Một cách phân loại vô cùng khoa học những kẻ hay chỉ trích

Negin Farsad, một fellow của TED, nhào trộn hài kịch với những bình luận xã hội để phá bỏ một cách thông minh những "stereotype" trong văn hóa của cô ấy. Trong buổi nói chuyện pha lẫn tấu hài vô cùng đặc sắc này, Farsad nói về bộ phim tài liệu của cô, Những người Hồi giáo tới đây!, kể lại trận chiến với MTA ở New York và đưa ra một cách phân loại chi tiết các dạng người thích chỉ trích khác nhau mà cô gặp phải trong quá trình làm việc. "Hài kịch là một trong những vũ khí tốt nhất của chúng ta," cô ấy nói vậy. "Ta đã thử nhiều cách để tiếp cận tới công bằng xã hội, như chiến tranh hay thi đấu nhảy trên băng -- nhưng rồi vẫn còn quá nhiều thứ tệ hại. Tôi nghĩ đã tới lúc ta kể một câu chuyện cười thật hay về phân rồi."

Tôi là một phụ nữ Hồi giáo người Mỹ gốc Iran,

giống như tất cả các bạn.

Tôi cũng là diễn viên hài
về công bằng xã hội,

điều mà tôi cho là 1 công việc thật sự.

Để giải thích kĩ hơn,
tôi sẽ kể tại sao tôi tới được đây.

Tôi đã trình diễn trên khắp nước Mỹ.

Nước Mỹ thật tráng lệ phải không nào?

Khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ,

chuỗi những nhà hàng waffle

và đi đâu cũng thấy người bị tiểu đường.

Cũng khá đặc biệt đấy chứ.

Dân số Mỹ có thể chia ra

làm 3 nhóm chính:

nhóm đa số những người tử tế,

những kẻ thích chỉ trích

và dân Florida.

(Tiếng cười)

Ngoài Florida ra, nhóm phiền phức nhất
là những kẻ thích chỉ trích.

Họ chỉ là thiểu số.

nhưng họ che đậy khuyết điểm
bằng cách to tiếng.

Họ bị hội chứng
Napoleon trong nhân khẩu học,

và có 1 số đàn ông mang giầy cao gót đấy.

Là diễn viên hài về công bằng xã hội,

mục tiêu của tôi là biển đổi họ,

vì họ ghét nhiều thứ quá,
dẫn đến những hậu quả tiêu cực,

như phân biệt chủng tộc,
bạo lực và Ted Nugent.

Đây chưa phải là 1 danh sách đầy đủ;

Còn thiếu khoảng 3 hay 7 thứ gì đó

Nhưng mấu chốt là,

chúng ta phải đương đầu
với nhóm này.

Nhưng mỗi người mỗi kiểu

và nó không thật sự hiệu quả nếu
gộp chung họ lại, phải không?

Nên tôi đã phân loại
những kẻ thích chỉ trích một cách khoa học

Tôi đem thành viên cả nhóm đó,

đặt vào một cái đĩa petri,
như một nhà khoa học vậy.

và đây là cái tôi tìm ra.

(Tiếng cười)

Đầu tiên, chúng ta có đám quậy phá (troll)

đây là đám chỉ trích trên mạng
mà bạn thường gặp.

Họ là những người tự thôi việc

để có thể đăng video lên Youtube
cả ngày.

Ngoài ra có những kẻ chỉ trích lướt-qua.

Hiện tại, những kẻ đó dừng ở đèn đỏ,

đợi cho đèn xanh sáng lên

và khi đèn xanh, họ hét lớn,
"Biến về đất nước của mày đi!"

Đã có lúc, họ thật sự bước ra khỏi xe

và tỏ thái độ vào mặt bạn.

nhưng giờ thì không được vậy nữa --

đó là dấu hiệu tụt hậu của nước Mỹ đấy.

(Tiếng cười)

Nhóm tiếp theo

là những kẻ chỉ-trích-mù-quáng-
cố-ghét-cho-bằng-được-

và-được-các-hội-nhóm-bao-che-

Đám này chỉ trích
thông qua một tổ chức tưởng như là tốt đẹp

như nhà thờ hay nhóm phi lợi nhuận,

và họ thường thích lập luận kiểu cổ hủ.

