
    etki yapacağının anlaşılması için
  • 6:06 - 6:09
    nicel bir yöntemle çalışmak gerektiğini farkettim
  • 6:09 - 6:13
    Gerçekten çok heyecanlıydı, çünkü yaptığı işe yeni bir boyut kazandırmıştı.
  • 6:13 - 6:15
    Sadece enerji ve insan sağlığı
  • 6:15 - 6:18
    hakkında kafa patlatıyordu.
  • 6:18 - 6:22
    Bu bina içindeki bazı havalandırma sistemlerinin
  • 6:22 - 6:25
    tasarlanmasında yardımcı oldu.
  • 6:25 - 6:27
    Size ilk olarak göstereceğim şey
  • 6:27 - 6:31
    binanın dışındaki havadan aldığımız bir örnek
  • 6:31 - 6:35
    Gördüğünüz şey dışarıdaki bakteri topluluklarının
  • 6:35 - 6:39
    zamanla nasıl değiştiğini ifade eder.
  • 6:39 - 6:42
    Sonrasında ise size deneysel olarak oynamalar
  • 6:42 - 6:46
    yaptığımız sınıflarda neler olduğunu göstereceğim.
  • 6:46 - 6:47
    Geceleyin odaları hava alamayacak
  • 6:47 - 6:49
    şekilde bloke ettik.
  • 6:49 - 6:52
    Birçok binada bu işlem yapılır,
  • 6:52 - 6:53
    muhtemelen çalıştığınız binalarda da,
  • 6:53 - 6:56
    şirketler bu şekilde faturalardan tasarruf ediyorlar.
  • 6:56 - 7:00
    Bu odalar cumartesiye kadar bu şekilde kaldılar,
  • 7:00 - 7:03
    havalandırmaları tekrar açıp
  • 7:03 - 7:05
    odaların içlerine girdiğimizde,
  • 7:05 - 7:07
    gerçekten çok kötü kokuyorlardı.
  • 7:07 - 7:10
    Verilerimiz bizde, önceki gün insanların odaların havaları içinde
  • 7:10 - 7:13
    bıraktıkları bakteri topluluklarını kullanarak birşey yapabilme
  • 7:13 - 7:16
    izlenimini doğurdu .
  • 7:16 - 7:18
    Diğer odaların aksine
  • 7:18 - 7:22
    bunlar dışarıdan panjurlar aracılığıyla gelen havanın bulunduğu
  • 7:22 - 7:26
    sürdürülebilir bir pasif tasarım stratejisi kullanılarak yapıldı.
  • 7:26 - 7:31
    Bu odalarda hava izlenimi nispeten daha iyiydi
  • 7:31 - 7:33
    ve Charlie bunu gördüğünde oldukça şaşırdı.
  • 7:33 - 7:35
    Bu tasarım süreciyle
  • 7:35 - 7:37
    iyi bir seçim yaptığını hissetti
  • 7:37 - 7:39
    çünkü hem etkili enerjiyi elde etmiş
  • 7:39 - 7:44
    hem de binayı yerleşik mikrobiyal alandan temizlemişti..
  • 7:44 - 7:47
    Size verdiğim örnekler mimarlık hakkındaydı,
  • 7:47 - 7:50
    fakat hepsi birşeylerin tasarımıyla alakalıydı.
  • 7:50 - 7:54
    İstediğimiz mikroorganizma türleriyle tasarımlar yaptığınızı hayal edin
  • 7:54 - 7:56
    bir uçak içinde
  • 7:56 - 7:59
    ya da bir telefon yüzeyinde.
  • 7:59 - 8:01
    Henüz yeni keşfettiğim bir mikroorganizma var.
  • 8:01 - 8:04
    BLIS adını verdiğimiz, hem patojenleri def ediyor
  • 8:04 - 8:06
    hem de ferah bir nefes
  • 8:06 - 8:08
    almanızı sağlıyor.
  • 8:08 - 8:14
    Eğer telefonlarımız üzerinde BLIS'e sahip olsaydık harika olmaz mıydı?
  • 8:14 - 8:17
    Tasarım için bilinçli bir yaklaşım gerekir.
  • 8:17 - 8:19
    Ben buna bioinform tasarım diyorum
  • 8:19 - 8:21
    ve bunun mümkün olacağını düşünüyorum.
  • 8:21 - 8:22
    Teşekkürler..
  • 8:22 - 8:26
    (Alkış)
Title:
Jessica Green : Mikroorganizmalarla kaplanmış haldeyiz. Öyleyse hadi onları istediğimiz şekilde düzenleyelim.
Speaker:
Jessica Green
Description:

Vücutlarımız ve evlerimiz mikroorganizmalarla kaplıdır. Bunların bazıları bizim için iyidir, bazıları kötüdür. TED akademisyenlerinden Jessica Green soruyor: Yaşam alanlarımızı bizlerle paylaşan mikroorganizmalar hakkında daha fazla bilgiye sahip olduğumuzda, binalarımızı mutlu ve sağlıklı mikrobiyal çevreler haline getirebilir miyiz?

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
08:43

Turkish subtitles

Revisions