Nhưng nhóm mà tôi
thấy thích thú nhất là chỉ trích ngẫu hứng

Đây là chị em của nhóm
bầu cử ngẫu hứng --

họ không tự quyết định được!

Họ như là nô lệ tư tưởng

hết ghét rồi lại không ghét
một thứ gì đó.

Và họ làm vậy
bởi họ không có đủ thông tin.

Đây là nhóm mà tôi muốn
xử lý bằng hài kịch công bằng xã hội.

Tại sao dùng hài kịch?

Bởi trên thang điểm
từ hài kịch tới tờ rơi,

người Mỹ thường thích hài kịch hơn,
như bạn cũng thấy trên biểu đồ đó.

(Tiếng cười)

Hài kịch rất được ưa chuộng.

Và nhân tiện nói luôn,

đây là biểu đồ
chính xác về mặt toán học

dựa trên những số liệu giả.

(Tiếng cười)

Giờ câu hỏi là:

Tại sao hài kịch về công bằng xã hội
lại thành công?

Bởi, thứ nhất,
nó mang lại tiếng cười sảng khoái.

Và khi bạn cười lớn,
bạn sẽ ở trạng thái cởi mở hơn.

Và trong giây phút cởi mở đó,

một hài kịch gia công bằng xã hội giỏi
có thể ấn hàng tá thông tin vào đầu bạn

và nếu họ thực sự xuất sắc,

thăm khám trực tràng nữa

(Tiếng cười)

Luật chơi với môn
hài kịch công bằng xã hội là thế này:

một là, nó không mang tính định kiến.

Đây không phải hài kịch chính trị,
hay công lý,

và không ai chống lại công lý cả.

Hai là, nó mang tính kêu gọi và gần gũi

nó làm bạn cảm thấy như
ngồi trong một cái bánh mỳ kẹp vậy.

Ba là, nó đâm lén một cách hài hước,

giống như nghe
một mẩu chuyên luận thú vị

về bất bình đẳng thu nhập

gói ghém trong một chuyện cười
thâm thúy về phân vậy.

(Tiếng cười)

Bản thân tôi nhìn
hài kịch công bằng xã hội thế này

Vài năm về trước, tôi thu thập một nhóm
hài kịch gia Hồi giáo người Mỹ

một cách phi vũ lực --

(Tiếng cười)

Chúng tôi đã đi khắp đất nước

tới Alabama, Arizona, Tennessee, Georgia--

những nơi người Hồi giáo
được yêu mến --

và diễn hài độc thoại.

Chúng tôi gọi tour diễn
"Người Hồi giáo tới đây!"

(Tiếng cười)

Chúng tôi chuyển thể nó thành phim,

và sau khi bộ phim ra mắt,

một nhóm chỉ trích
dành ra 300,000 đô la

cho chiến dịch quảng bá
bài trừ Hồi giáo

với MTA -- đó là
hệ thống tàu điện ngầm New York.

Những tấm áp phích đó
vô cùng xúc phạm

chưa kể thiết kế rất cẩu thả --

Ý là nếu như bạn muốn trở nên mù quáng

sao không dùng phông chữ đẹp hơn.

(Tiếng cười)

Chúng tôi quyết định, tại sao không
làm chiến dịch áp phích của riêng mình chứ

để nói những điều tốt
về người Hồi giáo,

và quảng bá bộ phim luôn.

Nên tôi và anh bạn Dean Obeidallah

quyết định làm chiến dịch
chống-lại-cố-chấp-với-áp-phích-đẹp.

Chúng tôi gây quỹ, làm việc với MTA
trong hơn 5 tháng ròng,

tấm áp-phích được duyệt,

hai ngày sau ngày mà đáng lẽ
chúng được phát hành,

MTA quyết định cấm toàn bộ chúng,

vì nó nội dung liên quan tới chính trị

Hãy coi thử
một vài tấm áp-phích nhé.

Đây này.

Sự thật về người Hồi giáo

Họ sáng chế ra khái niệm bệnh viện.

OK.

Sự thật: người Hồi giáo trưởng thành
chống đẩy được nhiều hơn trẻ con Hồi giáo.

(Tiếng cười)

Sự thật: họ sáng tạo ra Justin Timberlake.

(Tiếng cười)

Coi một cái nữa nè.

Sự thật xấu xí về họ:

họ có công thức nấu frittata tuyệt hảo.
(trứng chiên Ý)

Rõ ràng, món đó bị MTA coi là
có hơi hướng chính trị.

Hoặc là thế, hoặc viết tích cực
về người Hồi giáo

là mang tính chính trị -- nhưng đâu phải.

Nó mang tính công lý chứ.

Nên chúng tôi thay đổi

chiến dịch chống-lại-cố-chấp-
với-áp-phích-đẹp

biến nó thành chiến dịch chống-lại-cố-chấp
với-một-vụ-kiện-hoành-tráng.

(Tiếng cười)

Tóm lại tôi muốn kể là
một nhóm hài kịch gia không-xu-dính-túi

đương đầu với một cơ quan lớn
của thành phố New York

và nhóm hài kịch gia đã thắng.

(Vỗ tay và reo mừng)

Xin cảm ơn.

Chiến thắng là một cảm giác lạ lùng.

tôi nghĩ, "Có phải đây thường là cảm giác
của mấy ả tóc vàng hoe?

Vì thế thì thật tuyệt!"

(Tiếng cười)

Đây là một ví dụ nữa.

Tôi đi đâu cũng bị hỏi:
"Sao người đạo Hồi không lên án khủng bố?"

Có chứ. Nhưng được, tôi để bị nhử coi sao.

Tôi phát hành trang web
thedailydenouncer.com.

Nó là trang web lên án
khủng bố mọi ngày trong tuần,

trừ cuối tuần ra thôi.

Một ví dụ nữa đây.

Những mẩu tin thường viết dưới dạng
hoạt hình ngắn,

"Tôi lên án khủng bố! Tôi cũng lên án
mấy người mà không bỏ giấy vô máy photo!"

Mục đích trang web là lên án khủng bố

đồng thời cho thấy
việc đó lố bịch thế nào

khi bạn liên tục phải lên án khủng bố.

Nhưng nếu bạn không quá cố chấp,

thì hài kịch công bằng xã hội
cũng hữu dụng trong nhiều trường hợp lắm.

Ví dụ như, tôi và anh bạn hài kịch gia
Lee Camp

đi tới đảo Cayman
để điều tra về những ngân hàng ngoại biên.

Mỗi năm, nước Mỹ thất thoát
khoảng 300 tỷ đô-la

vào các thiên đường trốn thuế như vậy.

Không phải khoe khoang,

nhưng cứ vào cuối mỗi tháng,

tôi có khoảng 5-15 đô-la
tiền thu nhập khả dụng.

Chúng tôi tới những ngân hàng
trên đảo Cayman đó

và hỏi liệu có thể mở tài khoản

với tám đô-la và 27 cent.

(Tiếng cười)

Quán lý ngân hàng thường đợi
30-45 giây trước khi gọi bảo vệ.

Đội bảo vệ đi ra,
vung vẩy vũ khí,

còn chúng tôi co rúm lại
trong sợ hãi và bỏ chạy,

bởi -- và đây là luật cuối cùng
của hài kịch công bằng xã hội --

đôi khi nó làm bạn muốn
bĩnh luôn ra quần.

Hầu hết việc tôi làm là muốn
tạo sự hài hước.

Nhằm tạo sự kết nối và tiếng cười.

Nhưng đúng, đôi khi tôi bị đuổi
chạy té khói bởi đội bảo vệ.

Đôi khi tôi nhận tweet xấu tính
và thư chỉ trích.

Đôi khi tôi nhận thư thoại nói là
nếu tôi còn tiếp tục kể chuyện cười,

họ sẽ giết tôi
và cả gia đình tôi.

Và những lời đe dọa chết chóc đó
chắc chắn không vui xíu nào.

Nhưng mặc những mối nguy thường trực đó,

tôi vẫn tin hài kịch công bằng xã hội
là một trong những vũ khí tốt nhất ta có.

Ý tôi là, ta đã thử nhiều cách
để tiếp cận tới công bằng xã hội,

như chiến tranh hay thi đấu nhảy trên băng

Nhưng rồi, vẫn còn quá nhiều
thứ tệ hại.

Tôi nghĩ đã tới lúc ta thử
kể một chuyện cười thật hay về phân rồi.

Xin cảm ơn.

(Vỗ tay)